4783. ‘Ad consolandum eum’: quod significet ut interpretarentur ex sensu litterae Verbi, constat ex significatione ‘consolari’ quod sit sedare irrequiem animi ¹ spe de aliqua re, de qua n. 3610,

hic irrequiem seu ² luctum super deperdito bono et vero, qui luctus quia non sedari potest quam per interpretationes ³ ex Verbo, hic quia agitur de filiis et filiabus Jacobi, per quos significantur illi qui in falsis et malis sunt, n. 4781, 4782, per ⁴ ‘consolari’ significantur interpretationes quae fiunt ex sensu litterae; sensus enim ⁵ litterae Verbi communia habet quae sunt sicut vasa, quae impleri possunt veris et quoque impleri falsis et sic explicari ad favorem; et quia communia sunt, etiam obscura sunt respective, quibus lux non aliunde est quam ex sensu interno, nam sensus internus est in luce caeli quia est Verbum angelis, at sensus litterae est in luce mundi quia est Verbum hominibus antequam in lucem caeli a Domino perveniunt, a qua tunc illustratio; inde patet quod sensus litterae inserviat simplicibus ad initiationem in sensum internum.

[2] Quod Verbum ex sensu litterae explicari possit ad favorem per interpretationes, patet manifeste ex eo quod doctrinalia quaecumque, etiam haeretica, inde confirmentur; sicut pro exemplo dogma de fide separata ex his Domini verbis, Adeo dilexit Deus mundum, ut Filium Suum unigenitum dederit, ut omnis qui credit in Ipsum non pereat, sed habeat vitam aeternam, Joh. 3:16;

ex quibus et quoque ex aliis locis concludunt quod sola fides absque operibus sit per quam vita aeterna; et cum sibi id persuaserant, tunc ⁶ non amplius attendunt ad illa quae Dominus toties locutus est de amore in Ipsum, deque charitate et operibus, n. 1017, 2373, 3934; ita nec ad illa quae apud Johannem, Quotquot receperunt, dedit illis potestatem ut filii Dei essent, credentibus in nomen Ipsius, qui non et sanguinibus, neque e voluntate carnis, neque e voluntate viri, sed ex Deo nati sunt 1:12, 13;

si illis dicitur quod nemo credere possit in Dominum nisi qui i charitate est, ilico confugiunt ad interpretationes, sicut ad has, quo lex abrogata sit, quod nati sint in peccatis et sic quod bonum ex se facere nequeant, et qui faciunt, non aliter possint quam sibi inde meritum vindicare, et quoque haec confirmant ex sensu litterae Verbi, sicut ex illis quae in parabola de Pharisaeo et publicano,

Luc. 18:10-14 et ex aliis; cum tamen illa se prorsus aliter habent.

[3] Qui in fide separat sunt, etiam nec aliter possunt credere quam quod unusquisque admitti queat in caelum ex gratia, utcumque vixerat, ita quod non vita se fides hominem post mortem maneat; etiam hoc confirmant ex sensi litterae Verbi, cum tamen ex ipso spirituali sensu Verbi constat quod Dominus misericordiam habeat erga unumquemvis, ita si caelum foret ex misericordia seu gratia utcumque vita fuit, unusquisque salvaretur; quod ita credant qui in fide separata, est quia prorsus non sciunt quid caelum, et hoc quia non sciunt quid charitas; si scirent quantum pacis, gaudii et felicitatis in charitate sit, scirent quid caelum, sed hoc illis prorsus absconditum est.

[4] Qui in fide separata sunt, nec aliter credere possunt quam quod resurrecturi sint cum corpore et non nisi quam die judicii, quod etiam confirmant ex pluribus locis Verbi secundum sensum litterae explicatis, nihil nunc cogitantes de illis quae Dominus dixerat de divite et Lazaro

Luc. 16:22-31, et quae ad latronem, Amen dico tibi, hodie Mecum eris in paradiso, Luc xxiii

43,

et quae pluries alibi; quod id credant qui in fide separata, est quia si illis diceretur quod corpus non resurrecturum, resurrectionem prorsus negarent, quid enim internus homo, non sciunt nec capiunt nemo enim scire potest quid internus homo et ejus vita post mortem nisi qui in charitate est, nam haec est interni hominis.

[5] Qui in fide separata sunt, non aliter credere possunt quam quod charitatis opera sint solum dare pauperibus ac opitulari miseris, quod etiam ex Verbi sensu litterae confirmant, cum tamen charitatis opera sunt facere justum et aequum quisque in suo officio, ex amore justi et aequi, ac boni et veri.

[6] Qui in fide separata sunt, non aliud vident in Verbo quam quae confirmant sua dogmata, non enim intuitionem interiorem habent; qui enim non in affectione charitatis sunt, non sunt nisi in visu externo, seu in intuitione inferiore; ex hac spectare superiora nequaquam aliquis potest, superiora apparent ei ut ⁷ tenebrae; inde est quod falsa videant ut vera, ac vera ut falsa, et sic pascuum bonum perdant et aquas puras sacri fontis seu Verbi per interpretationes ex sensu litterae conspurcent, secundum haec apud Ezechielem,

Num parum vobis, pascuum bonum depascitis, et reliquum pascuorum vestrorum conculcatis pedibus vestris? sedimentum aquarum bibitis, reliquas pedibus vestris turbatis?...

cornibus vestris feritis omnes infirmas, donec disperseritis illas foras, 34:17, 18, 21.

Footnotes:

3934. ‘Et dixit Leah, Venit turma’: quod significet in supremo sensu Omnipotentiam et Omniscientiam, in interno bonum fidei, in externo opera, constat a significatione ‘turmae’ hic; quod ‘turma’ in supremo sensu sit Omnipotentia et Omniscientia, est quia turma hic est multitudo, et multitudo cum praedicatur de Divino Domini, est multitudo infinita, quae non aliud est quam Omnipotentia et Omniscientia; sed omnipotentia praedicatur ex quantitate quae est magnitudinis, et omniscientia ex quantitate quae est multitudinis; tum omnipotentia praedicatur ex infinito bono, seu quod idem, ex Divino amore, ita ex Divina voluntate, omniscientia autem ex Infinito vero, seu quod idem, ex Divina intelligentia. Quod ‘turma’ in sensu interno sit bonum fidei, est ex correspondentia, omnipotentiae enim Divinae Domini correspondet bonum quod est charitatis, et omniscientiae verum quod est fidei.

[2] Quod ‘turma’ in ¹ sensu externo sint opera, est quia haec correspondent bono fidei; bonum fidei enim producit opera, nam dari bonum fidei non potest absque operibus, sicut bonum cogitare et bonum velle non absque bonum facere; ² illud est infernum, hoc est externum correspondens; porro cum operibus ita se habet: opera nisi correspondent bono fidei, non sunt opera charitatis, nec opera fidei, nam a suo ³ interno non veniunt, sed sunt opera mortua,

⁴ in quibus non bonum nec verum; at cum correspondent, tunc sunt opera vel charitatis vel fidei; opera charitatis sunt quae a charitate ut a sua anima fluunt, opera autem fidei sunt quae a fide; illa, nempe opera charitatis sunt apud regeneratum, opera autem fidei sunt apud illum qui nondum regeneratus est, sed qui regeneratur; se habent similiter ac se habent affectiones, nempe affectio boni et affectio veri; regeneratus agit bonum ex affectione ejus, ita ex velle bonum; regenerandus autem agit bonum ex affectione veri, ita ex scire bonum; quae qualis differentia sit, saepius prius ostensum est; inde patet quid opera;

[3] ⁵ praeterea se habet bonum fidei ad opera, sicut comparative' voluntas hominis et inde cogitatio ad faciem ejus, quae, nempe facies, quod sit imago animi, hoc est, voluntatis hominis et inde cogitationis, notum est; si non sistitur voluntas et cogitatio in facie ut in sua imagine, tunc ⁶ non est voluntas et cogitatio,

⁷ vel est hypocrisis aut dolus, quia aliam faciem sistit quam vult et cogitat; similiter se habet cum omni actu corporis respective ad interiora quae sunt cogitationis et voluntatis; internum hominis vivit in externo ejus per actum seu per agere; si actus seu agere non est secundum ejus internum, ⁸ indicium est quod vel non internum sit quod producit actum, ⁹ sed motus ex consuetudine et habitu recurrens, vel ¹⁰ sit mentitum quid quale est in hypocrisi et in dolo; inde iterum patet quid opera: inde sequitur quod qui profitetur fidem, et magis qui bonum fidei, et negat opera, et magis ¹¹ si rejicit illa, ¹² is sit absque fide, et adhuc magis absque charitate.

[4] Quia opera charitatis et fidei illa sunt, et homo nusquam in charitate et fide est nisi sit in operibus, ideo in Verbo toties nominantur opera, ut constare potest a sequentibus his locis;

apud Jeremiam,

Oculi Tui aperti sunt super omnes vias filiorum hominis, ad dandum unicuique secundum vias ejus, et secundum fructum operum ejus, 32:19:

apud eundem,

Convertimini unusquisque a via sua mala, et bona facite opera vestra, 35:15:

apud eundem,

Reddam eis secundum opus eorum, et secundum opus manuum eorum,

25:14:

apud Hoscheam,

Visitabo super eum vias ejus, et opera ejus reddam ei, 4:9:

apud Micham, Erit terra in desolationem super habitatores ejus, propter fructum operum illorum, 7:13:

apud Zachariam,

Sic dixit Jehovah Zebaoth, Convertimini a viis vestris malis, et operibus vestris malis:... cogitavit Jehovah Zebaoth facere nobis secundum vias nostras, et secundum opera nostra, sic fecit ¹³ nobis, 1:4, 6:

apud Johannem, Beati mortui qui in Domino moriuntur a nunc; Immo, dicit spiritus, ut requiescant ex laboribus, opera enim illorum sequuntur illos, Apoc. 14:13:

[5] apud eundem,

Vidi mortuos parvos et magnos, stantes coram Deo, et libri aperti sunt: et liber alius apertus, qui est vitae, et judicati sunt mortui juxta ea quae scripta in libris, secundum opera illorum. Dedit mare eos, qui in illo, mortuos, et mors et infernus dedit eos, qui in illis, mortuos; judicati itaque sunt quilibet secundum opera illorum, Apoc. 20:12, 13:

apud eundem,

Ecce venio cito, merces Mea Mecum, ut dem unicuique secundum opus ejus, Apoc. 22:12:

apud Johannem Evangelistam, Hoc est judicium, quod lux venit in mundum, sed dilexerunt homines magis tenebras quam lucem, erant enim opera illorum mala; omnis qui mala facit, odit lucem, et non venit ad lucem, ne coarguantur opera ejus; qui autem facit veritatem, venit ad lucem, ut manifestentur ejus opera, quia in Deo facta sunt,

3:19-21:

apud eundem,

Non potest mundus odisse vos, Me autem odit, quia Ego testor de illo, quod opera illorum mala sint, 7:7:

apud eundem,

Jesus ad Judaeos, Si filii Abrahami essetis, opera Abrahami faceretis; vos facitis opera patris vestri, 8:39, 41:

apud eundem,

Si haec scitis, beati estis si feceritis illa, 13:17:

[6] apud Matthaeum,

Luceto lux vestra coram hominibus, ut videant vestra bona opera.... Qui facit et docet, hic magnus vocabitur in regno caelorum, 5:16, 19:

apud eundem,

Non omnis dicens Mihi, Domine, Domine, intrabit in regnum caelorum, sed faciens voluntatem Patris Mei Qui est in caelis: multi dicent Mihi in die illo, Domine, Domine, nonne per nomen Tuum prophetavimus, et per nomen Tuum daemonia ejecimus, et in nomine Tuo virtutes multas fecimus? sed tunc confitebor illis, Non novi vos, discedite a Me, operarii iniquitatis, 7:[21], 21, 22:

apud Lucam,

Paterfamilias respondens dicit eis, Non novi vos unde sitis, tunc incipietis dicere, Edimus coram te, et bibimus, in plateis nostris docuisti; sed dicet, Dico vobis, non novi vos unde sitis, discedite a Me omnes operarii iniquitatis, 18:25-27:

apud Matthaeum,

Omnis qui audit Mea verba, et facit illa, comparabo viro prudenti; ... at omnis audiens verba Mea, sed non faciens illa, comparabitur viro stulto, 7:24, 26:

apud eundem,

Venturus est Filius hominis in gloria Patris Sui cum angelis Suis, et tunc reddet unicuique secundum opera ejus, 16:27.

[7] Ex his patet quod opera sint quae salvant hominem, et quae condemnant hominem, quod nempe bona opera salvent, et quod mala condemnent; in operibus enim est velle hominis; qui vult bonum, is facit bonum; qui autem non bonum facit, utcumque dixerit quod velit bonum, usque non vult illud cum non facit illud; est sicut dixerit, Volo id, sed non volo; et quia ipsa voluntas est in operibus, et voluntatis est ¹⁴ charitas, et charitatis est fides, patet quid voluntatis seu quid charitatis et fidei est apud hominem ¹⁵ , cum non facit, et magis cum contraria facit, nempe t}mala opera;

[8] praeterea sciendum quod regnum Domini apud hominem incohetur a vita quae est operum, tunc enim in principio regenerationis est, at cum regnum Domini est apud hominem, terminatur illud in operibus, et tunc regeneratus est; internus enim homo tunc correspondenter inest in externo, et externi hominis sunt opera, ac interni est charitas et inde fides, quare opera tunc sunt charitas: ¹⁶ quia in operibus externi hominis existit ita vita interni hominis, ideo Dominus ubi de ultimo judicio agit, apud Matthaeum 25:32-46, non nisi quam opera recenset, et quod intrabunt in vitam aeternam qui bona opera fecerunt, et in ¹⁷ damnationem qui mala opera. Ex illis quae dicta sunt, etiam constare potest quid significat quod de Johanne legitur, quod ad pectus et in sinu ¹⁸ Jesu, et quod illum prae reliquis amaverit, Joh. 13:23, 25; 21:20;

repraesentabantur enim per ‘Johannem’ bona opera, videatur Praefat.

ad cap. xviii, et Praefat. ad cap. xxii Gen. Quid opera fidei, quae etiam fructus ejus ex apparentia vocari possunt, et quid opera charitatis, ex Divina Domini Misericordia, alibi plenius dicetur.

Footnotes: