4783. ‘Ad consolandum eum’: quod significet ut interpretarentur ex sensu litterae Verbi, constat ex significatione ‘consolari’ quod sit sedare irrequiem animi ¹ spe de aliqua re, de qua n. 3610,

hic irrequiem seu ² luctum super deperdito bono et vero, qui luctus quia non sedari potest quam per interpretationes ³ ex Verbo, hic quia agitur de filiis et filiabus Jacobi, per quos significantur illi qui in falsis et malis sunt, n. 4781, 4782, per ⁴ ‘consolari’ significantur interpretationes quae fiunt ex sensu litterae; sensus enim ⁵ litterae Verbi communia habet quae sunt sicut vasa, quae impleri possunt veris et quoque impleri falsis et sic explicari ad favorem; et quia communia sunt, etiam obscura sunt respective, quibus lux non aliunde est quam ex sensu interno, nam sensus internus est in luce caeli quia est Verbum angelis, at sensus litterae est in luce mundi quia est Verbum hominibus antequam in lucem caeli a Domino perveniunt, a qua tunc illustratio; inde patet quod sensus litterae inserviat simplicibus ad initiationem in sensum internum.

[2] Quod Verbum ex sensu litterae explicari possit ad favorem per interpretationes, patet manifeste ex eo quod doctrinalia quaecumque, etiam haeretica, inde confirmentur; sicut pro exemplo dogma de fide separata ex his Domini verbis, Adeo dilexit Deus mundum, ut Filium Suum unigenitum dederit, ut omnis qui credit in Ipsum non pereat, sed habeat vitam aeternam, Joh. 3:16;

ex quibus et quoque ex aliis locis concludunt quod sola fides absque operibus sit per quam vita aeterna; et cum sibi id persuaserant, tunc ⁶ non amplius attendunt ad illa quae Dominus toties locutus est de amore in Ipsum, deque charitate et operibus, n. 1017, 2373, 3934; ita nec ad illa quae apud Johannem, Quotquot receperunt, dedit illis potestatem ut filii Dei essent, credentibus in nomen Ipsius, qui non et sanguinibus, neque e voluntate carnis, neque e voluntate viri, sed ex Deo nati sunt 1:12, 13;

si illis dicitur quod nemo credere possit in Dominum nisi qui i charitate est, ilico confugiunt ad interpretationes, sicut ad has, quo lex abrogata sit, quod nati sint in peccatis et sic quod bonum ex se facere nequeant, et qui faciunt, non aliter possint quam sibi inde meritum vindicare, et quoque haec confirmant ex sensu litterae Verbi, sicut ex illis quae in parabola de Pharisaeo et publicano,

Luc. 18:10-14 et ex aliis; cum tamen illa se prorsus aliter habent.

[3] Qui in fide separat sunt, etiam nec aliter possunt credere quam quod unusquisque admitti queat in caelum ex gratia, utcumque vixerat, ita quod non vita se fides hominem post mortem maneat; etiam hoc confirmant ex sensi litterae Verbi, cum tamen ex ipso spirituali sensu Verbi constat quod Dominus misericordiam habeat erga unumquemvis, ita si caelum foret ex misericordia seu gratia utcumque vita fuit, unusquisque salvaretur; quod ita credant qui in fide separata, est quia prorsus non sciunt quid caelum, et hoc quia non sciunt quid charitas; si scirent quantum pacis, gaudii et felicitatis in charitate sit, scirent quid caelum, sed hoc illis prorsus absconditum est.

[4] Qui in fide separata sunt, nec aliter credere possunt quam quod resurrecturi sint cum corpore et non nisi quam die judicii, quod etiam confirmant ex pluribus locis Verbi secundum sensum litterae explicatis, nihil nunc cogitantes de illis quae Dominus dixerat de divite et Lazaro

Luc. 16:22-31, et quae ad latronem, Amen dico tibi, hodie Mecum eris in paradiso, Luc xxiii

43,

et quae pluries alibi; quod id credant qui in fide separata, est quia si illis diceretur quod corpus non resurrecturum, resurrectionem prorsus negarent, quid enim internus homo, non sciunt nec capiunt nemo enim scire potest quid internus homo et ejus vita post mortem nisi qui in charitate est, nam haec est interni hominis.

[5] Qui in fide separata sunt, non aliter credere possunt quam quod charitatis opera sint solum dare pauperibus ac opitulari miseris, quod etiam ex Verbi sensu litterae confirmant, cum tamen charitatis opera sunt facere justum et aequum quisque in suo officio, ex amore justi et aequi, ac boni et veri.

[6] Qui in fide separata sunt, non aliud vident in Verbo quam quae confirmant sua dogmata, non enim intuitionem interiorem habent; qui enim non in affectione charitatis sunt, non sunt nisi in visu externo, seu in intuitione inferiore; ex hac spectare superiora nequaquam aliquis potest, superiora apparent ei ut ⁷ tenebrae; inde est quod falsa videant ut vera, ac vera ut falsa, et sic pascuum bonum perdant et aquas puras sacri fontis seu Verbi per interpretationes ex sensu litterae conspurcent, secundum haec apud Ezechielem,

Num parum vobis, pascuum bonum depascitis, et reliquum pascuorum vestrorum conculcatis pedibus vestris? sedimentum aquarum bibitis, reliquas pedibus vestris turbatis?...

cornibus vestris feritis omnes infirmas, donec disperseritis illas foras, 34:17, 18, 21.

Footnotes:

3610. ‘Ecce Esau frater tuus consolans se tibi ad occidendum te’: quod significet animum invertendi statum et privandi verum vita a se, constat ex significatione ‘consolari se alicui’ quod sit sedare irrequiem animi spe de aliquo seu de aliqua re, ‘tibi’ involvit status veri inversionem; et ex significatione ‘occidere te’ seu Jacobum quod sit privare verum vita a se, de qua mox supra n. 3607, ubi ostensum quod privare verum vita, non sit ¹ exstinguere illud, sed vivificare; ita enim cum vita veri se habet: quando illi qui in vero seu in affectione veri sunt, non vivunt secundum verum quod sciunt et quo afficiuntur, tunc est aliquod volupe et jucundum ex amore sui seu amore mundi, quod se adjunxit affectioni veri, quod sicut bonum apparet, cum tamen ² id bonum non sit, nisi respective ad usum quod sic introduci queant et addisci vera, quae postea ipsi bono et ejus vitae inservire possint; cum verum in illo statu est, hoc est, illi qui in affectione veri sunt, tunc dicitur verum vitam habere a se, quae quod non vita sit, constat ex eo quod amori sui et amori mundi, seu eorum volupi et jucundo, non insit vita, sed amori caelesti et spirituali, et ³ eorum jucundo et volupi; quare cum verum, hoc est, illi qui in tali affectione veri sunt, privantur illa vita, tunc primum accipiunt vitam seu tunc primum vivificantur;

[2] haec capere nequaquam possunt illi qui in affectione sui et mundi sunt, credunt enim quod non alia vita dari queat, consequenter ⁴ si illa vita privarentur, prorsus non viverent, nam qui in illa vita sunt, nullatenus possunt scire quid vita spiritualis et caelestis; cum tamen ita se habet quod cum privantur vita illa, nempe affectionis sui et mundi, tunc vita influat a Domino, qualis est angelica et caelestis, cum sapientia et felicitate ineffabili, ex qua vita cum prior vita spectatur, apparet prior sicut nulla vel sicut brutorum animalium sordida; nam nihil Divini inest, praeter quod cogitare possint et loqui, et sic apparere externa forma sicut alii.

[3] Cum hoc quod bono esset animus invertendi statum et privandi verum vita a se, quae significantur per quod ‘Esau consolans se tibi ad occidendum te’, ita se habet: bono apud hominem qui regeneratur, continue est animus invertendi statum, et redigendi eum in talem ordinem ut verum non priore loco sit, sed sicut convenit statui caeli, ut posteriore sit; sed hic animus alte latet reconditus, nec appercipitur priusquam id factum: se habet hoc sicut amor conjugialis, qui in infantia et pueritia non apparet, sed usque latet reconditus, nec se prodit priusquam omnia et singula disposita sunt ut se manifestare possit; interea omnia media sibi convenientia producit, seu producuntur: similiter in regno vegetabili, in qualibet arbore et in qualibet planta, intime latet conatus producendi fructus seu semina, sed conatus ille non prius se manifestare potest quam cum omnia media prius produxerit, nempe ramulos, folia, flores, quibus productis, tunc conatus ille in actum prodit: ita quoque se habet cum illis qui e novo nascuntur;

[4] conjugiale quod est boni et veri diu latet reconditum, sed usque adest sicut conatus in causa efficiente et inde in effectu, ⁵ sed non apparet antequam omnia disposita sunt, et cum disposita sunt, tunc primum prodit et se manifestat; hic conatus est qui intelligitur per animum invertendi statum et privandi verum vita a se. Inde patet quod sensus internus prorsus alius hic sit quam sonat sensus litterae, nempe quod sit reductio veri in ordinem et ejus vivificatio, non destructio et privatio ejus vitae.

Footnotes: