10042. ‘Et arietem unum accipies’: quod significet bonum innocentiae in interno homine, constat ex significatione ‘arietis’ quod sit bonum innocentiae et ¹ charitatis in interno homine, de qua sequitur. Quoniam in hoc capite de sacrificiis et holocaustis ex ² arietibus et agnis agitur, dicetur quid per animalia in genere' quae in sacrificia et holocausta offerebantur significatum fuit: illa animalia erant boves, juvenci, ³ hirci, arietes, caprae, et haedi atque agni, agnae, et capellae caprarum; qui non scit quid illa animalia significant, nusquam scire potest quid significant sacrificia et holocausta ex illis in specie; sciendum est quod omnia animalia quae in terris sunt significent talia quae sunt apud hominem, quae in genere se referunt ad affectiones quae sunt ejus voluntatis, et ad cogitationes quae sunt ejus intellectus, ita ad bona et ad vera, nam bona sunt voluntatis et vera sunt intellectus; et quia se referunt ad bona et vera, etiam se referunt ad amorem et ad fidem, nam omnia quae amoris sunt vocantur bona, et omnia quae fidei sunt vocantur vera.

[2] Quod animalia diversi generis talia significent, ducit causam ex repraesentativis in altera vita; ibi apparent animalia plurium generum et innumerabilium specierum; talia ibi sunt apparentiae prorsus ad vivum correspondentes affectionibus et cogitationibus quae apud spiritus et angelos; quod ita sit, etiam constare potest ex visionibus propheticis passim in Verbo, omnia enim quae prophetis visa sunt, sunt talia quae coram angelis apparent in caelo; inde est quod bestiae in Verbo toties memorentur, et per singulas significetur aliquid quod se refert ad talia quae apud hominem, de quibus supra; homo nec aliud est quam animal quoad externum suum hominem sed distinguitur ⁴ per internum, ⁵ per quod hic et ille elevari possit versus caelum et ad Deum, et inde recipere fidem et amorem; ⁵ inde est quod bestiae in sacrificiis et holocaustis adhibitae fuerint; qui haec non scit ⁶ nequaquam scire potest cur mandatum fuerit, nunc offerre juvencos, arietes, agnos, nunc boves, capras, et agnas, nunc hircos, haedos, et capellas caprarum ⁷ ; ad quid alioquin talia forent? quod bestiae in Verbo ⁸ significent bona et mala apud hominem, ut et vera et falsa, videatur n 142, 143, 246, 714, 715, 776, 1823, 2179, 2180, 2781, 3218, 3519, 5198, 7523, 7872, 9090, et quod ideo in sacrificiis adhibitae fuerint, n. 1823, 2180, 2805, 2807, 2830.

[3] ⁹ Quod autem sacrificia et holocausta ex illis concernit ¹⁰ sciendum est, 1. Quod cultus repraesentativus apud gentem Judaicam et Israeliticam praecipue constiterit in sacrificiis et holocaustis, 2. Quod sacrificia et holocausta in genere significaverint regenerationem hominis per vera fidei et bona amoris a Domino, et in supremo sensu glorificationem Humani Domini, 3. Quod omne cultus per sacrificia et holocausta secundum ejus varia, ita cum omni varietate repraesentatum sit ¹¹ ; et quod ideo varia genera animalium mandata fuerint.

[4] Sed ad singula,

1. Quod cultus repraesentativus apud gentem Judaicam et Israeliticam praecipue constiterit in sacrificiis et holocaustis, constat ex eo quod adhibita fuerint pro omni peccato et pro omni reatu, tum pro omni consecratione et ¹² inauguratione, et praeterea quovis die, quovis sabbato, quovis novilunio, et quovis festo; et quod ideo altare esset omnium sanctissimum; reliqua cultus apud illam gentem pendebant ab illis, idcirco ¹³ ubi agitur de abolitione cultus repraesentativi apud Danielem,

dicitur quod cessabit sacrificium et oblatio, 9:27, et removebitur juge, 8:10-13, 11:31, 12:11;

per ‘juge’ significatur in specie sacrificium quod fiebat quotidie, et in genere omnis cultus; sed videantur quae de his prius ostensa sunt, quod nempe sacrificia in genere significent omnem cultum repraesentativum, n. 923, 2165, 6905, 8680, 8936, quod altare fuerit principale repraesentativum Domini et inde cultus, n. 2777, 2811, 8935, 8940, 9388, 9389, 9714, 9964, quod antiqui ante Eberum nihil noverint de sacrificiis, n. 2180, quod ab Ebero, ita apud gentem Hebraeam, et inde apud posteros Jacobi, sacrificia instituta fuerint, et cur, n. ¹⁴ 1128, 1343, 2180, 2818, quod sacrificia non mandata ¹⁵ fuerint, sed permissa, n. 2180.

[5] 2. Quod sacrificia et holocausta in genere significaverint regenerationem hominis per vera fidei et bona amoris in Dominum a Domino, constat ex eo quod omnia cultus se referant ad purificationem a malis et falsis, ad implantationem veri et boni, et ad conjunctionem eorum, ita ad regenerationem, nam per tria illa regeneratur homo; inde est quod sacrificia et holocausta pro omni peccato et pro omni reatu oblata fuerint; et cum oblata, dicitur quod expiatum et quod condonabitur, Lev. 4:20, 26, 31, 35, 5:6, 10, 13, 16, 18, 26 [KJV 5:6, 10, 13, 18, 6:7], 7:7, 10:17, 14:18, 19, 15:30, 31, 16:6, 24, 17:11;

condonatio peccatorum, expiatio, propitiatio, et redemptio, nec aliud sunt quam purificatio a malis et falsis, implantatio boni et veri, ac conjunctio eorum, ita regeneratio, n. ¹⁶ 9076, 9452-9454, 9937, 9938; omnis processus regenerationis etiam describitur per ritualia singula cujusvis sacrificii e holocausti, et panditur cum evolvuntur repraesentativa per sensum internum, n. 10022.

[6] Quod sacrificia et holocausta ¹⁷ in sensu supremo significent glorificationem Humani Domini, est quia omnia ritualia cultus instituta apud gentem Israeliticam et Judaicam unice spectabant Dominum, in spectabant Ipsum principaliter sacrificia et holocausta, per quae in genere repraesentabatur omne cultus, ut supra ostensum est; etiam regeneratio hominis non aliunde est quam a Domino, n. ¹⁸ 9486, 9487, 9506, 9715, 9809, 10019; quapropter ubi in Verbo agitur de regeneratione hominis, in sensu supremo ibi agitur de glorificatione Humani Domini: nam regeneratio hominis est imago glorificationis Domini, n. 3138:3212, 3296, 3490, 4402, 5688; glorificare Humanum est id Divinum facere, regenerare autem ¹⁹ hominem est eum ²⁰ caelestem facere, ut in illo Divinum Domini habitare possit.

[7] 3. Quod omne cultus per sacrificia et holocausta secundum ejus varia, varietate, repraesentatum sit, et quod ideo varia genera animalium mandata fuerint, constat ex variis pro quibus sacrificia et holocausta, nempe ²¹ pro peccatis per errorem et pro peccatis non per errorem: pro omni praevaricatione ac immunditie, sive apud sacerdotem, sive apud totam contionem, sive apud principem, sive apud aliquam animam: pro mundatione ex lepra: pro purificatione post partum: pro consecratione altaris, tentorii conventus, et omnium inibi: pro mundatione eorundem cum Aharon semel quotannis ingrederetur in sanctum sanctorum: pro inauguratione Aharonis et filiorum ejus in sacerdotium: pro consecratione Naziraeorum: et in genere in tribus festis, in singulis noviluniis, sabbatis, et diebus mane et inter vesperas, praeter votiva et voluntaria.

[8] Quia sacrificia et holocausta ²² pro tam variis erant, et per illa repraesentabantur varia cultus, ideo etiam varia genera animalium quae ²³ offerrentur mandata erant, nempe juvenci, boves, et hirci, arietes, caprae, et haedi, agni, agnae, et capellae caprarum; et per sacrificia et holocausta ex juvenco, bove, et hirco, repraesentabatur purificatio et regeneratio externi seu naturalis hominis, ex ariete, capra, et haedo, repraesentabatur purificatio et regeneratio interni seu spiritualis hominis, et ex agno, agna, et capella caprarum repraesentabatur purificatio et ²⁴ regeneratIo intimi seu caelestis hominis; quod tria sint quae apud hominem succedunt, caeleste, spirituale, et naturale, videatur n. 9992, 10005, 10017, et quod homo regenerandus sit quoad interna ²⁵ et quoad externa ²⁶ , ut regeneratus sit, citata n. 9325 fin.

[9] Quid autem in specie significatur ²⁷ per sacrificium et holocaustum ex ariete, de quibus ²⁸ in hoc capite agitur, constat ex locis in Verbo ubi sacrificia et holocausta ex ariete describuntur ²⁹ et ubi aries nominatur; ex quibus patet quod per arietem significetur bonum innocentiae et charitatis in interno homine, et per sacrificium et holocaustum ex illopurificatio et regeneratio interni hominis, ita ³⁰ implantatio boni innocentiae et charitatis ibi; quod id per ‘arietem’ significetur ³¹ , constat a sequentibus his locis:

apud Esaiam,

Omnes greges Arabiae congregabuntur tibi, arietes Nebajoth ministrabunt tibi, ascendent ad beneplacitum altare Meum, 60:7;

agitur ibi de Domino, et de caelo ac Ecclesia Ipsius; ‘greges Arabiae’ sunt omnia bona interni hominis, ‘arietes Nebajoth’ sunt bona innocentiae et charitatis ibi; quod ‘greges’ sint bona interni hominis, videatur n. 8937, 9135, quod ‘Arabia’ sit ubi bonum, n. 3268, quod ‘Nebajoth’ sint qui ibi in illo, n. 3268, 3686, 3688:

[10] apud Ezechielem,

Arabia et omnes principes Kedar, negotiatores manus tuae per pecora, et arietes, et hircos, 27:21;

ibi de Tyro, per quam significatur Ecclesia ubi cognitiones boni et veri n. 1201; ‘negotiatores’ sunt qui habent illas et communicant, n. 2967, 4453, ‘pecora’ sunt bona amoris, ‘arietes’ sunt bona charitatis, et ‘hirci’ sunt bona fidei; in Verbo dicuntur greges, pecora, et pecudes ³² , quae in lingua originali distinguuntur per sua nomina; et per ‘greges’ significantur in genere interna, per ‘pecudes’ eadem in specie ³³ , et per ‘pecora’ intima ³⁴ in specie; per ‘armenta’ autem externa: apud Jeremiam,

Descendere faciam eos sicut pecora ad mactandum, arietes cum hircis, 51:40 ³⁵ ;

[11] per ‘pecora’, ‘arietes’, et ‘hircos’ hic similia significantur ³⁶ :

apud Ezechielem,

Sic dixit Dominus Jehovih, Ecce Ego judicans inter pecudes et pecudes ³⁷ , et inter arietes et inter hircos, 34:17;

‘inter pecudes et pecudes’ pro inter illos qui in interioribus boni et mali ³⁸ , ‘inter arietes et inter hircos’ pro inter illos qui in charitate et inde fide, et inter illos qui in veris fidei ³⁹ absque charitate ⁴⁰ ; ‘arietes’ hic simile significant quod ‘oves’, nam arietes sunt masculi ovium; quod ‘oves’ sint qui in charitate et inde fide, videatur n. 4169, 4809, ' et quod ‘hirci’ sint qui in veris quae fidei dicuntur absque charitate ⁴¹ , n. 4169 fin. , 4769; similia per arietem et hircum significantur apud Danielem 8:1-fin ⁴² , et similia per oves et hircos apud Matthaeum 25:32-fin. :

[12] apud Moschen, Si anima peccaverit per errorem, adducet reatum suum Jehovae arietem integrum de grege, Lev. 5:15, 18, 25 [KJV 5:15, 18, 6:6];

per sacrificia ⁴³ ex ariete significatur purificatio interni hominis et implantatio boni innocentiae ibi, nam peccatum per errorem est peccatum ex ignorantia in qua innocentia, ac innocentia ignorantiae est interni hominis:

[13] apud eundem,

Quod in noviluniis offerrent duos juvencos, unum arietem, et septem agnos; et postea hircum caprarum. ' similiter diebus singulis Paschatis : et similiter die primitiarum, Num. 28:11, 15, 19, 22, 27; hoc erat ut repraesentaretur purificatio totius hominis, tam externi, interni, ac intimi, per sacrificium et holocaustum ex juvencis purificatio externi hominis, ex ariete purificatio interni, et ex agnis purificatio intimi; et quia purificatio, etiam implantatio boni innocentiae repraesentabatur ⁴⁴ , nam juvencus est bonum innocentiae in externo homine, aries in interno, et agnus in intimo, ut supra dictum est; quod ultimum eorum esset hircus, erat quia per ‘hircum’ significatur verum fidei in externo homine, et verum fidei ibi est ultimum, n. 9959. Quia bona et vera apud hominem in eo ordine sequuntur, ideo quoque munera principum Israelis, cum ungebatur altare et tentorium conventus, erant juvencus, aries, et agnus in holocausta, et hircus caprarum in sacrificium ⁴⁵ , Num. 7:15-17, 21-23, 27-29, 33 seq. ⁴⁶ Ex his nunc constare potest quod ‘aries’ significet bonum innocentiae et charitatis in interno homine ⁴⁷ .

Footnotes:

9325. ‘Non erit abortiens et sterilis in terra [tua]’: quod significet quod bona et vera suo ordine in continua progressione procedent, constat ex significatione ‘non abortiens et ¹ sterilis esse’ quod sit regenerationis progressivum in suo ordine, proinde quod bona et vera suo ordine in continua progressione procedent, de qua sequitur, et ex significatione ‘in terra’ quod sit in Ecclesia; quod ‘terra’ in Verbo sit Ecclesia, videatur n. 566, 662, 1066, 1067, 1262, 1413, 1607, 1733, 1850, 2117, 2118 fin. , 2571, 2928, 3355, 3368, 3379, 4447, 4535, 5577, 8011, 8732; quod ‘terra’ significet Ecclesiam ² , est quia intelligitur terra Canaan, ubi ³ Ecclesia erat, et ab antiquissimis temporibus fuerat, n. 3686, 4447, 4454, 4516, 4517, ⁴ 5136, 6306, 6516, 8317; et in spirituali mundo cum nominatur terra, non percipitur terra, sed gentis quale ibi quoad ⁵ suum religiosum; inde cum terra nominatur ⁶ in Verbo et per eam intelligitur terra Canaan, percipitur Ecclesia; ex his ⁷ constare potest quid in propheticis Verbi intelligitur per novum caelum et novam terram, quod nempe Ecclesia interna et externa, n. 1850, 3355, 4535, sunt enim ⁸ homines interni et homines externi.

[2] Quod ‘non erit abortiens et sterilis in terra’ significet quod bona et vera suo ordine in continua progressione procedant ⁹ , est quia per omnia quae sunt ‘partus’ in Verbi sensu interno intelligantur talia quae sunt partus spiritualis, ita quae sunt regenerationis, n. 2584, 3860, 3868, 3905, 3915; quae sunt partus spiritualis seu ¹⁰ regenerationis, sunt vera fidei et bona charitatis, nam per haec homo e novo concipitur et nascitur; quod talia per ‘partus’ significentur, patet a pluribus locis in Verbo, et manifeste a Domini verbis ad Nicodemum, Jesus dixit illi, Amen, amen, dico tibi, Nisi quis generatur denuo, non potest videre regnum Dei; dixit Nicodemus, Quomodo potest homo ¹¹ generari' cum senex est? num potest in uterum matris suae secundo ingredi, et generari? respondit Jesus, Amen, amen, dico tibi, Nisi quis generatus fuerit ex aqua et Spiritu, non potest ingredi in regnum Dei; quod natum est ex carne, caro est, sed quod generatum est a Spiritu, spiritus est; dixit Nicodemus, Quomodo possunt haec fieri? respondit Jesus, Tune es magister in Israel, et haec non nosti? Joh. 3:3-6, 9, 10; ‘generari per aquam et Spiritum’ est per vera fidei et bonum amoris, videantur loca citata n. 9274;

[3] quod talia significentur per ‘partus’ in Verbo, est ex correspondentia conjugiorum in terris cum conjugio caelesti, quod est conjugium boni et veri, de qua correspondentia videatur n. 2727-2759; sed quod inde amor vere conjugialis descendat, vix hodie aliquis novit, et forte vix aliquis agnoscere vult, quia terrena et corporea ante oculos sunt, quae exstinguunt et suffocant ¹² , quando ¹³ de tali correspondentia cogitant; quia amor vere conjugialis inde est, ideo quoque per ‘partus et ¹⁴ generationes’ in sensu Verbi interno ‘significantur’ quae sunt partus et generationis novae a Domino; inde quoque est quod pater, mater, filii, filiae, generi, nurus, nepotes, et plures qui sunt ex conjugiis, significent bona et vera ac derivationes eorum, de quibus pluries in explicationibus. Ex his nunc constare potest quod per ‘non erit abortiens et sterilis in terra’ significetur quod bona et vera suo ordine in continua progressione procedent.

[4] Quod ‘abortiens et sterilis’ significent ¹⁵ illa quae sunt abortus et sterilitatis in sensu spirituali, quae sunt perversiones boni et veri, tum vastationes et negationes eorum, patet ea sequentibus his locis:

apud Hoscheam, Ephraim quando vidi usque ad Tyrum, plantata in pulchro; et Ephraim ad educendum ad occisorem filios suos; da illis, Jehovah, vulvam abortientem et ubera arentia: propter malitiam operum illorum expellam illos e domo Mea, 9:13-15;

nisi sciatur quid significatur per ‘Ephraim’, per ‘Tyrum’, per ‘occisorem’, per ‘filios’, per ‘vulvam abortientem’, per ‘ubera arentia’, in sensu interno, prorsus non sciri potest quid prophetica illa involvunt; quod ‘Ephraim’ sit intellectuale Ecclesiae, quod est intellectuale illustratum de veris et bonis fidei ex Verbo, videatur n. 3969, 5354, 6222, ¹⁶ 6234, 6238, 6267, quod ‘Tyrus’ sint cognitiones veri et boni, n. 1201, inde patet quid significatur per ‘Ephraim quando vidi usque ad Tyrum, plantatum in pulchro’; quod ‘occisor’ sit qui deprivat vita spirituali seu vita ex vero et bono ¹⁷ , n. 3607, 6767, 8902, et quod ‘filii’ sint vera fidei, n. 489, 491, 533, 1147, 2623, 2813, 3373, 3704, 4257, inde patet quid significatur per ‘Ephraim ad educendum ad occisorem filios suos’; quod ‘ubera’ sint affectiones boni et veri, n. 6432, inde ‘ubera arentia’ sunt nullae affectiones sed loco earum cupiditates pervertendi; inde patet quid ‘vulva abortiens’, quod nempe sit perversio boni et veri; quod illa quae vitae spiritualis sunt per ¹⁸ omnia ea significentur, constat ¹⁹ , nam dicitur ‘propter malitiam operum expellam eum e domo Mea’; ‘e domo Jehovae’ est ex Ecclesia et ex caelo, n. 2233, 2234, ²⁰ 3720, 5640:

[5] apud Malachiam, Increpabo vobis absumentem ut non corrumpat vobis fructum terrae, neque abortiverit vobis vitis in agro; praedicabunt vos beatos omnes gentes, et eritis vos terra beneplaciti, 3:11, 12;

quod non abortiret vitis in agro, significat ²¹ quod vera et bona fidei apud illos qui in Ecclesia suo ordine procedent, ‘vitis’ enim est verum et bonum Ecclesiae spiritualis, n. 1069, 6375, 6376, 9277, et ‘ager’ est Ecclesia, n. 2971, 3766, 7502, 9139, 9295; ‘terra beneplaciti’ est Ecclesia Domino grata, nam unusquisque intra Ecclesiam qui regeneratus est per verum et bonum, est Ecclesia; inde patet quid sit quod ‘eritis ²² terra beneplaciti’; quod ‘terra’ sit Ecclesia, videatur supra:

[6] apud Moschen, Si audiveritis judicia Mea, ut custodiatis et faciatis ea, benedictus eris prae omni populo ²³ , non erit in te infecundus nec sterilis, et in bestia; removebit Jehovah a te omnem morbum, et omnes languores Aegypti malos, Deut. 7:12, 14, 15 ²⁴ ; ‘non erit infecundus et sterilis’ pro non absque vita ex vero et bono, ita quod erunt spiritualiter vivi: quia ‘sterilis’ id significabat, ideo mulieres in antiquis Ecclesiis reputabant se non vivas cum steriles, prout Rachel, quae de se ita dixit ad Jacobum,

²⁵ Vidit Rachel quod non pareret Jacobo; et dixit ad Jacobum, Da mihi filios, et si non, mortua ego, Gen. ²⁶ 30:1; n. 3908.

[7] Per ‘steriles’ etiam significantur qui non in bono sunt quia non in veris, et usque desiderant vera ²⁷ ut in bono sint, prout gentes probae quae extra Ecclesiam, ut apud Esaiam,

Canta, sterilis non ²⁸ pepererat; persona cantu et jubila non parturivit, quia multi filii desolatae prae filiis maritatae, 54:1:

apud Davidem,

Jehovah erigit ex pulvere attritum, e sterquilinio exaltat egenum, ad collocandum cum principibus populi Sui, Qui habitare facit sterilem domus, matrem filiorum laetam, Ps. 113:7-9 ²⁹ :

[8] in prophetico Channae postquam pepererat Samuelem, Saturi conducti sunt, et famelici cessarunt, usque dum sterilis peperit septem, multiprolis autem defecit, 1 Sam. 2:5;

in illis locis per ‘steriles’ intelliguntur gentes quae arcessuntur ad Ecclesiam, et ad quas transfertur Ecclesia quando vetus ³⁰ desiit, hoc est, quando illi qui prius ab Ecclesia fuerunt non amplius in fide sunt quia in nulla charitate; haec Ecclesia est quae intelligitur per ‘multiprolem quae defecit’ et per ‘maritatam’, illa autem, nempe nova gentium, per ‘sterilem et desolatam cui ³¹ erunt multi filii’, et per ‘sterilem domus matrem filiorum laetam’; ‘parere septem’ est regenerari ad plenum, nam ‘septem’ ibi non significant septem sed ad plenum, n. 9228; ex his patet quid intelligitur per haec Domini verba, Venient dies in quibus dicent, Beatae steriles, et ventres qui non genuerunt, et ubera quae non lactarunt, Luc. 23:29;

agitur ibi de consummatione saeculi, quae est ultimum tempus Ecclesiae.

[9] In libro 2 Regum, Viri Jerichuntis dicebant ad Elisaeum, Ecce sedes urbis bona, at aquae malae et terra sterilis; tunc Elisaeus dixit ut ³² mitterent in paropside nova salem, et projicerent inde salem ad exitum aquarum; et sanatae aquae, nec venit amplius mors aut sterilitas, 2:19-21;

quid haec involvunt, nemo scire potest nisi ex sensu interno; omnia enim miracula quae in Verbo, involvunt talia quae in regno Domini seu in Ecclesia, n. 7337, 7465, 8364, 9086; quapropter sciendum est quid repraesentabat ‘Elisaeus’, quid significabat ‘urbs Jericho’, quid ‘aquae malae et terra sterilis’, quid ‘paropsis nova et sal in ea’, tum quid ‘exitus aquarum in quem projicerent salem’; quod ‘Elisaeus’ repraesentaverit Dominum quoad Verbum, videatur n. 2762, quod ‘aquae’ significent vera fidei, n. 28, 2702, 3058, 3424, 4976, 5668, ³³ 6346, 7307, 8137, 8138, 8568; inde ‘aquae malae’ ³⁴ significant vera absque bono, et ‘terra sterilis’ bonum Ecclesiae inde non vivum ³⁵ , ‘paropsis nova’ seu vas novum scientifica et cognitiones boni et veri, n. 3068, 3079, 3316, 3318, ‘sal’ desiderium veri ad bonum, n. 9207, ‘exitus aquarum’ significat naturale hominis quod recipit cognitiones veri et boni, et quod emendatur per desiderium veri ad bonum;

[10] ex his patet quid miraculum illud involvebat, quod nempe emendationem Ecclesiae et vitae per Verbum a Domino, et per desiderium veri ad bonum inde; et quod emendatio fiat cum naturale hominis ex tali desiderio recipit vera ³⁶ ex Verbo; quod hoc factum sit ad urbem Jericho, erat quia illa urbs non procul a Jordane sita est, et per ‘Jordanem’ significatur id apud hominem Ecclesiae quod primum recipit vera, ita naturale, n. 1585, 4255; quod naturale hominis sit primum quod recipit vera ex Verbo a Domino, et quod ultimo regeneratur, et quod cum id regeneratum est, totus homo regeneratus sit, significatum est per Domini verba ad Petrum cum lavit pedes discipulorum, Dixit Jesus, Qui lotus est non opus habet nisi ut quoad pedes lavetur, et mundus est totus, Joh. 13:10;

quod ‘pedes’ sint illa quae sunt naturalis hominis, in genere naturale, videatur n. 2162, 3147, 3761, 3986, ³⁷ 4280, 4938-4952, 5327, 5328. Quod naturalis seu externus homo in correspondentia ³⁸ debeat esse cum spirituali seu interno ut homo regeneratus sit, ita quod ³⁹ non prius regeneratus sit quam cum naturale regeneratum est, videatur n. 2850, 3167, 3286, 3321, 3470, 3493, 3508, 3509, 3518, 3573, 3576, 3579, 3620, 3623, 3671, 3882, 3969, 4353, ⁴⁰ 4588, 4612, 4618, 5168, 5326, 5373, 5651, 6299, 6454, 7442, 7443, 8742-8747, 9043, 9046, 9061.

Footnotes: