236. (Vers. 17.) "Quod dicas quod dives sim et locupletatus, et nullius opus habeam." - Quod significet fidem eorum, quod credant se in veris esse prae aliis, constat ex significatione "dicere", quod involvat id quod ab illis creditur; et quia agitur hic de illis qui in sola fide sunt, ideo "dicere" significat fidem eorum; praeterea "dicere" in sensu spirituali significat cogitare, quia quod dicitur exit ex cogitatione, ac cogitatio est spiritualis quia est spiritus hominis, ac dictio et sermo inde est naturalis quia est corporis; ex eo est quod "dicere" in Verbo plura significet: ex significatione "dives esse", quod sit possidere cognitiones veri et boni, et inde intelligens et sapiens esse (de qua sequitur); et ex significatione "locupletatus esse et nullius opus habere", quod sit omnia scire, ut nihil desit.

[2] Quod tales sint seu ita credant, qui in doctrina de sola fide et de justificatione per illam sunt, non sciunt illi qui non sunt, tametsi inter eos sunt; at usque quod tales sint, ex multa experientia scire datum est. Locutus sum cum pluribus qui in mundo crediderunt se prae aliis intelligentes et sapientes esse, ex eo quod sciverint plura de sola fide et de justificatione per illam, et quidem talia quae simplices non sciverunt, quae etiam vocaverunt interiora et arcana doctrinae, et crediderunt se scire et intelligere omnia ut non aliquid desit: inter illos erant plures qui de sola fide et de justificatione per illam scripserunt. Sed ostensum est illis quod nihil veri sciant, et quod prae illis intelligentes et sapientes sint qui vitam fidei, quae est charitas, vixerunt, et justificationem per solam fidem non intellexerunt; et quoque ostensum est quod illa quae sciverunt non vera sint sed falsa, et quod scire et cogitare falsa non sit intelligens et sapiens esse, quoniam intelligentia est veri et sapientia est vitae inde: causa etiam detecta est; nempe quod in nulla affectione veri spirituali fuerint, sed solum in affectione naturali sciendi illa quae antesignani dixerunt, quidam propter functiones, quidam propter famam eruditionis; et qui in hac affectione sunt et non in illa, credunt quod omnia sciant cum illa, et plus ii qui confirmarunt illa per sensum litterae Verbi, ac per rationis fallacias sategerunt connectere illa cum reliquis falsis.

[3] Ab experientia etiam aliquid de his dicam. Spiritus qui dum vixerunt homines in mundo, et tunc ab aliis eruditi crediti sunt, explorati sunt num sciant quid fides spiritualis. Dixerunt se nosse; quare missi sunt ad illos qui in fide illa fuerunt, et tunc data cum iis communicatione perceperunt quod non illis fides fuerit, et quod nesciverint quid fides: quare illis dictum est, quid nunc credant de sola fide, super qua fundatur tota ecclesiae eorum doctrina; sed pudefacti obmutuerunt. Erant etiam plures ex doctis ecclesiae, qui interrogati sunt de Regeneratione, num sciant quid sit; responderunt quod sciant esse Baptismum, quoniam Dominus dicit, quod "Nisi quis generatur per aquam et spiritum non possit ingredi in Regnum Dei"; at cum ostensum est illis quod Baptismus non sit regeneratio, sed quod per "aquam et spiritum" intelligantur vera et vita secundum illa, et quod nemo intrare possit in caelum nisi regeneratus sit per illa, tunc recesserunt fatendo suam inscitiam. Praeterea cum interrogati sunt de Angelis, de Caelo, de Inferno, de Vita hominis post Mortem, et de pluribus aliis, non sciverunt aliquid, et erant omnia sicut caligo in mentibus eorum; quare fassi sunt quod quidem crediderint se scivisse omnia, sed nunc sciant quod vix sciant aliquid: per scire aliquid, in spirituali mundo intelligitur scire aliquid veri; at scire falsa non est scire, quia non est intelligere et sapere: dein illis dictum est quod illud intelligatur per Domini verba, "Quod dicas quod dives sim et locupletatus, ... et tu non scis quod tu sis aerumnosus et miserabilis et pauper et caecus et nudus."

[4] Quod "dives" in Verbo significet illos qui in veris sunt, est quia divitiae spirituales non aliae sunt; inde etiam in Verbo per "divitias" significantur cognitiones veri et boni, ac per "divites" illi qui in intelligentia per illas sunt; ut constare potest ex sequentibus his locis:

- Apud Ezechielem,

"In sapientia tua et in intelligentia tua feceras tibi opes, ... aurum et argentum in thesauris tuis; per multitudinem sapientiae tuae... multiplicasti tibi opes" (28:4, 5);

haec dicta sunt ad Principem Tyri, per quem in sensu spirituali intelliguntur illi qui in cognitionibus veri sunt; per "opes" ipsae illae cognitiones in genere; per "aurum in opes thesauris" cognitiones boni, et per "argentum in thesauris" cognitiones veri: quod per illa significentur cognitiones patet manifeste, nam dicitur "In sapientia tua et in intelligentia tua feceras tibi opes, ... et per multitudinem sapientiae tuae multiplicasti tibi Opes." (Quod per "principem Tyri" intelligantur illi qui in cognitionibus veri sunt, est quia "princeps" significat primaria vera, n. 1482, 2089, ¹ 5044; et "Tyrus" cognitiones veri, n. 1201:

quod per "thesauros" significentur possessiones cognitionum, videatur n. 1694, 4508, 10227; et quod per "aurum" significetur bonum, et per "argentum" verum, n. 1551, 1552, 2954, 5658.)

[5] Apud Sachariam,

"Tyrus... colligit argentum sicut pulverem, et aurum sicut caenum platearum; ecce Dominus depauperabit eam, et excutiet in mare opes (9:3, 4);

etiam ibi "Tyrus" pro illis qui comparant sibi cognitiones, quae sunt "argentum", "aurum" et "opes." Apud Davidem,

"Filia Tyri afferet tibi munus", filia regis; "facies tuas deprecabuntur divites populi" (Psalm. 45:13 ² [B.A. 12]);

describitur ibi ecclesia quoad affectionem veri, quae intelligitur per "filiam regis", nam "filia" est ecclesia quoad affectionem (n. 3262, 3963, 6729, 9059; et "rex" est verum, n. 1672, 2015, 2069, 3670, 4575, 4581, 4966, 6148); quapropter dicitur quod "filia Tyri afferet munus", et quod "divites populi deprecabuntur facies"; "divites populi" sunt qui abundant veris.

[6] Apud Hoscheam,

"Dixit Ephraim, Profecto ditatus sum, inveni opes mihi, omnes labores mei non invenient mihi iniquitatem quae peccatum;... sed adhuc loquar ad prophetas, et visionem multiplicabo" (12:9, 11 [B.A. 8 10]);

per "ditatus sum et inveni opes mihi" non intelligitur quod ditatus sit divitiis et opibus mundanis, sed caelestibus, quae sunt cognitiones veri et boni; nam per "Ephraim" intelligitur intellectuale illorum qui ab ecclesia, quod illustratur dum legitur Verbum (n. ³ 5354, 6222, 6238, 6267); inde est quod dicatur, quod "adhuc loquar ad prophetas et visionem multiplicabo"; per "prophetas" significantur vera doctrinae, similiter per "visionem."

[7] Apud Jeremiam,

"Ego Jehovah... dans cuique secundum vias ejus, juxta fructus operum ejus; sicut perdix colligit sed non parit, facit divitias sed non cum judicio, in medio dierum suorum deseret illas, in postremitate" dierum "fiet stultus" (17 [10,] 11, 11);

agitur ibi de illis qui comparant sibi cognitiones absque fine alius usus quam ut sciant, cum tamen vita est cui inserviturae sunt; hoc intelligitur per "colligere sicut perdix et non parere", et per "facere divitias sed non cum judicio", et quod "in extremitate dierum fiet stultus"; et quia cognitiones veri et boni inserviturae sunt vitae, haec enim per illas perficietur, ideo dicitur quod "Jehovah det cuique secundum vias ejus et juxta fructus operum ejus."

[8] Apud Lucam,

"Quisquis ex vobis, qui non abnegat omnes suas facultates, non potest meus esse discipulus" (14:33);

qui non scit quod "facultates" in Verbo sint divitiae et opes spirituales, quae sunt cognitiones ex Verbo, non aliter scire potest quam quod se deprivaturus sit omnibus opibus ut salvari possit; cum tamen non ille sensus illorum verborum est, sed per "facultates" ibi intelliguntur omnia quae ex propria intelligentia sunt: nemo enim potest sapere ex se, sed ex Domino; quapropter "abnegare omnes facultates" est nihil intelligentiae et sapientiae sibi tribuere; et qui id non facit non potest instrui a Domino, hoc est, discipulus Ipsius esse.

[9] Qui non sciunt quod per "divites" intelligantur qui possident cognitiones veri et boni, ita qui habent Verbum, et quod per "pauperes" intelligantur qui non possident illas sed usque qui desiderant illas, non aliter scire possunt, quam quod per "divitem, qui induebatur purpura et bysso", et per "pauperem qui projectus ad vestibulum ejus" (Luc. 16), intelligatur dives et pauper in communi sensu; cum tamen per "divitem" ibi intelligitur gens Judaica, quae habebat Verbum, in quo omnes cognitiones veri et boni sunt; per "purpuram qua indutus" intelligitur genuinum bonum (n. 9467), et per "byssum" genuinum verum (n. 5319, 9469, 9596, 9744); et per "pauperem projectum ad vestibulum ejus" intelliguntur gentes quae erant extra ecclesiam et non habebant Verbum, et tamen desiderabant vera et bona caeli et ecclesiae: inde etiam patet quod per "divites" intelligantur qui habent Verbum, proinde cognitiones veri et boni, quoniam ibi sunt.

[10] Ut quoque in prophetico Elisabethae, apud Lucam,

Deus "esurientes implevit bonis, et divites emisit inanes" (1:53);

"esurientes" sunt qui desiderant cognitiones, quales erant Gentes, quae acceptabant Dominum et doctrinam ab Ipso; "divites" autem, qui habent cognitiones quia Verbum, quales erant Judaei, sed qui usque non volebant scire vera inde; quare nec acceptabant Dominum et doctrinam ab Ipso; hi sunt "divites" qui missi sunt inanes, illi autem "esurientes" qui impleti sunt bonis.

Fusnotat:

2466. Quod in sensu interno significentur illa quae exposita sunt, confirmari potest, et quidem quoad singula verba, sed praeter quod pleraque prius confirmata sint, etiam sunt talia quae laedunt ideas, et castas aures; ex summaria explicatione id constare potest quod per illa describatur origo talis religiosi, quod per ‘Moabum’ et ‘filium Ammonis’ in Verbo significatur; quod quale sit, in sequentibus ubi de Moabo et filio Ammonis, dicetur; quod sit adulteratum bonum et falsificatum verum, constat. Adulterationes boni et falsificationes veri, in Verbo communiter describuntur per adulteria et scortatione ac ita quoque vocantur; causa inde est quod bonum et verum inter se conjugium forment, n. 1904, ¹ 2173; ² immo quod vix aliquis crede potest, inde, ut a suo genuino principio, est sanctitas conjugiorum terra, etiam sunt leges conjugiorum de quibus in Verbo:

[2] nam ita habet; caelestia cum spiritualibus, cum e caelo ³ descendunt in sphaera inferiorem, prorsus ibi vertuntur in simile conjugiorum, et hoc ex correspondentia quae est inter spiritualia et naturalia, de qua correspondentia, ex Divina Domini Misericordia, alibi; cum autem illa pervertuntur in sphaera inferiore, ut fit ubi mali genii et mali spiritus sunt, tunc eadem vertuntur in talia qualia adulteriorum et scortationum sunt ⁴ ; inde est quod contaminationes boni et perversiones veri describantur in Verbo per adulteria et scortationes, ac quod ita quoque appellentur; ut manifeste constare potest ab his locis;

apud Ezechielem,

Scortata es propter nomen tuum; et effudisti scortationes tuas super omnem transeuntem:... sumpsisti de vestibus tuis, et fecisti tibi excelsa variegata, et scortata es super illis:... accepisti vasa ornatus tui ex auro Meo et ex argento Meo, quod dederam tibi, et fecisti tibi imagines masculi, et scortata es cum eis: sumpsisti filios tuos et filias tuas, quas peperisti Mihi, et sacrificasti illos eis. Num parum de scortationibus tuis?... scortata es cum filiis Aegypti vicinis tuis, magnis carne, et multiplicasti scortationem tuam ad irritandum Me; ... Scortata es cum filiis Asshuris, ... et scortata eis ⁵ , et non saturata: et multiplicasti scortationem tuam, usque ad terram negotiationis, Chaldaeam, et tamen in hoc non satiata es, 16:15-17, 20, 26, 28, 29, seq. ;

ubi de Hierosolyma, per quam ibi significatur Ecclesia perversa quoad vera; quod omnia illa ‘prorsus alia’ significent, quisque videre potest; quod perversum Ecclesiae dicatur ‘scortatio’, patet;

[3] ‘vestes’ ibi sunt vera quae pervertuntur; inde falsa quae coluntur, sunt ‘excelsa variegata, cum quibus scortatio’; quod ‘vestes’ sint vera, videatur n. 1073, et quod ‘excelsa’ sint cultus, n. 796; ‘vasa ornatus ex auro et argento quod dederam’ sunt cognitiones boni et veri a Verbo per quas confirmant falsa, quae cum apparent sicut vera, vocantur ‘imagines masculi, cum quibus scortatio’; quod ‘vasa ornatus ex auro et argento’ sint cognitiones boni et veri, patet a significatione ‘auri’ quod sit bonum, n. 113, 1551, 1552, et ‘argenti’ quod sit verum, n. 1551, 2048; ‘imagines masculi’ quod appareant sicut vera, n. 2046; quod ‘filii et filiae, quas pepererunt et sacrificarunt eis’ sint vera et bona quae perverterunt, patet a significatione ‘filiorum et filiarum’, n. 489-491, 533, 2362; quod ‘scortari cum filiis Aegypti’ sit pervertere illa per scientifica, patet a significatione ‘Aegypti’ quod sit scientificum, n. 1164, 1165, 1186, 1462; ‘scortari cum filiis Asshuris’ quod sit pervertere per ratiocinia, patet a significatione ‘Asshuris’ quod sit ratiocinatio, n. 119, 1186; ‘multiplicare scortationem usque ad terram Chaldaeam’ quod sit usque ad profanationem veri, quae est ‘Chaldaea’, n. 1368; inde liquet qualis sensus internus Verbi est in ipso sensu litterae.

[4] Similiter alibi apud eundem Prophetam,

Duae mulieres, filiae unius matris, scortatae sunt in Aegypto in adolescentia sua scortatae sunt; ... Ohola Samaria, Oholiba Hierosolyma; scortata est Ohola sub Me, et dilexit amasios ⁶ suos Assyrios propinquos, ... dedit scortationes suas super illos: delectum filiorum Asshuris omnium; ... scortationes suas ex Aegypto non deseruit, nam cum illa concubuerunt in adolescentia ejus.... Oholiba corrupit amorem suum prae illa, et scortatione. ' suas supra scortationes sororis suae, filios Asshuris adamavit; ... addidit ⁷ ad scortationes suas, et vidit imagines Chaldaeorum, ... adamavit eos ad aspectum oculorum suorum; venerunt ad illam filii Babelis ad concubitum amorum, Ezech. 23:2-5, 7, 8, 11, 12, 14, 16, 17 ⁸ ;

‘Samaria’ est Ecclesia quae in affectione veri, ‘Hierosolyma’ quae in affectione boni, quarum scortationes cum Aegyptiis et filiis Asshuris sunt perversiones boni et veri per scientifica et ratiocinia quibus falsa confirmantur, ut patet a significatione ‘Aegypti’, n. 1164, 1165, 1186, 1462, et ‘Asshuris’, n. 119, 1186; et quod usque ad profanum cultum qui quoad verum est ‘Chaldaea’, n. 1368, et quoad bonum sunt ‘filii Babelis’, n. 1182, 1326:

[5] apud Esaiam,

Et erit a fine septuaginta annorum, visitabit Jehovah Tyrum et redibit ad quaestum meretricium suum, et scortabitur cum omnibus regnis terrae, 23:17;

est venditatio falsi, quae per ‘quaestum meretricium et scortationem Tyri’ significatur; quod ‘Tyrus’ sint cognitiones veri, videatur n. 1201 quod ‘regna’ sint vera cum quibus scortatio, n. 1672:

[6] apud Jeremiam,

Tu scortata es cum sociis multis; et revertere ad Me; tolle oculos tuos ad colles, et vide ubi non constuprata fueris, super viis sedisti eis, sicut Arabs in deserto, et profanasti terram scortationibus tuis, et malitia tua, 3:1, 2;

‘scortari et scortationibus profanare terram’ est pervertere et falsificare vera Ecclesiae;

[7] quod ‘terra’ sit Ecclesia, videatur n. 662, 1066, 1067:

apud eundem,

A voce scortationis suae profanavit terram, moechatacum lapide et ligno, 3:9;

‘moechari cum lapide et ligno’ est pervertere vera et bona cultus externi; quod ‘lapis’ sit tale verum, videatur n. 643, 1298, quod lignum tale bonum 643:

[8] apud eundem,

Propterea quod fecerant stultitiam in Israele, et adulterati sunt cum uxoribus sodalium suorum, et locuti sunt verbum in nomine Meo, falsum, quod non praecepi, 29:23;

[9] ‘adulterari cum uxoribus sodalium’ est docere falsum sicut ab illis:

apud eundem,

In prophetis Hierosolymae vidi turpitudinem, adulterando et eundo in falso, 23:14;

ubi ‘adulterari’ spectat bonum quod contaminatur, ‘ire in falso’ spectat verum quod pervertitur:

apud eundem,

Adulteria tua, et hinnitus tui, foeditas scortationis tuae super collibus, in agro, vidi abominationes tuas; vae tibi Hierosolyma, non mundaris posthac, quousque adhuc, 13:27:

[10] apud Hoscheam,

Scortatio, et vinum, et mustum occupavit cor; populus Meus lignum interrogat, et baculus ejus indicabit id, quia spiritus scortationis seduxit; et scortati sunt de sub deo suo; super verticibus montium sacrificant, et super collibus suffiunt, sub quercu, ⁹ populo et robore, propterea scortantur filiae vestrae, et nurus vestrae adulterantur. Nonne visitavero super filias vestras quia scortantur, et super nurus vestras quia adulterantur, quia hi cum scortis dividunt, et cum prostibulis sacrificant? 4:11-14;

quid singula haec in sensu interno significant, constare potest a significatione ‘vini’ quod sit falsum, ‘musti’ quod sit malum inde, ‘ligni quod interrogatur’ quod sit bonum jucundi alicujus cupiditatis, ‘baculi qui indicabit’ quod sit potentia imaginaria sui intellectus, tum ‘montium et collium’ quod sint amores sui et mundi, ‘quercus, populi ¹⁰ et roboris’ quod sint totidem crassae, quibus fidunt, perceptiones inde ¹¹ , ‘filiarum et nuruum’ quod sint affectiones tales; inde patet quid per ‘scortationes, adulteria, et prostibula’ ibi significantur:

[11] apud eundem,

Israel scortatus es super Deo tuo, dilexisti quaestum meretricium super omnibus areis frumenti, 9:1;

‘quaestus meretricius’ pro venditatione falsi:

apud Mosen,

Ne pangas foedus habitatori terrae, et scortentur post deos eorum, ac sacrificent diis eorum, et vocet te, et comedas de sacrificiis ejus, et accipias de filiabus ejus filiis tuis, et scortentur filiae ejus post deos eorum, et scortari faciant filios tuos post deos eorum ¹² , Exod. 34:15, 16:

apud eundem,

Exscindam omnes scortantes post eum, scortando post Molechum, e medio populi eorum: et anima, quae respicit ad pythones et ad hariolos, ad scortandum post eos, dabo facies Meas contra animam hanc, et exscindam eum e medio populi ejus, Lev. 20:5, 6:

apud eundem,

Filii vestri erunt pascentes in deserto quadraginta annis, e portabunt scortationes vestras; usque ad consumi corpora vestra in deserto, Num. 14:33:

apud eundem,

Recordemini omnium praeceptorum Jehovae, et faciatis ea, et non pervestigetis post cor vestrum, et post oculos vestros, post quos vos scortamini, Num. 15:39:

[12] adhuc manifestius apud Johannem, Unus angelus dixit, Veni, monstrabo tibi judicium meretricis magnae sedentis super aquis multis, cum qua scortati sunt reges terrae, et inebriati sunt vino scortationis ejus inhabitantes terram, Apoc. 17:1, 2;

‘meretrix magna’ pro iis qui in profano cultu sunt; ‘aquae multae super quas sedet’ sunt cognitiones, n. 28, 739; ‘reges terrae qui cum ea scortati’ sunt vera Ecclesiae, n. 1672, 2015, 2069; ‘vinum quo inebriati’ est falsum, n. 1071, 1072; quia ‘vinum et inebriatio’ illa significant, de filiabus Loti dicitur, quod ‘propinaverint patri suo vinum’, vers. 32, 33, 35:

[13] apud eundem,

Babylon ex vino furoris scortationis suae potavit omnes gentes, et reges terrae cum ea scortati sunt, Apoc. 18:3;

‘Babylon seu Babel’ pro cultu cujus externa apparent sancta, sed interiora sunt profana, n. 1182, 1295, 1326; ‘gentes quas potat’ sunt bona quae profanantur, n. 1259, 1260, 1416, 1849, ‘reges qui ¹³ cum ea scortati’ sunt vera ¹⁴ , n. 1672, 2015, 2069:

apud eundem,

Vera et justa judicia Domini Dei, quia judicavit meretricem magnam, quae corrupit terram scortatione sua, Apoc. 19:2;

‘terra’ pro Ecclesia, n. 566, 662, 1066, 1067, 2117, 2118.

[14] Quia ‘scortationes’ talia significabant, ac ‘filiae’ affectiones, ideo tam severe prohibitum erat, ut filia sacerdotis scortaretur, de qua ita apud Mosen,

Filia viri sacerdotis, quod coeperit ad scortandum, patrem ea profanans, igne comburetur, Lev. 21:9:

tum quod non inferrent quaestum meretricium... in domum Jehovae, quia abominatio, Deut. 23:19; et ideo talis processus inquisitorius de uxore, de qua vir suspicionem adulterii captavit, Num. 5:12-31, in quo omnia et singula se referunt ad adulterationes boni. Praeterea adulteriorum et scortationum plura sunt genera et ¹⁵ adhuc plures species, de quibus in Verbo; hoc genus quod describitur per concubitum filiarum Loti cum patre, est quod vocatur ‘Moabus et filius Ammonis’, de qua mox sequitur.

Fusnotat: