1735. Dat de woorden ‘Gezegend zij de Allerhoogste God’ de binnenste mens van de Heer betekenen, blijkt uit hetgeen vlak hierboven is gezegd over de binnenste mens. Jehovah werd in de Oude Kerk de Allerhoogste God genoemd, omdat de hoogte het binnenste uitbeeldde en dus aanduidde, zo dus de Allerhoogste het binnenste. Vandaar was de godsdienst van de Oude Kerk op hoogten, bergen en heuvels. Het binnenste verhoudt zich ook niet anders tot het uiterlijke als het en het buitenste dan als het hoogste tot het lagere en het laagste. Het hoogste of het binnenste is het hemelse van de liefde, of de Liefde zelf, Jehovah of het binnenste van de Heer was het hemelse zelf van de liefde, dat wil zeggen, de Liefde zelf, en aan deze kunnen geen andere dingen die haar waardig zijn, worden toegeschreven dan die van de zuivere liefde, dus van de zuivere barmhartigheid jegens het gehele menselijke geslacht, welke daarin bestaat, dat zij allen redden en tot in eeuwigheid gelukzalig maken, en al dat van haar is op hen wil overdragen. Dus, uit louter barmhartigheid, allen die volgen willen, tot de hemel, dat wil zeggen, tot Zichzelf met de sterke kracht van de liefde, wil optrekken. Deze Liefde Zelf is Jehovah; van niets anders kan gezegd worden ‘Ik Ben’ of ‘Hij Is’, dan alleen van de Liefde. Van deze Liefde gaat, omdat zij in de Liefde of van de Liefde zelf is, het Zijn van alle leven uit, dat wil zeggen, het leven zelf; en daar Jehovah alleen het Zijn van het Leven is, of het Leven zelf, omdat Hij alleen de Liefde is, ontleent alles tot in elke bijzonderheid daaraan zijn ‘zijn’ en zijn ‘leven’, en kan niemand uit zichzelf ‘zijn en leven’, dan alleen Jehovah, dat wil zeggen, dan alleen de Heer; en daar niemand uit zichzelf zijn en leven kan dan alleen de Heer, is het een zinsbedrog, dat het de mens toeschijnt alsof hij uit zichzelf leeft. De engelen worden het duidelijk gewaar dat zij niet uit zichzelf leven, maar van de Heer, daar zij leven in het Zijn van het leven van de Heer, omdat zij in Zijn Liefde leven. Niettemin wordt aan hen, meer dan aan alle anderen, de schijn gegeven, alsof zij uit zichzelf leefden en wel met onuitsprekelijke zaligheid. Dit is dus leven in de Heer, hetgeen nooit mogelijk is, wanneer men niet in Zijn Liefde leeft, dat wil zeggen, in liefde jegens de naaste.

2832. Dat de woorden ‘met zijn hoornen’ betekenen, met alle macht ten aanzien van de waarheden van het geloof, blijkt uit de betekenis van hoornen. In het Woord worden hoornen hier en daar vermeld en daar betekenen zij de macht van het ware, dat uit het goede komt en in de tegenovergestelde zin de macht van het valse, dat uit het boze opkomt. Hier, op deze plaats, is de betekenis deze: dat de geestelijken, aangeduid door de ram, met alle macht ten aanzien van het ware verward zitten in het natuurlijk wetenschappelijke en vandaar dat zij verstoken zijn van het vermogen om waarheden gewaar te worden. Want hoe meer iemand natuurlijk wetenschappelijke dingen raadpleegt en daaraan met zijn aandacht en gemoed vastkleeft ten aanzien van die dingen die waarheden van het geloof zijn, des te meer verliest hij het licht van de waarheid en met het licht ook het leven van het ware. Eenieder kan dit uit eigen ervaring weten, wanneer hij er op let en er over nadenkt, van hen die zeggen dat zij niets kunnen geloven, wanneer zij niet door de zintuigen of door wetenschappelijke dingen begrijpen dat iets zo is. Indien men onderzoekt van welke aard zij zijn, zal men merken, dat zij hoegenaamd niets geloven, en bovendien, dat hun niets wijzer toeschijnt, dan alle dingen en elke bijzonderheid aan de natuur toe te schrijven. Er zijn er ook velen die zeggen dat zij geloven, hoewel zij niet begrijpen, terwijl zij toch in het geheim bij zichzelf, evenzo als anderen uit zintuiglijke en wetenschappelijke dingen over de waarheden van het geloof redeneren, of iets wel zo is; deze mensen hebben òf een soort overreding die door eigen- en wereldliefde is ingeblazen, òf in het geheel geen geloof; hun aard komt duidelijk door hun leven uit. Deze beide groepen mensen zijn weliswaar ín de geestelijke Kerk van de Heer, maar zij zijn niet ván de Kerk. Degenen die ván de Kerk zijn, zijn in het leven van het goede en hebben geloof in de waarheden, maar de geestelijken hebben geloof in geen andere waarheden, dan die zij zich vanaf hun kindertijd hebben ingeprent en die zij daarna bij zichzelf hebben bevestigd uit de leer of uit een andere bron. Van dien aard is de staat van de geestelijken, hier beschreven door de ram, in het struweel vast met zijn hoornen; zie hiervoor nr. 2831.

Dat de hoorn de macht van het ware, dat uit het goede voortkomt, betekent, blijkt uit de volgende plaatsen; bij David:

‘Gij zijt het sieraad hunner sterkte en door Uw welbehagen zult Gij onze hoorn verhogen, want ons schild is van Jehovah en onze koning is van de Heilige Israëls; Mijn waarheid en Mijn barmhartigheid zullen met Hem zijn en in Mijn naam zal Zijn hoorn verhoogd worden en Ik zal Zijn hand in de zee zetten, en Zijn rechterhand in de rivieren’, (Psalm 89:18, 19, 25, 26) waar ‘onze hoorn’ en ‘Zijn hoorn’ klaarblijkelijk voor de macht van het ware staan; er wordt daar gehandeld over het geestelijk rijk van de Heer; ‘onze koning is van de Heilige Israëls’ wil zeggen dat het Goddelijk ware tot de Heer behoort; dat de koning het ware is en het koningschap van de Heer het Goddelijk Ware, zie de nrs. 1672, 1728, 2015, 2069;

de hand in de zee zetten en de rechterhand in de rivieren, wil zeggen dat er sterkte is in de wetenschappen en in de erkentenissen van het ware; dat de hand en de rechterhand sterkte is, zie nr. 878;

en dat de zee en de rivieren de wetenschappen en de erkentenissen zijn, nrs. 28, 2702.

Bij dezelfde:

‘Ik zal U liefhebben, Jehovah, mijn sterkte; Jehovah is mijn steenrots en mijn burg en mijn uithelper; mijn God, mijn rots, op welke ik betrouw, het schild en de hoorn des heils’, (Psalm 18:2, 3; 2 Samuël 22:2, 3);

hoorn des heils voor het ware ten aanzien van de macht; hier zijn sterkte, steenrots, burg, God, rots, schild, alle aanduidingen van de macht van het ware.

Bij dezelfde:

‘In Zion zal Ik David een hoorn doen uitspruiten, Ik zal voor Mijn Gezalfde een lamp toerichten; Ik zal Zijn vijanden met schaamte bekleden’, (Psalm 132:17, 18) waar over de Heer gehandeld wordt, die David is, nr. 1888;

de hoorn staat voor de macht van het ware, de lamp voor het licht van het ware.

Bij Samuël:

‘Mijn hart sprong op van vreugde in Jehovah, mijn hoorn is verhoogd in Jehovah, mijn mond is wijd opengedaan tegen mijn vijanden, want ik verheugde mij in Uw heil; Jehovah zal Zijn Koning sterkte geven en de hoorn van Zijn gezalfden verhogen’, (1 Samuël 2:1, 10);

dit is de profetie van Hannah; hoorn voor de macht van het ware.

Bij Mozes:

‘Hij heeft de eer van de eerstgeborene van zijn os en zijn hoornen zijn hoornen des eenhoorns, met dezelve zal hij de volken tezamen stoten, tot aan de einden der aarde’, (Deuteronomium 33:17);

dit is de profetie van Israël ten aanzien van Jozef, waar de hoornen van de eenhoorn voor de grote macht van het ware staan, zoals ook duidelijk hieruit blijkt, dat hij daarmee de volken zal stoten tot aan de einden der aarde. Evenzo bij David:

‘Gij zult mijn hoorn verhogen, gelijk eens eenhoorns’, (Psalm 92:11) en bij dezelfde:

‘Jehovah. Verlos mij uit des leeuwen muil en antwoord mij van de hoornen des eenhoorns’, (Psalm 22:22). De Goddelijke waarheden werden vanwege de hoogte ervan ‘hoornen der eenhoornen’ genoemd; daarom wordt de hoorn zo vaak verhoogd genoemd, want verhoging betekent de macht door het innerlijke. Dat het innerlijke door het hoge wordt uitgedrukt, zie de nrs. 1735, 2148.

Bij Jeremia:

‘De Heer heeft, in ontsteking des toorns, de gehele hoorn Israëls afgehouwen; Hij heeft Zijn rechterhand achterwaarts getrokken van voor de vijand’, (Klaagliederen 2:3);

de gehele hoorn Israëls afgehouwen staat voor beroven van het ware, dat macht heeft, wat ook is de rechterhand achterwaarts trekken van voor de vijand.

Bij Ezechiël:

‘Te dien dage zal Ik de hoorn van het huis Israëls doen groeien en u opening des monds geven in het midden van hen’, (Ezechiël 29:21);

de hoorn van het huis Israëls doen groeien staat voor de waarheden vermenigvuldigen van de geestelijke Kerk, die Israël is; de opening des monds voor de belijdenis daarvan.

Bij Habakuk:

‘God zal komen van Themam en de Heilige van de berg Paran; Zijn eer bedekte de hemelen en de aarde was vol van Zijn lof; en de glans zal zijn als het licht; Hij had hoornen aan Zijn hand en aldaar was de verberging van Zijn sterkte’, (Habakuk 3:3, 4) waar wordt gehandeld over de Heer; hoornen aan Zijn hand en aldaar was de verberging van Zijn sterkte, staat klaarblijkelijk voor de macht van het ware. Dat de berg Paran het Goddelijk Geestelijke of het Goddelijk ware van het Menselijke van de Heer is, zie in nr. 2714; wat ook de glans en het licht is. Het Goddelijk Ware van het Menselijke van de Heer wordt als volgt beschreven bij Johannes:

‘Ik zag, en ziet, in het midden van de troon, en van de vier dieren, een Lam, staande als geslacht, hebbende zeven hoornen, dewelke zijn de zeven geesten Gods, die uitgezonden zijn in de ganse aarde’, (Openbaring 5:6);

zeven hoornen voor de heilige of Goddelijke waarheden; dat zeven de heilige dingen betekent, zie in nr. 716, 881; zeven geesten, uitgezonden in de ganse aarde, zijn de heilige predikingen van dezelfde waarheden. De hoornen der altaren betekenden ook niets anders dan het ware dat de macht heeft, waarover het volgende bij Mozes:

‘Gij zult hoornen maken op de vier hoeken des altaars, uit hetzelve zullen zijn hoornen zijn’, (Exodus 27:2; 38:2);

evenzo op het reukaltaar, ‘en dat uit hetzelve hoornen zouden zijn’, (Exodus 30:2; 37:25);

dat het altaar het voornaamste uitbeeldende was van de Heer en van Zijn godsdienst, zie men in nr. 921. Het altaar was uitbeeldend voor Zijn Goddelijk Goede, de hoornen waren uitbeeldend voor Zijn Goddelijk Ware; dat het ware uit het goede voortkwam, werd daarmee uitgebeeld, dat de hoornen uit hetzelve of uit het altaar waren. Dat er geen ander ware is dan hetgeen uit het goede voortkomt, zie de nrs. 654, 1608, 1162, 1176, 2063, 2261, 2429. Hieruit blijkt duidelijk, dat de hoornen in de echte zin de macht van het ware, dat uit het goede voortkomt, betekenen. Dat Aharon en zijn zonen bij de inwijding tot het priesterambt, ‘het bloed des vars namen en met de vinger op de hoornen des altaars deden’, (Exodus 29:12; Leviticus 8:15) en dat Aharon verzoening deed over de hoornen des altaars, eens in het jaar, (Exodus 30:10) en ‘dat wanneer een priester, wanneer hij gezondigd zal hebben, een var zal offeren en van het bloed doen op de hoornen des reukaltaars’, (Leviticus 4:3, 7) en verder ‘wanneer een overste gezondigd zal hebben, hij een brandoffer zal offeren, en bloed gesprengd zal worden op de hoornen van het altaar des brandoffers’, (Leviticus 4:22, 25);

evenzo wanneer een ziel gezondigd zal hebben, vers 27, 30, 34) en eveneens wanneer voor het altaar verzoening werd gedaan, (Leviticus 16:18, 19);

deze dingen betekenden waarheden uit het goede; want alle heiligingen, inwijdingen en verzoeningen geschiedden door waarheden, aangezien waarheden tot het goede binnenleiden, nr. 2830.

Dat de hoornen van het altaar de waarheden betekenden die uit het goede voortkomen, kan ook blijken bij Johannes:

‘De zesde engel heeft gebazuind; toen hoorde ik een stem uit de vier hoornen des gouden altaars, dat voor God was’, (Openbaring 9:13);

de hoornen des gouden altaars staan klaarblijkelijk voor de waarheden uit het goede, want een stem kwam daaruit; dat het goud het goede is, zie de nrs. 113, 1551, 1552; zoveel te meer het gouden altaar.

Bij Amos:

‘Te dien dage als Ik Israëls overtredingen over hem bezoeken zal, zal Ik bezoeking doen over de altaren van Bethel; en de hoornen des altaars zullen worden afgehouwen en ter aarde vallen’, (Amos 3:14);

dat de hoornen des altaars zouden worden afgehouwen, kwam omdat het ware uit het goede daar niet langer werd uitgebeeld; Bethel is het Goddelijk Goede en wordt daarom ‘des konings heiligdom’ en ‘het huis des koninkrijks’ genoemd, (Amos 7:13). Dat de koningen met olie uit de hoorn gezalfd werden, (1 Samuël 16:1, 13; 1 Koningen 1:39) beeldde eveneens het ware uit het goede uit; de olie was het goede, nr. 886, maar de hoorn het ware; het koningschap in de innerlijke zin is een dergelijk ware, zie de nrs. 1728, 2015, dat macht heeft. Dat de hoorn in de tegenovergestelde zin de macht van het valse is, dat uit het boze voortkomt, blijkt bij de volgende plaatsen; bij Amos:

‘Gij, die blijde zijt over een nietig ding; gij die zegt: hebben wij ons niet door onze sterkte hoornen verkregen’, (Amos 6:13);

hier staan de hoornen voor de macht van het valse.

Bij Zacharia:

‘Ik hief mijn ogen op en zag; en ziet, er waren vier hoornen; en Ik zei tot de engel, die met mij sprak: Wat zijn deze. En hij zei tot mij: Dit zijn de hoornen, welke Jehudah, Israël en Jeruzalem verstrooid hebben. En Jehovah toonde mij vier smeden; en ik zei: Wat komen die maken. En Hij zei, zeggende: Deze zijn de hoornen, die Jehudah verstrooid hebben, zodat geen man zijn hoofd opheft; en deze zijn gekomen om die te verschrikken, om de hoornen der natiën neder te werpen, welke de hoorn verheven hebben tegen het land van Jehudah, om dat te verstrooien’, (Zacharia 1:19-21);

de hoornen staan voor de macht van het valse, dat de Kerk verwoest.

Bij Ezechiël:

‘Gij verdrinkt met de zijde en met de schouder, en stoot met uw hoornen al de zwakken, totdat gij dezelve naar buiten toe verstrooid hebt’, (Ezechiël 34:21) waar wordt gehandeld over de herders die door valsheden verleiden; de hoornen staan voor de macht van het valse; de schouder voor alle macht, nr. 1085.

Bij Jeremia:

‘Jehovah heeft afgebroken en niet gespaard; en Hij heeft de vijand over u verblijd; Hij heeft de hoorn uwer tegenpartijders verhoogd’, (Klaagliederen 2:17).

Bij dezelfde:

‘Moabs hoorn is afgesneden en zijn arm verbroken’, (Jeremia 48:25) hier staat de hoorn voor het machtige valse.

Bij David:

‘Ik zei tot hen die verheerlijken: Verheerlijkt niet; en tot de goddelozen: Verheft de hoorn niet; verheft uw hoorn niet omhoog;; spreekt niet met stijve hals; ik zal alle hoornen der goddelozen afhouwen; de hoornen des rechtvaardigen zullen verhoogd worden’, (Psalm 75:5, 6, 10);

de hoornen der goddelozen staan voor de macht van het valse uit het boze, de hoornen des rechtvaardigen voor de macht van het ware uit het goede.

Bij Daniël:

‘Het vierde beest werd gezien, verschrikkelijk en ontzaglijk, zeer sterk; en het had ijzeren tanden, het at en verbrijzelde en vertrad het overige met zijn voeten; en het had tien hoornen. Ik nam acht op de hoornen en ziet, een andere kleine hoorn kwam op tussen dezelve en drie uit de vorige hoornen werden uitgerukt voor dezelve; en ziet, in diezelve hoorn waren ogen als mensenogen en een mond, grote dingen sprekende; toen zag ik toe vanwege de stem der grote woorden, welke die hoorn sprak. Ik wenste zekerheid omtrent het vierde beest en aangaande de tien hoornen die op zijn hoofd waren en de andere, die opkwam en voor dewelken drie afgevallen waren en aangaande diezelven hoorn, die ogen had en een mond, die grote dingen sprak; ik had gezien, dat diezelve hoorn krijg voerde tegen de heiligen; en hij zei: belangende het vierde beest, het zal het vierde rijk op aarde zijn, dat verscheiden zal zijn van alle rijken; en het zal de ganse aarde opeten en het zal dezelve vertreden en het zal ze verbrijzelen; belangende de tien hoornen; uit dat koninkrijk zullen tien koningen opstaan en een ander zal na hen opstaan en hij zal verscheiden zijn van de vorigen en hij zal drie koningen vernederen; hij zal woorden spreken tegen de Allerhoogste en hij zal de heiligen verstoren; daarna zal het oordeel zitten’, (Daniël 7:7, 8, 11, 19-26);

hier wordt in de innerlijke zin gehandeld over de ontaarde staat van de Kerk. De dingen die hier door Daniël werden gezien, zoals het beest, de ijzeren tanden, de hoorn waarin ogen waren en de hoornen die spraken en zij die krijg voerden met de heiligen en die welke sprak tegen de Allerhoogste, betekenen de staat van het valse en van ketterijen binnen de Kerk. Dat de hoornen het machtige en overheersende valse betekenen, kan alleen al hieruit blijken, dat daaraan ogen worden toegeschreven, dat wil zeggen, het verstandelijke, nr. 2701 en dat zij spraken, ook tegen de Allerhoogste. Door koninkrijken en koningen worden geen koninkrijken en koningen bedoeld, maar leerstellige dingen van het valse, zie de nrs. 1672, 2015, 2069, 2547. Elders bij Daniël:

‘Door hem werd gezien een ram, staande voor de rivier, die twee hoornen had en die hoornen waren hoog, maar de ene was hoger dan de andere, doch de hoogste kwam in het laatste op. Ik zag, dat de ram met de hoornen tegen het westen stiet en tegen het noorden en tegen het zuiden, zodat geen beesten voor hem konden bestaan en er was ook niemand die uit zijn hand verloste; maar hij deed naar zijn welgevallen en hij maakte zich groot. Toen ik dit overlegde, ziet, er kwam een geitenbok van het westen over de aangezichten der ganse aarde; die bok had een hoorn tussen zijn twee ogen; hij kwam tot de ram, de heer der hoornen, en hij liep op hem aan in de grimmigheid van zijn sterkte en stiet hem en brak zijn twee hoornen en er was geen kracht in de ram om voor hem te bestaan. Daarna maakte de geitenbok zich uitermate groot, maar toen hij sterk geworden was, brak de grote hoorn en er kwamen op aan deszelfs plaats vier hoornen; spoedig kwam uit een van die een hoorn van het kleine voort en groeide zeer tegen het zuiden en tegen het oosten en tegen het sierlijke; en hij groeide tot aan het heir der hemelen, en hij wierp er sommigen van dat heir, en van de sterren, ter aarde neer en hij vertrad ze. De ram met de twee hoornen zijn de koningen van Medië en Perzië; de bok is de koning van Griekenland; de vier hoornen in de plaats van de ene zijn vier koninkrijken uit de natie’, (Daniël 8:1 tot het einde) Hier wordt in de innerlijke zin gehandeld over de staat van de geestelijke Kerk, die de ram is, nr. 2830 en de staat van die Kerk wordt beschreven, namelijk hoe zij geleidelijk afwijkt en verdraaid wordt. De geitenbok zijn zij, die in het van de naastenliefde gescheiden geloof of in het van het goede gescheiden ware zijn, die zich beginnen te verheffen tegen het goede en tenslotte tegen de Heer. De hoornen van de ram zijn de waarheden van de geestelijke Kerk, zowel de innerlijke als de uiterlijke; de hoornen van de geitenbok zijn de waarheden die allengs ontaarden in valsheden. Door de koninkrijken en de koningen, die hier worden vermeld, worden ook geen koninkrijken en koningen bedoeld, maar waarheden en valsheden, zoals hiervoor gezegd werd: want het Woord van de Heer handelt in zijn wezen niet over wereldse en aardse dingen, maar over geestelijke en hemelse dingen.

Bij Johannes:

‘Er werd een ander teken in de hemel gezien; ziet, een grote rode draak, hebbende zeven hoofden en tien hoornen en op zijn hoofden zeven diademen; zijn staart trok het derde deel der sterren des hemels en wierp die op de aarde’, (Openbaring 12:3, 4) en elders:

‘Ik zag een beest opkomen uit de zee, hebbende zeven hoofden en tien hoornen en op zijn hoornen tien diademen, en op zijn hoofden namen van godslastering; hetzelve werd gegeven, om de heilige krijg aan te doen en om die te overwinnen. Daarna zag ik een ander beest uit de aarde opkomen en het had twee hoornen gelijk een lam’, (Openbaring 13:1, 2, 7, 11). Nog meer van dezelfde:

‘Ik zag een vrouw, zittende op een scharlakenrood beest, dat vol was van namen van godslastering en het had zeven hoofden ne tien hoornen; zij was het grote Babylon. De zeven hoofden zijn zeven bergen op welke de vrouw zit en zij zijn zeven koningen; de tien hoornen zijn tien koningen’, (Openbaring 17:3, 5, 7, 8, 12, 13). Het kan duidelijk zijn, dat hier, evenals bij Daniël, door de hoornen de machten van het valse worden aangeduid.

2702. Dat de woorden ‘en zij zag een waterput’ het Woord van de Heer betekenen, waaruit de waarheden voortkomen, blijkt uit de betekenis van de waterput en van de bron, namelijk het Woord en eveneens de leer uit het Woord, dus ook het ware zelf, waarover direct hierna; en uit de betekenis van het water, namelijk het ware. Dat de put waarin het water is en de bron, het Woord van de Heer is en eveneens de leer uit het Woord, dus ook het ware zelf, kan uit zeer veel plaatsen blijken. Daar hier over de geestelijke Kerk gehandeld wordt, wordt er ‘waterput’ en niet ‘bron’ gezegd, zoals ook in de volgende verzen van dit hoofdstuk:

‘Abraham berispte Abimelech ter oorzake van een put, die Abimelechs knechten afgenomen hadden’, vers 25; en verder in het 26ste hoofdstuk van Genesis:

‘Al de putten, die de knechten van Izaäks vader gegraven hadden, in de dagen van zijn vader Abraham, die stopten de Filistijnen. En Izaäk keerde weder en groef de waterputten, die zij in de dagen van Abraham zijn vader gegraven en die de Filistijnen na Abrahams dood toegestopt hadden. En de knechten van Izaäk groeven in het dal en zij vonden aldaar een put van levende wateren. En zij groeven een andere put en zij twistten over die niet. En het geschiedde te dien dage en Izaäks knechten kwamen en boodschapten hem van de zaak van de put die zij gegraven hadden, en zij zeiden hem: Wij hebben wateren gevonden’, (Genesis 26:15, 18-22, 25, 32) daar wordt door ‘putten’ niets anders aangeduid dan de leerstellige dingen waarover getwist en waarover niet getwist werd. Anders zou het feit dat zij putten groeven en daar zo vaak over twistten, niet van zoveel belang zijn om in het Goddelijk Woord vermeld te worden. De put waarover bij Mozes gesproken wordt, betekent eveneens het Woord of de leer:

‘Zij reisden naar Beer; dit is de put, van welke Jehovah tot Mozes zei: Verzamel het volk en Ik zal hun wateren geven, toen zong Israël dit lied: Spring op, gij put, antwoordt daarop; de vorsten hebben de put gegraven, de bereidwilligheden van het volk hebben hem gegraven, in de wetgever, met hun staven’, (Numeri 21:16-18). Daar de put deze dingen betekende, werd dit profetische lied van Israël gezongen, waarin gehandeld wordt over de leer van het ware, zoals uit elke bijzonderheid in de innerlijke zin blijkt; vandaar de naam Beer en vandaar de naam Beerscheba en de betekenis ervan in de innerlijke zin, te weten de leer zelf. Maar de leer waarin geen waarheden zijn, wordt een kuil genoemd, of een put waarin geen water is, zoals bij Jeremia:

‘Hun voortreffelijken zonden hun kleinen naar water, zij kwamen tot de grachten, zij vonden geen water, zij kwamen met hun vaten ledig weder’, (Jeremia 14:3) waar de wateren voor de waarheden staan, en de grachten, waar zij geen wateren vonden, voor de leer waarin het ware niet is.

Bij dezelfde:

‘Mijn volk heeft twee boosheden gedaan: Mij, de springader van de levende wateren, hebben zij verlaten, om zichzelf kuilen uit te houwen, gebrokene kuilen, die geen wateren houden kunnen’, (Jeremia 2:13) waar de kuilen eveneens voor de leringen staan die niet waar zijn en de gebrokene kuilen voor de bij elkaar geroofde leerstellige dingen. Dat de bron het Woord is en verder ook de leer, dus het ware, bij Jesaja: ’De verdrukten en de nooddruftigen zoeken wateren en er zijn gene; hun tong versmacht van dorst; Ik Jehovah zal hen verhoren; de God Israëls zal hen niet verlaten; Ik zal rivieren op de hellingen openen en fonteinen in het midden van de valleien; Ik zal de woestijn tot een poel der wateren zetten en het dorre land tot tochten der wateren’, (Jesaja 41:17, 18) waar gehandeld wordt over de verlating van het ware, wat daarmee wordt aangeduid, dat de verdrukten en de armlastigen wateren zochten en er waren gene en dat hun tong van dorst versmachtte; daarna over de vertroosting, de verkwikking en de onderwijzing na de verlating – zoals in deze verzen, waar van Hagar sprake is – wat daarmee wordt aangeduid, dat Jehovah de rivieren op de hellingen opende, in het midden van de valleien fonteinen stelde, de woestijn tot een poel der wateren en het dorre land tot tochten der wateren; deze dingen behoren alle tot de leer van het ware en de daaruit voortvloeiende aandoening.

Bij Mozes:

‘Israël woonde zeker alleen aan Jakobs fontein, aan een land van koren en most, ja zijn hemelen druipen van dauw’, (Deuteronomium 33:28);

Jakobs fontein voor het Woord en de daaruit voortvloeiende leer van het ware. Daar Jakobs fontein het Woord betekende en de daaruit voortvloeiende leer van het ware, sprak de Heer, toen Hij tot Jakobs fontein kwam, met de vrouw uit Samaria en leerde, wat door de fontein en door water wordt aangeduid, waarover het volgende bij Johannes:

‘Jezus kwam in een stad van Samaria, genaamd Sichar; aldaar was de fontein Jakobs; Jezus dan, vermoeid zijnde van de reis, zal alzo neder nevens de fontein. Er kwam een vrouw uit Samaria om water te putten; Jezus zei tot haar: Geef Mij te drinken. Jezus zei: Indien gij de gave Gods kende en wie Hij is, die tot u zegt: Geef Mij te drinken; zo zou gij van Hem begeerd, dat Hij u levend water zou gegeven hebben; eenieder die van dit water drinkt, zal wederom dorsten; maar zo wie gedronken zal hebben van het water, dat Ik hem geven zal, die zal in eeuwigheid niet dorsten; maar het water, dat Ik hem zal geven, zal in hem worden een fontein van water, springende tot in het eeuwige leven’, (Johannes 4:5-7, 10, 13, 14). Daar de fontein Jakobs het Woord betekende, het water het ware en Samaria de geestelijke Kerk, zoals herhaalde malen in het Woord, sprak de Heer met de vrouw uit Samaria, en leerde, dat de leer van het ware van Hem uitgaat en dat wanneer deze van Hem uitgaat, of wat hetzelfde is, van Zijn Woord, dat een fontein van water is, springende tot in het eeuwige leven, en dat het ware zelf levend water is. Eveneens bij dezelfde:

‘Jezus zei: Zo iemand dorst, die kome tot Mij en drinke; die in Mij gelooft, gelijkerwijs de schrift zegt, rivieren des levenden waters zullen uit zijn buik vloeien’, (Johannes 7:37, 38). En bij dezelfde:

‘Het lam dat in het midden van de troon is, zal hen weiden en zal hen leiden tot levende fonteinen der wateren, en God zal alle tranen van hun ogen afwissen’, (Openbaring 7:17);

bij dezelfde:

‘Ik zal de dorstige geven uit de fontein van het water des levens om niet’, (Openbaring 21:6);

rivieren des levenden waters en levende fonteinen der wateren voor waarheden, die van de Heer uitgaan of van Zijn Woord, want de Heer is het Woord. Het goede van de liefde en van de naastenliefde, dat enig en alleen van de Heer komt, is het leven van het ware. Dorstige wordt hij genoemd, die in de liefde tot en in de aandoening van het ware is; geen ander kan dorsten. Deze waarheden worden ook ‘fonteinen des heils’ genoemd, bij Jesaja:

‘Met vreugde zult gijlieden wateren scheppen uit de fonteinen des heils en te dienzelven dage zult gij zeggen: Bekent Jehovah, roept Zijn naam aan’, (Jesaja 12:3, 4). Dat de fontein het Woord is of de leer daarvan, blijkt ook duidelijk bij Joël:

‘Het zal te dien dage geschieden, dat de bergen van most zullen druipen en de heuvelen van melk vlieten en alle stromen van Jehudah van wateren vlieten en er zal een fontein uit het huis van Jehovah uitgaan en de rivier Schittim bewateren’, (Joël 3:18) waar de wateren voor de waarheden staan, de fontein uit het huis van Jehovah voor het Woord van de Heer.

Bij Jeremia:

‘Ziet, Ik zal ze aanbrengen uit het land van het noorden en zal hen vergaderen van de zijden der aarde, onder hen de blinden en lammen; zij zullen komen met geween en met smekingen zal Ik hen voeren tot de fonteinen der wateren in een rechte weg, waarin zij zich niet zullen stoten’, (Jeremia 31:8, 9);

‘fonteinen der wateren in een rechte weg’ staat klaarblijkelijk voor de leerstellige dingen van het ware; het land van het noorden voor de onwetendheid omtrent het ware of de verlating ervan; ‘geween en smekingen’ voor hun staat van smart en wanhoop; ‘gevoerd worden tot de fonteinen der wateren’ voor de verkwikking en de onderwijzing in waarheden, zoals hier, waar over Hagar en haar zoon wordt gehandeld. Over dezelfde dingen als volgt bij Jesaja:

‘De woestijn en de dorre plaatsen zullen hierover vrolijk zijn en de woestenij zal zich verheugen en zal bloeien als een roos; spruitende zal zij uitspruiten en zich verheugen, ja met verheuging en gezang; de heerlijkheid van Libanon is haar gegeven, de eer van Karmel en Scharon; zij zullen zien de heerlijkheid van Jehovah, de eer van onze God. Stelt de slappe handen vast en versterkt de struikelende knieën; der blinden ogen zullen opengedaan worden en der doven oren zullen geopend worden; in de woestijn zullen wateren uitbarsten en rivieren in de wildernis en de dorre plaats zal tot staand water worden en de dorstige grond tot springaders der wateren’, (Jesaja 35:1-3, 5-7) waar de woestijn voor de verlating van het ware staat; wateren, rivieren, staand water, springaders der wateren voor de waarheden die een verkwikking en een vreugde zijn voor hen die in de verwoesting waren geweest en van wie de vreugden hier met vele dingen worden beschreven.

Bij David:

‘Jehovah zendt fonteinen in de dalen uit, zij zullen heen wandelen tussen de bergen; zij zullen alle wilde dier der velden drenken, de wilde ezels zullen hun dorst breken; Hij bewatert de bergen uit Zijn opperzalen’, (Psalm 104:10, 11, 13);

fonteinen voor waarheden; bergen voor de liefde tot het goede en ware; drenken voor onderwijzen; de wilde dieren der velden voor hen die hiervan leven; men zie de nrs. 774, 841, 908;

de wilde ezels voor hen die alleen in het redelijk ware zijn, nrs. 1949, 1950, 1951.

Bij Mozes:

‘Jozef is de zoon van een vruchtbare, de zoon van een vruchtbare aan een fontein’, (Genesis 49:22);

fontein voor de leer, uitgaande van de Heer.

Bij dezelfde:

‘Jehovah uw God, brengt u in een goed land, een land van rivieren, wateren, fonteinen, diepten, uitgaande in dal en in berg’, (Deuteronomium 8:7);

land voor het rijk van de Heer en de Kerk, nrs. 662, 1066, 1067, 1262, 1413, 2571, dat goed genoemd wordt vanwege de liefde en de naastenliefde; rivieren, wateren, fonteinen en diepten voor de daaruit voortvloeiende waarheden.

Bij dezelfde:

‘Het land Kanaän, een land van bergen en van dalen, het drinkt wateren bij de regen van de hemel’, (Deuteronomium 11:11). Dat wateren zowel geestelijke als redelijke wetenschappelijke waarheden zijn, blijkt duidelijk uit de volgende plaatsen; bij Jesaja:

‘Ziet, de Heer Jehovah Zebaoth zal van Jeruzalem en van Jehudah wegnemen alle stok des broods en alle stok des waters’, (Jesaja 3:1).

Bij dezelfde:

‘Komt de dorstige tegemoet met wateren, bejegent de vluchtende met zijn brood’, (Jesaja 21:14).

Bij dezelfde:

‘Welgelukzalig zijt gijlieden, die aan alle wateren zaait’, (Jesaja 32:20).

Bij dezelfde:

‘Die in gerechtigheden wandelt en die billijkheden spreekt, zal in de hoogten wonen; zijn brood zal hem gegeven worden, zijn wateren zullen getrouw zijn’, (Jesaja 33:15, 16).

Bij dezelfde:

‘Dan zullen zij niet dorsten; Hij zal hen in de woestijn leiden; Hij zal de wateren uit de rotssteen doen vlieten voor hen; en Hij klieft de rotssteen en de wateren vloeien daarheen’, (Jesaja 48:21; Exodus 17:1-8; Numeri 20:11, 13).

Bij David:

‘Hij kliefde de rotsstenen in de woestijn en drenkte hen overvloedig als uit afgronden; Hij bracht stromen voort uit de steenrots en deed de wateren afdalen als een rivier’, (David 78:15, 16) waar de steenrots voor de Heer staat; wateren, rivieren en afgronden daaruit voor de waarheden die van Hem uitgaan.

Bij dezelfde:

‘Jehovah stelt de rivieren tot een woestijn en de tochten van de wateren tot droogte; Hij stelt de woestijn tot een poel der wateren en het dorre land tot tochten van de wateren’, (Psalm 107:33, 35).

Bij dezelfde:

‘De stem van Jehovah is op de wateren; Jehovah is op vele wateren’, (Psalm 29:3).

Bij dezelfde:

‘De rivier, haar stromen zullen verblijden de stad Gods, het heiligdom der woningen des Allerhoogsten’, (Psalm 46:5).

Bij dezelfde:

‘Door het Woord van Jehovah zijn de hemelen gemaakt en door de geest van Zijn mond al hun heir; Hij vergadert de wateren der zee als een hoop; Hij stelt de afgronden in schatkameren’, (Psalm 33:6, 7).

Bij dezelfde:

‘Gij bezoekt het land en verlustigt u grotelijks daarin; Gij verrijkt het, de rivier Gods is vol wateren’, (Psalm 65:10).

Bij dezelfde:

‘De wateren zagen U, o God, de wateren zagen U; de afgronden waren beroerd; de wolken goten wateren uit; Uw weg was in de zee en Uw pad in vele wateren’, (Psalm 77:17, 18, 20). Het is voor eenieder duidelijk dat de wateren hier geen wateren betekenen en dat het ook niet is bedoeld, dat de afgronden beroerd waren, en dat de weg van Jehovah in de zee was en Zijn pad in de wateren; maar dat het geestelijke wateren zijn, dat wil zeggen, geestelijke dingen die waarheden zijn; anders zou het een opeenstapeling van zinledige woorden zijn.

Bij Jesaja:

‘O, alle gij dorstigen, komt tot de wateren en die geen zilver heeft, komt, koopt’, (Jesaja 55:1).

Bij Zacharia:

‘Het zal te dien dage geschieden, dat er levende wateren uit Jeruzalem zullen gaan, de helft van die naar de oostzee en de helft van die naar de achterste zee’, (Zacharia 14:8). Bovendien, waar in het Woord gehandeld wordt over de Kerk die geplant moet worden en geplant is, en deze beschreven wordt door een paradijs, een hof, een bos of door bomen, is het gebruikelijk, dat zij ook beschreven wordt door wateren of rivieren, die besproeien, waardoor geestelijke, redelijke of wetenschappelijke dingen worden aangeduid, die tot het ware behoren, zoals in de beschrijving van het paradijs, (Genesis 2:8, 9) dat eveneens beschreven wordt door de rivieren daar, vers 10 en 14, waarmee die dingen worden aangeduid die tot de wijsheid en het inzicht behoren, zie de nrs. 107-121. Evenzo op vele andere plaatsen in het Woord; zoals bij Mozes:

‘Gelijk dalen worden zij geplant, als hoven aan de rivier, als de sandelbomen die de Heer heeft geplant, als de cederbomen aan de wateren; de wateren zullen vloeien uit zijn emmers, en zijn zaad zal in vele wateren zijn’, (Numeri 24:6, 7).

Bij Ezechiël:

‘Hij nam van het zaad des lands en leide het in een zaadveld, hij nam het bij vele wateren; het sproot uit en werd tot een welige wijnstok’, (Ezechiël 17:5, 6);

dat de wijnstok en de wijngaard de geestelijke Kerk betekent, zie nr. 1069.

Bij dezelfde:

‘Uw moeder was als een wijnstok in uw gelijkenis, geplant bij wateren; hij was vruchtbaar en vol ranken vanwege vele wateren’, (Ezechiël 19:10).

Bij dezelfde:

‘Zie Aschur op de Libanon; de wateren maakten hem groot, de afgrond maakte hem hoog, gaande met zijn rivieren rondom zijn planting en zond zijn waterleidingen uit tot alle bomen des velds’, (Ezechiël 31:4).

Bij dezelfde:

‘Zie, er was aan de oever van de rivier zeer veel geboomte, van deze en van gene zijde. Hij zei tot mij: Deze wateren vlieten uit naar de oostelijke grens en dalen af over de vlakte en komen naar de zee, en in de zee uitgebracht zijnde, worden de wateren gezond. En het zal geschieden, dat alle levende ziel, die kruipt, overal waarheen een van de twee rivieren zal komen, leven zal; en er zal zeer veel vis zijn, omdat deze wateren daarheen gekomen zullen zijn; en zij zullen gezond worden, zodat het zal leven, alles, waarheen de rivier zal komen. Haar modderige plaatsen en haar moerassen zullen niet gezond worden; zij zullen tot zout overgegeven worden’, (Ezechiël 47:7-9, 11);

hier wordt gehandeld over het nieuwe Jeruzalem of over het geestelijk rijk van de Heer; de wateren uitvlietende naar de oostelijke grens betekenen de uit de hemelse voortkomende geestelijke dingen, die waarheden zijn uit hemelse oorsprong, dat wil zeggen, geloof uit liefde en naastenliefde, nrs. 2418, 2450;

dat wil zeggen, geloof uit liefde en naastenliefde, nrs. 101, 1250; komen naar de zee, betekent tot de wetenschappelijke dingen; de zee is de verzameling daarvan, nr. 28;

de levende ziel die kruipt, betekent hun verlustigingen, nrs. 746, 909, 994; die leven door de wateren van de rivier, dat wil zeggen, door de geestelijke dingen uit hemelse oorsprong; veel vis, voor een overvloed van toepasbare wetenschappelijke dingen, nrs. 40, 991; modderige plaatsen en moerassen voor niet toepasbare en onreine dingen; overgaan tot zout, voor verwoest worden, nr. 2455.

Bij Jeremia:

‘Gezegend de man, die op Jehovah vertrouwt; hij zal zijn als een boom, die aan wateren geplant is, en zijn wortels uitschiet aan een rivier’, (Jeremia 17:7, 8).

Bij David:

‘Hij zal zijn als een boom, geplant aan de rivieren der wateren, die zijn vrucht zal geven op zijn tijd’, (Psalm 1:3).

Bij Johannes:

‘Hij toonde mij een zuivere rivier van het water des levens, blinkend als kristal, voortkomende uit de stroom Gods en des Lams; in het midden van haar straat en op de ene en de andere zijde der rivier was de boom des levens, voortbrengende twaalf vruchten’, (Openbaring 22:1, 2). Daar nu de wateren, in de innerlijke zin van het Woord, waarheden betekenen, was het in de Joodse Kerk, ter wille van de uitbeelding voor de engelen, bij wie de rituele dingen geestelijk werden beschouwd, bevolen, dat de priesters en de Levieten zich met water zouden wassen, wanneer zij tot het ambt toetraden en wel uit het wasbekken tussen de tent en het altaar en later uit de koperen zee en de overige wasbekkens rondom de tempel, die er in plaats van een fontein waren. Evenzo ter wille van de uitbeelding de instelling met betrekking tot het water der zonde of der ontzondiging, dat gesprengd moest worden op de Levieten, (Numeri 8:7) en ook met betrekking tot het water der afzondering, uit de as van een rode vaars, (Numeri 19:2-19);

en dat de buit die op de Midianieten was behaald, gereinigd zou worden door water, (Numeri 31:19-25). De wateren die uit de rotssteen gegeven werden, (Exodus 17:1-8; Numeri 20:1-13; Deuteronomium 8:15) beeldden uit en betekenden de overvloed van geestelijke dingen of van waarheden van het geloof door de Heer. De bittere wateren, die door een hout gezond werden, (Exodus 15:22-25) beeldden uit en betekenden, dat de waarheden die niet behagen, aannemelijk en aangenaam worden door het goede of door de aandoening daarvan. Dat het hout het goede betekent dat tot de aandoening of de wil behoort, zie men in nr. 643. Hieruit kan men nu weten, wat water in het Woord betekent en vandaar, wat het water in de doop, waarover de Heer als volgt spreekt bij Johannes:

‘Zo iemand niet geboren wordt uit water en geest, hij kan in het koninkrijk van God niet ingaan’, (Johannes 3:5) namelijk dat water het geestelijke van het geloof is en de geest het hemelse daarvan, dus dat de doop het symbool van de wederverekking van de mens door de Heer is, door middel van de waarheden en goedheden van het geloof. Niet dat de wederverwekking door de doop bewerkt wordt, maar door het leven, aangeduid door de doop, in welk leven de christenen, die de waarheden van het geloof hebben, omdat zij het Woord hebben, moeten binnengaan.