34. Omnis etiam perfectio crescit versus interiora, et decrescit versus exteriora, quoniam interiora sunt propiora Divino et in se puriora, exteriora autem remotiora a Divino et in se crassiora. ¹ Perfectio angelica consistit in intelligentia, in sapientia, in amore, inque omni bono, et inde felicitate; non autem in felicitate absque illis, nam felicitas absque illis est externa et non interna. Quia interiora apud angelos intimi caeli aperta sunt in tertio gradu, ideo perfectio illorum immensum superat perfectionem angelorum in medio caelo, quorum interiora aperta sunt in secundo gradu; similiter excedit perfectio angelorum medii caeli perfectionem angelorum ultimi caeli.

Footnotes:

3405. ‘Et invenit in anno illo centum mensuras’: quod significet abundantiam, constat ex significatione ‘anni’ quod sit integer status de quo agitur, de qua n. 487, 488, 493, 893; ex significatione ‘centum’ quod sit multum ac plenum, de qua n. 2636; et a significatione ‘mensurae’ quod sit status rei quoad verum, de qua n. 3104; ¹ haec in unum collata significant abundantiam veri. In supremo sensu agitur hic, ut in reliquis, de Domino, nempe quod etiam Ipse in veri apparentiis, cum in humano materno, ² fuerit, sed quod, sicut illud humanum, etiam apparentias, exuerit, ac Ipsum Divinum Infinitum ac Aeternam induerit:

[2] sed in sensu interno seu respectivo agitur dei apparentiis superioris gradus, quae apud angelos, ut dictum, quarum abundantia significatur per quod ‘invenerit in anno illo centum mensuras’; se habet ita cum veri apparentiis, seu cum veris quae a Divino, quod quae superioris gradus sunt, excedant illas quae in inferiore gradu sunt, abundantia et perfectione immensum, nam myriades immo myriades myriadum rerum, quae distincte percipiuntur ab illis qui in superiore gradu, modo ut unum apparent apud illos qui in inferiore; sunt enim inferiora non nisi ³ composita superiorum; ut concludi potest a memoriis apud hominem, quarum interior, quia in superiore gradu, ⁴ tam immensum excellet prae exteriore quae in inferiore gradu, videatur n. 2473, 2474. Inde constare potest in qua sapientia sunt angeli prae homine, angeli ⁵ etiam tertii caeli sunt in quarto gradu supra hominem, de qua sapientia ideo coram homine non nisi quam incomprehensibile, immo ineffabile praedicari potest.

Footnotes:

5146. Et in canistro supremo: quod significet voluntarii intimum, constat ex significatione ‘canistri’ quod sit voluntarium, de qua supra n. 5144; et ex significatione ‘supremi’ quod sit intimum, de qua n. 2148, 3084, 4599: quod supremum sit intimum, est quia interiora apud hominem qui in spatio est, apparent ut superiora, et exteriora ut inferiora; at cum exuitur idea spatii, ut fit in caelo et quoque in interiore cogitatione hominis, tunc exuitur idea alti et profundi, nam altum et profundum est ex idea spatii; immo in interiore caelo nec est idea interiorum et exteriorum, quia huic ideae etiam aliquid spatii adhaeret, sed est idea status perfectioris et imperfectioris interiora enim in statu perfectiore sunt quam exteriora, quia interiora propiora sunt Divino, et exteriora remotiora inde; haec causa est quod supremum significet intimum. Sed usque nullus, capere potest quid interius respective ad exterius nisi sciat quomodo se habet cum gradibus, de quibus videatur n. 3691, 4154, 5114, 5145; homo de interiore et inde perfectiore non alium conceptum habet quam qualem de puriore in continua diminutione; sed purius et crassius datur in uno et eodem gradu, tam secundum extensionem et compressionem quam secundum determinationes et quoque secundum insertiones homogeneorum aut heterogeneorum; quia talis idea est de interioribus hominis, nequaquam aliter capi potest quam quod exteriora cohaereant interioribus continenter, et sic prorsus unum agant; at si genuina idea de gradibus formatur, tunc capi potest quomodo interiora et exteriora inter se distincta sunt, et quod ita distincta ut interiora existere et subsistere possint absque exterioribus, at exteriora nullatenus absque interioribus; tum capi potest quomodo se habet cum correspondentia interiorum in exterioribus, ut et quomodo exteriora repraesentare possunt interiora: illa causa ¹ est quod eruditi non nisi quam hypothetice de commercio animae et corporis disserere possint, immo etiam quod plures eorum credant in corpore vitam esse et sic moriente corpore etiam quoad interiora propter cohaerentiam morituros, cum tamen solum exterior gradus est qui moritur, interiore tunc superstite et vivente.

Footnotes: