2913. I reče sinovima Hetovijem, govoreći, označava one kod kojih je bila jedna nova duhovna Crkva. Ovo je vidljivo iz značenja Heta i Hetićana. U Hananu je bilo puno stanovnika, koji su nabrojani u Reči; među njima su Hetićani (vidi PostanjeXV. 20; Izlazak 3:8, 17; 13:23; Pon. Zak. (7:1; 20:17; Jošua 3:10; 11:3; 12:11; 1 o Carevima 9:20; i na drugim mestima); većina njih pripadala je Drevnoj Crkvi, koja je bila rasprostrta u nekoliko zemalja, i po celom Hananu (vidi br. 1238, 2385). Svi koji su pripadali toj crkvi, priznavali su ljubav ka bližnjemu kao glavno načelo Crkve, i ceo se nauk odnosio na ljubav ka bližnjemu i na život. Oni koji su gajili nauk o vere nazivali su se Hananejci, i bili su odvojeni od drugih stanovnika zemlje Hananske (Brojevi 13:29; vidi br. 1062; 1063, 1076). Hetiti (Hetićani) su bili među boljom vrstom u zemlji Hananskioj, što može da se vidi iz toga što je Avram boravio među njima, a posle i Isak i Jakov; kao i po tome što su oni tamo imali mesto za ukapanje, i po tome što su se oni odnosili sa skromnošću i pobožnošću prema Avramu, što je vrlo jasno iz onoga što je izneseno o njima u ovome poglavlju, osobito u stihovima 5, 6, 10, 14, 15. Otuda je ovim narodom, kao narodom s dobrim naklonostima, bila predstavljena i označena duhovna Crkva, ili istina Crkve. Ali dogodilo se s ovim kao i s drugim narodima u Drevnoj Crkvi, da su se u toku vremena udaljili od ljubavi ka bližnjemu ili dobra vere, i otuda je to da je kasnije njima bila označena obmana Crkve (kao kod Jezikilja ?? 16:45, i na drugim mestima). Ali ipak da su Hetiti bili među časnijima, može se videti iz toga, da su Hetiti služili Davidu, kao Abimeleh, 1 Samuilova 26:6, i Urija, koji je bio Hetićanin, 1 Samuilova 11:3, 6, 17, 21; čija je žena bila Betšeba, od koje je David imao Salamona, 2 Sam. (12:24. Da Hetićanin označava spoljašnja poznavanja koja se odnose na život, i koja su spoljašnje istine duhovne Crkve, vidi br. 1203. Predmet o kom se govori u ovome stihu je jedna nova Crkva, koju je Gospod ustanovio kad je pređašnja izdahnula; a predmet o kome se govori u sledećem stihu je primanje vere muđu ljudima te Crkve. Ne govori se o nekoj Crkvi među sinovima Hetovijem, nego uopšte o tome kako se Gospod podigao duhovnu Crkvu, pošto je pređašnja nestala ili bila završena; sinovi Hetovi su samo oni koji predstaljaju i označavaju. Vidi što je bilo rečeno o Crkvama; naime, da Crkva tokom vremena opada, ida je kao zaražena (br. 494, 501, 137, 2422).

Da s daljava od ljubavi ka bližnjem, i samo stvara zla i obmane (vidi br. 1834, 1836).

Da se tada kaže za Crkvu da je opustošena i razorena (br. 407, 411, 2243).

Da je Crkva ustanovljena među Neznabošcima, i zašto (br. 1366).

Da se uvek sačuva nešto u Crkvi, u Crkvi koja se pustoši, kao nukleus (br. 468, 637, 931, 2422).

Da bi ljudska rasa nestala da nema Crkve na zemlji (isto mesto). Da je Crkva srce i pluća u najvećem telu, to jest, u ljudskoj rasi (br. 637, 931, 2054, 2853). O tome kakva je duhovna Crkva (br. 765, 2669).

Da ljubav ka bližnjem, a ne vera odvojena od ljubavi ka bližnjem, sačinjava Crkvu (br. 809, 916).

Da bi Crkva bila jedna kad bi svi imali ljubav ka bližnjemu, bez obzira da li se razlikuju po nauku i po bogoštovanju (br. 1285, 1316, 1798, 1799, 1834, 1844, 2385).

Da svi ljudi na zemlji, koji su u Gospodovoj crkvi, bez obzira što su raspršeni po celoj kugli, da svi čine jednu (Crkvu), kao što je to u nebima (br. 2853).

Da je svaka Crkva i unutrašnja i spoljašnja, i da ovo zajedno sačinjava jedno (br. 409, 1083, 1098, 1100, 1242).

Da spoljašnja Crkva nije ništa, ako nema unutrašnju (br. 1795).

Da se Crkva upoređuje s izaskom i zalaskom sunca, s godišnjim dobima, i sa vremenima dana (br. 1837). I da je poslednji sud posledje vreme Crkve (br. 900, 931, 1850, 2117, 2118).

1798. A Avram reče: eto nijesi dao meni poroda. Da ovo znači da nije bilo unutrašnjeg u crkvi, jasno je iz značenja „poroda“ (semena), a što je ljubav i vera, o kojima je bilo reči (br. 255, 256, 1025), kao i iz značenja naslednika, kao što je objašnjeno u onom što sledi. Da su ljubav i vera, koja potiču iz toga, ono unutrašnje u crkvi, pokazano je nekoliko puta. Ni na koju drugu veru se ne misli osim na onu koja potiče od ljubavi prema bližnjemu. U širem smislu, vera je doktrinalno učenje crkve. Ali doktrinalno odvojeno od ljubavi ka bližnjemu ne čini ono što je unutrašnje u crkvi, jer je doktrinalno samo znanje koje je u sećanju, a koje može da postoji i kod najgorih ljudi, pa i kod paklenih (duhova). A doktrina koja dolazi od ljubavi ka bližnjemu, ona sačinjava unutrašnje u crkvi, jer to je od života. Sam život je ono unutrašnje u svakom bogoštovanju; pa je stoga i doktrinalno, kad je iz ljubavi ka bližnjemu, isto tako unutrašnje u crkvi. Da je ovo ta vera na koju se ovde misli, vidi se iz toga što onaj koji je u ljubavi ka bližnjemu, taj je upoznat sa svim što se odnosi na veru. Samo pogledaj, ako hoćeš, sve doktrinalne stvari, i vidi šta su i kakve su; zar se one ne odnose na ljubav ka bližnjemu, pa stoga i na veru koja dolazi od ljubavi ka bližnjemu? Pogledaj samo Zapovesti u Dekalogu. Prvi je o klanjanju Gospodu Bogu. Ona oji ima ljubav i koji voli bližnjega, taj se klanja Gospodu Bogu, jer je to njegov život. Druga Zapovest je da se čuva Sabat (dan odmora). Onaj koji je u ljubavi i u ljubavi ka bližnjemu, tome nije ništa milije nego da se klanja Gospodu, i da slavi Njegovo ime svakoga dana. Zapovest „ne ubi“, pripada sasvim ljubavi ka bližnjemu. Onaj ko voli bližnjega kao samoga sebe, taj zadrhti kada pomisli da se bližnjemu nešto desi što ga pozleđuje, a još više kad pomisli da ovaj bude ubijen. Zapovest „ne ukradi“; onaj ko voli bližnjega rado daje ovome nešto što je njegovo, i ne bi nikada od ovoga nešto ukrao. A tako je i sa zapovesti „ne čini preljube“; onaj ko voli bližnjega, taj bi radije čuvao ženu svoga bližnjega da joj neko ne nanese takvu povredu, i taj smatra da je preljuba zločin protivu savesti, i da ona razara bračnu ljubav i njene dužnosti. Poželeti ono što pripada bližnjemu je protivno onima koji žive u ljubavi ka bližnjemu, jer onaj ko je u ljubavi ka bližnjemu, taj želi da čini dobro bližnjemu i da mu da nešto svoje; takav nikada ne žudi za onim što pripada drugome. Ovo su zapovesti Dekaloga, koje su doktrinalne stvari vere; a one su ne samo u sećanju onoga koji voli bližnjega, već su one u njegovom životu i srcu; one su kao upisane u njemu, jer su one u njegovoj ljubavi ka bližnjemu, pa stoga i u samom njegovom životu; pored ostalih stvari dogmatske prirode koje on zna na sličan način od same ljubavi ka bližnjemu; jer on živi po savesti o onome što je pravo. Ono što je pravo i istinito, a što ne može da razume i da ispituje, on to veruje u nezazlenosti srca, jer je Gospod tako rekao. Onaj koji ovako veruje, ne greši, iako to što prihvata nije istina u sebi, nego samo prividna istina. Kao ne primer, ako veruje da se Gospod gnevi, kažnjava, iskušava, i slično. Ili ako drži da hleb i vikno u Svetoj Večeri imaju neko značenje, ili da su telo i krv na neki način prisutni (u Svetoj Večeri), kako to oni objašnjavaju – nema značaja da li kažu jedno ili drugo, iako malo njih o ovome razmišlja, ili ako i razmišljaju o tome pod uslovom da je iz čista srca, jer su tako bili poučeni, a pri tome žive u ljubavi ka bližnjemu. Kada ovi čuju da hleb i vino u unutrašnjem smislu označavaju Gospodovu ljubav prema celom ljudskom rodu, kao i sve što ide uz tu ljubav, kao i uzajamnu ljubav čovekovu prema Gospodu i bližnjemu, oni to odmah veruju, i raduju se da je tako. Dok to nije tako s onima koji znaju doktrinalne stvari, a nisu u ljubavi ka bližnjemu; ovi se o svemu raspravljaju, i osuđuju sve, ma ko oni bili, koji ne veruju kao oni. Iz ovoga se može videti da ljubav ka Gospodu i ljubav ka bližnjemu sačinjavaju ono što je unutrašnje u crkvi.