15. DE LIBERO ARBITRIO, EX FORMULA CONCORDIAE.

(a) Quod homini sit plenaria impotentia in rebus spiritualibus p. 15, 18, 219, 318, 579, 656, seq: App. p. 141.

(b) Quod homo ex lapsu primorum parentum ita prorsus corruptus sit, ut in rebus spiritualibus, quae conversionem et salutem spectant, natura caecus sit, ac Verbum Dei ut rem stultam judicet, et quod inimicus Dei sit et maneat, donec virtute Spiritus Sancti per Verbum praedicatum et auditum, ex mera gratia, sine omni sua propria cooperatione, convertatur, fide donetur, regeneretur et renovetur; p. 656, 657.

(c) Quod homo ad bonum prorsus corruptus et mortuus sit, ita ut in hominis natura post lapsum ante regenerationem ne scintilla quidem spiritualium virium reliqua manserit aut restet, quibus ille ad gratiam Dei praeparari, aut oblatam gratiam apprehendere, aut ejus gratiae ex se et per se capax esse, aut in spiritualibus intelligere, credere, amplecti, cogitare, velle, inchoare, perficere, agere, operari, cooperari, aut se ad gratiam applicare aut accommodare, aut aliquid ad conversionem, vel toto vel ex dimidia vel ex minima parte, ex se ipso potest, p. 656, 658.

(d) Quod homo in spiritualibus et Divinis rebus, quae ad animae salutem spectant, sit instar statuae salis uxoris Lothi, ac similis trunco et lapidi vita carenti, quae non oculorum, oris aut ullorum sensuum usum habent, p. 661, 662.

(e) Quod homo usque loco motivam potentiam habeat, seu externa membra regere, ad caetus publicos accedere, ac Verbum et Evangelium audire possit, attamen quod id tacitis cogitationibus ut rem stultam spernat; et in hac re deterior est trunco, nisi Spiritus Sanctus in illo sit efficax, p. 662, 671, 672, 673.

(f) Quod usque cum homine in conversione non fiat quasi dum statua e lapide formatur, aut sigillum in ceram imprimitur, quae non notitiam, nec sensum, neque voluntatem habent, p. 662, 681.

(g) Quod homo in conversione sit subjectum mere passivum, non autem activum, p. 662, 681.

(h) Quod homo in conversione cum Spiritu Sancto prorsus non cooperetur, p. 219, 579, 583, 672, 676. App. p. 143, 144.

(h) Quod homo post lapsum retinuerit et possideat vires cognoscendi res naturales, ut et liberum arbitrium bonum naturale et civile aliquo modo eligendi, p. 14, 218, 641, 664. App. 142.

(i) Quod Dicta quorundam Patrum et Neotericorum Doctorum, quod Deus hominem trahat sed volentem, non sint analoga formae sacrorum verborum, p. 582, 583.

(k) Quod homo renatus per virtutem Spiritus Sancti cooperetur, quamvis cum multa infirmitate, ex novis viribus et donis, quae Spiritus Sanctus in conversione inchoavit, at vero non coacte, sed sponte, p. 582, seq. 673, 674, 675. App. p. 144.

(l) Quod in Renatis non modo dona Dei sed etiam Christus per fidem habitet, tanquam in Templis suis, p. 695, 697, 698. App. p. 130.

(m) Ingens discrimen est inter homines baptizatos et non baptizatos, cum enim juxta Pauli doctrinam est, quod omnes qui baptizati sunt, Christum induerint, et revera sint renati, habent illi jam liberatum arbitrium, hoc est, rursus liberati sunt, ut Christus testatur, unde non modo Verbum Dei audiunt, verum etiam, licet non sine multa infirmitate, eidem assentiri, illudque fide amplecti possunt, p. 675.

Probe observandum est, quod Antecedentia haec ex Libro FORMULA CONCORDIAE vocato, qui a Viris Augustanae Confessioni addictis conscriptus est, desumpta sint; sed quod usque similia de ¹ JUSTIFICATIONE PER SOLAM FIDEM a Reformatis in Anglia et in Hollandia. tradantur et doceantur; quare sequentia sunt pro omnibus; videatur etiam infra, c. 17, 18.

Footnotes:

18. BREVIS ANALYSIS.

Ecclesiae per Reformationem ab Ecclesia Romano-Catholica separatae, sunt ex illis, qui se vocant Evangelicos et reformatos, simul Protestantes, vel ab Antesignanis Lutheranos et Calvinianos, inter quas Ecclesia Anglicana medium tenet: de Ecclesia Graeca, quae ab antiquo a Romano-Catholica separata fuit, hic non sermo est. Quod Ecclesiae Protestantium dissideant in variis, imprimis de Sacra Caena, Baptismo, Electione, et de Persona Christi, multis notum est; at quod omnes in Articulis de Trinitate personarum in Divinitate, de Peccato Originali, de Imputatione meriti Christi, et de Justificatione per solam fidem, conveniant, non universaliter notum est; causa est, quia pauci student indagandis discriminationibus dogmatum inter Ecclesias, et inde nec convenientiis: Clerici solum ¹ dogmatica suae Ecclesiae hauriunt, ac Laici raro illa quoad interiora, et inde nec quoad dissidentias. Quod tamen in quatuor illis Articulis in communibus et in plerisque particularibus conveniant, patescit ex Libris illorum si consuluntur, et ex Sermonibus si audiuntur. Sed hoc praemittitur ad notitiam propter sequentia.

Footnotes: