269. Qualis sapientia angelorum est, non describi vocibus potest, sed modo illustrari per aliqua communia. Angeli possunt una voce exprimere. quae homo non potest mille vocibus: et praeterea uni voci angelicae insunt innumera, quae vocibus linguae humanae exprimi nequeunt in singulis enim quae angeli loquuntur sunt arcana sapientiae in continuo nexu, ad quae scientiae humanae nusquam pertingunt. Angeli etiam quae non vocibus loquelae suae exhauriunt, supplent sono. cui inest affectio rerum in suo ordine, nam, ut supra (236, 241) dictum est, per sonos exprimunt affectiones, et per voces ideas cogitationis ex affectionibus inde est, quod quae audiuntur in caelo, dicantur ineffabilia. Angeli similiter possunt singula quae in volumine alicujus libri scripta sunt, paucis vocibus edicere, et cuivis voci indere talia quae elevant ad sapientiam interiorem loquela enim eorum talis est, ut consonet cum affectionibus, et unaquaevis vox cum ideis voces etiam variantur infinitis modis secundum series rerum quae in complexu sunt in cogitatione. Angeli interiores etiam possunt ex sono et simul aliquibus vocibus loquentis scire integram ejus vitam percipiunt enim ex sonoro variegato per ideas in vocibus amorem ejus regnantem, cui insunt quasi inscripta singularia vitae ejus. ¹ Ex his patet, qualis est sapientia angelorum. Sapientia illorum se habet ad sapientiam humanam sicut myrias ad unum: comparative sicut vires motrices totius corporis, quae innumerabiles sunt, ad actionem ex illis, quae coram sensu humano apparent ut unum aut sicut millia objecti visa perfecto microscopio ad unum obscurum coram nudo oculo. Velim etiam rem illustrare exemplo: angelus ex sapientia sua descripsit regenerationem, et protulit arcana de illa in suo ordine usque ad centena, et unumquodvis arcanum implevit ideis in quibus arcana interiora erant, et hoc a principio ad finem exposuit enim quomodo spiritualis homo e novo concipitur, in utero quasi gestatur, nascitur, adolescit, et successive perficitur; dixit quod potuisset numerum arcanorum usque ad aliquot millia augere; et quod illa quae dicta sunt solum essent de regeneratione externi hominis, et quod innumerabilia plura forent de regeneratione interni. Ex his et similibus aliis quae ab angelis audita sunt, patuit mihi quanta illis sapientia, et respective quanta ignorantia homini qui ² vix scit quid regeneratio, et non scit aliquod momentum progressionis cum regeneratur.

Footnotes:

10284. ‘Et in qualitate ejus non facietis sicut illud’: quod significet non imitationem ex studio hominis, constat ex significatione ‘in qualitate ¹ facere sicut illud’ seu ¹ facere simile oleum per similia aromata, quod sit ad imitationem parare ex studio hominis; quod haec per illa verba significentur, consequitur ex serie rerum in sensu interno, nam dicitur primum quod non fundetur super carnem hominis, per quod significatur quod non communicativum sit cum proprio hominis; et dein, quod id sanctum erit vobis; at quod ex homine fit et ex ejus studio, id ex ejus proprio fit ² et non est sanctum, quia studium ex proprio hominis non est nisi quam falsum ex malo, spectat enim se et mundum pro fine et non proximum et Deum; ideo quoque dicitur imitatio.

[2] Cum hoc ita se habet: omne id est bonum et verum quod est a Domino, at bonum et verum ad imitamen ejus ab homine non est bonum et verum; causa est quia omne bonum et verum vitam in se ³ habet ex fine; finis ab homine non est nisi propter se, at bonum et verum a Domino est propter ipsum bonum et ⁴ verum ut fines, ita propter Dominum, ⁵ quoniam a Domino omne bonum et verum; finis apud hominem est ipse homo, nam est voluntas ejus et est amor ejus, ⁶ quod enim homo amat et quod vult, hoc pro fine habet; omnis amor apud hominem ⁷ ab homine est amor sui, et amor mundi propter se, at amor apud hominem a Domino est amor erga proximum et amor in Deum; inter amores illos tanta est differentia quanta est inter infernum et caelum; et quoque amor sui et amor mundi propter se ⁸ regnant in inferno et ⁹ sunt infernum, at amor erga proximum et amor in Dominum ⁸ regnant in caelo et ⁹ sunt caelum; homo etiam talis est, et talis manet in aeternum, qualis est ejus amor, nam ¹⁰ amor est ¹¹ omne voluntatis hominis, et ¹² inde intellectus ejus, ⁵ quoniam amor, ¹³ qui ¹⁴ facit voluntatem, jugiter influit in intellectum, et accendit illum, et illustrat illum; inde est quod qui amant malum cogitent falsum ¹⁵ a malo amoris conforme cum cogitant ¹⁶ secum, tametsi aliter loquuntur coram hominibus ex hypocrisi, et quidam ex fide persuasiva, ¹⁷ quae qualis sit, videatur n. ¹⁸ 9364, 9369.

[3] Sciendum est quod homo imitari possit ex studio ipsa Divina, et se sistere lucis ¹⁹ angelum coram hominibus, at coram Domino, et coram angelis non apparet forma externa sed interna, quae cum ex proprio est, foeda est ²⁰ ; intus apud ²¹ tales est mere naturale et nihil spirituale; ex luce naturali ²² solum vident, et nihil ex luce caeli; immo nec sciunt quid lux caeli et quid spirituale; omnia enim interiora eorum vertuntur extrorsum, paene sicut interiora animalium, nec patiuntur elevari ²³ sursum a Domino; cum tamen homo ²⁴ prae bestiis id peculiare habet, quod elevari possit ad caelum et ad Dominum a Domino, et sic duci; omnes illi ita elevantur qui amant bonum et verum propter bonum et verum, quod idem est, ac amare proximum et Deum, nam proximus in communi sensu est bonum et verum, ac in inferiore ²⁵ est justum et rectum; et quoque Deus est bonum et verum, ac justum et rectum, quoniam a Deo sunt.

[4] Ex his constare potest quid sit imitari Divina ex studio hominis; quales illi sunt, in Verbo passim ²⁶ describitur per Aegyptum et ²⁷ Pharaonem, nam per ‘Aegyptum et Pharaonem’ significantur scientifica quae naturalis hominis; et quoque per ‘Aschurem’, per quem significatur ratiocinatio ex scientificis; de ‘Aegypto’ videatur in locis citatis n. 9340, 9391, et de ‘Aschure’, n. 1186.

[5] Inter spiritus sunt perplures qui imitantur Divina studio et arte, mentiuntur enim sincera, proba, pia, usque adeo ut boni spiritus seducerentur nisi Dominus illustraret illos et faceret videre eorum interiora, quae cum apparent, horrent boni, et aufugiunt; sed tales exuuntur externis ac immittuntur in sua interiora, quae ²⁸ diabolica, et sic a seipsis delabuntur in infernum. ²⁹ Plura de his videantur in articulo sequente n. 10286.

Footnotes: