269. Qualis sapientia angelorum est, non describi vocibus potest, sed modo illustrari per aliqua communia. Angeli possunt una voce exprimere. quae homo non potest mille vocibus: et praeterea uni voci angelicae insunt innumera, quae vocibus linguae humanae exprimi nequeunt in singulis enim quae angeli loquuntur sunt arcana sapientiae in continuo nexu, ad quae scientiae humanae nusquam pertingunt. Angeli etiam quae non vocibus loquelae suae exhauriunt, supplent sono. cui inest affectio rerum in suo ordine, nam, ut supra (236, 241) dictum est, per sonos exprimunt affectiones, et per voces ideas cogitationis ex affectionibus inde est, quod quae audiuntur in caelo, dicantur ineffabilia. Angeli similiter possunt singula quae in volumine alicujus libri scripta sunt, paucis vocibus edicere, et cuivis voci indere talia quae elevant ad sapientiam interiorem loquela enim eorum talis est, ut consonet cum affectionibus, et unaquaevis vox cum ideis voces etiam variantur infinitis modis secundum series rerum quae in complexu sunt in cogitatione. Angeli interiores etiam possunt ex sono et simul aliquibus vocibus loquentis scire integram ejus vitam percipiunt enim ex sonoro variegato per ideas in vocibus amorem ejus regnantem, cui insunt quasi inscripta singularia vitae ejus. ¹ Ex his patet, qualis est sapientia angelorum. Sapientia illorum se habet ad sapientiam humanam sicut myrias ad unum: comparative sicut vires motrices totius corporis, quae innumerabiles sunt, ad actionem ex illis, quae coram sensu humano apparent ut unum aut sicut millia objecti visa perfecto microscopio ad unum obscurum coram nudo oculo. Velim etiam rem illustrare exemplo: angelus ex sapientia sua descripsit regenerationem, et protulit arcana de illa in suo ordine usque ad centena, et unumquodvis arcanum implevit ideis in quibus arcana interiora erant, et hoc a principio ad finem exposuit enim quomodo spiritualis homo e novo concipitur, in utero quasi gestatur, nascitur, adolescit, et successive perficitur; dixit quod potuisset numerum arcanorum usque ad aliquot millia augere; et quod illa quae dicta sunt solum essent de regeneratione externi hominis, et quod innumerabilia plura forent de regeneratione interni. Ex his et similibus aliis quae ab angelis audita sunt, patuit mihi quanta illis sapientia, et respective quanta ignorantia homini qui ² vix scit quid regeneratio, et non scit aliquod momentum progressionis cum regeneratur.

Footnotes:

10110. ‘Ad implendum manum eorum’: quod significet ad recipiendum Divinum Verum, constat ex significatione ‘implere manum’ quod sit repraesentare Dominum, quoad Divinum Verum in caelis, ac communicativum et receptivum ejus ibi, de qua n. 10076. Dicitur quod comedent sancta in quibus expiatum ad implendum manum eorum, et quod per illa significetur appropriatio boni apud illos qui purificati a malis et inde falsis, ita ad recipiendum Divinum Verum;

[2] cum hoc ita se habet: omnium primum quod appropriatur homini est bonum, ac successive verum; causa quod ita sit, est quia bonum est humus et verum est semen, ita similiter bonum adoptat verum ac conjungit sibi, quia amat illud sicut parens ¹ ; est enim conjugiale caeleste inter bonum et verum; et est bonum quod facit vitam apud hominem, quoniam bonum est voluntatis ² , et voluntas hominis est ipse homo; at verum non facit vitam apud hominem nisi quantum a bono ducit; quoniam verum est intellectus, ac intellectus absque voluntate non est ipse homo, est modo introitus ad hominem, nam per intellectum intratur in voluntatem;

[3] comparari potest homo cum domo in qua plura sunt conclavia, quorum unum ducit in alterum; qui in veris sunt solum quoad intellectum, illi non sunt in aliquo conclavi domus, sed modo in atrio; quantum autem verum per intellectum intrat in voluntatem, tantum in conclavia intrat, et habitat in domo; homo etiam in Verbo comparatur domui, ac verum quod solius intellectus comparatur atrio; at verum quod etiam factum est voluntatis, et ibi fit bonum, comparatur conclavi ubi habitatur, et ipsi cubiculo.

[4] Quod bonum sit quod omnium primum a Domino appropriatur homini, constat ex infantia et ex prima pueritia ejus; quod tunc ei bonum innocentiae, ac bonum amoris erga parentes ac erga nutricem, ac bonum charitatis erga infantes socios sit, notum est; hoc bonum influit a Domino apud illos, ut inserviat in procedente aetate pro primo vitae Domini apud hominem, et sic pro plano recipiendi vera; conservatur etiam hoc apud hominem cum adolescit, si non ipse destruit illud per vitam mali et inde fidem falsi. Cum dicitur bonum, intelligitur charitas erga proximum et amor in Dominum, nam omne id quod est amoris et charitatis, est bonum. ³ Quod bonum primo loco sit, et verum secundo, apud illos qui regenerantur, tametsi aliter apparet, videatur n. 3325, 3494, 3539, 3548, 3556, 3563, 3570, 4925, 4926, 4928, 4930, ⁴ 6256, 6269, 6272, 6273.

Footnotes: