374. (Vers. 6.) "(Et audivi vocem in medio quatuor animalium dicentem, ) Choenix tritici denario, et tres choenices hordei denario." - Quod significet quod genuinum bonum ecclesiae illis sit nihili et quoque genuinum verum ecclesiae, constat ex significatione "choenicis", quae fuit mensura tritici et hordei apud Graecos, quod sit quale aestimationis; nam per "mensuras" in Verbo (ut in superiori articulo dictum est) significatur quale rei quoad bonum et quoad verum; ex significatione "tritici", quod sit bonum ecclesiae in genere (de qua sequitur); ex significatione "hordei", quod sit verum illius boni (de qua etiam sequitur); et ex significatione "denarii", qui est aestimationis pretium, quod sit tanquam nihili: is nummus quia erat omnium minimus, inde per illum significatur pretium minimum, hic autem tanquam nihili. Causa est, quia per "equum rufum" (de quo supra) significatur intellectus Verbi deperditus quoad bonum, et per "equum nigrum" intellectus Verbi deperditus quoad verum (supra, n. 364 et 372); et cum intellectus Verbi quoad bonum et quoad verum deperditus est, tunc genuinum bonum ac genuinum verum ecclesiae aestimatur tanquam nihili. Quod aestimetur hic pro "denario", est quia aliquis nummus assumendus erat, ut aliquid pretii diceretur in sensu litterae, quia dicitur quod "statera esset in manu sedentis super equo", ac quod "triticum et hordeum mensurarentur"; ideo is nummus qui erat omnium minimus, pro aestimationis pretio assumptus est; et quia intellectus Verbi quoad bonum et quoad verum non amplius est, ideo per "denarium" hic in sensu spirituali significatur tanquam nihili.

[2] Quod dicatur "choenix tritici et tres choenices hordei", est quia "unum" praedicatur de bono, ac "tria" de veris; ac per "unum" cum de bono significatur perfectum, ita quoque genuinum, et per "tria" cum de veris significatur plenum, ita quoque genuinum; inde est quod per "choenix tritici et tres choenices hordei" significetur genuinum bonum et genuinum verum ecclesiae.

Quod "triticum" significet bonum, et "hordeum" verum ejus, est quia omnia quae agri sunt, significant illa quae ecclesiae sunt; et illa quae agri sunt, ut messes varii generis, inserviunt esui; ac quae esui sunt et nutriunt corpus, significant in spirituali sensu talia quae nutriunt animam seu mentem, quae omnia se referunt ad bonum amoris et ad verum fidei; inde imprimis "triticum" et "hordeum", quia ex illis panis.

(Quod "cibi" omnis generis significent cibum spiritualem, ita quae sunt scientiae, intelligentiae et sapientiae, proinde bonum et verum ex quibus illa, videatur n. 3114, 4459, 5147, 5293, 5340, 5342, 5410, 5426, 5576, 5582, 5588, ¹ 5655, ² 5915, ³ 8408, 8562, 9003; in genera "panis", in opusculo De Nova Hierosolyma, n. 218; quod "ager significet ecclesiam, n. 2971, 3766, 9139.)

Quod "triticum" et "hordeum" significent talia, est ex correspondentia, ut constare potest ex illis quae apparent in mundo spirituali, ubi omnes apparentiae sunt correspondentiae; apparent ibi campi, agri, messes varii generis, et quoque panes; unde scitur quod correspondeant, et consequenter quod secundum correspondentias significent.

[3] Quod "triticum" et "hordeum" significent bonum et verum ecclesiae, "triticum" bonum ejus et "hordeum" verum ejus, etiam constare potest ex locis in Verbo ubi nominantur, ut ex sequentibus:

Apud Jeremiam,

Jehovah "qui dispersit Israelem, congregabit eum, et custodiet eum sicut pastor gregem suum; quia redemit Jehovah Jacobum, et liberavit eum e manu fortioris illo: unde venient et canent in altitudine Zionis, et confluent ad bonum Jehovae, ad triticum, ad mustum, et ad oleum, et ad filios gregis et armenti; et fiet anima eorum sicut hortus irriguus" (31:10-12):

agitur ibi de instauratione ecclesiae novae; per "Israelem" et per Jacobum" significatur illa ecclesia; per "Israelem" ecclesia spiritualis interna, et per "Jacobum" externa, nam omnis ecclesia est interna et externa: instauratio ejus describitur per quod "Jehovah congregabit eum, custodiet eum sicut pastor gregem suum, quia redemit Jacobum, et liberavit e manu fortioris illo"; per "redimere" significatur reformare (videatur supra, n. 328); per "manum fortioris illo" significatur e malo et falso, quae prius occupaverunt; gaudium internum seu gaudium cordis illorum oriundum ex bono caelesti et ex veris inde, significatur per "unde venient et canent in altitudine Zionis, et confluent ad bonum Jehovae, ad triticum, ad mustum, et ad oleum, et ad filios gregis et armenti"; "canere in altitudine Zionis" significat gaudium internum caeleste seu quale est in regno caelesti Domini, "canere" gaudium illud (videatur supra, n. 326), "altitudo" internum, et "Zion" regnum caeleste; "triticum" significat bonum naturalis hominis, "mustum" verum ejus, "oleum" bonum spiritualis hominis, "filii gregis" vera spiritualia, et "filii armenti" vera naturalia; haec quia significantur, vocantur "bonum Jehovae": quod illis inde intelligentia et sapientia, significatur per "fiet anima eorum sicut hortus irriguus", per "hortum" enim in Verbo significatur intelligentia, et per "irriguum" continue crescens: quod non ibi intelligantur triticum, mustum, oleum, filii gregis et armenti, patet, nam dicitur "redemit Jehovah Jacobum", et quod "fiet anima eorum sicut hortus irriguus."

[4] Apud Joelem,

"Devastatus est ager, luxit terra, quia devastatum est frumentum, exaruit mustum, languet oleum; pudefacti sunt agricolae, ejularunt vinitores, super tritico et super hordeo, eo quod perierit messis agri" (1:10-12):

haec non dicta sunt de agro et ejus sterilitate, sed de ecclesia et ejus vastatione; quare per "agrum", "terram", "frumentum", "mustum" et "oleum", non illa intelliguntur, sed per "agrum" et per "terram" ecclesia, (per "agrum" ecclesia quoad receptionem et procreationem veri et boni, et per "terram" ecclesia quoad gentem ibi, ) per "frumentum" bonum omnis generis in externo homine, per "mustum" verum etiam ibi, per "oleum" bonum in interno homine; per "agricolas" qui pudefacti, et per "vinitores" qui ejularunt, super tritico et super hordeo, significantur illi qui ab ecclesia, et per "triticum' et per "hordeum" significatur bonum ejus et verum ejus; et per "messem agri" quae inde periit, significatur omnis cultus ex illis.

[5] Apud Jeremiam,

"Super omnes colles in deserto venerunt vastatores, quia gladius Jehovae devorans a fine terrae usque ad finem terrae: non pax ulli carni; severunt tritica, et spinas messuerunt" (12:12, 13):

etiam haec dicta sunt de ecclesia et ejus vastatione; per "colles in deserto" super quos "venerunt vastatores" significatur quod omne bonum charitatis perierit per mala et falsa; "colles" in Verbo significant ubi bonum charitatis, et in sensu abstracto ipsum illud bonum, "desertum" significat ubi non illud quia non verum, et "vastatores" significant mala et falsa per quae bonum et verum pereunt: per "gladium Jehovae devorantem a fine terrae usque ad finem terrae" significatur falsum destruens omnia ecclesiae; per "gladium devorantem" falsum destruens, et per "a fine terrae usque ad finem terrae" significantur omnia ecclesiae: per "non pax ulli carni" significatur quod non amplius interna requies propter dominium mali et falsi: per "severunt tritica, et spinas messuerunt" significatur quod pro bonis veri sint mala falsi; "tritica" sunt bona veri, et "spinae" sunt mala falsi.

[6] Apud eundem,

Ismael qui fuit de semine regni, occidit Gedaliam, quem fecerat rex Babelis praefectum in terra, et omnes Judaeos qui fuerunt cum eo, et Chaldaeos, tum viros ex Sichem, ex Schilunte et Samaria: "decem tamen viri inventi sunt inter eos, qui dixerunt ad Ismaelem, Ne occidas nos, quia sunt nobis abscondita in agro, tritica et hordea, et oleum et mel; ideo omisit eos nec occidit" (41:1-8):

per haec historica in sensu interno describitur damnatio eorum qui profanant sancta; per "Gedaliam" enim, quem rex Babelis praefectum fecit in terra, et per "Judaeos qui fuerunt cum eo", ac per "Chaldaeos", "viros ex Sichem, ex Schilunte et Samaria", intelliguntur illi qui profanant, ac in sensu abstracto omnis generis profanationes, nam "rex Babelis" significat profanationem boni et veri; damnatio eorum significatur per quod "occisi sint", per "occidi" enim significatur spiritualiter occidi (videatur n. 315); per "decem" autem "viros", qui dixerunt ad Ismaelem, "Ne occidas nos, quia sunt nobis abscondita in agro, tritica et hordea, et oleum et mel", intelliguntur illi qui non profanarunt sancta ecclesiae, quia illis bonum et verum intus est; qui enim profanant, illis nihil boni et veri intus est, sed modo extra cum loquuntur et praedicant; at illis qui non profanant est bonum et verum intus: hoc intelligitur per quod dixerint "esse illis abscondita in agro, tritica, hordea, oleum et mel"; per "tritica" et "hordea" significantur bona et vera externi hominis, per "oleum" significatur bonum interni hominis, et per "mel" ejus jucundum; per "decem viros" significantur omnes illi qui tales sunt, nam "decem" significant omnes et omnia: per quod "omiserit eos et non "occiderit" significatur quod non profani, ita non damnati: per Ismaelem repraesentantur qui in genuinis veris ecclesiae sunt, quod etiam significatur per "semen regni" e quo erat. Talia involvunt haec historica, nam historica in Verbo aeque habent sensum internum ac prophetica.

[7] Apud Mosen,

"Jehovah Deus tuus deducens te ad terram bonam, terram fluviorum aquae, fontium et abyssorum exeuntium e valle et e monte, terram tritici et hordei, et vitis et ficus, et malogranati, terram olivae olei et mellis" (Deuteronomius 8:7, 8):

describitur ita terra Canaan in sensu litterae, at in sensu spirituali describitur ecclesia Domini, quoniam haec per "terram Canaan" in hoc sensu significatur, et recensentur omnia genera boni et veri quae ecclesiae sunt; quod dicatur "terra fluviorum aquae", est quia "fluvii aquae" significant doctrinalia veri; per "fontes et abyssos exeuntes e valle et e monte" significantur interiora et exteriora vera ex Verbo, per "fontes" interiora vera inde, et per "abyssos", exteriora vera; haec dicuntur "ex valle exire" quia "vallis" significat inferiora et exteriora ubi talia, et illa dicuntur "ex monte exire" quia "mons" significat superiora et interiora ubi talia: per "terram tritici et hordei, et vitis et ficus, et malogranati", significatur ecclesia quoad bonum et verum omnis generis, "triticum et hordeum" significant bonum et verum ex caelesti origine, "vitis et ficus" bonum et verum ex spirituali origine, et "malogranatum" cognitiones boni et veri; et per "terram olivae olei et mellis", significatur ecclesia quoad bonum amoris et ejus jucundum. Qui non scit sensum spiritualem Verbi, is non aliter credit quam quod solum terra Canaan per illa verba describatur; unde foret Verbum modo naturale et non spirituale; et tamen Verbum ubivis in sinu suo est spirituale, et spirituale est quum per verba illa intelliguntur spiritualia quae significantur, nempe bona et vera omnis generis. (Quid autem in specie per "fluvios", "fontes", "abyssos", "vallem", "montem", "vitem", "ficum", "malogranatum", "olivam", "oleum" et "mel" significatur, ostensum est in Arcanis Caelestibus, quae omnia adducere prolixum nimis foret; pleraque tamen ex illis ostensa sunt et ostendentur in hac super Apocalypsin explicatione, quae consulantur in suis locis.)

[8] Apud Hiobum,

"Si vim" terrae "comedi sine argento, et animam (dominorum) ejus exhalare feci, pro tritico exeat spina, et pro hordeo labrusca" (31:39, 40):

"vim terrae comedere sine argento" significat appropriare sibi bonum ecclesiae absque vero ("terra" est ecclesia, et "argentum" est verum); et "exhalare facere animam (dominorum) ejus" significat sic vitam spiritualem evacuare; "pro tritico exeat spina, et pro hordeo labrusca", significat quod pro bono habeatur malum, et pro vero falsum ("triticum" est bonum, "Spina" malum, "hordeum" verum, et "labrusca" falsum); bonum enim non comparari potest nisi per vera.

[9] Apud Esaiam,

"Consummationem et decisionem audivi a cum Domino Jehovih Zebaoth, super universam terram... num toto die arabit arator ad serendum, aperiet et occabit terram suam? nonne quando complanavit facies ejus, dispergit nigellam?... et reponit triticum mensuratum et hordeum designatum, et zeas designatas? ita erudit eum ad judicium, Deus ejus docet eum" (28:22, 24-26):

per haec in sensu spirituali describitur quod ecclesia apud gentem Judaicam et Israeliticam prorsus destructa sit, et quod nihil faciat quod discant et sciant Verbum, sed ut bonum et verum ejus usui vitae applicetur; inde et non aliunde intelligentia a Domino: quod ecclesia apud illam gentem prorsus destructa sit, intelligitur per "Consummationem et decisionem audivi a Domino Jehovih Zebaoth super universam terram"; "consummatio et decisio" est plenaria destructio, et "universa terra" est tota ecclesia, hoc est, omne ejus; quod nihil faciat quod discant et sciant Verbum, significatur per "Num toto die arabit arator ad serendum, aperiet et occabit terram suam?" "Arare ad serendum" est discere, et "occare terram" est reponere in memoria. Quod bonum et verum Verbi usui vitae applicandum sit, significatur per "Nonne quando complanavit facies ejus, dispergit nigellam, et reponit triticum mensuratum et hordeum designatum, et zeas designatas?" "Nonne quando complanavit facies terrae dispergit nigellam?" significat quando praeparavit per Verbum; "triticum mensuratum et hordeum designatum, et zeae designatae?" significant applicare bonum et verum usui vitae ("triticum" est bonum, "hordeum" est verum, et "zeae" sunt cognitiones): quod inde non aliunde intelligentia a Domino, significatur per "ita erudit ad judicium, Deus ejus docet eum"; "judicium significat intelligentiam, "Deus ejus docet eum" significat quod a Domino.

[10] Apud Mosen,

Jehovah "equitare fecit eum super excelsis terrae, et cibavit proventu agrorum, sugere fecit eum mel e rupe, et oleum e saxo petrae; butyrum armenti et lac gregis cum adipe agnorum et arietum filiorum Baschanis et hircorum, cum adipe renum tritici, et ⁴ sanguinem uvarum bibis merum" (Deuteronomius 32:13, 14):

haec dicta sunt de Ecclesia Antiqua post diluvium a Domino instaurata, quae in intelligentia et sapientia erat quia in bono charitatis et inde in fide; intelligentia eorum et sapientia a Domino significatur per quod "Jehovah equitare fecerit eum super excelsis terrae, et cibaverit proventu agrorum"; bona caelestia et spiritualia quae illis per vera, describuntur per quod "sugere fecerit eum mel e rupe, et oleum e saxo petrae, butyrum armenti et lac gregis cum adipe agnorum et arietum filiorum Baschanis et hircorum, cum adipe renum tritici, et sanguinem uvarum bibis merum"; "triticum" significat ibi in genere omne bonum, et "sanguis uvarum" ac "merum" omne verum inde.

[11] Apud Davidem,

"Utinam populus meus obediret Mihi, et Israel in viis meis ambularent, ... ⁵ cibarem eos adipe tritici, et e petra melle saturarem eos (Psalmus 81:14, 17 [B.A. 13, 16]):

per "adipem tritici", et per "mel e petra", quibus cibarentur et saturarentur, significatur bonum omnis generis ex bono caelesti, et jucundum ejus a Domino, per "adipem", enim significatur bonum caeleste, per "triticum" bonum omnis generis, per "mel" jucundum boni, et per "petram" Dominus; quod haec illis si vivant secundum praecepta Domini, intelligitur per "Utinam populus meus obediret Mihi, et Israel in viis meis ambularent"; "viae" in Verbo significant vera et quoque praecepta, ac "ambulare" significat vivere.

[12] Apud eundem,

"Lauda, Hierosolyma, Jehovam; collauda, Zion, Deum tuum; nam firmat Vectes portarum tuarum: benedicit filiis tuis in medio tui, qui ponit terminum tuum pacem, adipe triticorum satiat te" (Psalmus 147:12-14):

per "Hierosolymam" et "Zionem" intelligitur ecclesia, per "Hierosolymam" ecclesia quoad vera doctrinae, et per "Zionem" ecclesia quoad bona amoris; "qui ponit terminum tuum pacem" significat omnia caeli et ecclesiae, nam "terminus" significat omnia illa; "adipe triticorum satiat te" significat omni bono amoris et sapientia, "adeps" enim significat bonum amoris, et "triticum" omnia quae ex illo, quae quia ex bono sunt etiam bona sunt; quia haec significantur, ideo dicitur "adeps triticorum."

[13] Apud Hoscheam,

"Dixit Jehovah" ad prophetam, "Denuo abi, ama mulierem amatam socio et adulterantem, juxta amorem Jehovae erga filios Israelis, et hi respicientes ad deos alios, et amantes lagenas uvarum: et comparavi eam mihi per quindecim argenti, et corum hordeorum, et semicorum hordeorum" (3:1, 2):

per hoc repraesentabatur Ecclesia Judaica et Israelitica qualis erat quoad doctrinam et cultum, quod nempe per traditiones vanas falsificaverit omnia Verbi, tametsi id ut sanctum coluerunt; "mulier amata socio et adulterans" quam propheta amaret, significat ecclesiam talem; "mulier" ecclesiam, "amata socio et adulterans" falsificationem veri et adulterationem boni: "juxta amorem Jehovae erga filios Israelis, et hi respicientes ad deos alios", significat falsa doctrinae et mala cultus; haec significantur per "respicere ad deos alios": "amantes lagenas uvarum" significat Verbum in solo sensu litterae, nam "vinum" significat vera doctrinae ex Verbo, "uvae" bona ejus ex quibus vera, et "lagena" id quod continet; ita ultimum Verbi sensum, qui est sensus litterae, quem applicant suis falsis et malis: quod "comparaverit sibi illam per quindecim argenti" significat exiguo pretio; "quindecim significant exiguum: "corus hordeorum et semicorus hordeorum" significat tam parum boni et veri ut vix aliquid.

[14] Apud Matthaeum,

Johannes de Jesu, "Ille vos baptizabit spiritu sancto et igne, cujus ventilabrum in manu Ipsius, et perpurgabit aream suam, et colliget triticum in horreum, paleam autem comburet igne inexstinguibili" (3:11, 12):

per "baptizare spiritu sancto et igne" significatur reformare ecclesiam et regenerare hominem ecclesiae per Divinum Verum et Divinum Bonum; "baptizare" significat reformare et regenerare, "spiritus sanctus" Divinum Verum procedens ab Ipso, et "ignis" Divinum Bonum Divini Amoris Ipsius: per "triticum" quod colliget in horreum, et per "paleam" quam comburet igne inexstinguibili, significatur bonum omnis generis quod ex origine caelesti quod in aeternum conservaturus, ita eos qui in illo sunt, et falsum omnis generis quod ex origine infernali quod destructurus, ita eos qui in illo sunt; et quia dicitur "triticum", "horreum" et "palea", etiam dicitur "ventilabrum" et "area", ac per "ventilabrum" significatur separatio, ac per "aream" ubi separatio fit.

[15] Apud eundem,

Jesus dixit, "simile est regnum caelorum homini seminanti bonum semen in agro suo, sed cum dormiverunt homines, venit ejus inimicus et seminavit zizania et abivit: quum vero germinavit herba, et fructum fecit, tunc apparuerunt etiam zizania: accedentes autem servi patrisfamilias dixerunt illi, Domine, nonne bonum semen seminasti in agro tuo? unde ergo habet zizania? Hic tunc dixit illis, Inimicus homo hoc fecit. Servi autem dixerunt, Visne ergo exeuntes colligamus ea? Ipse vero dixit, Non, ne forte colligentes zizania eradicetis simul cum illis triticum; sinite una crescere utraque usque ad messem, et in tempore messis dicam messoribus, Colligite prius zizania, et colligate ea in fasciculos ad comburendum ea, triticum vero congregate in horreum meum" (13:24-30):

quid haec involvunt, patet manifeste ex sensu spirituali, nam singula ibi sunt correspondentiae; Dominus enim cum in mundo fuit per meras correspondentias locutus est, quia ex Divino; agitur ibi de ultimo judicio, quando separandi sunt boni a malis, ac boni venturi in caelum et mali in infernum: "semen bonum in agro", quod homo seminavit, significat ecclesiae vera quae ex bono sunt; "ager" significat ecclesiam ubi illa, et "seminare" significat influere ac recipere, ita quoque instruere: "homo qui seminavit" est Dominus per Verbum ubi omnia vera ecclesiae sunt: "cum dormiverunt homines, venit ejus inimicus et seminavit zizania et abivit", significat quod apud naturales homines falsa mali ab inferno influant et recipiantur, "dormire" enim significat vivere vitam naturalem absque spirituali (videatur supra, n. 187(a)), et "inimicus" significat infernum, et "zizania" significant mala falsi. Quid reliqua usque ad finem significant, constare poteSt ex illis quae in opusculo De Ultimo Judicio (n. 70) adducta sunt, involvunt enim arcana , quae ibi exposita sunt; hic solum quod per "triticum" significetur bonum veri et inde illi qui in bono per vera sunt, ac per "zizania" malum falsi et inde illi qui in malo per falsa sunt. Quod illa dicta sint de ultimo judicio, constat ex sequentibus in eo capite, ubi dicitur,

"Qui seminat bonum semen est Filius hominis, ager est mundus, semen. .. sunt filii regni, zizania sunt filii mali, inimicus... est diabolus, messis consummatio saeculi" (vers. [37,] 38, 39):

"consummatio saeculi" est ultimum tempus ecclesiae quando judicium. Ex his locis ex Verbo allatis constare potest quod "triticum" significet bonum ecclesiae in genere, ac "hordeum" verum ejus.

Footnotes:

328. "Quia occisus es, et redemisti Deo nos in sanguine tuo." - Quod significet separationem omnium a Divino, et conjunctionem cum Divino per agnitionem Ipsius et per receptionem Divini Veri ab Ipso, constat ex significatione "occisi", cum de Domino, quod sit separatio omnium aDivino; per "occidi" enim in Verbo significatur spiritualiter occidi, hoc est, perire ex malis et falsis (ut ostensum videatur supra, n. 315); et quia Dominus etiam apud illos non est, negatur enim, ideo per "occisum", cum de Domino, significatur non agnitus (ut supra, n. 315), et quoque negatus; et cum negatur Dominus, est quasi occisus apud illos, et illi per id separati a Divino; nam qui negant Dominum, hoc est, Divinum Ipsius, illi se prorsus separant a Divino: (Ipse enim est Deus universi, et Ipse est unum cum Patre, ac Pater in Ipso et Ipse in Patre, et nemo venit ad Patrem nisi per Ipsum, ut Ipse Dominus docet; quapropter separati sunt prorsus a Divino illi in ecclesia qui non agnoscunt Divinum Ipsius, et magis qui corde negant Illud;

[2] negare Illud hic intelligitur per occidere Ipsum apud se; hoc etiam in sensu interno Verbi intelligitur per quod crucifixerint Dominum, videatur supra, n. 83, 195(c); nam Judaei, apud quos tunc ecclesia fuit, negaverunt Ipsum esse Christum, et per id se separaverunt a Divino, et ideo morti dederunt Ipsum seu crucifixerunt; etiam hodie illi id faciunt qui Divinum Ipsius negant; unde communis praedicatorum sermo est quod qui malam vitam agunt et blasphemant Ipsum, crucifigant Ipsum apud se; hoc itaque est quod hic significatur per "occisus es": -) et ex significatione "redemisti Deo nos in sanguine tuo", quod sit quod conjunxerit nos Divino per agnitionem Ipsius, et per receptionem Divini Veri ab Ipso; "redimere" enim significat liberare ab Inferno, et per id illos Sibi appropriare, et sic conjungere Divino, constabit ex locis in Verbo ubi "redimere" et "redemptio" dicitur, quae infra adducentur; et "sanguis Domini" significat Divinum Verum procedens ab Ipso; et quia homo per receptionem Divini Veri a Domino, liberatur ab Inferno, et conjungitur Ipsi, ideo per "Redemisti Deo nos in sanguine tuo", significatur conjunctio cum Divino per receptionem Divini Veri ab Ipso.

[3] Quod hic sensus in illis verbis lateat, nemo videre potest qui in solo sensu litterae manet; nam in eo sensu non aliud videri potest quam quod per "occisus es" intelligatur crucifixus, et per "redemisti nos in sanguine tuo" intelligatur quod reconciliaverit nos Patri suo per Passionem crucis; et quia ille sensus est sensus litterae, et hactenus ignotum fuit quod singulis Verbi sensus internus qui spiritualis insit, ideo ex illo sensu, nempe sensu litterae, doctrinam ecclesiae illam fecerunt quod Ipsum Divinum, quod Patrem vocant, rejecerit a Se totum genus humanum, et quod Dominus perPassionem crucis reconciliaverit, et sic quod salventur illi pro quibus intercedit. Quis non, cui aliquis intellectus illustratus est, videre potest quod hoc doctrinale sit contra Ipsum Divinum? Ipsum Divinum enim nusquam rejicit aliquem hominem a Se, amat enim omnes, et inde vult omnium salutem; et quoque contra ipsum Divinum est reconciliari per effusionem sanguinis, et in misericordiam redigi per intuitionem Passionis crucis quam sustinuit Ipsius Filius, et quod inde sit Ipsi misericordia et non a Se Ipso; et tametsi hoc est contra essentiam Divinam, usque id credere vocant ipsam fidem seu fidem justificantem.

[4] Quis etiam ex ratione illustrata cogitare potest quod totius mundi peccata in Dominum translata fuerint, et ab unoquovis qui solum illam fidem habet ablata sint? Sed sit quod haec doctrina sit apud illos qui non ultra sensum litterae cogitant, at usque angeli, qui apud homines sunt, non percipiunt illa secundum eum sensum, verum secundum sensum spiritualem; sunt enim spirituales, et inde spiritualiter et non naturaliter cogitant: hi per "redimere hominem in sanguine suo", percipiunt liberare hominem ab inferno, et sic addicare et conjungere illum Sibi per agnitionem Ipsius et per receptionem Divini Veri ab Ipso. Quod ita sit, etiam ecclesia scire potest; nam scire potest quod nemo per sanguinem conjungatur Divino, sed per receptionem Divini Veri et applicationem ejus ad vitam.

[5] Quod Dominus liberaverit ab inferno, factum est per quod assumpserit Humanum, et per Id subjugaverit inferna, et omnia in caelis in ordinem redegerit, quod fieri nequaquam potuit quam ex Humano; nam Divinum operatur a primis per ultima, ita a Se per illa quae a Se in ultimis sunt, quae sunt in Humano; haec est operatio Divinae potentiae in caelo et in mundo. (Sed de hac re videantur aliqua supra, n. 41: tum in opere De Caelo et Inferno 315; et in Arcanis Caelestibus, n. 5897, 6239, 6451, 6465, 8603, 9215, 9216, 9824, 9828, 9836, 10044, 10099, 10329, 10335, 10548.) Quod Dominus liberaverit ab inferno, etiam factum est per quod Humanum suum glorificaverit, hoc est, Divinum fecerit; sic enim, non aliter, potest inferna in aeternum subjugata tenere: et quia subjugatio infernorum et glorificatio Humani IpSius facta est per tentationes in Humanum suum admissas, Passio crucis Ipsius fuit ultima tentatio et plenaria victoria. Per quod "portaverit omnium peccata", significatur quod admiserit in Se omnia inferna cum tentatus; inde enim omnia peccata seu mala ascendunt, ac intrant et sunt apud hominem; quare per quod "portaverit" illa significatur quod admiserit in Se inferna cum tentatus, et per quod "sustulerit peccata" significatur quod subjugaverit inferna, ut inde mala non amplius possint assurgere apud illos qui agnoscunt Dominum, ac recipiunt Ipsum, hoc est, Divinum Verum procedens ab Ipso, fide et vita, et sic Domino conjuncti sunt.

Dicitur quod per "Redemisti Deo nos in sanguine tuo", significetur conjunctio cum Divino per agnitionem Ipsius et receptionem Divini Veri ab Ipso; et quia super hoc fundatur ecclesia, volo paucis dicere quomodo fit conjunctio per illa.

[6] Primarium est agnoscere Dominum, Ipsius Divinum in Humano, ac omnipotentiam Ipsius salvandi genus humanum; per illam enim agnitionem conjungitur homo Divino, quoniam alibi Divinum non est; ibi enim est Pater, nam Pater est in Ipso et Ipse in Patre, ut Ipse Dominus docet; quapropter qui aliud Divinum juxta Ipsum seu a latere spectant, ut solent illi qui orant Patrem ut misereatur propter Filium, hi deflectunt a via, et adorant Divinum alibi quam in Ipso; ac praeterea tunc nihil cogitant de Divino Domini, sed solum de Humano, quae tamen non separari possunt, est enim Divinum et Humanum non duo sed unica Persona, conjuncta sicut anima et corpus, secundum doctrinam ab ecclesiis receptam ex Fide Athanasiana. Quare agnoscere Divinum in Humano Domini, seu Divinum Humanum, est primarium ecclesiae, per quod conjunctio; et quia primarium, est etiam primum ecclesiae. Quoniam hoc primum ecclesiae est, ideo Dominus cum in mundo fuit toties dixit illis quos sanavit, "Credisne quod hoc possim facere?" et cum responderunt quod crederent, dixit, "Fiat secundum fidem tuam." Hoc toties dixit ut primum crederent quod Ipsi ex Divino Humano suo esset Divina omnipotentia; nam absque illa fide non incohari potuit ecclesia; et absque illa fide non conjuncti Divino fuissent, sed separati ab illo, et sic nihil boni ab Ipso recipere potuissent.

[7] Postea docuit Dominus quomodo salvarentur, quod nempe reciperent Divinum Verum ab Ipso, et hoc recipitur quando applicatur et implantatur vitae per facere illud; ideo Dominus toties dixit quod facerent verba Ipsius. Ex his constare potest quod duo illa, nempe credere in Dominum et facere verba Ipsius, unum faciant, et quod nullatenus separari possint; nam qui non facit verba Domini is non credit in Ipsum; tum qui putat se credere in Ipsum et non facit verba Ipsius, nec credit in Ipsum; est enim Dominus in suis verbis, hoc est, in suis veris, et ex illis dat Dominus homini fidem. Ex his paucis sciri potest quod conjunctio cum Divino sit per agnitionem Domini et per receptionem Divini Veri ab Ipso: hoc itaque est quod significatur per quod "Agnus redemerit Deo nos in sanguine suo"; quod per "Agnum" significetur Dominus quoad Divinum Humanum, videatursupra (n. 314). (Plura de his videantur in Doctrina Novae Hierosolymae, n. 293-297; et [in collectis] ex Arcanis Caelestibus, ibi, n. 300-306; ut et ad finem hujus operis, ubi De Domino in specie agetur.

Quod "sanguis" significet Divinum Verum procedens a Domino, et quod salvatio per "sanguinem Ipsius" significet per receptionem Divini Veri ab Ipso, in sequente articulo dicetur.

[8] Quod autem "redimere" significet vindicare et liberare, et cum de Domino, vindicare et liberare ab inferno, et sic addicare et conjungere Sibi, constare potest a locis sequentibus:

Apud Esaiam,

"Quis venit ex Edom, .... incedens in multitudine roboris sui? Ego qui loquor in justitia, magnus ad salvandum; .... nam dies vindictae in corde meo, et annus redemptorum meorum venit: .... in omni angustia eorum Ipsi angustia, et Angelus facierum Ipsius servavit eos, ob amorem suum et clementiam suam Hic redemit eos, et assumpsit eos, et portabit eos omnibus diebus aeternitatis" (63:1, 4, 9);

agitur ibi de Domino et de pugnis tentationum Ipsius per quas subjugavit inferna: per "Edom" ex quo venit, significatur Humanum Ipsius, similiter per "Angelum facierum Ipsius"; Ipsius Divina potentia ex qua pugnavit, significatur per "incedens in multitudine roboris sui": dejectio eorum in infernum qui insurgebant, et elevatio bonorum in caelum, intelligitur per "justitiam, ita per haec verba, "Ego qui loquor in justitia, magnus ad salvandum, nam dies vindictae in corde meo, et annus redemptorum meorum venit": Divinus Ipsius Amor ex quo illa fecit, describitur per "In omni angustia eorum Ipsi angustia, et Angelus facierum Ipsius servavit eos, ob amorem suum et clementiam suam Hic redemit eos, et assumpsit eos, et portabit eos omnibus diebus aeternitatis": inde patet quod per "redemptos" et per "eos quos redemit", significentur quos vindicavit a furore eorum qui ab inferno et salvavit.

[9] Apud eundem,

"Sic dixit" Jehovah, "Creator tuus, Jacob, et Formator tuus, Israel, [Ne timeto,] nam redemi te, vocavi nomine tuo, Mihi tu" (43:1);

quod per "redimere" significetur liberare ab inferno, et addicare ac conjungere Sibi ut Ipsius sint, patet, nam dicitur "Redemi te, vocavi nomine tuo, Mihi tu"; quia hoc fit per reformationem et regenerationem a Domino, ideo dicitur, Jehovah "Creator tuus, Jacob, et Formator tuus, Israel"; "Creator" vocatur quia per "creare" in Verbo significatur regenerare (videatur supra, n. 294); "Jacob" et "Israel" significant illos qui ab ecclesia, et in veris ex bono sunt.

[10] Apud eundem,

"Dicite filiae Zionis, Ecce salus tua venit, ecce merces Ipsius cum Illo, et pretium operae coram Ipso; et vocabunt illos, Populus sanctitatis, redempti Jehovae" (62:11, 12);

hic etiam agitur de adventu Domini, et de instauratione ecclesiae ab Ipso: "filia Zionis" significat ecclesiam quae in amore in Dominum est; adventus Ipsius intelligitur per "Ecce salus tua venit, ecce merces Ipsius cum Illo, et pretium operae coram Ipso"; reformati et regenerati ab Ipso intelliguntur per "redemptos Jehovae;"

[11] quod illi dicantur "redempti" est quia illi per regenerationem liberati sunt a malis, et addicati ac conjuncti Domino.

Apud eundem,

"Non erit leo, et rapax ferarum .... non invenietur in ea, sed ibunt redempti; sic redempti Jehovae revertentur et venient Zionem cum cantu, [et] gaudium aeternitatis super capite eorum" (35:9, 10);

etiam ibi agitur de adventu Domini, et de salvatione illorum qui se a Domino regenerari patiuntur: quod non apud illos erit falsum destruens verum, ac malum destruens bonum, significatur per quod "non erit leo", et quod "rapax ferarum non invenietur in ea"; quod sint vindicati a malis et liberati a falsis, significatur per "Ibunt redempti, sic redempti Jehovae revertentur"; felicitas aeterna illis significatur per "Venient Zionem cum cantu, et gaudium aeternitatis super capite eorum"; "Zion" est ecclesia; quid "cantus" significat, videatur mox supra (n. 326 (a, b)). Sunt binae voces in lingua originali per quas exprimitur "redimere"; una significat vindicationem a malis, altera liberationem a falsis; hae binae voces ibi sunt; unde dicitur, "Ibunt redempti", et "Redempti Jehovae revertentur." (Similiter illae binae voces apud Hoscheam, cap. 13:14; apud Davidem, 69:19 [B.A. 18); et Psalmus 107:2.)

[12] Quod "redimere" significet vindicare a malis et liberare a falsis, et quoque vindicare et liberare ab inferno, est quia ex inferno omnia mala et falsa apud hominem exsurgunt; quae quia per reformationem et regenerationem a Domino removentur, etiam reformatio et regeneratio per "redimere" seu per "redemptionem" significatur, ut in sequentibus his locis:

[13] - Apud Davidem,

"Surge in auxilium nobis, et redime nos propter misericordiam tuam" (Psalmus 44:27 [B.A. 26]);

"redimere" pro liberare et reformare.

Apud eundem,

"Deus redemit animam meam e manu inferni, et acceptabit me" (Psalmus 49:16 [B.A. 15]);

"redimere e manu inferni" pro liberare; "acceptare me" pro Sibi addicare et conjungere, seu facere ut Ipsius sint, sicut servi venditi et redempti.

Apud Hoscheam,

"E manu inferni redimam eos, e morte redimam eos" (13:14);

"redimere" pro vindicare et liberare a damnatione.

Apud Davidem,

"Benedic, anima mea, Jehovae, .... qui redemit a fovea vitam tuam" (Psalmus 103:1, 4);

"redimere a fovea", pro liberare a damnatione ("fovea" est damnatio).

Apud eundem,

"Appropinqua ad animam meam, redime eam, et propter inimicos redime me" (Psalmus 69:19 [B.A. 18]);

"appropinquare ad animam" significat conjungere illam Sibi; "redimere eam" significat vindicare a malis; "propter inimicos redime me" significat liberare a falsis ("inimici sunt falsa).

Apud eundem,

Dicant redempti Jehovae, quos redemit e manu hostis angustantis" (Psalmus 107:2);

"redempti Jehovae" pro illis qui vindicati a malis; "quos redemit e manu hostis angustantis" pro illis quos liberavit a falsis.

Apud Jeremiam,

"Tecum Ego ad servandum te, et ad eripiendum te, .... et eripiam te e manu malorum, et redimam te e manu violentorum" (15:20, 21);

"redimere e manu violentorum", pro liberare ex falsis quae violentiam inferunt bono charitatis; "violenti" significant illa falsa, proinde etiam illos qui in iis sunt.

[14] Apud Davidem,

"Speret Israel super Jehovah, quia cum Jehovah misericordia, et in Ipso plurimum redemptionis, et Ille redimet Israelem ex omnibus iniquitatibus ejus" (Psalmus 130:7, 8);

"redemptio" pro liberatione, "Israel" pro ecclesia; reformare et liberare a falsis illos qui ab ecclesia sunt, significatur per "Ille redimet Israelem ab omnibus iniquitatibus ejus." Apud eundem,

"Integritas et rectitudo custodiant me, quia exspectavi Te; redime, Deus, Israelem ex omnibus angustiis ejus" (Psalm. 25 [21,] 22, 22);

"redimere Israelem ex angustiis" etiam hic pro liberare illos qui ab ecclesia ex falsis quae angustant.

Apud Esaiam,

"Num abbreviata est manus mea, ut non sit redemptio? aut num non in Me virtus ad eripiendum? (50:2);

quod "redemptio" sit liberatio patet, nam dicitur etiam, "Num abbreviata est manus mea? aut num non in Me virtus ad eripiendum?" Apud Davidem,

Deus "exaudiet vocem meam, redimet cum pace animam meam" (Psalmus 55:18, 19);

"redimere" pro liberare.

Apud eundem,

"Canam Tibi cithara, Sancte Israelis, laudabunt labia mea, .... et anima mea quam redemisti" (Psalm. 71 [22,] 23);

"redimere animam" pro liberare a falsis; per "animam" enim in Verbo significatur vita fidei, et per "cor" vita amoris; quare "redimere animam" significat liberare a falsis et dare vitam fidei.

[15] Apud eundem,

"Redime me ab oppressione hominis, ut custodiam mandata tua" (Psalmus 119:134);

"redimere ab oppressione hominis" significat liberare a falsis mali, "homo" enim significat affectionem veri spiritualem et inde sapientiam, et in opposito sensu, ut hic, cupidinem falsi et inde insaniam; "oppressio" ejus significat destructionem veri per falsa.

Apud eundem,

"In manum tuam commendabo spiritum meum; redemeras me Jehovah Deus veritatis" (Psalmus 31:6 [B.A. 5]);

"redimere" pro liberare a falsis et reformare per vera; quia hoc per "redimere" significatur, ideo etiam dicitur "Jehovah Deus veritatis." Apud eundem,

In" peccatorum "manibus facinus, et dextra eorum plena est munere; ego vero in integritate mea incedo, redime et miserere mei" (Psalmus 26:10, 11);

"redimere" pro liberare a falsis et reformare.

Apud eundem,

"A dolo et violentia redimet animam eorum, et pretiosus erit sanguis eorum in oculis Ipsius, et vivet et dabit illi de auro Schebae, et orabit pro illo jugiter, omni die benedicet illi" (Psalmus 72:14, 15);

agitur hic de "egenis", per quos significantur qui desiderant vera ex affectione spirituali; de his dicitur quod "a dolo et violentia redimet animam eorum", per quod significatur liberatio a malis et falsis quae destruunt bona amoris et vera fidei; receptio Divini Veri ab illis significatur per "pretiosus erit sanguis eorum in oculis Ipsius"; reformatio eorum describitur per quod "vivet et dabit illi de auro Schebae, et orabit pro illo jugiter, omni die benedicet illi"; "aurum Schebae" est bonum charitatis, "orare pro illo jugiter" significat quod continuo detinebuntur a falsis et tenebuntur in veris, et "omni die benedicet illi" significat quod continuo erunt in bono charitatis et fidei, hoc enim est "benedictio" Divina, et illud est "orare pro illo jugiter."

[16] Apud Esaiam,

"Sic dixit Jehovah, Gratis venditi estis, et non per argentum redimemini;.... in Aegyptum descendit populus meus ad peregrinandum ibi, sed Aschur nihilo oppressit eum" (52:3, 4);

agitur hic de desolatione veri per scientifica, et per ratiocinia naturalis hominis ex illis; nam ¹ per quod "in Aegyptum descendit populus meus ad peregrinandum ibi" significatur instructio naturalis hominis per scientifica et per cognitiones veri"; "Aegyptus" significat scientifica et quoque cognitiones, sed quales sunt ex sensu litterae Verbi, et "peregrinari" significat instrui: per quod "Aschur nihilo oppressit eos" significatur falsificatio illarum per ratiocinia naturalis hominis; "Aschur" significat ratiocinia, et "nihilo opprimere" significat falsificationem; falsa enim sunt nihil quia nihil veri in illis, quod fit cum naturalis homo separatus a spirituali concludit: inde est quod praemittatur, "Gratis venditi estis, et non per argentum redimemini"; "gratis vendi" significat ex se ipso seu ex proprio abalienare se et abdicare falsis; et "non per argentum redimi" significat quod non per verum possint a falsis mali vindicari ("argentum" significat verum, et "redimi" significat vindicari a falsis mali et reformari).

[17] Apud Sachariam,

"Congregabo eos quia redimam eos, tunc multiplicabuntur et seminabo eos in populis et reducam eos e terra [Aegypti] , et ex Assyria congregabo eos; et ad terram Gileadis, et ad Libanum adducam eos" (10:8-10);

agitur hic de ecclesiae restauratione ac reformatione per vera ex bono; et per "Congregabo eos quia redimam eos" significatur dissipatio falsorum, ac reformatio per vera; quare dicitur", Multiplicabuntur et seminabo eos in populis", per quod significatur multiplicatio et inseminatio veri ex bono: "reducere e terra Aegypti et ex Assyria congregare eos" significat abduci a falsificatione veri quae illis per ratiocinia ex scientificis (ut supra): "adducere eos ad terram Gileadis, et ad Libanum", significat ad bonum ecclesiae quod est bonum charitatis, et ad bonum et verum fidei; hoc est "Libanus", et illud "terra Gileadis."

[18] Ex his constare potest quid in sensu spirituali significatur per quod Jehovah "eduxerit populum ex Aegypto" ac "redemerit eos":

-Ut apud Mosen,

"Liberabo vos a servitute, et redimam vos brachio extenso et judiciis magnis" (Exodus 6:6);

Eduxi vos ex Aegypto brachio extenso, et redemi vos e domo servorum (Deutr. [7:8; cap.] 9:26-29; 13:65] ; cap. 15:15; 24:18):

"Duxisti in misericordia populum tuum quem redemisti, et deduxisti in fortitudine manus tuae ad habitaculum sanctitatis tuae" (Exodus 15:13);

et apud Micham,

"Ascendere feci te e terra Aegypti, et e domo servitutis redemi te" (6:4):

in sensu litterae hic intelligitur quod ex Divina potentia educti fuerint ex Aegypto, ubi servi facti; at in sensu interno seu spirituali non tale intelligitur, sed quod illi qui ab ecclesia sunt, qui sunt qui reformantur a Domino per vera et per vitam secundum illa, vindicati et liberati sint ex malis et inde falsis, haec enim sunt quae faciunt hominem servum. Hic spiritualis illorum verborum sensus est, in quo sunt angeli quando homo est in sensu litterae.

[19] Angeli etiam per "redemptionem" intelligunt vindicationem a malis et liberationem a falsis in his locis:

Apud Mosen,

Ponam redemptionem inter populum meum et inter populum" Pharaonis (Exodus 8:1923]):

apud Davidem,

Redemptionem misit populo suo, praecepit in aeternum foedus suum, sanctum et venerandum nomen Ipsius" (Psalmus 111:9):

apud Matthaeum,

"Quid prodest homini si totum mundum lucratus fuerit, animae autem jacturam fecerit? et quid dabit homo pretium sufficiens redemptionis animae suae?" (16:26; Marc. 8 [36,] 37, 37);

"redemptio" pro liberatione a damnatione.

[20] Ex his constare potest quid significat quod Dominus redemerit humanum genus, nempe quod vindicaverit et liberaverit illos ab inferno, et malis et falsis quae continue inde exsurgunt, ac hominem in damnationem ferunt; et quod continue vindicet illos et liberet illos: quod vindicaverit et liberaverit, factum est per quod subjugaverit inferna; et quod continue vindicet et liberet, per quod Humanum suum glorificaverit, hoc est, Divinum fecerit, per id enim inferna continuo subjugata tenet: hoc itaque est quod significatur per quod redemerit hominem, et per quod in Verbo appelletur "Redemptor", ut in sequentibus his locis:

- Apud Esaiam,

"Ne timeto, vermis Jacobi, moribundi Israelis; Ego adjuvo te, .... et Redemptor tuus Sanctus Israelis" (41:14);

apud eundem,

"Sic dixit Jehovah, Redemptor Israelis, Sanctus Ipsius, .... propter Jehovam qui fidelis, Sanctum Israelis qui elegit te" (49:7);

apud eundem,

"Redemptor noster Jehovah Zebaoth, nomen Ipsius Sanctus Israelis" ( ² 47:4);

apud eundem,

"Sic dixit Jehovah Redemptor ³ Vester, Sanctus Israelis" (43:14);

apud eundem,

"Ut sciant omnis caro quod Ego Jehovah, Salvator tuus, et Redemptor tuus, fortis Jacobi" (49:26);

apud eundem,

Ut scias "quod Ego Jehovah, Salvator tuus, et Redemptor tuus potens Jacobi" (60:16)

per "Sanctum Israelis" et per "fortem Jacobi", qui in illis locis vocatur "Redemptor", intelligitur Dominus quoad Divinum Humanum, et per "Jehovam" ipsum Divinum Ipsius. Quod Dominus quoad Divinum Humanum nominetur "Sanctus Israelis", ac "fortis" et "potens Jacobi", est quia per "Israelem" et "Jacobum" significatur ecclesia, ita illi qui regenerati et reformati, hoc est, redempti sunt a Domino; nam hi solum ab ecclesia sunt, seu faciunt ecclesiam Domini.

[21] Quod Divinum Humanum Domini sit quod Vocatur "Sanctum", patet apud Lucam,

Angelus dixit Mariae, "Spiritus Sanctus superveniet in te, et virtus Altissimi obumbrabit te; propterea quod nascetur a te Sanctum, vocabitur Filius Dei" (1:35);

et quod Dominus quoad Divinum Humanum sit "fortis" et "potens Jacobi", apud eundem,

Angelus dixit ad Mariam, "Ecce concipies in utero et paries Filium; .... Hic erit magnus, .... et regnabit in domo Jacobi in aeternum, et regni Ipsius non erit finis" (1 [30,] 31-33);

per "domum Jacobi" intelligitur ecclesia Domini; quod non gens Judaica, patet.

[22] Quoniam Humanum Domini aeque Divinum fuit ac ipsum Divinum Ipsius quod assumpsit Humanum, ideo etiam dicitur Jehovah "Redemptor" in sequentibus locis:

- Apud Esaiam,

"Sic dixit Jehovah Redemptor tuus, Sanctus Israelis, Ego Jehovah Deus tuus" (48:17);

apud eundem,

Jehovah Zebaoth Nomen Ipsius, et Redemptor tuus, Sanctus Israelis, Deus totius terrae vocabitur" (54:5);

apud Davidem,

"Jehovah Petra ⁴ mea et Redemptor mi" (Psalmus 19:15 [B.A. 14]);

apud Jeremiam,

"Redemptor eorum fortis, Jehovah Zebaoth nomen Ipsius" (50:34);

apud Esaiam,

"Tu Jehovah Pater noster, Redemptor noster, a saeculo nomen ⁵ tuum" (63:16) ⁶ .

Ex his nunc constare potest quomodo intelligendum est quod Dominus dixit,

Venit Filius hominis "ut det animam redemptionem pro multis" (Matthaeus 20:28; Marcus 10:45);

quod nempe ut vindicentur et liberentur ab inferno; Passio enim crucis fuit ultima pugna et plenaria victoria, qua subjugavit inferna et qua glorificavit Humanum suum (videatur Doctrina Novae Hierosolymae, n. 293-297, et 300-306).

Footnotes: