10406. ‘Et formavit illud caelo’: quod significet ex propria intelligentia, constat ex significatione ‘formare caelo’ cum de idolo, quod sit concinnare falsum doctrinale ex propria intelligentia, quod fit per applicationem sensus litterae Verbi ad favorem amorum sui et mundi; cum enim hi regnant, tunc homo non in aliqua illustratione est e caelo, sed ex sua intelligentia desumit omnia, ac eo confirmat ex sensu litterae Verbi, quem falsificat per sinistram applicationem et perversam interpretationem, ac postea favet illis quia ex se.

[2] In Verbo passim memorantur sculptilia et fusilia; qui Verbum modo secundum litteram capiunt putant quod solum idola per illa ibi intelligantur; verum non idola intelliguntur ¹ sed falsa doctrinalia Ecclesia, talia quae formantur ab ipso homine, ducente quodam amore ejus; formatio falsorum illorum, ut cohaereant et appareant sicut forent vera, ² significatur per ‘sculptile’; conjunctio eorum ad favorem amorum externorum, ut mala appareant sicut bona, significatur per ‘fusile’; quia utrumque per vitulum aureum intelligitur, ideo hic dicitur quod Aharon formaverit illum caelo, per quod intelligitur formatio falsorum ut appareant sicut vera, et ³ per quod fecerit ⁴ aurum vitulum fusilis, ac postea quod projecerit ⁵ id in ignem et exiverit vitulus, vers. 24, ⁶ intelligitur conjunctio ad favorem amorum externorum ut mala appareant sicut bona. Ita quoque se habet cum omni doctrinali quod fit ex homine et non ex Domino; et tunc fit ex homine cum ille pro fine habet suam gloriam aut suum lucrum, at ex Domino cum pro fine habetur bonum proximi ac bonum regni Domini.

[3] Talia significantur per ‘sculptilia’ et ‘fusilia’ in sequentibus locis:

apud Esaiam,

Immundum judicabitis tegmen sculptilium argenti tui, et amictum fusilis auri tui, 30:22;

‘tegmen sculptilium argenti’ est apparentia falsorum sicut forent vera' ‘amictas fusilis auri’ est apparentia malorum sicut forent bona, ‘tegmen’ enim et ‘amictus’ sunt apparentiae externae, quae inducuntur, seu quibus investiuntur; ‘argentum’ est verum, et ‘aurum’ bonum, ideo ‘sculptilia’ dicuntur ‘argenti’, et ‘fusile’ ‘auri’; quod ‘argentum’ sit verum, et ‘aurum’ bonum, videatur n. 1551, 1552, 5658, 6914, 6917, 9874, 9881:

apud eundem,

[4] Sculptile fundit artifex, ac conflator auro obducit illud, et catenas argenti conflat; artificem sapientem quaerit sibi, ad praeparandum sculptile quod non commovetur, 40:19, 20;

describitur hic formatio falsorum ut cohaereant et appareant sicut forent vera; ‘sculptile’ est id falsum, ‘artifex’ est homo qui ex propria intelligentia id format, ‘conflator auro obducit’ est cum facit ut appareat sicut bonum, ‘catenas argenti conflat’ est per cohaerentiam, ‘quod non commovetur’ est quod non infirmari ac destrui potest propterea ⁷ :

apud eundem,

[5] Formatores sculptilis vanitas, et desideratissima eorum non prosunt; quis formavit deum, et fusile fudit, ut non prosit? omnes socii ejus pudefient, et fabri ipsi; fabricat ferrum forcipe, et operatur carbone, et malleis acutis format illud, sic operatur per bracchium roboris sui, fabricat lignum, extendit filum, et describit illud amussi, facit illud in angulos suos, et circulo definit illud, et facit in formam viri, juxta pulchritudinem hominis, ad habitandum in domo, 44:9-14;

describitur etiam hic quomodo falsa doctrinalia formantur, ut cohaereant et appareant sicut vera et sicut bona; per singula ibi describitur ⁸ quomodo id fit cum ⁹ ex propria intelligentia, ducente voluptate, cupiditate, et amore; quod ita sit, videre possunt illi qui sciunt quod omnia in Verbo sensum internum ¹⁰ habeant, per quem spiritualiter intelliguntur; ad quid alioquin talis descriptio formationis sculptilis? ut appareat sicut verum et sicut bonum, significatur per quod faciat in forma viri juxta pulchritudinem hominis, ‘vir’ enim in sensu interno est verum, et ‘homo’ ¹¹ bonum illius veri:

[6] apud Jeremiam,

Stultus factus est omnis homo a scientia, pudore affectus est omnis conflator a sculptili, quia mendacium fusile ejus, neque spiritus in eis, 10:14, 51:17;

quod hic ‘sculptile’ sit quod ex propria intelligentia, et ‘fusile’ quod secundum amorem, patet manifeste, nam dicitur ‘stultus factus est ¹² homo a scientia’ ac ‘pudore affectus est omnis conflator a sculptili’, ac quod ¹³ fusile mendacium sit; ‘scientia’ ibi est propria intelligentia, et ‘mendacium’ est falsum mali; quia non Divinum in illis, dicitur ‘neque spiritus in ¹⁴ illis’:

[7] apud eundem,

Gladie contra equos ejus, et contra currus ejus, contra thesauros ejus, ut diripiantur; siccitas super aquas ejus ut exarescant, quia terra sculptilium illa, 50:37, 38;

quod ‘terra sculptilium’ sit Ecclesia ubi falsa regnant, constat etiam manifeste ex singulis ibi in ¹⁵ sensu spirituali intellectis, sine quo sensu quid foret quod gladius esset contra equos, contra currus, contra thesauros, et siccitas super aquas, nisi verba sonantia absque aliquo spiritu in illis? at ex singulis in ¹⁶ sensu interno intellectis patet quod describatur ibi destructio Ecclesiae quoad vera, et sic quod falsa ibi regnatura sint, quae sunt ‘terra sculptilium’, ‘gladius’ enim est falsum pugnans ac destruens vera, ‘equi’ sunt intellectuale quod illustratur, ‘currus’ sunt doctrinalia, ‘thesauri’ sunt cognitiones veri et boni, ‘aquae super quas siccitas’ sunt vera ¹⁷ quod non amplius sint, et ‘terra’ est Ecclesia; quod ‘gladius’ sit verum pugnans contra falsum, ac in opposito sensu falsum pugnans contra ¹⁸ vera, ac destruens illa, videatur n. 2799, 6353, 7102, 8294, quod ‘equi’ sint intellectuale quod illustratur, n. 2760-2762, 3217, 6534, quod ‘currus’ sint doctrinalia, n. 5321, 8146, 8148, 8215, quod ‘thesauri’ sint cognitiones veri et boni, n. 10227, ¹⁹ quod ‘aquae’ sint vera, n. 2702, 3058, 3424, 4976, 5668, 8137, 8138, 8568, 9323, 10238, et quod ‘terra’ sit Ecclesia, in locis citatis n. 9325; inde patet quid ‘siccitas super aquas ut exarescant’ et quid ‘terra sculptilium ²⁰ ’:

[8] apud Habakuk,

Quid prodest sculptile, quia sculpsit illud fabricator, et fusile et doctor mendacii; quia fabricator figmenti sui confidit super hoc, 2:18; ex his etiam patet quod per ‘sculptile et fusile’ non intelligantur sculptile et fusile sed falsum quod fingitur, ac malum cui falsum patrocinatur, dicitur enim ‘fabricator figmenti sui, et doctor mendacii’.

[9] Similia per ‘sculptile’ et ‘fusile’ significantur in his sequentibus: apud Esaiam,

Cecidit Babel, et omnia sculptilia deorum ejus projecit in terram, 21:9:

apud eundem,

Pudefient pudore ²¹ confidentes sculptili, dicentes fusili, Vos dii nostri, 42:17:

apud eundem,

Indicavi tibi, et audire feci te, ne diceres, Idolum meum fecit hoc; sculptile meum et fusile meum praecepit ea, 48:5:

apud Hoscheam,

Vocaverunt seipsos, et iverunt e faciebus suis; balibus ²² sacrificarunt, et sculptilibus ²³ suffierunt, 11:2:

apud Micham,

Omnia sculptilia Samariae contundentur, et omnes mercedes meretriciae ejus comburentur igne; et omnia idola ejus ponam vastitatem, 1:7.

[10] Quoniam falsa et mala doctrinae, quae per ‘sculptilia et fusilia’ significantur, a propria hominis intelligentia fabricantur ducente amore ejus, ideo etiam in Verbo vocantur ‘opus manuum hominis’, ‘opus manuum artificis’, et ‘opus manuum fabri’, ut in his locis:

apud Hoscheam,

Nunc addunt peccare, faciunt sibi fusile ex argento suo, in intelligentia sua idola, opus artificum totum, 13:2:

apud Moschen,

Maledictus vir qui fecerit sculptile aut fusile, abominationem Jehovae, opus manuum artificis, Deut, 27:15:

apud Davidem,

Idola eorum argentum et aurum, opus manuum hominis, Ps. 115:4; Ps. 135:15:

apud Jeremiam,

Suffiverunt diis aliis, et incurvaverunt se operibus manuum suarum, 1:16:

apud eundem,

Filii Israelis provocarunt Me ad iram per opus manuum eorum, 32:30, 44:8:

et apud eundem,

Lignum de silva excidit, opus manuum fabri per securim; argento et auro exornant illud, clavis et malleis firmant illa, 10:3, 4;

[11] ‘opus manuum’ est quod ex proprio hominis, ita quod ex proprio ejus intellectu, et ex propria ejus voluntate, et illa sunt ex proprio utriusque quae sunt amoris sui, inde origo omnium falsorum in Ecclesia. Quia ex proprio hominis omnia falsa sunt, et per ‘opus manuum’ significatur id quod inde est, ideo vetitum fuit movere ferrum, securim, aut caelum super lapides, ex quibus altare, et quoque templum, ut patet apud Moschen, Si altare lapidum facias Mihi, non aedificabis illos caesos, quia si caelum tuum moveris super illo, et profanabis illud, Exod. 20:22 [KJV 25]:

tum alibi, Si aedificaveris Jehovae altare lapidum, non movebis super eos ferrum, Deut. 27:5: et in libro 1 Regum, Aedificata est domus lapide integro, prout allatus, nam malleus et securis, ulla instrumenta ferri, non audita sunt in domo, cum aedificabatur, 6:7.

Haec allata sunt ut sciatur quid intelligitur per quod Aharon formaverit aurum caelo et fecerit illud vitulum fusilis.

Фусноти:

10132. ‘Agnos filios anni in diem’: quod significet bonum innocentiae in omni statu, constat ex significatione ‘agnorum’ quod sint bonum innocentiae, de qua sequitur, ex significatione 'filiorum ‘anni’ quod sit quale infantiae, cui tamen vera implantata sunt, de qua etiam sequitur, et ex significatione ‘in diem’ quod sit in omni statu, nam per ‘diem’ significatur status, et per mane diei ¹ ac per vesperam ejus, in quibus fiebant holocausta ex agnis, significatur omnis status; quod ‘dies’ sit status, videatur n. 893, 2788, 3462, 3785, 4850, 7680, et quod vices statuum ² se habeant sicut vices diei quoad mane, meridiem, vesperam, noctem, et iterum mane, n. 5672, 5962, 6110, 8426.

[2] Quod ‘agni’ sint bonum innocentiae, constat ex locis in Verbo ubi agni nominantur, ut apud Esaiam,

Commorabitur lupus cum agno, et pardus cum haedo cubabit, et vitulus et leo juvenis, et saginatum una; et puer parvus ducet ea; ludet lactens super foramine viperae, et super speluncam basilisci ablactatus manum suam impellet; non corrumpent se in toto monte sanctitatis Meae. Et fiet in die illo, radicem ³ Jischaji, quae stans in signum populorum, gentes quaerent; et erit quies Ipsius gloria, 11:6, 8-10; describitur hic status pacis et innocentiae in caelis et in Ecclesia postquam Dominus in mundum venit; et quia status pacis et innocentiae describitur, memorantur agnus, haedus, et vitulus, tum puer parvus, lactens, et ablactatus, et per omnes illos ⁴ significatur bonum innocentiae, bonum innocentiae intimum per ‘agnum’, bonum innocentiae interius per ‘haedum’, et bonum innocentiae exterius per ‘vitulum’; similiter per ‘puerum’, ‘lactentem’, et ‘ablactatum’; ‘mons sanctitatis’ est caelum et Ecclesia ubi bonum innocentiae, ‘gentes’ sunt qui in illo bono sunt, ‘radix ⁵ Jischaji’ est Dominus a Quo id bonum; ⁶ bonum amoris ab Ipso in Ipsum, quod etiam bonum caeleste vocatur, est bonum innocentiae;

[3] quod ‘agnus’ sit bonum innocentiae in genere, ac in specie bonum innocentiae intimum, constat ex eo quod primo loco ^{7 8} nominetur, tum ex eo ⁹ quod Ipse Dominus dicatur Agnus, videbitur in ¹⁰ sequentibus; quod ‘haedus’ sit bonum innocentiae interius, videatur n. 3519, 4871, quod ‘vitulus’ seu juvencus sit bonum innocentiae exterius, n. 430, 9391, quod ‘puer’ sit innocentia, n. 5236, similiter ¹¹ ‘lactens’, ‘ablactatus’, seu infans ¹² n. 430, 2280, 3183, 3494, 5608, mons sanctitatis' quod sit ubi bonum amoris in Dominum, n. 6435, 8758, quod ‘gentes’ sint qui in illo bono, n. 1416, 6005;

[4] quod bonum amoris in Dominum, quod bonum caeleste vocatur, sit bonum innocentiae, constat ex illis qui in caelo intimo sunt, qui quia in illo bono sunt, apparent ¹³ nudi et sicut infantes, ex causa quia nuditas est innocentia, pariter infantia, videantur citata n. 9277, et n. 3887, 9680. Dicitur quod commorabitur lupus cum agno, quia per ‘lupum’ significantur qui contra innocentiam, ut quoque apud eundem,

Lupus et agnus pascent simul, non malum facient, nec perdent in toto monte sanctitatis Meae, 65:25:

et apud Lucam, Dixit Jesus ad discipulos quos emisit, Ecce mitto vos sicut agnos in medium luporum, 10:3.

[5] Quoniam Dominus cum in mundo quoad Humanum Suum fuit ipsa Innocentia, et quoniam inde omne innocentiae ab Ipso procedit ideo Dominus dicitur Agnus, et Agnus Dei, ut apud Esaiam,

Mittite ¹⁴ Agnum Dominatoris terrae de petra versus desertum ad montem filiae zionis, 16:1:

apud eundem,

Exactionem sustinuit et afflictus est, non tamen aperuit os Suum; sicut agnus ad mactationem ducitur, 53:7:

apud Johannem, Vidit Johannes Baptista Jesum venientem, dixit, Ecce Agnus Dei qui tollit peccatum mundi, 1:29, 36: in Apocalypsi, Agnus qui in medio throni pascet eos, ac deducet eos ad vive fontes aquarum, 7:17: et alibi, Hi sunt qui cum mulieribus non polluti sunt, virgines enim sunt; hi sunt qui sequuntur Agnum quo vadit; hi empti sunt de hominibus, primitiae Deo et Agno, 14:4;

praeter ¹⁵ pluries alibi in Apocalypsi, ut 5:6, 8, 12, 13, 6:1, 16, 7:9, 10, 14, 12:11, 13:8, 14:1, 15:3, 17:14, 19:7, 9, 21:9, 14, ¹⁶ 22, 23, 27, 22:1, 3.

[6] Quia agni sunt qui in innocentia, ideo Dominus dixit ad Petrum, primum, Pasce agnos Meos, et postea, Pasce oves Meas, et adhuc, Pasce oves Meas, Joh. 21:15-17;

‘agni’ ¹⁷ ibi sunt qui in bono amoris in Dominum, nam hi in bono innocentiae prae reliquis sunt, ‘oves’ autem ¹⁸ qui in bono charitatis erga proximum, et qui in bono fidei.

[7] Simile per ‘agnos’ significatur apud Esaiam,

Ecce Dominus Jehovih in forti venit, et bracchium ipsius dominatur Ipsi; sicut pastor gregem Suum pascet, in bracchium Suum colliget agnos, in gremio Suo portabit, lactentes leniter ducet, 40:10, 11;

quod haec de Domino dicta sint ¹⁹ , patet; quia per agnos intelliguntur qui in amore in Ipsum, ita in bono innocentiae, ideo dicitur quod ‘illos colliget in bracchium Suum et portabit in gremio’, sunt enim conjuncti Domino per amorem, et amor est conjunctio spiritualis, et ideo quoque additur quod ‘lactentes leniter ducet’, ‘lactentes’ enim et infantes sunt qui in bono innocentiae, n. 430, 2280, 3183, 3494.

[8] Ex his nunc constare potest quid significant holocausta et sacrificia ex agnis, et cur illa quolibet die fierent, quolibet sabbato, quolibet novilunio, et quolibet festo, [et] in festo Paschatis singulis diebus; et cur ad ²⁰ festum Paschatis agnus, qui dicebatur agnus Paschalis, comederetur; de quo ita apud Moschen, Mensis hic vobis caput mensium, primus hic vobis respectu mensium anni; sumetis pecudem masculum de agnis vel de haedis; ac sument de sanguine, et dabunt super postes, et super superliminare, et super domus in quibus comedent eam; non comedent de ea crudum aut coctum in aquis, sed assum igne, Exod. 12:1 ²¹ seqq. ;

per festum Paschatis significabatur ²² liberatio eorum qui recipiunt Dominum amore et fide, a damnatione, n. 9286, 9287-9292, ita qui in bono innocentiae sunt, nam bonum innocentiae est intimum amoris et fidei, et est anima illorum; quapropter dicitur quod sanguinem ejus darent super postes, superliminare, et domus, nam ubi bonum innocentiae est, illuc ²³ infernum ²⁴ intrare non potest; quod comederent assum igne, erat causa quia per id significabatur bonum amoris caelestis, quod est bonum amoris in Dominum a Domino.

[9] Quia agnus innocentiam significabat, ideo cum impleti fuerunt dies post partum, offerebatur agnus filius anni in holocaustum, ac filius columbae aut turtur in sacrificium, Lev. 12:6;

per filium columbae et per turturem similiter significabatur ²⁵ innocentia, ac per agnum per partum in sensu spirituali significatur partus Ecclesiae, qui est boni amoris, non enim ²⁶ alius partus in caelo intelligitur; et per holocaustum et sacrificium ²⁷ ex illis significatur purificatio a malis per bonum innocentiae; nam hoc bonum est in quod Divinum influit ac per quod purificat.

[10] Quod qui peccaverit per errorem, offerret agnum aut capellam caprarum, aut duos turtures, aut duos filios columbarum, in reatum, Lev. 5:1-13, erat causa quia ‘peccatum per errorem’ est peccatum ex ignorantia, et si in ignorantia est innocentia, fit purificatio. De Naziraeo etiam dicitur quod cum implevit naziraeatum suum, offerret agnum filium anni in holocaustum, et agnam filiam anni in sacrificium peccati, et arietem unum in sacrificium eucharisticum tum calathum azymorum placentas mixtas oleo, et lagana azymorum uncta oleo, Num. 6:13-15;

per illa omnia, nempe per agnum, agnam, arietem, panes azymos, placentas, lagana, et oleum, significantur caelestia, hoc est, quae amoris sunt in Dominum a Domino; quod illa a Naziraeo post impletionem dierum naziraeatus sacrificarentur, erat causa quia Naziraeus repraesentabat caelestem hominem, seu ²⁸ Dominum quoad Divinum Caeleste, n. 3301; Divinum Caeleste est Divinum Domini in caelo intimo, et hoc Divinum est innocentia.

[11] Ex his constare potest quod per ‘agnum’ significetur bonum innocentiae, nam per omnes bestias quae sacrificabantur, aliquid Ecclesiae significatum est; quod apprime constare potest ex eo quod Ipse Dominus dicatur Agnus, ut constat ex locis supra citatis; et quoque quod illi dicantur ²⁹ ‘agni’ qui Dominum amant, ut apud Esai. 40:10, 11;

et apud Johannem 21:15;

et quod etiam homines probi dicantur ‘oves’, Matth. 15:21-29, 25:31-41, ³⁰ 26:31; Joh. 10:7-16, 26-31, 21:16, 17, et alibi; ac homines mali ‘hirci’, Matth. 25:32 ³¹ ; Sach. 10:3; Dan. 8:5-11, 25; quod omnes bestiae utiles ac mites significent affectiones et inclinationes bonas, at inutiles et immites affectiones et inclinationes malas, videantur citata n. 9280. Bonum innocentiae significatur non modo per ‘agnum’ sed etiam per ‘arietem’ et per ‘juvencum’, sed cum differentia quod per ‘agnum’ significetur bonum innocentiae intimum, per ‘arietem’ bonum innocentiae interius seu medium, ac per ‘juvencum’ bonum innocentiae externum;

[12] est enim apud hominem externum, internum, et intimum in unoquovis erit bonum innocentiae, ut homo regeneratus sit, nam bonum innocentiae est ipsa essentia omnis boni; quia hi tres gradus innocentiae significantur per juvencum, arietem, et agnum, ideo illi tres offerebantur in sacrificium et in holocaustum quando repraesentabatur purificatio per id bonum, quod factum in singulis noviluniis, in festis, die primitiarum, cum inaugurabatur altare, ut patet in Num. 7:15, 21, 27, 33 ³² seq. , 28:1-fin. , et 29:1-fin. ; quod ‘juvencus’ sit bonum innocentiae externum, videatur n. 9391, 9990, quod ‘aries’ sit bonum innocentiae internum, n. 10042. Quid innocentia, et qualis illa apud infantes, qualis apud simplices qui in ignorantia, et qualis apud sapientes, videantur citata n. 10021 fin.

[13] Quod dicatur quod agnus qui offerretur in holocaustum, esset filius anni, significabat quod tunc esset agnus, cum enim excedebat annum, erat ovis; et quia agnus erat sicut infans ovis, per illum significabatur tale bonum quod infantiae est, quod est bonum innocentiae; inde quoque erat quod agni ³³ offerrentur in holocaustum in primo mense anni, quando Pascha, Exod. 12:2 seq. ; Num. 28:16, 19; ³⁴ in die primitiarum, Num. 28:26, 27; ³⁵ in die quo motitabant manipulum, Lev. 23:11, 12, nam per primum mensem anni, perque diem primitiarum, et per diem motitationis manipuli, etiam status infantiae, ita status innocentiae, significabatur.

Фусноти: