8904. ‘Non adulterabis’: quod significet quod illa quae doctrinae fidei et charitatis sunt non pervertenda, ita non Verbum applicandum ad confirmanda falsa et mala, tum quod non leges ordinis invertendae, constat ex significatione ‘adulterare’, ‘moechari’, et ‘scortari’, ¹ quod in sensu spirituali seu interno sint ² pervertere bona et falsificare vera quae doctrinae fidei et charitatis sunt; et quia haec per ‘adulterare’ significantur, etiam significatur applicare Verbum ad confirmanda mala et falsa, nam Verbum est ipsissima doctrina fidei et charitatis, et perversio veri et boni ibi, est applicatio ad falsa et mala; quod haec significentur per ‘adulterare’ et ‘moechari’ in sensu spirituali vix aliquis hodie scit, ex causa quia hodie intra Ecclesiam a paucis scitur quid spirituale et qualiter hoc differt a naturali, et vix ab aliquo, quod correspondentia sit inter utrumque, et quidem talis ut sistatur imago unius in altero, hoc est, repraesentetur spirituale in naturali; consequenter quod spirituale sit sicut anima et naturale sicut ejus corpus, et sic per influxum et inde conjunctionem constituant unum, sicut ³ in homine regenerato internus ejus homo qui etiam spiritualis vocatur, et externus qui etiam dicitur naturalis.

[2] Quia talia hodie ignorantur, idcirco non sciri potest quid ‘adulterare’ ⁴ ulterius significat, quam quoad corpus illegitime conjungi. Quia illa, ut dictum est, hodie ignorantur, licet causam ⁵ dicere cur ‘adulterare’ in sensu spirituali significat ⁶ pervertere illa quae doctrinae fidei et charitatis sunt, ita adulterare bona et falsificare vera; causa est, quae ⁷ arcana hodie, quod amor conjugialis descendat ex conjugio boni et veri, quod conjugium caeleste vocatur; amor qui a Domino influit, qui est inter bonum et verum in caelo, vertitur in amorem conjugialem in terra, et hoc per correspondentiam; inde est quod falsificatio veri sit ‘scortatio’ et perversio boni sit ‘adulteratio’ in sensu interno; inde quoque est quod qui in bono et vero fidei non sunt nec in genuino amore ⁸ conjugiali possint esse, tum quod qui in adulteriis capiunt jucundum vitae non amplius aliquid fidei possint recipere; dictum audivi ab angelis quod ut primum aliquis adulterium committit in terra, et in eo capit jucundum, claudatur ei caelum, hoc est, is renuat amplius recipere inde aliquid fidei et charitatis; quod hodie in regnis ubi Ecclesia a perplurimis adulteria pro nihilo reputentur, est quia Ecclesia est in fine suo ⁹ , et sic non amplius aliqua fides, quia non charitas; unum enim correspondet alteri; ubi nulla fides est falsum loco veri et malum loco boni, et inde fluit quod adulteria non magis ut crimina reputentur ¹⁰ ; nam clauso caelo apud hominem talia ab inferno influunt; videantur quae de his prius dicta et ostensa sunt, n. 2727-2759, 4434, ¹¹ 4835, 4837.

[3] Quod ‘moechari’ et ‘adulterari’ ¹² in sensu interno seu spirituali sit falsificare et pervertere vera et bona fidei et charitatis, proinde etiam ¹³ confirmare falsum et malum per pravas applicationes e Verbo, constare potest a singulis locis in Verbo ubi ‘adulterari’, ‘moechari’, et ‘scortari’ nominantur ¹⁴ , quod manifeste patebit a sequentibus, ut apud Ezechielem,

Fili hominis, notifica Hierosolymae abominationes ejus: Scortata es propter nomen tuum, et effudisti scortationes tuas super omnem transeuntem; sumpsisti de vestibus tuis, et fecisti tibi excelsa variegata, et scortata es super illis; accepisti vasa ornatus tui ex auro Meo et ex argento Meo quod dederam tibi, et feceras tibi imagines masculi; scortata es cum illis: sumpsisti filios tuos et filias tuas, quas peperisti Mihi, et sacrificasti [illos eis]. Num parum de scortationibus tuis? Scortata es cum filiis Aegypti, vicinis tuis, magnis carne, et multiplicasti scortationem tuam ad irritandum Me: et scortata es cum filiis Aschuris, cum satietas tibi nulla, cum quibus etiam scortata es, et tamen non saturata; et multiplicasti scortationem tuam usque ad terram negotiationis Chaldaeam, et tamen in hoc non satiata es. Mulier adultera sub viro suo accipit alienos; omnibus meretricibus dant mercedem, tu vero ¹⁵ dedisti mercedes tuas omnibus amasiis tuis, et remunerasti eos, ut venirent ad te e circuitu in scortationibus tuis: propterea, meretrix, audi verbum Jehovae, Judicabo te judiciis adulterarum, et effundentium sanguinem, 16:1 seqq. ;

[4] quis non videre potest quod per ‘scortationes’ hic significentur falsificationes ¹⁶ veri ac adulterationes boni? et quis potest intelligere hic verbulum nisi sciat quod ‘scortatio’ talia significet, tum nisi sciat quid ‘filii Aegypti’, ‘filii Aschuris’, ‘Chaldaea’, cum quibus ¹⁷ Hierosolyma dicitur scortata? quod non cum illis ipsis populis scortata sit, patet; dicendum itaque quid in sensu interno illa significant; per ¹⁸ Hierosolymam intelligitur Ecclesia perversa; ‘vestes’ ibi sunt vera quae pervertuntur, inde falsa quae agnoscuntur sunt ‘excelsa variegata’; ‘filii Aegypti’ sunt scientifica, ‘filii Aschuris’ ratiocinia, ‘Chaldaea’ profanatio veri; quod ‘vestes’ sint vera, videatur n. 1073, 2576, 4545, 4763, 5248, 5319, 5254, 6914, ¹⁹ 6918; quod ‘excelsa’ sint cultus, ‘excelsa variegata’ hic cultus falsi, n. 796; ‘vasa ornatus ex auro et argento’ sunt ²⁰ cognitiones boni et veri, quod ‘vasa’ sint cognitiones, n. 3068, 3079, quod ‘aurum’ sit bonum, n. 113, 1551, 1552, 5658, 6914, 6917, ‘argentum’ verum boni, n. 1551, ²¹ 2048, 2954, 5658; ‘imagines masculi’ ²² significant apparentias et similitudines veri ²³ , n. 2046; ‘filii et filiae quas pepererunt’ sunt ²⁰ vera et bona quae perverterunt, quod ‘filii’ sint vera, n. 489, 491, 533, 1147, 2623, 2803, 2813, 3373, quod ²⁴ ‘filiae’ bona, n. ²⁵ 489, 2362, 3024; quod ‘filii Aegypti’ sint scientifica per quae perversio 1164, 1165, 1186, 1462, 2588 fin. , 4749, 4964, ²⁶ 4967, 5700, 5702, 6004, 6015, 6125, 6651, 6679, 6683, 6692, 6750, 7296, 7779, 7926; ‘Aschur’ quod sit ratiocinatio, per quam mediis scientificis vera fidei perversa, et bona ejus adulterata sunt, n. 119, ²⁷ 1186; ‘multiplicare scortationem usque ad terram Chaldaeam’ est ²⁸ usque ad profanationem veri, quod ‘Chaldaea’ sit profanatio veri, n. 1368; inde patet cur dicitur ²⁹ ‘mulier adultera’, tum ‘meretrix’;

[5] similiter ac de ‘Babylone’ in Apocalypsi, Venit unus ex septem angelis habentibus septem phialas, et locutus est mecum dicens mihi, Veni, monstrabo tibi Judicium meretricis magnae sedentis super aquis multis, cum qua scortati sunt reges terrae, et inebriati sunt [ex] vino scortationis ejus in habitantes terram: erat Babylon magna mater scortorum, et abominationum terrae, 17:1, 2, 5, 14:8, 18:3;

quod ‘Babylon’ sint qui pervertunt vera et bona Ecclesiae sui dominii et sui quaestus causa, et hoc usque ad profanationem, constat ex significatione ‘Babelis’, n. 1182, 1283, 1295, 1304, 1306-1308, 1321, 1322, 1326, 1327 fin. ; inde est quod Babylon dicatur ‘meretrix’ et ‘mater scortorum’; qui de sensu interno nihil sciunt credent quod ‘reges terrae qui cum illa scortati sunt’ significent reges in terra aut regna, sed non significant reges nec regna, sed vera fidei Ecclesiae, cum quibus scortari est illa pervertere; quod ‘reges’ sint vera fidei, videatur n. 1672, 2015, 2069, 3009, 4575, 4581, 4966, ³⁰ 5044, 6148, et quod ‘terra’ sit Ecclesia, n. 566, 662, 1067, 1262, 1413, 1607, 1733, 1850, 2117, 2118 fin. , 2928, ³¹ 3355, 4447, 4535, 5577, 8011, 8732; inebriati vino scortationis inhabitantes terram' est quod in errores et deliria redacti sint per falsa ex malo illi qui intra Ecclesiam sunt, ‘inebriari’ enim est in errores per falsa ratiocinia et per pravas interpretationes Verbi duci, n. 1072; ‘vinum’ est falsum ex malo, n. 6377, inde ‘vinum scortationis’ est falsum ex perversione veri; quod ‘terra’ sit Ecclesia, modo ostensum est; ‘edere’ dicitur ‘super aquis multis’ quia super falsis, nam ‘aquae’ in sensu genuino sunt vera, et in sensu opposito falsa, n. 729, 790, 8137, 8138, 8568.

[6] ³² Quod ‘ ³³ adulterare et scortari’ sit pervertere bona et vera Ecclesiae, constat manifeste etiam alibi [ex his] apud Ezechielem,

Duae mulieres, filiae unius matris, scortatae sunt in Aegypto, in adolescentia sua scortatae sunt, Ohola Samaria, et Oholiba Hierosolyma; scortata est Ohola sub Me, et dilexit amasios suos, Assyrios propinquos, vestitos hyacintho, praefectos et duces, juvenes desiderii omnes, equites equitantes equis; dedit scortationes suas super illos, delectum filiorum Aschuris omnium: attamen scortationes suas ex Aegypto non deseruit, nam cum illis concubuerant ³⁴ in adolescentia sua: Oholiba corrupit amorem suum prae illa, et scortationes suas supra ³⁵ scortationes sororis suae; filios Aschuris adamavit; addidit ad scortationes [suas], cum vidit viros pictos super pariete, imagines Chaldaeorum, pictos minio, et amavit eos ad aspectum oculorum suorum; venerunt etiam ad illam filii Babelis ad concubitum amorum; polluerunt illam per scortationem suam; multiplicavit tamen scortationes suas dum recordata est dierum adolescentiae, quibus scortata est in terra Aegypti; adamavit supra paelices illos, 23:[1] seqq. ;

in his etiam nullus non videre potest quod per ‘scortationes’ ³⁶ intelligantur scortationes ³⁷ spirituales, hoc est, perversiones boni et falsificationes veri, quae Ecclesiae; tum ³⁸ quod contenta in sensu interno non ³⁹ patescant nisi sciatur quod significatur per ‘filios Aegypti’, per ‘Assyrios’ seu ‘filios Aschuris’, per ‘Chaldaeam’, et per ‘Babelem’, nam quod illae gentes non intelligantur sed quod talia quae sunt falsi, liquet, cum illis enim non scortati sunt incolae Samariae et Hierosolymae; sed quid per Aegyptum, Aschurem, Chaldaeam et Babelem significatur, mox supra ostensum videatur.

[7] Ex sequentibus etiam constat quod ‘scortationes’ et ‘adulteria’ ⁴⁰ in sensu interno sint falsificationes et perversiones boni et veri, ita adulterationes horum, ut apud Hoscheam,

Contendite cum matre vestra, contendite, quoniam illa non uxor Mea, et Ego non maritus ejus, ut removeat scortationes a faciebus suis, et adulteria sua ab inter ubera sua; filiorum ejus non miserebor, quia filii scortationum illi, quoniam scortata est mater illorum, dicens, Ibo post amasios meos, dantes panem meum, et aquas meas, lanam meam, et linum meum, oleum meum, et potus meos: sed devastabo vitem ejus et ficum ejus, de quibus dixit, Merces meretricia illa mihi, quam dederunt mihi amasii mei, 2:2-12;

per ‘matrem’ in sensu interno hic intelligitur Ecclesia, n. 289, 2691, 2717, 4257, ⁴¹ 5581, 8897, pariter per ‘uxorem’, n. 252, 253, 409, 749, 770, quae ‘non uxor’ dicitur, quia in veris perversis, hoc est, falsis; per ‘filios’ vera Ecclesiae, hic falsa, quia dicuntur ‘filii scortationum’, n. 489, 491, 533, 2623, 2803, 2813, ⁴² 3373, 3704, 4257; quid ‘panis’, quid ‘aqua’, quid ‘lana’ et ‘linum’, tum ‘oleum’ et ‘potus’, ut et ⁴³ ‘vitis’ et ‘ficus’, ostensum est in suis locis, quod nempe sint bona amoris et charitatis, tum bona et vera fidei interiora et exteriora, at ⁴⁴ mala et falsa in sensu opposito, nam bona fiunt mala et vera fiunt falsa cum pervertuntur; quid ‘panis’ videatur n. 276, 680, 2165, 2177, 3464, 3478, 3735, 3813, 4217, 4735, 4976, 5915, 6118, ⁴⁵ 8410, quid ‘aquae’, n. ⁴⁶ 739, 790, 8137, 8138, 8568, quid ‘linum’, n. 7601, quid ‘oleum’, n. 886, 3728, 4582, quid ‘potus’, n. 3069, 3168, 3772, 8562, quid ‘vitis’, n. 1069, 5113, 6376, ⁴⁷ quid ‘ficus’, n. ⁴⁸ 4231, 5113; ‘merces meretricia’ est falsum doctrinae quod venditant pro vero:

[8] apud eundem,

⁴⁹ Populus Meus lignum interrogat, et baculus ejus respondet illi, quia spiritus scortationis seduxit, et scortati sunt a sub deo suo; super verticibus montium sacrificant, et super collibus suffiunt, propterea scortantur filiae vestrae, et nurus vestrae adulterantur: nonne ⁵⁰ visitavero super filias vestras, quia scortantur, et super nurus vestras quia adulterantur, quia hi ⁵¹ cum scortis dividunt, et cum prostibulis sacrificant? si scortaris tu, Israel, ne reus fiat Jehudah, 4:11 seqq. ;

⁵² ‘scortari sub deo suo’ pro pervertere verum ⁵³ , nam per ‘deum’ in sensu interno significatur verum et in opposito falsum, n. 2586, 2769, 2807, 2822, 4295, 4402, 4544, 7010, 7268, 7873, 8301, 8867, ‘montes et colles’ sunt amores, hic amores sui et mundi, n. 795, 796, ⁵⁴ 1691, 2722, 6435, ‘lignum quod interrogatur’ est bonum jucundi alicujus cupiditatis, n. 643, ‘baculus qui respondet’ est potentia imaginaria ex proprio intellectuali, n. 4013, 4015, 4876, 4936, 7011, ⁵⁵ 7026; quia ‘dii’ significans in genuino sensu vera et in opposito falsa, ideo falsificare vera et adulterare bona significatur ⁵⁶ per scortati post deos alienos, ut post ⁵⁷ baalem, post Molechum, post idola, Lev. 20:5; Ezech. 6:9; ⁵⁸ et alibi.

[9] Ex his nunc constare potest quid per ‘adulteria et scortationes’ intelligitur in sequentibus his locis:

apud Esaiam,

Vos accedite huc, filii praestigiatricis, semen adulteri, et scortata est; contra quem oblectatis vos? contra quem dilatatis os, et elongatis linguam? nonne vos nati praevaricationis, semen mendacii, qui incaluistis in dii sub omni arbore viridi? 57:3-5:

apud eundem,

Fiet in fine septuaginta annorum visitabit Jehovah Tyrum, ut redeat ad mercedem meretriciam suam, et scortetur cum omnibus regnis terrae super faciebus orbis, 23:17, 18:

apud Jeremiam,

Et dimisit vir uxorem suam, et abivit ab eo, et fuit viro alii; scortata est cum sociis multis; profanasti terram scortationibus tuis et malitia tua: nam vidisti quae fecit aversa Israel, abiens haec super omnem montem altum, et sub omnem arborem viridem, et scortabaris ibi? etiam perfida Jehudah soror ejus, abivit et scortata est etiam illa; ⁵⁹ adeo ut a voce scortationis ejus profanaverit terram, moechata est cum lapide et ligno, ⁶⁰ 3:1-10

apud eundem,

Haec sors tua, quod oblita es Mei, et confisa es mendacio; adulteria tua, et hinnitus tui, scelus ⁶¹ scortationis tuae, super collibus in agro vidi abominationes tuas; vae tibi, Hierosolyma! 13:25, 27:

apud eundem,

Contra prophetas: adulteris plena est terra, quia propter maledictionem luget terra, exaruerunt pascua deserti; quia tam propheta quam sacerdos hypocrisin exercent: in prophetis Hierosolymae etiam vidi obfirmationem horrendam, adulterando et eundo in mendacio; confirmarunt manus malorum; visionem cordis sui loquuntur non ex ore Jehovae, 23:9, 10 seq. :

apud eundem,

Fecerunt stultitiam in Israele, et moechati sunt cum uxoribus sociorum suorum, et locuti sunt verbum in nomine Meo mendaciter, quod non praecepi illis, 29:23;

[10] ex his manifeste patet quod ⁶² adulterare' et ‘moechari’ sit ex suo corde, hoc est, ex proprio, ita sicut suadent amores sui et mundi, explicare et pervertere Verbi vera; proinde loqui ⁶³ mendacia, hoc est, falsa, sicut aperte dicitur ⁶⁴ . Insuper apud Hoscheam, Ne laeteris, Israel, quia scortatus es de sub Deo tuo; dilexisti mercedem meretriciam super omnibus areis frumenti, 9:1:

apud eundem,

Locutus est Jehovah ad Hoscheam, Abi, accipe tibi mulierem scortationum, et liberos scortationum, quia scortando scortatur terra a post Jehovam, 1:2:

apud Nahum,

Vae urbi sanguinum! prae multitudine scortationum scorti, boni gratia, magistrae praestigiarum, ⁶⁵ vendentis gentes per scortationes suas, et familias per praestigias suas Nahum 3:[1, ] 4:

apud Moschen,

Filii vestri erunt pascentes in deserto 40 annis, et portabunt scortationes vestras, juxta numerum dierum quibus explorastis terram, dies singuli pro anno, portabitis iniquitates vestras 40 annis ⁶⁶ , Num. 14: ⁶⁷ 33, 34.

[11] Quia scortationibus in terra correspondebant falsificationes veri et adulterationes boni, ideo poena mortis erat adulteris, Lev. 20:10, et filia viri sacerdotis, si profanaverit se scortando, igne combureretur ⁶⁸ , Lev. 21:9, tum ⁶⁹ quod non aliqua filia in Israele exponeretur scortationi, Lev. 19:29 pariter ⁷⁰ quod non veniret spurius in congregationem Jehovae, ne quidem generatio ejus decima, Deut. 23:3 [KJV Deut. 23:2], et quod non inferenda esset merces meretricia ⁷¹ in domum Jehovae, quia abominatio, Deut. 23:18, 19 ⁷² .

[12] Ex his nunc plene constare potest quid per ⁷³ adulterare' significatur, quod nempe in sensu externo sit committere adulteria, in sensu interno repraesentativo colere idola et alios deos per talia quae Ecclesiae sunt, consequenter ⁷⁴ idololatrica externa et interna ⁷⁵ ; in sensu autem interno spirituali significantur adulterationes boni et perversiones veri; ex his evidenter patet unde est quod adulteria in se tam nefanda sint, ac dicantur abominationes, ⁷⁶ quod nempe inde, omnes quia correspondent conjugio falsi et mali, quod est conjugium infernale; et vice versa, cur conjugia genuina sancta sunt ⁷⁷ , quod nempe inde, quia correspondent conjugio boni et veri, quod est conjugium caeleste; immo amor conjugialis ⁷⁸ genuinus ex conjugio boni et veri descendit, ita e caelo, hoc est, per caelum a Domino, at amor adulterii ex conjugio falsi et mali, ita ex interno, hoc est, a diabolo.

Poznámky pod čarou:

4402. ‘Et vocavit id El Elohe Israel’: quod significet ex Divino Spirituali, nempe cultus interior, constat ex significatione ‘El Elohe’, de qua sequitur; et ex significatione ‘Israel’ quod sit spirituale, de qua n. 4286, 4292. Cum his quae a versu 17 hujus capitis huc usque dicta sunt, ita se habet: agitur in hoc capite in sensu supremo de Domino quomodo Ipse Naturale Suum Divinum fecerat; sed quia illa quae in ¹ sensu supremo sunt de Domino, excedunt ideas cogitationis hominis, sunt erum Divina, licet illustrare illa per talia quae propius cadunt in ideas, nempe per id quomodo Dominus naturale hominis regenerat; de regeneratione enim hominis quoad ejus naturale in sensu interno hic etiam agitur, nam regeneratio hominis est imago glorificationis Domini, n. 3138, 3212, 3296, 3490; Dominus enim secundum ordinem Divinum Se glorificavit, hoc est, Divinum fecit; et quoque secundum talem ordinem hominem regenerat, hoc est, caelestem et spiritualem facit; hic quomodo spiritualem, nam ‘Israel’ significat illum;

[2] spiritualis homo non est interior rationalis homo sed interior naturalis; interior rationalis homo est qui vocatur caelestis; quae differentia sit inter spiritualem et caelestem hominem, saepius prius dictum est; homo spiritualis fit per id quod apud illum conjungantur vera cum bono, hoc est, illa quae sunt fidei cum illis quae sunt charitatis, et hoc in naturali ejus; ibi conjunguntur primum vera exteriora cum bono, et dein vera interiora; de conjunctione verorum exteriorum in naturali actum est in hoc capite a versu 1 ad 17, et de conjunctione verorum interiorum cum bono, a versu 17 ad finem; vera interiora non aliter conjunguntur cum bono quam per illustrationem influentem per internum hominem in externum; ex illustratione illa patent vera Divina non nisi quam communiter, comparative quemadmodum objecta innumerabilia oculo sicut unum obscurum absque distinctione; haec illustratio ex qua vera non nisi quam communiter apparent, significata est per Esavi verba ad Jacobum, ‘Statuam quaeso cum te de populo mecum’, et per responsum Jacobi, ‘Quare hoc? inveniam gratiam in oculis tuis’, de quibus videatur ² n. 4385, 4386;

[3] quod spirituali homini sit obscurum respective, videatur n. 2708, 2715, 2716, 2718, 2831, 2849, 2935, 2937, 3241, 3246, 3833; spiritualis hic homo est qui repraesentatur per ‘Israelem’, n. 4286; spiritualis homo dicitur ex eo quod lux caeli in qua est intelligentia et sapientia, influat in illa quae sunt lucis mundi apud hominem et faciat ut illa quae sunt lucis caeli, repraesententur in his quae sunt lucis mundi, utque sic correspondeant; spirituale enim in se spectatum est ipsa Divina Lux quae a Domino, proinde intelligentia veri, et inde sapientia ³ ; sed lux illa apud spiritualem hominem incidit in illa quae sunt fidei apud illum et credit ⁴ esse vera, at apud caelestem in bonum amoris. Sed haec tametsi clara sunt illis qui in luce caeli, usque obscura sunt illis qui in luce mundi, ita plerisque hodie, et fortassis ita obscura ut vix intelligibilia; verumtamen quia de illis agitur in sensu interno ac illa talia sunt, non supersedendum quin ⁵ aperiantur; venturum est tempus quando illustratio.

[4] Quod altare vocatum sit ‘EL ELOHE ISRAEL’, et per id ⁶ significatus cultus interior ex Divino Spirituali, est quia El Elohe idem est in sensu supremo cum Divino Spirituali et quoque Israel; quod Israel sit Dominus quoad Divinum Spirituale, ac in sensu repraesentativo Ecclesia ⁷ spiritualis Domini, seu quod idem, homo qui talis, videatur n. 4286, 4292; ‘El Elohe’ in ⁸ lingua originali significat Deum Deum, et stricte secundum verba, Deum deorum: in Verbo Jehovah seu Dominus plurimis in locis nominatur ‘El’ in singulari, etiam ‘Eloah’, et quoque nominatur ‘Elohim’ in plurali, uterque ⁹ aliquoties in uno versu aut in una serie; qui sensum internum Verbi non scit, non scire potest cur ita; quod ‘El’ involvat aliud, et ‘Eloah’ aliud, ac ‘Elohim’ aliud, quisque potest judicare ex eo quod Verbum sit Divinum, hoc est, a Divino ducat originem, et quod sit inde inspiratum quoad omnes voces, immo quoad omnium minimum apicem:

[5] quid El cum nominatur, et quid Elohim, involvit, constare potest ab illis quae supra passim ostensa sunt, quod nempe El et Elohim seu Deus dicatur ¹⁰ cum agitur de vero, videatur n. 709, 2586, 2769, 2807, 2822, 3921

f. , 4287; inde est quod per El et Elohim in sensu supremo significetur Divinum Spirituale, nam hoc idem est cum Divino Vero, sed cum differentia quod per ‘El’ significetur verum voluntate et actu, quod idem est cum veri bono, n. 4337, 4353, 4390 ‘Elohim’ in plurali dicitur quia per verum Divinum intelliguntur omnia vera quae a Domino; inde etiam angeli in Verbo aliquoties dicuntur elohim seu dii, n. 4295, ut quoque patebit a locis infra e Verbo adductis. Quia nunc ‘El et Elohim’ in sensu supremo significant Dominum quoad verum, etiam significant Ipsum quoad potentiam, nam verum est de quo praedicatur potentia, bonum enim per verum agit cum potentiam exercet, n. 3091, 4015; quapropter ubi in Verbo agitur de potentia ex vero, Dominus ‘El ac Elohim’ seu Deus dicitur; inde quoque est quod El in lingua originali etiam significet potentem.

[6] Quod El et Elohim seu Deus dicantur in Verbo ubi agitur de Divino Spirituali, seu quod idem, de Divino Vero, et inde Divina Potentia, constare potest adhuc ab his locis:

apud Mosen,

Dixit Deus Israeli in visionibus noctis... Ego Deus deorum (El Elohe) patris tui, non timeas a descendendo in Aegyptum, quia in gentem magnam ponam te ibi, Gen. 46:2, 3;

ibi quia ad Israelem quem ‘ponet in gentem magnam’ et sic de vero et ejus potentia agitur, dicitur El Elohe, quod in sensu proximo significat Deum deorum; quod Elohim in sensu proximo sint dii, quia praedicantur de veris et inde potentia, etiam patet apud eundem,

Ibi aedificavit Jacob altare, et vocavit locum El-Beth-

El, quia ibi revelati sunt illi Elohim, in fugiendo illo coram fratre suo, Gen. 35:7: et alibi apud eundem,

Jehovah Deus vester ¹¹ , Ipse Deus deorum, et Dominus dominorum, Deus (El) magnus, potens et formidabilis, Deut. x

17; ubi Deus deorum exprimitur per Elohe Elohim, et dein Deus per El, Cui tribuitur magnitudo et potentia:

[7] apud Davidem,

Deus (El) magnus Jehovah, et Rex magnus super omnes deos (elohim), in Cujus manu pervestigatione sterrae, et robora montium Ipsi, Ps. 95:3, 4;

ibi Deus seu El dicitur quia de Divino Vero et inde Potentia agitur; tum dii dicuntur quia de veris quae inde; ‘rex’ enim in sensu interno significat verum, n. 1672, 2015, 2069, 3009, 3670; inde quid ‘Rex magnus super omnes deos’ involvit, constat; ‘pervestigationes terrae’ sunt quoque vera Ecclesiae, quae vocantur ‘robora montium’ a potentia ex bono ¹² :

apud eundem,

Quis in caelo comparabit se Jehovae, assimilabitur Jehovae in filiis deorum ¹³ (elim)? Deus ¹⁴ (El) validus in arcano sanctorum, ... Jehovah Deus Zebaoth, quis sicut Tu fortis Jah? Ps. 89:7-9 [KJV Ps. 89:6-8];

ibi ‘filii deorum seu elim’ pro veris Divinis, de quibus quod praedicetur potentia, patet, nam dicitur ‘Deus (El) validus, Jehovah Deus exercituum, quis fortis sicut Tu?’

[8] Similiter alibi apud eundem,

Date Jehovae filii deorum, date Jehovae gloriam et robur, Ps. 29:1:

apud Mosen,

Ceciderunt super facies suas, et dixerunt, Deus deorum

(El elohe) spirituum omnis carnis, Num. 16:22:

apud Davidem,

Ego dixi, dii (elohim) vos, et filii Altissimi omnes vos, Ps. 82:6; Joh. 10:34;

ubi dii dicuntur a veris, nam ‘filii’ sunt vera, n. 489, 491, 533, 1147, 2628, 3373, 3704: ¹⁵ apud eundem,

Confitemini Deo deorum (Elohe elohim), ... confitemini Domino dominorum, Ps. 136:2, 3:

apud Danielem,

Aget pro lubitu suo rex, et efferet se, et exaltabit se super omnem deum (el), et super Deum deorum (El elohim)

loquetur mira, 11:36.

Inde patet quod El elohe in proximo sensu sit Deus deorum, et quod ‘dii’ in sensu interno praedicentur de veris quae a Domino.

[9] Quod El seu Deus in singulari dicatur ubi agitur de potentia quae ex Divino Vero, seu quod idem, ex Divino Spirituali Domini, constare potest ab his locis:

apud Mosen,

Sit Deo (El) manus mea ad faciendum cum te malum, Gen.

31:29: et alibi, Nec pro Deo (El) manus, Deut. 28:32:

et apud Micham, Sit ¹⁶ pro Deo (El) manus, 2:1;

‘pro Deo manus’ est ¹⁷ ut sit potentia; quod ‘manus’ sit potentia, videatur Davidem, Ponam in mari manum Ipsius, et in fluviis dextram Ipsius; Ille vocabit Me Pater meus Tu, Deus (El) meus, petra salutis meae, Ps. 89:26, 27 [KJV Ps. 89:25, 26];

ubi de potentia ex veris:

apud eundem,

Impius dicit in corde suo, Oblitus est Deus (El),

occultavit facies Suas, non videt in perpetuum surge Jehovah Deus (El), extolle manum Tuam, ... quapropter contemnit impius Deum (Elohim)? Ps. 10:11-13;

[10] similiter:

apud eundem,

Jehovah petra mea, et propugnaculum meum et ereptor meus, Deus (El) meus, rupes mea, Ps. 18:3 [KJV Ps. 18:2];

ubi de potentia:

apud Esaiam,

Residuum revertetur, residuum Jacobi ad Deum (El)

potentem, 10:21:

apud eundem,

Puer natus est nobis, Filius datus est nobis, super cujus humero principatus; vocabit nomen Ipsius, Mirabilis, Consiliarius, Deus (El), Potens, Pater aeternitatis, Princeps pacis, ix [KJV 6]:

apud eundem,

Ecce Deus (El) salutis meae, confidam, et non timebo, quia robur meum, 12:2:

apud eundem,

Ego Deus (El) etiam ex die, Ego Ipse, et nemo e manu Mea eripiens, facio et quis retractabit illud? 43:12, 13;

ibi de potentia:

apud Jeremiam,

Deus (El) magnus, potens, cujus nomen Jehovah exercituum, ¹⁸ 32:18:

in libro 2 Samuelis, Cum Deo (El) meo transiliam murum, Deus (El) integra via Ipsius, sermo Jehovae purus, ... Quis Deus (El) praeter Jehovam? quis petra praeter Deum (Elohim) nostrum? Deus (El) refugii mei robur, [2 Sam 22:30], 31-33:

apud Mosen,

Non vir Deus (El) et mentiatur, aut filius hominis et paeniteat Ipsum. Num Ille dixerit, et non fecerit? aut locutus fuerit, e non stabiliverit?... Eduxit eos ex Aegypto, sicut robora unicornis illi; ... tempore illo dicetur Jacobo et Israeli, Quid fecerat Deus (El), Num. 23:19, 22, 23; ¹⁹

[11] ubi in sensu interno de potentia et vero: et apud eundem,

Deus (El) Qui eduxit eum ex Aegypto, sicut robora unicornis illi; consumet gentes hostes suos, et ossa eorum franget, et tela ejus conteret, Num. 24:8;

quod ‘cornua et robora unicornis’ significent potentiam ²⁰ veri ex bono, videatur n. 2832; praeter in multis aliis locis. Quia in Verbo pleraque etiam oppositum sensum habent, ita quoque deus et dii, qui ita ²¹ nominantur cum de falso et de potentia ex falso agitur; ut apud Ezechielem,

Alloquentur illum dii (elim) fortium in medio inferni, ²² 32:21:

apud Esaiam,

Incaluistis in diis (elim) sub omni arbore viridi, 57:5;

ubi ‘dii’ dicuntur ex falsis: similiter alibi.

Poznámky pod čarou: