109. "Vincenti dabo edere de arbore vitae." - Quod significet qui corde recipit implebitur bono amoris et inde gaudio caelesti, constat ex significatione "vincere", quod sit corde recipere (de qua Sequitur); ex significatione "edere", quod sit appropriari et conjungi (de qua n. 2187, 2343, 3168, 3813, 5643); et ex significatione "arboris vitae", quod sit bonum amoris et inde gaudium caeleste (de qua etiam sequitur).

Quod "vincere" sit corde recipere, est quia omnis, qui recepturus est vitam spiritualem, pugnabit contra mala et falsa quae sunt vitae ejus naturalis; et quando illa vincit, tunc bona et vera, quae sunt vitae spiritualis, recipit corde: recipere corde est voluntate et amore, nam "cor" in Verbo significat illa (videatur n. 2930, 3313, 7542, 8910, 9050, 9113, 10336); quapropter recipere corde est ex voluntate seu amore facere illa; hoc intelligitur per "vincere."

[2] Quod "arbor vitae" significet bonum amoris et inde gaudium caeleste, est quia "arbores" significant talia quae sunt apud hominem in ejus interioribus, quae mentis seu animi ejus sunt, "frondes" et "folia" illa quae sunt cognitionum veri et boni, ac "fructus" ipsa bona vitae. Haec significatio "arborum" trahit suam originem ex mundo spirituali, ibi enim apparent arbores omnis generis: et arbores, quae apparent, correspondent interioribus angelorum et spirituum, quae sunt mentis eorum; arbores pulcherrimae et fructiferae, illorum interioribus qui in bono amoris et inde in Sapientia sunt; arbores minus pulchrae et fructiferae, illis qui in bono fidei; at arbores solum foliaceae et absque fructibus, illis qui modo in cognitionibus veri sunt; ac arbores tetrae cum fructibus malignis, illis qui in cognitionibus sunt et in malo vitae; illis autem qui non in cognitionibus et in malo vitae sunt, non apparent arbores, sed loco illarum saxa et arenae. Hae apparentiae in mundo spirituali actualiter fluunt ex correspondentia; nam interiora quae mentis eorum sunt per tales effigies sistuntur actualiter coram oculis eorum. (Sed haec melius videri possunt ex binis articulis in opere De Caelo et Inferno: in primo, ubi agitur De Correspondentia Caeli cum omnibus Telluris, n. 103-115; et in altero, ubi agitur De Repraesentativis et Apparentiis in Caelo, n. 170-176; et in sequentibus ibi, n. 177-190.)

[3] Inde nunc est quod in Verbo toties nominentur "arbores"; per quas ibi significantur ea apud homines quae sunt mentis eorum: et inde quoque est quod in primis capitibus Geneseos dicantur "binae arbores" in horto Edenis positae, una quae vocatur "Arbor Vitae", et altera quae "Arbor Scientiae." Per "arborem vitae" ibi significatur bonum amoris in Dominum, et inde gaudium caeleste, quae erant illis qui tunc ab ecclesia, et intelliguntur per "Hominem et ejus Uxorem"; et per "arborem scientiae" significatur jucundum cognitionum absque alio usu quam ut audiant docti et captent famam eruditionis solum propter honorem aut lucrum.

Quod "arbor vitae" etiam significet gaudium caeleste, est quia bonum amoris in Dominum, quod in specie per illam arborem significatur, gaudium caeleste in se habet (videatur in opere De Caelo et Inferno 395-414: et in Doctrina Novae Hierosolymae, n. De 230-239).

[4] Quod "arbores", quae toties nominantur in Verbo, significent interiora hominis quae mentis et animi ejus sunt, et illa quae super arboribus, ut "folia" et "fructus", talia quae ex illis, constare potest a sequentibus his locis:

"Dabo in deserto cedrum schittim, et myrtum, et arborem olei; ponam in solitudine abietem, taedam et buxum" (Esaias 41:19);

ibi agitur de ecclesiae instauratione.

"Gloria Libani ad te veniet, abies, taeda et buxus simul, ad decorandum locum sanctuarii mei" (Esaias 60:13).

"Cognoscant omnes arbores agri, quod Ego Jehovah humiliem arborem altam, exaltem arborem humiliem, arefaciam arborem viridem, et germinare faciam arborem aridam" (Ezechiel 17:24);

"Ecce Ego in te incendam ignem, qui comedet in te arborem viridem, et omnem arborem aridam" (Ezechiel 21:3 [B.A. 20:47]);

"Vitis exaruit, et ficus languet, malus punica etiamque palma et malus, omnes arbores agri exsiccatae sunt; exaruit gaudium de filiis hominum" (Joel 1:12);

"Cum angelus clanxit, facta est grando et ignis, ... qui cecidit super terram, et tertia pars arborum combusta est" (Apocalypsis 8:7);

¹ Nebuchadnezar vidit in somnio "arborem in medio terrae, cujus altitudo magna, ... folium pulchrum, flos multus, et cibus omnibus in ea" (Daniel 4:7-12).

(Quia arbores in genere significant talia quae apud hominem, ac interiora quae mentis ejus sunt faciunt, et sic quoque spiritualia quae ecclesiae, et haec et illa varia sunt, ideo tot species arborum nominantur, et unaquaeque species significat aliquod differens; quid variae species significant, ostensum est in Arcanis Caelestibus: ut quid arbor olei", n. 9277, 10261; quid "cedrus", n. 9472, 9486, 9528, 9715, 10178; quid "vitis", n. 1069, 5113, 6375, 6378, 9277; quid "ficus", 217, 4231, 5113: et sic porro.)

[5] Insuper illa quae sunt super arboribus, ut folia et fructus, significant talia quae apud hominem, "folia" vera apud illum, et "fructus" bona; ut in sequentibus:-

"Erit sicut arbor plantata juxta aquas, et juxta fluvium emittit radices;... erit folium ejus viride... nec cessabit a ferendo fructum" (Jeremias 17:8);

Juxta fluvium exeuntem e Domo Dei" ascendit super ripa hinc et hinc arbor cibi, cujus non decidit folium, neque consumitur fructus ejus; in menses suos renascitur; quia aquae ejus e sanctuario exeunt; unde fructus ejus in cibum, et folium ejus in medicamentum" (Ezechiel 47:12);

"In medio plateae et fluvii (exeuntis e throno Dei et Agni) hinc et hinc arbor vitae faciens fructus duodecim, per mensem quemvis reddens fructum suum, et folia arboris ad sanitatem gentium" (Apoc. 22 [1,] 2);

"Beatus vir, ... cujus in lege beneplacitum;... erit sicut arbor plantata juxta rivos aquarum, quae fructum suum dabit in tempore suo, et folium non decidit" (Psalm. 1 (1, 2,) 3);

"Ne timete, ... quia arbor feret fructum, ficus atque vitis dabit vim suam" (Joel 2:22);

"Saturantur arbores Jehovae, cedri Libani quas plantavit" (Psalmuss 104:16);

"Laudate Jehovam arbores fructus, et omnes cedri" (Psalm. 148:7, 9).

[6] Quia "fructus" significabant bona vitae apud hominem, ideo in Ecclesia Israelitica, quae erat ecclesia repraesentativa, mandatum fuit ut fructus arborum, sicut ipsi homines, circumciderentur; de quibus ita legitur:

Fructus arboris inservient esui praeputiabitur in Terra Canaan, "et erunt praeputiati tribus annis;... et anno quarto erit omnis fructus sanctus, laudes Jehovae; quinto autem comedentur" (Leviticus 19:23-25).

Quia "fructus arboris" significabant bona vitae, ideo etiam mandatum est,

Ut in Festo Tabernaculorum acciperent fructus arboris honoris, et ramos, ac laetarentur coram Jehovah, et sic feriarentur festum (Leviticus 23:40, 41);

per "tabernacula" enim significabantur bona amoris caelestis, et inde sanctus cultus (n. 414, 1102, 2145, 2152, 3312, ² 4391, 10545); et per "Festum Tabernaculorum" significabatur implantatio illius boni seu amoris (n. 9296). Quia "fructus" significabant bona amoris, quae sunt bona vitae, ideo

Inter benedictiones erat, quod arbor agri daret fructum suum; et inter maledictiones quod non daret fructum (Levit. 26:4, 20 ³ ).

Et ideo quoque vetitum fuit, cum obsideretur aliqua urbs,

Ne securim mitterent in aliquam arborem fructus boni (Deuteronomius 20:19, 20).

Ex his nunc constare potest quod per "fructus" significentur bona amoris, seu quod idem, bona vitae, quae etiam "opera" vocantur; ut quoque in his locis apud Evangelistas:

"Securis ad radicem arboris jacet; omnis arbor non faciens fructum. bonum exscindetur et in ignem conjicietur" (Matthaeus 3:10; 7:16-21);

"Aut facite arborem bonam et fructum bonum, aut facite arborem putrem et fructum putrem; ex fructu enim cognoscitur arbor" (Matthaeus 12:33; Luca 6:43, 44);

"Omnis palmes non ferens fructum, ⁴ auferetur, omnis autem fructum ferens putabitur, ut plus fructus ferat" (Johannes 15:2-8);

"Ficum habebat aliquis in vinea sua plantatam; venit fructum quaerens in ea, sed non invenit; dicit ad vinitorem, Ecce tribus annis venio quaerens fructum ex ficu et non invenio; exscinde eam; quid terram infrugiferam reddet?" ( ⁵ Luc. 13:6-9);

"Jesus vidit ficum juxta viam; venit ad illam, et nihil invenit in ea nisi folia tantum; dixit, Nunquam ex te fructus erit; et arefacta est statim ficus" (Matthaeus 21:19; Marcus 11:13, 14, 20);

"ficus" significat naturalem hominem et ejus interiora, et "fructus" bona ejus (n. 217, 4231, 5113); "folia" autem significant cognitiones (n. 885): inde patet, quid significatur per quod ficus arefacta sit quia Dominus in ea solum folia invenit, et non fructus. Haec omnia allata sunt ut sciatur quid significatur per "arborem vitae in medio paradisi Dei", quod nempe bonum amoris procedens a Domino, et inde gaudium caeleste.

Poznámky pod čarou:

8910. ‘Non concupisces domum proximi tui; non concupisces uxorem proximi tui, et servum ejus et ancillam ejus, et bovem ejus et asinum ejus, et omne quod proximo tuo’: quod significet quod cavendum ab amore sui et mundi, ac ita ne mala quae continentur in praecedentibus praeceptis fiant voluntatis et sic exeant, constat ex significatione ‘concupiscere’ quod sit velle ex amore malo; quod ‘concupiscere’ id sit, est quia omnis concupiscentia est amoris cujusdam, nam nihil concupiscitur nisi ametur, estque ideo concupiscentia continuum amoris, hic amoris sui aut mundi, et est quasi respirationis ejus vita, nam quod respirat amor malus vocatur concupiscentia, at quod respirat amor bonus vocatur desiderium; ipse amor pertinet ad alteram partem mentis quae appellatur ¹ voluntas, nam quicquid amat homo hoc vult; concupiscentia autem pertinet ad utramque, nempe tam ad voluntatem quam ad intellectum, sed est proprie voluntatis in intellectu; ex his patet unde est quod per verba, ‘non concupisces illa quae proximi sunt’, significetur quod cavendum ne fiant voluntatis, nam quae fiunt voluntatis, ea appropriantur ² homini, quippe ³ voluntas est ipse homo.

[2] Creditur in mundo quod cogitatio sit homo, sed bina sunt quae constituunt vitam hominis, intellectus et voluntas; ad intellectum pertinet cogitatio, ad voluntatem affectio quae amoris; cogitatio absque affectione quae amoris non facit aliquid vitae apud hominem, sed cogitatio ex affectione quae amoris, ita intellectus ex voluntate; quod ea bina sint inter se distincta, patet unicuique qui reflectit, ex eo quod homo intelligere et percipere possit malum esse quod vult, et bonum esse quod vel vult vel non vult; ex quibus ⁴ liquet quod voluntas sit ipse homo, non autem ⁵ cogitatio nisi quantum in eam ex voluntate transit; inde est quod quae intrant in cogitationem hominis, et non per illam in voluntatem, non immundum reddant illum, sed quae intrant per cogitationem in voluntatem; quod haec ⁶ immundum reddant hominem ⁷ , est quia tunc appropriantur illi ⁸ , et fiunt ipsius nam voluntas, ut dictum est, est ipse homo; quae fiunt voluntatis dicuntur ingredi in cor ejus, et inde egredi, at quae ⁹ modo sunt cogitationis dicuntur ingredi in os, sed egredi per ventrem in secessum, secundum Domini verba apud Matthaeum, Non quod intrat in os immundum reddit hominem, sed quod egreditur ex ore, hoc immundum reddit hominem; omne quod ingreditur in os in ventrem abit, et in secessum ejicitur; quae vero egrediuntur ex ore ex corde egrediuntur, et haec immundum reddunt hominem; ex corde enim egrediuntur cogitationes malae, homicidia, adulteria, stupra, furta, falsa testimonia, blasphemiae, 15:11, 17-19 ¹⁰ ;

[3] ex his ut ex omnibus reliquis, constare potest qualis fuerat loquela Domini, quod nempe intellecta sint interna et spiritualia, sed expressa per externa seu ¹¹ naturalia, et hoc secundum ¹² correspondentias; os enim correspondet cogitationi, sicut etiam omnia quae oris ¹³ , ut labra, lingua, guttur; et cor correspondet affectioni quae amoris, ita voluntati; quod cordis correspondentia cum his sit, videatur n. 2930, 3313, 3883-3896, 7542; inde ‘ingredi in os’ est in cogitationem, et ‘egredi ex corde’ est ex voluntate; ‘in ventrem abire et in secessum seu latrinam ejici’ est in infernum, venter enim correspondet viae versus infernum, et secessus seu latrina correspondet inferno, ¹⁴ infernum quoque in Verbo vocatur ‘latrina’; inde patet quid significat, quod ‘omne quod ingreditur in os, in ventrem abeat, et in secessum ejiciatur’, quod nempe sint malum et falsum in cogitationem hominis ab inferno injecta et rursus illuc ablegata; haec non possunt immundum reddere hominem, quia ablegantur, nam homo a cogitare malum non potest desistere sed a facere illud, at ut primum ¹⁵ a cogitatione in voluntatem malum recipit, tunc non egreditur sed intrat in illum, et hoc dicitur ‘intrare in cor’; quae inde egrediuntur immundum reddunt illum, quia quod homo vult, hoc egreditur in loquelam et in actum quantum non vetant vincula externa ¹⁶ , quae sunt timor legis, jacturae famae, honoris, lucri, vitae; ex his nunc patet quod per ‘non concupisces’ significetur quod cavendum ne mala fiant voluntatis, et sic exeant.

[4] Quod ‘concupiscentia’ sit voluntatis, ita cordis, etiam constat a Domini verbis apud Matthaeum,

Audivistis quod veteribus dictum sit, Non moecheris; Ego vero dico vobis quod si quis aspexerit mulierem alienam ita ut concupiscat illam, jam adulterium commiserit cum illa in corde suo, 5:27, 28;

per ‘concupiscere’ hic intelligitur velle, et nisi timores, qui sunt vincula externa, inhiberent, facere ¹⁷ ; inde dicitur quod ‘qui aspicit mulierem ita ut concupiscat illam, commiserit adulterium cum illa in corde suo’.

[5] Concupiscentia mali etiam intelligitur per ‘oculum dextrum scandalizantem’, et concupiscentia falsi per ‘manum dexteram scandalizantem’ in Domini verbis, etiam apud ¹⁸ Matthaeum,

Si oculus dexter scandalizaverit te, erue illum et abjice abs te; melius namque erit tibi ut unum membrorum tuorum pereat, et non totum corpus tuum conjiciatur in gehennam; et si manus ¹⁹ dextera tua ²⁰ scandalizaverit te, amputa illam et abjice abs te; melius enim erit tibi ut unum membrorum tuorum pereat, et non totum corpus tuum conjiciatur in gehennam, 5:29, 30;

ex his iterum constat quomodo Dominus locutus est, quod nempe ex Divino, sicut ubivis alibi in Verbo, ita quod interna et caelestia expresserit per externa seu naturalia secundum correspondentias, hic affectionem mali seu concupiscentiam ejus, per ‘oculum dextrum scandalizantem’, et affectionem falsi seu concupiscentiam ejus per ‘manum dextram scandalizantem’; oculus enim correspondet fidei, oculus sinister vero fidei, et oculus dexter bono fidei, in opposito sensu malo quod fidei, ita ‘oculus dexter ²¹ scandalizans’ concupiscentiae mali, n. 4403-4421, 4523-4534; manus autem correspondet potentiae quae veri, manus dextera potentiae veri ex bono, in opposito sensu potentiae falsi ex malo, ita ‘manus dextera scandalizans’ concupiscentiae ejus ²² , n. ²³ 3091, 4931-4937, 8281; ‘gehenna’ est infernum concupiscentiarum; quisque videre potest quod hic per ‘oculum dextrum’ non intellectus sit oculus dexter, nec intellectum ²⁴ quod ille eruendus sit; tum quod per ‘manum dexteram’ non intellecta sit ²⁵ manus dextera, et quod ea ²⁶ amputanda sit, sed quod aliud quid, quod non sciri potest nisi sciatur quid significatur per ‘oculum’, in specie per oculum dextrum, tum ²⁴ quid per ‘manum’ et in specie' per ‘manum dexteram’, ut et quid ²⁷ per ‘scandalizare’; nec sciri potest quid per illa significatur nisi ex sensu interno.

[6] Quia concupiscentiae sunt quae ex voluntate mala, ita ex corde tali, et ex corde seu voluntate ‘exeunt homicidia, adulteria, stupra, furta, falsa testimonia, [blasphemiae, ]’ secundum Domini verba apud Matthaeum 15:19, ita talia quae in praecedentibus decalogi praeceptis continentur; ideo ²⁸ dicitur quod per ‘non concupisces illa quae proximi sunt’ significetur quod cavendum ne mala quae continentur in praecedentibus praeceptis fiant voluntatis, et sic exeant. Quod etiam per ‘non concupisces illa quae proximi sunt’ significetur quod cavendum sit ab amore sui et mundi, est quia omnia mala concupiscentiae ab illis ut a suis fontibus ²⁹ scaturiunt, videatur n. 2045, 7178, 7255, 7366-7377, 7488, 8318, 8678.

Poznámky pod čarou: