109. "Vincenti dabo edere de arbore vitae." - Quod significet qui corde recipit implebitur bono amoris et inde gaudio caelesti, constat ex significatione "vincere", quod sit corde recipere (de qua Sequitur); ex significatione "edere", quod sit appropriari et conjungi (de qua n. 2187, 2343, 3168, 3813, 5643); et ex significatione "arboris vitae", quod sit bonum amoris et inde gaudium caeleste (de qua etiam sequitur).

Quod "vincere" sit corde recipere, est quia omnis, qui recepturus est vitam spiritualem, pugnabit contra mala et falsa quae sunt vitae ejus naturalis; et quando illa vincit, tunc bona et vera, quae sunt vitae spiritualis, recipit corde: recipere corde est voluntate et amore, nam "cor" in Verbo significat illa (videatur n. 2930, 3313, 7542, 8910, 9050, 9113, 10336); quapropter recipere corde est ex voluntate seu amore facere illa; hoc intelligitur per "vincere."

[2] Quod "arbor vitae" significet bonum amoris et inde gaudium caeleste, est quia "arbores" significant talia quae sunt apud hominem in ejus interioribus, quae mentis seu animi ejus sunt, "frondes" et "folia" illa quae sunt cognitionum veri et boni, ac "fructus" ipsa bona vitae. Haec significatio "arborum" trahit suam originem ex mundo spirituali, ibi enim apparent arbores omnis generis: et arbores, quae apparent, correspondent interioribus angelorum et spirituum, quae sunt mentis eorum; arbores pulcherrimae et fructiferae, illorum interioribus qui in bono amoris et inde in Sapientia sunt; arbores minus pulchrae et fructiferae, illis qui in bono fidei; at arbores solum foliaceae et absque fructibus, illis qui modo in cognitionibus veri sunt; ac arbores tetrae cum fructibus malignis, illis qui in cognitionibus sunt et in malo vitae; illis autem qui non in cognitionibus et in malo vitae sunt, non apparent arbores, sed loco illarum saxa et arenae. Hae apparentiae in mundo spirituali actualiter fluunt ex correspondentia; nam interiora quae mentis eorum sunt per tales effigies sistuntur actualiter coram oculis eorum. (Sed haec melius videri possunt ex binis articulis in opere De Caelo et Inferno: in primo, ubi agitur De Correspondentia Caeli cum omnibus Telluris, n. 103-115; et in altero, ubi agitur De Repraesentativis et Apparentiis in Caelo, n. 170-176; et in sequentibus ibi, n. 177-190.)

[3] Inde nunc est quod in Verbo toties nominentur "arbores"; per quas ibi significantur ea apud homines quae sunt mentis eorum: et inde quoque est quod in primis capitibus Geneseos dicantur "binae arbores" in horto Edenis positae, una quae vocatur "Arbor Vitae", et altera quae "Arbor Scientiae." Per "arborem vitae" ibi significatur bonum amoris in Dominum, et inde gaudium caeleste, quae erant illis qui tunc ab ecclesia, et intelliguntur per "Hominem et ejus Uxorem"; et per "arborem scientiae" significatur jucundum cognitionum absque alio usu quam ut audiant docti et captent famam eruditionis solum propter honorem aut lucrum.

Quod "arbor vitae" etiam significet gaudium caeleste, est quia bonum amoris in Dominum, quod in specie per illam arborem significatur, gaudium caeleste in se habet (videatur in opere De Caelo et Inferno 395-414: et in Doctrina Novae Hierosolymae, n. De 230-239).

[4] Quod "arbores", quae toties nominantur in Verbo, significent interiora hominis quae mentis et animi ejus sunt, et illa quae super arboribus, ut "folia" et "fructus", talia quae ex illis, constare potest a sequentibus his locis:

"Dabo in deserto cedrum schittim, et myrtum, et arborem olei; ponam in solitudine abietem, taedam et buxum" (Esaias 41:19);

ibi agitur de ecclesiae instauratione.

"Gloria Libani ad te veniet, abies, taeda et buxus simul, ad decorandum locum sanctuarii mei" (Esaias 60:13).

"Cognoscant omnes arbores agri, quod Ego Jehovah humiliem arborem altam, exaltem arborem humiliem, arefaciam arborem viridem, et germinare faciam arborem aridam" (Ezechiel 17:24);

"Ecce Ego in te incendam ignem, qui comedet in te arborem viridem, et omnem arborem aridam" (Ezechiel 21:3 [B.A. 20:47]);

"Vitis exaruit, et ficus languet, malus punica etiamque palma et malus, omnes arbores agri exsiccatae sunt; exaruit gaudium de filiis hominum" (Joel 1:12);

"Cum angelus clanxit, facta est grando et ignis, ... qui cecidit super terram, et tertia pars arborum combusta est" (Apocalypsis 8:7);

¹ Nebuchadnezar vidit in somnio "arborem in medio terrae, cujus altitudo magna, ... folium pulchrum, flos multus, et cibus omnibus in ea" (Daniel 4:7-12).

(Quia arbores in genere significant talia quae apud hominem, ac interiora quae mentis ejus sunt faciunt, et sic quoque spiritualia quae ecclesiae, et haec et illa varia sunt, ideo tot species arborum nominantur, et unaquaeque species significat aliquod differens; quid variae species significant, ostensum est in Arcanis Caelestibus: ut quid arbor olei", n. 9277, 10261; quid "cedrus", n. 9472, 9486, 9528, 9715, 10178; quid "vitis", n. 1069, 5113, 6375, 6378, 9277; quid "ficus", 217, 4231, 5113: et sic porro.)

[5] Insuper illa quae sunt super arboribus, ut folia et fructus, significant talia quae apud hominem, "folia" vera apud illum, et "fructus" bona; ut in sequentibus:-

"Erit sicut arbor plantata juxta aquas, et juxta fluvium emittit radices;... erit folium ejus viride... nec cessabit a ferendo fructum" (Jeremias 17:8);

Juxta fluvium exeuntem e Domo Dei" ascendit super ripa hinc et hinc arbor cibi, cujus non decidit folium, neque consumitur fructus ejus; in menses suos renascitur; quia aquae ejus e sanctuario exeunt; unde fructus ejus in cibum, et folium ejus in medicamentum" (Ezechiel 47:12);

"In medio plateae et fluvii (exeuntis e throno Dei et Agni) hinc et hinc arbor vitae faciens fructus duodecim, per mensem quemvis reddens fructum suum, et folia arboris ad sanitatem gentium" (Apoc. 22 [1,] 2);

"Beatus vir, ... cujus in lege beneplacitum;... erit sicut arbor plantata juxta rivos aquarum, quae fructum suum dabit in tempore suo, et folium non decidit" (Psalm. 1 (1, 2,) 3);

"Ne timete, ... quia arbor feret fructum, ficus atque vitis dabit vim suam" (Joel 2:22);

"Saturantur arbores Jehovae, cedri Libani quas plantavit" (Psalmuss 104:16);

"Laudate Jehovam arbores fructus, et omnes cedri" (Psalm. 148:7, 9).

[6] Quia "fructus" significabant bona vitae apud hominem, ideo in Ecclesia Israelitica, quae erat ecclesia repraesentativa, mandatum fuit ut fructus arborum, sicut ipsi homines, circumciderentur; de quibus ita legitur:

Fructus arboris inservient esui praeputiabitur in Terra Canaan, "et erunt praeputiati tribus annis;... et anno quarto erit omnis fructus sanctus, laudes Jehovae; quinto autem comedentur" (Leviticus 19:23-25).

Quia "fructus arboris" significabant bona vitae, ideo etiam mandatum est,

Ut in Festo Tabernaculorum acciperent fructus arboris honoris, et ramos, ac laetarentur coram Jehovah, et sic feriarentur festum (Leviticus 23:40, 41);

per "tabernacula" enim significabantur bona amoris caelestis, et inde sanctus cultus (n. 414, 1102, 2145, 2152, 3312, ² 4391, 10545); et per "Festum Tabernaculorum" significabatur implantatio illius boni seu amoris (n. 9296). Quia "fructus" significabant bona amoris, quae sunt bona vitae, ideo

Inter benedictiones erat, quod arbor agri daret fructum suum; et inter maledictiones quod non daret fructum (Levit. 26:4, 20 ³ ).

Et ideo quoque vetitum fuit, cum obsideretur aliqua urbs,

Ne securim mitterent in aliquam arborem fructus boni (Deuteronomius 20:19, 20).

Ex his nunc constare potest quod per "fructus" significentur bona amoris, seu quod idem, bona vitae, quae etiam "opera" vocantur; ut quoque in his locis apud Evangelistas:

"Securis ad radicem arboris jacet; omnis arbor non faciens fructum. bonum exscindetur et in ignem conjicietur" (Matthaeus 3:10; 7:16-21);

"Aut facite arborem bonam et fructum bonum, aut facite arborem putrem et fructum putrem; ex fructu enim cognoscitur arbor" (Matthaeus 12:33; Luca 6:43, 44);

"Omnis palmes non ferens fructum, ⁴ auferetur, omnis autem fructum ferens putabitur, ut plus fructus ferat" (Johannes 15:2-8);

"Ficum habebat aliquis in vinea sua plantatam; venit fructum quaerens in ea, sed non invenit; dicit ad vinitorem, Ecce tribus annis venio quaerens fructum ex ficu et non invenio; exscinde eam; quid terram infrugiferam reddet?" ( ⁵ Luc. 13:6-9);

"Jesus vidit ficum juxta viam; venit ad illam, et nihil invenit in ea nisi folia tantum; dixit, Nunquam ex te fructus erit; et arefacta est statim ficus" (Matthaeus 21:19; Marcus 11:13, 14, 20);

"ficus" significat naturalem hominem et ejus interiora, et "fructus" bona ejus (n. 217, 4231, 5113); "folia" autem significant cognitiones (n. 885): inde patet, quid significatur per quod ficus arefacta sit quia Dominus in ea solum folia invenit, et non fructus. Haec omnia allata sunt ut sciatur quid significatur per "arborem vitae in medio paradisi Dei", quod nempe bonum amoris procedens a Domino, et inde gaudium caeleste.

Poznámky pod čarou:

885. "Si quis bestiam adoraverit, et imaginem ejus." Quod significet ne agnoscant religiosum de fide separata a vita et doctrinam ejus, constat ex significatione "bestiae", quod sit religiosum de fide separata a vita (de qua Sequitur); ex significatione "adorare", quod sit agnoscere et credere (de qua supra, n. 790 [a] 805 [a] 821 [a]); et ex significatione "imaginis ejus", quod sit doctrina illius religiosi, et ordinatio statuta quod prorsus talia docerentur et crederentur (de qua supra, n. 827 [a]). Per "bestiam", quam et cujus imaginem non adorabunt, intelligitur "bestia quae ascendebat ex mari" (de qua in capita praecedente, vers. 1), per quam significantur ratiocinia e naturali homine confirmantia separationem fidei a vita (de qua supra, n. 774); quod illa bestia intelligatur, patet a praecedentis capitis versu 14; per alteram autem "bestiam", quae visa est "ascendere e terra", significantur confirmationes ex Verbo pro separatione illa (de qua supra, n. 815 [a]). Quod priorem "bestiam et ejus imaginem non adorarent", et quod, qui adorarent, "cruciarentur igne et sulphure", est quia loca Verbi pro confirmanda separatione fidei a bonis operibus, adducta, absque ratiociniis ex naturali homine, non falsum et malum implantant, sed ex ratiociniis, nam ratiocinia falsificant illa; nihil enim quod in Verbo est, absque ratiociniis e naturali homine, falsificari potest; quomodo ratiocinia falsificaverunt Verbum, supra multis ostensum est.

[2] Quod ita sit, imprimis constare potest in ecclesiis in quibus sola fides pro essentiali medio salutis recepta est, quod prorsus aliter doceant qui ex sua doctrina et inde ex Verbo, et aliter qui ex Verbo et non simul ex sua doctrina. Qui ex sua doctrina et inde ex Verbo docent, illi falsificant omnia Verbi; at qui ex Verbo et non simul ex sua doctrina, illi non falsificant: causa est, quia doctrina plena est ratiociniis, tametsi ratiocinia non ita apparent, sed Verbum absque ratiociniis est: inde est quod a multis in illis ecclesiis doceatur fides conjuncta vitae, et vita conjuncta fidei; ab aliis autem fides separata a vita; hoc fit ab eruditis qui docent ex doctrina, illud ab eruditis et non eruditis qui docent ex Verbo; sic in contrarium eunt: sed usque defensores doctrinae etiam id permittunt, verum ex causa quia Verbum manifeste docet vitam ac fidem secundum vitam, et quia simplices non aliter doceri possunt quam secundum sensum Verbi exstantem; et quidam quia ipsi veritati non aperte resistere possunt, veritas enim latenter operatur et persuadet, nam e caelo apud unumquemvis influit, ac recipitur ab illis qui non male vivunt, et qui non multis confirmaverunt solam fidem ex pueritia, et tunc ex fastu eruditionis prae aliis, imprimis in dogmate justificationis per illam, in quo ponunt gloriam eruditionis superioris: hi tamen usque corde aliter cogitant dum audiunt confirmationes ex Verbo pro vita ab aliis; cogitant enim quod sola fides in se contineat opera, et quod conjuncta sint Secundum dogma justificationis, tametsi illud, sicut a multis docetur, plus separat opera a fide quam conjungit illa cum fide, immo removet illa ut non justificantia, quantum illis aliquid ab homine seu a voluntate ejus inest.

[3] Quod prorsus aliter doceatur in ecclesiis ubi sola fides recepta est, dum ex Verbo, quam dum ex doctrina, confirmari potest ex multis, ut in Ecclesia Anglicana, et in Ecclesia Lutherana. Notum est quod doctrina Ecclesiae Anglicanae doceat solam fidem, et quod praedicatores artificiose, ingeniose et eleganter adjungant ei opera, sicut recondita in fide, et quod ex fide percipiant aliquid conatus, sicut affectionis ad bonum faciendum; illi imprimis qui ad tertium aut quartum gradum per solam fidem justificati sunt; et quod illi apud quos sola fides ad illum gradum non operationem habuit, usque salventur, quia in fide latet bonum vitae reconditum, sicut in semine fructus facultas productionis: sed quod haec sint fetus animi gloriantis et se jactantis ex superiore eruditione ac ingenio prae aliis, supra in explicationibus capitum duodecimi et tertii decimi ostensum est. Quod in Ecclesia Anglicana prorsus aliter doceatur dum ex Verbo, et non simul ex doctrina, ad confirmationem velim adducere id quod in ecclesia illa quovis die festo docetur, et ab illis legitur qui Sanctam Caenam obeunt; quae sunt sequentia:

"The way and means thereto is, first, to examine your lives and conversations by the rule of God's commandments, and wherein soever ye shall perceive yourselves to have offended, either by will, word or deed, there to bewail your own sinfulness, and to confess yourselves to Almighty God with full purpose of amendment of life; and if ye shall perceive your offences to be such as are not only against God, but also against your neighbors, then ye shall reconcile yourselves unto them, being ready to make restitution and satisfaction according to the uttermost of your power, for all injuries and wrongs done by you to any other, and being likewise ready to forgive others that have offended you, as ye would have f forgiveness of your offences of God's hand; for otherwise the receiving of the holy communion doth nothing else but increase your damnation. Therefore if any of you be a blasphemer of God, a hinderer or slanderer of His word, an adulterer, or be in malice or envy, or in any other grievous crime, repent you of your sins, or else come not to the holy Table; lest after the taking of that holy sacrament the devil enter into you, as he entered into Judas, and fill you with all iniquities, and bring you to destruction both of body and soul."

Hic ne quidem nominatur fides, sed solum docentur opera, ex causa quia illa sunt ex Verbo, et non simul ex doctrina.

[4] Etiam Fides Athanasiana, quae in ecclesia illa saepe quotannis in festis coram populo legitur, ac recepta est, quia e Concilio, ut communis doctrina de Trinitate in omnibus ecclesiis Christianis, ¹ docet haec de Domino, ac de ultimo judicio ab Ipso:

"All men shall give account for their own works; and they that have done good shall go into life everlasting, and they that have done evil into everlasting fire. This is the Catholic faith, which except a man believe faithfully, he cannot be saved."

Attende nunc, reflecte et explora, numne illi qui tam ingeniose ex doctrina praedicant, aut similia credunt, includunt talia fidei sicut recondita in illa: et quia credunt quod opera non ² justificent, et quod nemo possit facere bonum a se quod est bonum, et quod bonum ab homine factum in se meritum habeat, omittunt facere, et credunt quod per reconditam vitam in sola fide, hoc est, in fide separata a bonis operibus, salventur. Sed contestari possum, quod illi qui ita credunt et simul ita vivunt, omnes in infernum veniant; at illi qui secundum praecepta in oratione praeparatoria ad Sanctam Cenam, et secundum Fidei Athanasianae ultima dicta, vivunt, in caelum veniant; hi etiam fidem habent, illi autem non habent, utcunque putent quod habeant. Dicitur, qui ex doctrina credunt et simul vivunt, quia plures, imprimis simpliciores, ex doctrina credunt, sed usque non simul ita vivunt, et hi salvantur.

[5] Simile est in Ecclesia Lutherana; ibi etiam in contrarium eunt illi qui ex doctrina et qui ex Verbo docent; qui ex doctrina, prorsus similiter ut in Ecclesia Anglicana de sola fide et de justificatione per illam docent, et tunc a salvationis medio separant et removent opera sicut non bona, et sicut meritoria, et inde non justificantia, quia ab homine; at cum ex Verbo, tunc similiter docent opera; ut constare potest ex illis quae pro communi coetu exstant scripta, et ideo in omnibus libris psalmorum sunt inserta, et vocantur "Obstacula Impaenitentium"; ubi sunt sequentia:

"Sancta Dei voluntas et manifestum Ipsius mandatum est, ut illi qui credunt praestent bona opera; quae cum propter justas causas fiunt, ac Verum finem intendunt, quae sunt praecipue propter gloriam Dei, et propter usus proximi, tunc Deo propter Christum accepta sunt, immo ex pura misericordia illa remunerat; adeo ut homo pro omni bono quod facit, remunerationem habeat; dat enim Deus laudem et honorem, ac aeternam beatitudinem, illis qui in patientia per opera student vitae aeternae: quare etiam Deus tam intense spectat ad hominum opera, Sicut manifestavit in suo sermone ad septem ecclesias in Asia, et ad omnes homines ubi de ultimo judicio: et ideo Apostolus Paulus his admonitionibus usus est ad exhortandum auditores suos ad bona opera, dicendo,

Ne defatigemur ad bonum faciendum, quia in suo tempore id messuri sumus absque intermissione' [ (Epist. ad Galatas, v1:9)] .

Quapropter qui divites sunt in bonis operibus, manifestant per id quod divites sint in fide, quoniam dum fides viva est, operatur illa per charitatem: immo fides, quae sola justificat, nusquam est sola et separata, sed secum fert bona opera, sicut bona arbor bonos fructus, sol lucem, ignis calorem, et aqua humiditatem."

Ex his nunc constare potest, quod in ecclesiis illis aliud doceatur ex doctrina et inde Verbo, et aliud ex Verbo dum non simul ex doctrina; et quod illi qui docent et simul vivunt ex doctrina, intelligantur per illos qui "adorant bestiam et ejus imaginem" (de quibus in versibus 9-11, nunc agitur); et quod illi qui docent et vivunt ex Verbo, intelligantur per illos de quibus (in versu sequente 12) dicitur, "Hic patientia sanctorum est, hic custodientes mandata Dei, et fidem Jesu."

Poznámky pod čarou: