6073. Wat zijn uw werken; dat dit betekent ten aanzien van de functies en de nutten, staat vast uit de betekenis van de werken, namelijk de goede dingen, nr. 6048, dus de nutten en de functies, want deze zijn de goede dingen; alle goede dingen die de goede dingen van de naastenliefde worden genoemd, zijn niets anders dan nutten en nutten zijn niets anders dan werken jegens de naaste, jegens het vaderland, jegens de Kerk en jegens het rijk van de Heer; ook wordt de naastenliefde zelf, in zich beschouwd, niet naastenliefde voordat zij daadwerkelijk wordt en een werk wordt; iemand liefhebben immers en hem niet het goede doen wanneer men kan, is niet liefhebben; maar hem het goede doen wanneer men kan en wel vanuit het hart, is hem liefhebben en dan liggen binnenin de daad zelf of in het werk alle dingen van de naastenliefde jegens hem bevat; de werken immers zijn de samenvatting van alle dingen van de naastenliefde en het geloof bij de mens en die zijn het die de geestelijke dingen worden genoemd en zij worden ook goede dingen door de uitoefening ervan, dat wil zeggen door de nutten. De engelen die in de hemel zijn, verlangen, omdat zij in het goede zijn vanuit de Heer, niets liever dan nutten te verrichten; deze zijn de verkwikkelijke dingen zelf van hun leven en zij genieten ook volgens de nutten gezegendheid en gelukzaligheid, nrs. 453, 454, 696, 997, 3645;

dit leert de Heer ook bij Mattheüs:

‘De Zoon des mensen zal komen in de heerlijkheid Zijns Vaders, met Zijn engelen en dan zal Hij eenieder vergelden naar zijn werken’, (Mattheüs 16:27);

onder de werken worden hier niet de werken verstaan zodanig als die in de uiterlijke vorm verschijnen, maar zodanig als ze in de innerlijke vorm zijn; zij hebben namelijk het hoedanige van de naastenliefde in zich; de engelen zien de werken niet anders en omdat de werken de samenvatting zijn van alle dingen van de naastenliefde en van het geloof bij de mens en het leven maakt dat de naastenliefde naastenliefde en het geloof is, dus het goede, had daarom de Heer Johannes meer lief dan de overige discipelen en lag deze bij het avondmaal aan Zijn bors, (Johannes 21:20);

want door hem werden de goede dingen van de naastenliefde of de werken uitgebeeld; zie de voorreden tot Genesis in de hoofdstukken 18 en 22; daarom ook zei de Heer tot hem:

‘Volg Mij’ en niet tot Petrus, door wie het geloof werd uitgebeeld; zie dezelfde voorreden; en daarom zei het geloof, namelijk Petrus, door wie het geloof werd uitgebeeld, verontwaardigd:

‘Heer, wat echter deze; Jezus zei hem: Indien Ik wil dat hij blijve, totdat Ik kome, wat gaat het u aan; gij, volg Mij’, (Johannes 21:19, 21-23);

hiermee werd ook voorzegd dat het geloof de werken zou verachten en dat die niettemin bij de Heer zijn; zoals eveneens duidelijk kan vaststaan uit de woorden van de Heer tot de schapen en de bokken, (Mattheüs 25:34-36), waar niets anders dan de werken worden opgesomd. Dat het geloof echter de Heer zou verwerpen, blijkt uit de uitbeelding door Petrus daarin dat hij Hem driemaal verloochende; dat hij dit ’s nachts deed, betekent de laatste tijd van de Kerk, wanneer er geen naastenliefde meer is, nr. 6000;

en dat hij het driemaal deed, betekent dat die tijd dan volledig is ingetreden, nrs. 1825, 2788, 4495, 5159;

dat het was voordat de haan kraaide, betekent voordat het nieuwe van de Kerk zou ontstaan, want de ochtendschemering en de morgen, die op de nacht volgen, betekenen het eerste van de Kerk, nrs. 2405, 5962.

10134. Het ene lam zult gij maken in de morgen; dat dit betekent de verwijdering van de boosheden door het goede van de onschuld uit de Heer in de staat van de liefde en van het licht daaruit in de innerlijke mens, staat vast uit de betekenis van het lam maken of dat slachtofferen, dus de verwijdering van de boosheden door het goede van de onschuld uit de Heer, waarover hierna.

Uit de betekenis van de morgen, namelijk de staat van de liefde en het licht daaruit in de innerlijke mens, waarover eveneens hierna.

Dat met het lam maken of slachtofferen, wordt aangeduid de verwijdering van de boosheden door het goede van de onschuld uit de Heer, is omdat met de brandoffers en de slachtoffers de zuivering van de boosheden en van de valsheden daaruit werd aangeduid, of wat hetzelfde is, de verwijdering ervan en de inplanting van het goede en het ware en de verbinding ervan uit de Heer, nrs. 9990, 9991, 10022, 10042, 10053.

Dat de zuivering van de boosheden de verwijdering ervan is, zie nr. 10057; dat het lam het goede van de onschuld is, nr. 10132.

Dat de verwijdering van de boosheden en de inplanting van het goede en het ware en de verbinding ervan plaatsvindt door het goede van de onschuld uit de Heer, is omdat in elk goede de onschuld zal zijn opdat het goede het goede zal zijn en dat het zonder dat goede het goede niet is.

De onschuld immers is niet alleen het vlak waarin de waarheden worden ingezaaid, maar zij is ook het wezen zelf van het goede.

Voor zoveel als dus de mens in de onschuld is, wordt het goede het goede en leeft het ware uit het goede, dus voor zoveel wordt de mens levend en voor zoveel worden de boosheden bij hem verwijderd en voor zoveel als die worden verwijderd, voor zoveel worden de goedheden en de waarheden ingeplant en verbonden uit de Heer.

Vandaar is het dat het brandoffer gedurig plaatsvond met de lammeren.

Dat al het goede van de hemel en van de Kerk in zich de onschuld heeft en dat zonder haar het goede niet het goede is, zie de nrs. 2736, 2780, 6013, 7840, 9262, 7887 en wat de onschuld is, nrs. 3994, 4001, 4797, 5236, 6107, 6765, 7902, 9262, 9936.

Dat de morgen de staat van de liefde is en van het licht daaruit in de innerlijke mens, is omdat in de hemelen bij de engelen de staten worden gevarieerd ten aanzien van de liefde en van het geloof daaruit, zoals in de wereld bij de mensen de tijden worden gevarieerd ten aanzien van de warmte en tegelijk van het licht.

Die tijden zijn, zoals bekend is: de morgen, de middag, de avond en de nacht; vandaar wordt in het Woord met de morgen de liefde aangeduid, met de middag de staat van het licht in de helderheid, met de avond de staat van het licht in het duister en met de nacht of de schemering de staat van de liefde in het duister.

Dat zodanige variaties van staten in de hemelen zijn, zie de nrs. 5672, 5962, 6110, 7218, 8426.

Dat de morgen daar de staat van de vrede en van de onschuld is, dus de staat van de liefde tot de Heer, nrs. 2405, 2780, 8426, 8812, 10114.

Dat de middag de staat van het licht in de helderheid is, nrs. 3708, 5672, 9642.

Dat de avond de staat van het licht in het duister is, nrs. 3056, 3833, 6110; en dat er geen nacht is in de hemel, maar een schemering, nr. 6110, waarmee de staat van de liefde in het duister wordt aangeduid.

Dat met de morgen wordt aangeduid de staat van de liefde en van het licht daaruit in de innerlijke mens, is omdat de engel wanneer hij in de staat van de liefde en van het licht is, dan in zijn innerlijke mens is, maar wanneer hij in de staat van het licht en van de liefde in het duister is, dat hij dan in zijn uiterlijke is.

De engelen immers hebben het innerlijke en het uiterlijke, maar wanneer zij in het innerlijke zijn, rust het uiterlijke nagenoeg, maar wanneer zij in het uiterlijke zijn, dan zijn zij in een meer grove en duistere staat, vandaar is het, dat zij wanneer zij in de staat van de liefde en van het licht zijn, in hun innerlijke zijn, dus in hun morgen, maar dat zij, wanneer zij in de staat van het licht en van de liefde in het duister zijn, in het uiterlijke zijn, dus in hun avond.

Daaruit blijkt dat de variaties van de staten plaatsvinden door de verheffingen naar de innerlijke dingen, dus in de hogere sfeer van het hemels licht en van de hemelse warmte, dus de Heer dichter nabij en door het neerlaten tot de uiterlijke dingen, in de lagere sfeer van het hemels licht en van de hemelse warmte, dus verder van de Heer verwijderd.

Men moet weten dat de innerlijke dingen hoger zijn, dus de Heer dichter nabij en dat de uiterlijke dingen lager zijn, dus verder van de Heer verwijderd en dat het licht in de hemelen het Goddelijk Ware is, dat van het geloof is en dat de warmte in de hemelen het Goddelijk Goede is dat van de liefde is, het ene en het andere voortgaande uit de Heer.

In de hemel immers is de Heer de Zon, waaruit de engelen het al van het leven hebben en vandaar de mens het al van het geestelijk en het hemels leven heeft, zie de nrs. 9548, 9684 en dat de innerlijke dingen hoger zijn, dus de Heer dichter nabij, nrs. 2148, 3084, 4599, 5146, 8325.

De mens die wordt wederverwekt en eveneens de mens die wederverwekt is, ondergaat ook variaties van staat ten aanzien van de liefde en ten aanzien van het geloof, door de verheffingen tot de innerlijke dingen en door het neerlaten naar de uiterlijke dingen.

Maar het zijn er weinigen die hierover kunnen bespiegelen, omdat zij niet weten wat denken en willen in de innerlijke mens is en in de uiterlijke, zelfs niet eens wat de innerlijke mens is en wat de uiterlijke.

Denken en willen in de innerlijke mens is denken en willen in de hemel, want de innerlijke mens is daar, maar denken en willen in de uiterlijke mens, is denken en willen in de wereld, want de uiterlijke mens is daar.

Daarom is, wanneer de mens in de liefde tot God is en in het geloof daaruit, dan in de innerlijke mens, omdat hij in de hemel is; wanneer hij echter in het duister is ten aanzien van de liefde en het geloof daaruit, dan is hij in de uiterlijke mens, omdat hij in de wereld is.

Deze staten worden eveneens verstaan onder: de morgen, de middag, de avond en de nacht of de schemering in het Woord, evenzo de staten van de Kerk.

Haar eerste staat wordt ook de morgen genoemd in het Woord, de tweede staat de middag, de derde de avond en de vierde of de laatste de nacht.

Maar wanneer de Kerk in haar nacht is, waarin zij is wanneer zij niet langer in de liefde tot God en in het geloof is, dan zet vanuit de schemering, de morgen in bij een andere natie, waar de nieuwe Kerk wordt geïnstaureerd.

Het is immers met de Kerk in het algemeen gesteld zoals met de mens in het bijzonder: zijn eerste staat is die van de onschuld, zoals eveneens van de liefde jegens de ouders, jegens de voedster en eveneens jegens de kleine vriendjes.

Zijn tweede staat is de staat van het licht, wanneer immers het kleine kind een knaap wordt, dan leert hij de dingen die van het licht zijn, dat wil zeggen, de waarheden van het geloof en hij gelooft die.

De derde staat is wanneer hij begint de wereld lief te hebben en zichzelf, wat gebeurt wanneer hij een jongeman wordt en wanneer hij gaat denken vanuit zichzelf en voor zoveel deze liefden groeien, voor zoveel neemt het geloof af en met het geloof de liefde jegens de naaste en de liefde tot God.

De vierde en laatste staat is er, wanneer hij zich niet om die dingen bekommert en te meer wanneer hij ze ontkent.

Zulke staten zijn ook de staten van iedere Kerk vanaf haar begin tot aan haar einde; haar eerste staat is ook de staat van de kindertijd, dus eveneens van de onschuld, dus van de liefde tot de Heer, deze staat van haar wordt de morgen genoemd.

De tweede staat is de staat van het licht; de derde staat is de staat van het licht in het duister, dus de avond en de vierde staat is de staat van geen liefde en vandaar ook van geen licht, dus de nacht ervan.

Dat dit zo is, heeft als oorzaak, dat de boosheden dagelijks aangroeien en voor zoveel als die aangroeien, voor zoveel steekt de een de ander aan als een besmetting, vooral de ouders hun kinderen; behalve nog dat de erfboze dingen zich geleidelijk verdichten en zo worden afgeleid.

Dat de morgen de eerste staat van de Kerk betekent en eveneens de staat van de liefde, staat vast bij Daniël: ‘Een heilige zei: Hoe lang dit visioen, het gedurige en de verwoestende overtreding.

Hij zei tot mij: Tot aan de avond de morgen tweeduizend en driehonderd, dan zal het heilige gerechtvaardigd worden’, (Daniël 8:13,14).

Daar wordt gehandeld over de komst van de Heer; de avond is de staat van de Kerk vóór Zijn komst en de morgen is de eerste staat van de Kerk na Zijn komst en in de hoogste zin de Heer Zelf.

Dat de Heer in de hoogste zin de Morgen is, is omdat Hij de Zon van de hemel is en de Zon van de hemel gaat nooit onder, maar is altijd in het oosten; vandaar wordt de Heer eveneens het Oosten genoemd, dus ook de Morgen, zie de nrs. 2405, 2780, 9668.

Bij Jesaja: ‘Tot mij een roepende uit Seïr: Wat is er van de nacht, wat is er van de nacht, wachter.

De wachter zei: De morgen komt en ook de nacht’, (Jesaja 21:11,12).

Onder de wachter wordt in de innerlijke zin degene verstaan die de staten van de Kerk en de veranderingen ervan gadeslaat, dus elke profeet.

Onder de nacht wordt de laatste staat van de Kerk verstaan, onder de morgen haar eerste staat.

Met Seïr, waarvandaan de wachter roept, wordt aangeduid de verlichting van de natiën die in de duisternis zijn; dat Seïr dit is, zie nr. 4240 en dat de nacht de laatste staat van de Kerk is, nr. 6000.

De morgen komt en ook de nacht, betekent dat hoewel er verlichting is voor hen die van de nieuwe Kerk zijn er toch nacht is voor hen die in de oude zijn.

Iets eenders wordt met de morgen aangeduid bij David: ‘In de avond zal het geween vernachten, in de morgen gezang’, (Psalm 30:6) en bij Jesaja: ‘Omtrent de tijd van de avond, zie, de schrik, voordat het morgen is, is hij er niet’, (Jesaja 17:14).

Omdat de morgen in de hoogste zin de Heer betekent en vandaar de liefde uit Hem tot Hem, ‘regende het daarom manna, dat het hemelse brood was, iedere morgen neer’, (Exodus 16:8,12,13,21).

Dat de Heer het Brood is dat van de hemel neerdaalt, dus het manna, zie (Johannes 6:33,35,48,50) en dat het brood de hemelse liefde is, dus de liefde uit de Heer tot de Heer, nrs. 2165, 2177, 3464, 4217, 4735, 5405, 5915, 9545, en omdat de Heer de Morgen en het Oosten is en omdat het al van de hemelse liefde uit Hem is, stond Hij daarom eveneens op ‘de morgen van de dag van de sabbat’, (Markus 16:9).

Daarom werd eveneens de dag vóór het paasfeest de avond genoemd, want met het paasfeest werd aangeduid de tegenwoordigheid van de Heer en de bevrijding van de gelovigen uit de verdoemenis door Hem, nrs. 7867, 9286, 9287-9292.

Wie de innerlijke zin van het Woord kent, kan weten wat het insluit, dat Petrus ‘driemaal de Heer zou hebben verloochend, voordat de haan tweemaal had gekraaid’, (Mattheüs 26:34,74,75; Markus 14:30,68,72; Lukas 22:34,60,61; Johannes 18:27).

Door Petrus immers werd het geloof van de Kerk uitgebeeld, of wat hetzelfde is, de Kerk ten aanzien van het geloof; met de tijd waarop de haan kraaide, werd aangeduid de laatste staat van de Kerk, welke tijd ook het hanengekraai werd genoemd.

Met de drievoudige verloochening werd aangeduid de volslagen verloochening van de Heer aan het einde van de Kerk.

Dat Petrus het geloof van de Kerk heeft uitgebeeld, dus de Kerk ten aanzien van het geloof, zie de voorrede tot (Genesis 18 en 22) en verder de nrs. 3750, 4738.

Dat die woorden tot Petrus hebben betekend, de verloochening van de Heer in de Kerk, wanneer haar einde daar is, nrs. 6000, 6073, 10087.

De Heer wordt immers verloochend wanneer er niet langer enig geloof is en het geloof is er niet, wanneer er niet langer naastenliefde is.

Drie betekent het volledige, nrs. 2788, 4495, 7715, 8347, 9198, 9488, 9489, vandaar is het dat er werd gezegd dat hij driemaal zou verloochenen.

Dat dit heeft plaatsgevonden in de schemering, toen de morgen op komst was, staat vast bij (Johannes 18:28) en dat het hanengekraai en de ochtendschemering hetzelfde is, blijkt bij Markus: ‘Waakt, gij weet immers niet wanneer de Heer des huizes zal komen; ’s avonds of te middernacht of met het hanengekraai of in de morgen’, (Markus 13:35).

Hieruit kan vaststaan wat met de morgen wordt aangeduid.

9642. Planken voor de hoek van de middag naar het zuiden; dat dit betekent tot in de innerlijke en binnenste dingen, waar het ware in het licht is, staat vast uit de betekenis van de planken van het habitakel, namelijk het goede dat de hemel ondersteunt, nr. 9634; uit de betekenis van de hoek, wanneer het wordt gezegd van de streken van de wereld, namelijk waar die staat is die wordt aangewezen en aangeduid met de streek, waarover hierna; en uit de betekenis van de middag naar het zuiden, namelijk de innerlijke en de binnenste dingen, waar het ware in zijn licht is; met de middag wordt immers de staat van het licht aangeduid, die de staat van het inzicht van de waarheden is, dus eveneens de innerlijke staat, want in de hemelen groeit het licht en met het licht het inzicht en de wijsheid tot de innerlijke dingen; verder van de innerlijke dingen af is de schaduw, deze staat wordt aangeduid met het noorden.

Vandaar nu is het, dat met de hoek van de middag en het zuiden wordt aangeduid tot aan de innerlijke en binnenste dingen, waar het ware in het licht is.

Hetzelfde wordt aangeduid bij Jesaja, met de middag en het zuiden: ‘Ik zal zeggen tot het noorden: Geef en tot de middag: Houd niet terug; breng Mijn zonen van verre en Mijn dochters van het uiteinde der aarde’, (Jesaja 43:6); daar wordt gehandeld over de Nieuwe Kerk; zeggen tot het noorden, is tot hen die in de duisternis zijn of in de onwetendheid ten aanzien van de waarheden van het geloof, namelijk de natiën buiten de Kerk; zeggen tot de middag is tot hen die in het licht zijn krachtens de erkentenissen van het goede en het ware, dus zij die binnen de Kerk zijn; en daarom wordt tot de laatstgenoemden gezegd, dat zij niet zouden terughouden, maar tot de eerdergenoemden, dat zij zouden geven.

Bij Ezechiël: ‘Zet uw aangezichten tot de weg van de middag en drup naar de middag en zeg tot het woud van de middag: Zie, Ik ben een vuur ontstekende in u, hetwelk in u alle groene boom zal verteren en alle aangezichten zullen verbrand worden van de middag tot het noorden. Zet uw aangezichten naar Jeruzalem en drup tegen de heiligdommen en profeteer tegen het land van Israël’, (Ezechiël 20:46,47; 21:2); de middag staat hier voor hen die in het licht van het ware uit het Woord zijn, dus voor hen die van de Kerk zijn, maar die in de valsheden zijn die zij bevestigen vanuit de letterlijke zin van het Woord, omgedraaid ontvouwd; daarom wordt er gezegd: het woud des velds tot de middag en het woud van de middag; het woud is het regerende wetenschappelijke, de tuin echter is het regerende ware.

Daaruit blijkt wat er wordt aangeduid met de aangezichten zetten tot de weg van de middag en druppen [uw woorden] naar de middag en profeteren tegen het woud des velds tot de middag; en daarna met: zet de aangezichten naar Jeruzalem en drup tegen de heiligdommen en profeteer tegen het land Israël; Jeruzalem immers en het land van Israël is de Kerk en de heiligdommen daar zijn de dingen die van de Kerk zijn.

Bij Jesaja: ‘Indien gij voor de hongerige uw ziel zult hebben tevoorschijn gebracht en de verdrukte ziel zult hebben verzadigd, zo zal uw licht in de duisternis opgaan en uw donkerheid zoals de middag’, (Jesaja 58:10); de duisternis en de donkerheid staan voor de onwetendheid omtrent het ware en het goede; het licht en de middag voor het verstand ervan.

Bij dezelfde: ‘Breng raad aan, houd gericht, stel uw schaduw zoals de nacht in het midden van de middag, verberg de verdrevenen, onthul de zwervende niet’, (Jesaja 16:3); in het midden van de middag, staat voor in het midden van het licht van het ware.

Bij Jeremia: ‘Heiligt de slag tegen de dochter van Zion, staat op en laat ons opklimmen op de middag, omdat de dag heengaat, omdat de schaduwen van de avond zich hebben geneigd’, (Jeremia 6:4); opklimmen op de middag, voor tegen de Kerk, waar het ware is in het licht vanuit het Woord.

Bij Amos: ‘Ik zal de zon doen ondergaan op de middag en Ik zal het land verduisteren in de dag des lichts’, (Amos 8:9); voor, alle licht van het ware uitblussen dat vanuit het Woord is.

Bij David: ‘ Gij zult niet vrezen voor de schrik van de nacht, voor de pijl die overdag vliegt, voor de pest in de donkerheid, voor de dood die verwoest in de middag’, (Psalm 91:5,6); de schrik van de nacht staat voor de valsheden van het boze die uit de hel zijn; de pijl die overdag vliegt, voor het valse dat openlijk wordt onderwezen; de dood die verwoest wordt in de middag, voor het boze waarin men openlijk leeft, waardoor het ware wordt vernietigd waar dit in zijn licht uit het Woord kan zijn.

Bij Jesaja: ‘De profetische uitspraak van de woestijn der zee: zoals de wervelwinden uit de middag om door te gaan; uit de woestijn komt het, uit een verschrikkelijk land’, (Jesaja 21:1).

Bij Daniël: ‘De geitenbok maakte zich zeer groot en zijn hoorn groeide naar de middag en naar de opgang en naar het sierlijke; en hij groeide tot aan het heir der hemelen en hij wierp ter aarde neder van het heir en van de sterren en hij vertrad ze’, (Daniël 8:8-10).

Daar wordt gehandeld over de staat van de toekomstige Kerk en er wordt voorzegd dat de Kerk zal vergaan door de leer ten aanzien van het geloof gescheiden van het goede van de naastenliefde; de geitenbok is zo’n geloof, nrs. 4169, 4769; met de hoorn groeien naar de middag, staat voor de macht van het valse daaruit tegen de waarheden; naar de opgang, voor tegen de goedheden; naar het sierlijke, voor tegen de Kerk; tot het heir der hemelen, voor tegen alle goedheden en waarheden van de hemel; ter aarde neerwerpen van het heir en van de sterren, voor die vernietigen en de erkentenissen zelf van het goede en het ware, nr. 4697.

Bij dezelfde profeet wordt de oorlog beschreven tussen de koning van de middag en de koning van het noorden, (Daniël 11:1); en met de koning van de middag wordt aangeduid het licht van het ware vanuit het Woord en met de koning van het noorden de redenering ten aanzien van de waarheden vanuit wetenschappelijke dingen; de wisselvalligheden die de Kerk zal ondergaan totdat zij zal vergaan, worden beschreven met de verschillende wederwaardigheden van die oorlog.

Aangezien de middag het ware in het licht betekende, was het daarom verordend, ‘dat de stammen van Ruben, Simeon en Gad zouden legeren naar de middag’, (Numeri 2:10-15); de legeringen beeldden uit de ordening van alle dingen die in de hemelen zijn volgens de waarheden en de goedheden van het geloof en van de liefde, nrs. 4236, 8103, 8193, 8196; en de twaalf stammen die legerden, betekenden alle waarheden en goedheden in een samenvatting, nrs. 3858, 3862, 3926, 3939, 4060, 6335, 6337, 6397, 6640, 7836, 7891, 7996, 7997; met de stam van Ruben werd aangeduid het ware van het geloof door de leer, nrs. 3861, 3866, 5542; met de stam van Simeon het ware van het geloof door het leven daaruit, nrs. 3869-3872, 4497, 4502, 4503, 5482; en met de stam van Gad werden de werken uit die waarheden aangeduid, nrs. 6404, 6405.

Daaruit blijkt, waarom zij naar de middag waren gelegerd; alle dingen immers die van het ware of van het geloof zijn, zijn van de middag, omdat zij van het licht zijn.

Hieruit staat nu vast wat met de hoek van de middag wordt aangeduid, namelijk waar de staat van het ware in het licht is; want alle staten van het goede van de liefde en van het ware van het geloof worden aangeduid met de vier hoeken van de aarde: de staten van het goede van de liefde met de hoek van het oosten en met de hoek van het westen en de staten van het ware van het geloof met de hoek van de middag en van het noorden; eender met de vier hoeken in de Openbaring: ‘De engelen waren staande op de vier hoeken van de aarde, terughoudende de vier winden van de aarde, opdat de wind niet zou waaien op de aarde’, (Openbaring 7:1); en elders: ‘De satan zal uitgaan om de natiën te verleiden die in de vier hoeken van de aarde zijn’, (Openbaring 20:7,8).

Bij Mattheüs: ‘Hij zal Zijn engelen zenden en zij zullen vergaderen de uitverkorenen uit de vier winden, van de grenzen van de hemelen tot de grenzen ervan’, (Mattheüs 24:31).

Bij Ezechiël: ‘Van de vier winden komt, gij geest en blaas in de gedoden, opdat zij leven’, (Ezechiël 37:9).

Omdat met die winden of met die streken, alle dingen van het goede en het ware werden aangeduid, dus alle dingen van de hemel en van de Kerk en met de tempel de hemel of de Kerk werd aangeduid, was het daarom vanaf oude tijden gebruikelijk om aan de tempels een ligging te geven naar het oosten en het westen, aangezien het oosten het goede van de liefde in zijn opkomen betekende en het westen het goede van de liefde in zijn ondergaan; dit ontleende de oorsprong aan de uitbeeldingen, waarin de ouden die van de Kerk waren, waren geweest.