267. Quod angeli tantam sapientiam recipere possint. est quia aperta sunt interiora eorum, et sapientia sicut omnis perfectio crescit versus interiora, ita secundum aperitionem eorum. ¹ Sunt tres gradus vitae, qui correspondent tribus caelis, apud unumquemvis angelum (videatur 29-40); illi, apud quos primus gradus apertus est, in caelo primo seu ultimo sunt illi, apud quos secundus gradus apertus est, in caelo secundo seu medio sunt illi autem apud quos tertius gradus apertus est, in caelo tertio seu intimo sunt: secundum hos gradus est sapientia angelorum in caelis inde sapientia angelorum intimi caeli immensum transcendit sapientiam angelorum medii caeli, et horum sapientia sapientiam angelorum ultimi caeli (videatur supra, 209, 210; et quales gradus sint, 38). Quod talia discrimina sint, est quia illa quae in superiori gradu sunt, singularia sunt, et quae in inferiori communia, et communia sunt continentia singularium se habent singularia ad communia sicut millia aut myriades ad unum, ita sapientia angelorum superioris caeli ad sapientiam angelorum inferioris caeli respective. Sed horum sapientia usque similiter transcendit sapientiam hominis, nam homo in corporeo et ejus sensualibus est, et sensualia corporea hominis sunt in infimo gradu. inde patet. qualis sapientia est illis qui ex sensualibus cogitant, hoc est, illis qui sensuales homines vocantur, quod nempe non sint in aliqua sapientia, sed solum in scientia. ² Aliter vero illi homines, quorum cogitationes elevatae sunt supra sensualia, et magis quorum interiora aperta sunt usque in lucem caeli.

Fusnotat:

5094. ‘Pincerna et pistor’: quod significet de sensualibus utriusque generis, constat ex significatione ‘pincernae’ quod sit sensuale subordinatum parti intellectuali, de qua n. 5077; et ex significatione ‘pistoris’ quod sit sensuale subordinatum parti voluntariae, de qua n. 5078; quod haec rejecta sint ab interiore naturali, supra n. 5083, 5089 dictum; at sciendum quod ipsa sensualia non rejecta sint, nempe quae sunt visus, auditus, olfactus, gustus, tactus, nam ex his vivit corpus, sed intuitiones seu cogitationes ex illis, tum affectiones ac cupidines ex illis; in memoriam externam seu naturalem hominis intrant objecta e mundo per sensualia illa ab una parte, et in illam intrant objecta per rationalia ab altera parte; haec se in memoria illa separant; quae intrarunt per rationalia, se locant interius, quae autem intrarunt per sensualia, se locant exterius; inde naturale fit duplex, nempe interius et exterius, ut quoque supra dictum;

[2] naturale interius est quod repraesentatur per ‘Pharaonem regem Aegypti’, naturale autem exterius per ‘pincernam et pistorem’; qualis differentia sit, constare potest ex intuitionibus rerum seu cogitationibus et inde conclusionibus; qui cogitat et concludit ex interiore naturali, is quantum per rationale hausit, tantum est rationalis; at qui cogitat et concludit ab exteriore naturali, is quantum ex sensualibus hausit, tantum est sensualis; talis homo etiam vocatur sensualis homo, alter vero rationalis naturalis. Homo cum moritur, omne naturale secum habet, et quale in mundo apud illum formatum est, tale quoque manet; quantum imbuerat ex rationali, tantum quoque rationalis est, et quantum ex sensuali tantum est sensualis; differentia est quod naturale quantum hauserat et appropriaverat sibi ex rationali, tantum spectet sensualia quae sunt naturalis exterioris infra se, et tantum dominetur his, vilipendendo et rejiciendo fallacias quae inde; at naturale quantum hauserat et appropriaverat sibi ex sensualibus corporis, quod tantum spectet rationalia sicut infra se, illa vilipendendo et rejiciendo;

[3] sicut pro exemplo: rationalis naturalis homo potest comprehendere quod homo non vivat ex se, sed per influxum vitae per caelum a Domino; at sensualis homo hoc non potest comprehendere, dicit enim quod sentiat et appercipiat manifeste quod vita sit in se, et quod contra sensum loqui sit vanum. Sit etiam pro exemplo: rationalis naturalis homo comprehendit quod caelum et infernum sit, at sensualis homo illa negat quia non capit quod purior mundus quam quem oculis videt, detur; rationalis naturalis homo comprehendit quod sint spiritus et angeli qui inconspicui; at sensualis homo non comprehendit, putando nihil esse quod non videt et tangit.

[4] Sit quoque pro exemplo: rationalis naturalis homo comprehendit quod intelligentis sit intueri fines, ac praevidere et disponere media ad finem quendam ultimum; is cum spectat naturam ex ordine rerum, videt ¹ quod natura sit complexus mediorum, et tunc appercipit quod Supremum Ens intelligens disposuerit illa; sed ad quem finem ultimum, non videt nisi spiritualis fiat; at sensualis homo non comprehendit quod aliquid ² distinctum a natura dari queat, ita nec quod aliquod Ens quod supra naturam ³ ; quid intelligere, quid sapere, quid intueri fines, et disponere media, non capit nisi dicatur naturale, et cum dicitur naturale, ideam de illis habet qualem artifex de automato. Ex his paucis constare potest quid intelligitur per interius naturale et exterius naturale; et per quod sensualia rejecta sint, quod nempe non illa quae sunt visus, auditus, olfactus, gustus et tactus in corpore, sed quod conclusiones inde de interioribus.

Fusnotat:

4545. ‘Et purificemini et mutate vestes vestras’: quod significet sanctitatem induendam, constat a significatione ‘purificari’ seu mundari quod sit sanctificari, de qua sequitur; et a significatione ‘mutare vestes’ quod sit induere, hic sancta vera, nam per ‘vestes’ in sensu interno Verbi, significantur vera; quod ‘mutare vestes’ fuerit repraesentativum in Ecclesia receptum, manifeste patet, sed quid repraesentavit, nemo scire potest nisi sciat quid ‘vestes’ in sensu interno significant; quod sint vera, videatur n. 2576; hic ¹ quia’ in sensu interno de rejectione falsorum, et dispositione verorum in naturali a bono agitur, ideo memoratur quod a Jacobo mandatum ut mutarent vestes:

[2] quod ‘mutare vestes’ fuerit repraesentativum quod induerentur sancta vera: constare quoque potest ex aliis locis in Verbo, ut apud Esaiam,

Excitare, excitare, ² indue robur tuum, Zion, indue vestes decoris tui, Hierosolyma, civitas sancta, quia non addet veniat in te amplius praeputiatus et immundus, 52:1;

quia ‘Zion’ est Ecclesia caelestis, et ‘Hierosolyma’ Ecclesia spiritualis et Ecclesia caelestis est quae in bono est ex amore in Dominum, et Ecclesia spiritualis in vero ex fide et charitate, ideo de Zione praedicatur ‘robur’, et de Hierosolyma ‘vestes’;

[3] et quod sic mundi essent: apud Zachariam,

Jehoshua fuit indutus vestibus pollutis, et sic stabat coram angelo; et respondit dixitque ad stantes coram illo, dicendo, Removete vestes pollutas a super illo; et ad illum dixit, Vide, transire feci a super te iniquitatem tuam, induendo te vestibus mutatoriis, 3:3, 4;

inde etiam patet quod ‘removere vestes et indui vestibus mutatoriis’ repraesentaverit purificationem a falsis, nam dicitur, ‘transire feci super te iniquitatem tuam’; ex eo etiam vestes habebant mutatorias, et dicebantur mutatoriae, quarum mentio passim in Verbo fit, quia per illas sistebantur repraesentationes.

[4] Quoniam ³ per vestium mutationes talia repraesentabantur, ideo ubi in sensu interno agitur de novo Templo apud Ezechielem,

per quod significatur nova Ecclesia dicitur, Quando intrant sacerdotes, non exibunt ex sancto ad atrium exterius, sed ibi deponent vestes suas in quibus ministrarunt quia sanctitas illae, ac induent vestes alias, et accedent ad quae populo, 42:14:

et apud eundem,

Quando exibunt ad atrium exterius... ad populum, exeunt vestes suas in quibus ministrantes, et reponent illas in cubiculis sanctitatis, et induent vestes alias, et sanctificabunt populi vestibus aliis, ⁴ 44:19;

[5] quod per ‘templum novum’ et per civitatem et terram sanctam, de quibus apud Prophetam ibi [et] in capitibus quae praecedunt et sequuntur, non intelligatur aliquod novum templum, nec nova civitas aut ⁵ nova terra, quisque videre potest, memorantur enim sacrificia et ritualia, quae e novo instauranda, et quae tamen abroganda erunt ⁶ , et quoque memorantur nominatim tribus Israelis quae terram in hereditates inter se partirentur ⁷ , quae tamen dispersae fuerunt ⁸ , et nusquam redierunt; inde patet quod per ritualia ibi memorata significentur spiritualia et caelestia quae sunt Ecclesiae; similia quae per mutationem vestium, cum ministraret Aharon, apud Mosen,

cum facturus est holocaustum, Induet amictum suum, femoralia lini, ... cinerem ponet juxta altare: post exuet vestes suas, et induet vestes alias, et educet cinerem in locum mundum extra castra, Lev.

6:2-5 [KJV 9-12],

et sic faciet holocaustum.

[6] Quod ‘mundari’ sit sanctificari, constare potest a mundationibus quae jussae sunt, ut nempe carnem suam et vestes suas lavarent, utque spargerentur aquis separationis; quod per talia nemo sanctificetur, unusquisque qui de spirituali homine aliquid novit, scire potest; quid enim commune habet iniquitas et peccatum cum vestibus quibus induitur homo, et tamen aliquoties dicitur, quod postquam se mundaverint ⁹ , sancti essent; inde quoque patet quod ritualia Israelitis jussa non fuerint aliunde sancta quam quod repraesentaverint sancta, consequenter quod illi qui repraesentaverunt, quoad suas personas ‘non inde’ sancti facti sint, sed quod sanctitas repraesentata abstracte ab illis affecerit spiritus qui apud illos, et inde angelos in caelo, n. 4307;

[7] communicatio enim caeli cum homine necessario erit ut subsistere possit genus humanum, et hoc per Ecclesiam; alioquin fierent sicut bestiae absque vinculis internis et externis, et sic rueret unusquisque absque frenis in alterius perniciem, seque mutuo exstinguerent; et quia tunc temporis non communicatio dari potuit per aliquam Ecclesiam, ideo provisum est a Domino ut miraculose fieret per repraesentativa: quod sanctificatio repraesentaretur per rituale lavationis et mundationis, patet a pluribus locis in Verbo; sicut cum Jehovah descendit super montem Sinai, dixit ad Mosen, Sanctifica eos hodie et cras, et lavent vestes suas; et sint parati in diem tertium, Exod. 19:10, 11:

apud Ezechielem,

Spargam super vos aquas mundas, et mundabimini ab omnibus vestris immunditiis, et ab omnibus vestris idolis mundabo vos et dabo vobis cor novum et spiritum novum dabo in medio vestri, 36:25, 26;

manifeste quod ‘spargere aquas mundas’ repraesentaverit purificationem cordis, ita quod ‘mundari’ sit sanctificari.

Fusnotat: