10360. En onderhouden zult gij de sabbat; dat dit betekent, dat het Goddelijk Menselijke van de Heer moet worden vereerd, staat vast uit de betekenis van onderhouden, wanneer het wordt gezegd van het Goddelijke, namelijk vereren.

En uit de betekenis van de sabbat, namelijk in de hoogste zin het één-zijn van het Goddelijke, dat de Vader wordt genoemd en van het Goddelijk Menselijke, dat de Zoon wordt genoemd, dus het Goddelijk Menselijke in Wie dat één-zijn is.

Dat met de sabbat dit één-zijn wordt aangeduid, is omdat met de zes dagen van arbeid, die aan de zevende dag voorafgaan, elke staat van strijd wordt aangeduid, want arbeid in de geestelijke zin is niet de arbeid zodanig als die in de wereld is, maar een zodanige als degenen hebben die in de Kerk zijn, voordat zij de Kerk binnentreden en Kerk worden; deze arbeid is de strijd tegen de boosheden en de valsheden vanuit het boze.

Een eendere strijd in de geestelijke zin had de Heer toen Hij in de wereld was; toen heeft Hij immers tegen de hellen gestreden en die eveneens met de hemelen in de orde teruggebracht; en toen heeft Hij tegelijk Zijn Menselijke verheerlijkt, dat wil zeggen, verenigd met het Goddelijke Zelf dat Hij vanuit de ontvangenis had, nrs. 9715, 9809.

De tijd en de staat toen de Heer in die worstelingen was, wordt aangeduid met de zes dagen van arbeid, maar de staat, toen het één-zijn had plaatsgevonden, wordt aangeduid met de zevende dag, die de sabbat wordt genoemd, naar het woord rust, omdat de Heer toen rust had.

Vandaar wordt met de sabbat ook de verbinding aangeduid van de Heer met de hemel, met de Kerk, met de engel van de hemel en met de mens van de Kerk.

De oorzaak hiervan is, dat allen die in de hemel zullen komen, eerst in worstelingen zullen zijn tegen de boosheden en de valsheden vanuit het boze en wanneer deze zijn afgescheiden, treden zij de hemel binnen en worden zij met de Heer verbonden en dan hebben zij rust, evenzo de mensen in de wereld.

Het is bekend dat deze eveneens in worstelingen zullen zijn of dat zij verzoekingen hebben te ondergaan, voordat in hen het goede en het ware, die de Kerk maken, zijn ingeplant, dus voordat zij met de Heer zijn verbonden en dus voordat zij rust hebben.

Daaruit blijkt waar het vandaan is dat de staat van de strijd wordt aangeduid met de zes dagen van arbeid en de rust en ook de verbinding van de zevende dag of de sabbat.

Dat ook de verbinding van het goede en het ware met de sabbat wordt aangeduid, is omdat de mens, wanneer hij in worstelingen is, dan in de ware dingen is, maar dat hij, maar wanneer die waarheden verbonden zijn met het goede, dus wanneer de mens in het goede is, dan rust heeft; evenzo de Heer.

Toen Hij in de wereld was en met de hellen streed, was Hij ten aanzien van Zijn Menselijke het Goddelijk Ware en toen Hij Zijn Menselijke met het Goddelijke verenigde, werd Hij ook ten aanzien van Zijn Menselijke het Goddelijk Goede, of Jehovah.

Dat de zes dagen die aan de sabbat voorafgaan, de worstelingen zijn die voorafgaan en voorbereiden tot het hemels huwelijk, dat de verbinding van het ware met het goede is, zie de nrs. 8510, 8888, 9431.

Over de vorige staat, wanneer de mens in de waarheden is en dan in de worstelingen tegen de boosheden en de valsheden van het boze, welke staat met de zes dagen van arbeid wordt aangeduid en over de latere staat, wanneer hij in het goede is en door de Heer wordt geleid, dat met de sabbat wordt aangeduid, nrs. 7923, 7992, 8505, 8506, 8510, 8512, 8516, 8539, 8643, 8648, 8658, 8585, 8690, 8701, 8772, 9139, 9832, 9224, 9227, 9230, 9274.

Dat de Heer toen Hij in de wereld was, Zijn Menselijke eerst het Goddelijk Ware heeft gemaakt en daarna het Goddelijk Goede, zie de nrs. 9199, 9315; en dat dit heeft plaatsgevonden door de worstelingen van de verzoekingen, nr. 9528.

Wie dus weet, dat onder de sabbat in de hoogste zin het één-zijn wordt verstaan van het Goddelijke Zelf in het Goddelijk Menselijke van de Heer, kan weten wat de dingen betekenen die in het Woord zo vaak van de sabbat wordt gezegd, dus die worden gezegd bij Jesaja: ‘Indien gij uw voet zal hebben afgekeerd van de sabbat, zodat gij niet uw willen doet op de dag van Mijn heiligheid, maar de sabbat zult hebben genoemd verlustigingen, vererenswaardig voor de Heilige van Jehovah en die zult hebben geëerd, zodat gij uw wegen niet doet, noch uw verlangen vindt of een woord spreekt, dan zult gij u verlustigen over Jehovah en Ik zal u verheffen in de verheven dingen van de aarde en Ik zal u spijzigen met de erfenis van uw vader Jakob’, (Jesaja 58:13,14).

Degene die de innerlijke zin van het Woord kent, kan duidelijk zien dat daar met de sabbat de staat van de verbinding van de mens met de Heer wordt aangeduid, dus de staat wanneer de mens door de Heer wordt geleid en niet door zichzelf, welke staat er is wanneer hij in het goede is; immers geleid worden door de Heer en niet door zichzelf, is de voet afkeren van de sabbat, niet zijn willen doen, niet zijn wegen doen, niet zijn verlangen vinden en niet het woord spreken.

Dat dan in hem de Kerk is en de hemel, wordt daarmee aangeduid dat hij zal worden verheven in de verheven dingen van de aarde en gespijzigd met de erfenis van Jakob, wordt daarmee aangeduid dat de sabbat de dag der heiligheid wordt genoemd en de verlustigingen voor de Heilige van Jehovah.

Bij Jeremia: ‘Indien gij de sabbatdag heiligt, zo zullen door de poorten van deze stad binnentreden koningen en vorsten, zittende op de troon van David, rijdende in de wagen en op paarden’, (Jeremia 17:24,25).

Wie de innerlijke zin van het Woord niet weet, zal menen, dat deze dingen volgens de zin van de letter moet worden verstaan, namelijk indien zij de sabbat zullen hebben geheiligd, koningen en vorsten zullen binnentreden door de poorten van de stad Jeruzalem en zullen rijden in een wagen en op paarden; maar dit is de zin niet, maar, dat zij die het Goddelijk Menselijke van de Heer van de Heer heilig vereren, in de Goddelijke waarheden van de hemel en van de Kerk zullen zijn.

Onder Jeruzalem immers wordt de Kerk verstaan, onder de koningen en de vorsten de Goddelijke waarheden ervan, onder de troon van David de hemel waar de Heer is, onder de wagen de leer van het goede en het ware en onder de paarden het verstand dat verlicht is.

Dat Jeruzalem de Kerk is, zie de nrs. 2117, 3654; dat de koningen de Goddelijk waarheden zijn, nrs. 1672, 2015, 2069, 3009, 4575, 4581, 4966, 5044, 5068, 6148; dat de vorsten de voornaamste waarheden zijn, nrs. 1482, 2089, 9954; dat de troon de hemel is, nr. 5313; dat de wagen de leer van het goede en het ware is, nrs. 5321, 8215; dat de paarden het verstandelijke zijn dat wordt verlicht, nrs. 2760-2762, 3217, 5321, 6534.

Omdat met de sabbat de Heer wordt aangeduid ten aanzien van het Goddelijk Menselijke, waarin het één-zijn is, was het daarom bevolen, ‘dat de broden der aangezichten zouden worden geordend op de tafel iedere sabbat’, (Leviticus 24:8).

Dat de Heer ten aanzien van het Goddelijk Menselijke onder het Brood wordt verstaan, is in de Kerk bekend.

Daarom noemde de Heer Zich ook, toen Hij in de wereld was ‘de Heer van de sabbat’, (Mattheüs 12:7,8; Markus 2:27,28; Lukas 6:1-5).

Daarom heeft de Heer, toen Hij in de wereld was en Zijn Menselijke met het Goddelijke Zelf verenigde, de sabbat afgeschaft ten aanzien van de uitbeeldende eredienst of ten aanzien van de eredienst ervan, zodanig als deze was bij het Israëlitische volk en heeft Hij van de sabbatdag een dag van onderricht in de leer van het geloof en van de liefde gemaakt.

Iets zodanigs sluit het volgende in bij Johannes: ‘Jezus, iemand genezende op de sabbatdag, zei tot hem: Neem uw bed op en wandel. En hij nam het bed op en hij wandelde. De Joden zeiden, dat het niet was geoorloofd het bed te dragen op de sabbatdag; en zij zochten de Heer af te maken, omdat Hij de sabbat brak’, (Johannes 5:8-11,18).

Met de genezing van de zieke wordt de zuivering van de mens van de boosheden en de valsheden van het boze aangeduid; met het bed wordt de leer aangeduid en met wandelen het leven.

Dat alle genezingen van ziekten die door de Heer plaatsvonden, de zuiveringen insluiten van de boosheden en de valsheden of de herstelling van het geestelijk leven, zie de nrs. 8364, 9031, 9086; dat wandelen het leven is, nrs. 519, 1794, 8417, 8420; dat het bed de leer is, staat vast uit die plaatsen in het Woord waar het bed wordt genoemd en eveneens uit de uitbeeldingen in het andere leven.

Wanneer daar een bed verschijnt en iemand die daarin ligt, dan wordt de leer aangeduid waarin hij is; vandaar verschijnen daar allerfraaiste beelden aan hen die in de waarheden vanuit het goede zijn.

Maar dat zulke dingen worden aangeduid met die woorden van de Heer, kan niemand weten dan alleen door de innerlijke zin; de Heer heeft immers gesproken door overeenstemmingen, dus door aanduidingen, omdat Hij uit het Goddelijke sprak.

9809. Om Mij het priesterschap te bedienen; dat dit het uitbeeldende van de Heer betekent, staat vast uit de betekenis van het priesterschap, namelijk in de hoogste zin elk ambt dat de Heer als Heiland vervult; en al wat Hij als Heiland vervult, is vanuit de Goddelijke Liefde, dus vanuit het Goddelijk Goede, want al het goede is van de liefde.

Vandaar eveneens wordt met het priesterschap in de hoogste zin aangeduid het Goddelijk Goede van de Goddelijke Liefde van de Heer.

Er is het Goddelijk Goede en er is het Goddelijk Ware.

Het Goddelijk Goede is in de Heer, dus is dit het Zijn van Hemzelf, dat in het Woord Jehovah wordt genoemd; het Goddelijk Ware echter is uit de Heer en is dus het Bestaan uit dat Zijn; dit wordt in het Woord verstaan onder God.

En omdat dat wat Bestaat uit Hemzelf is, ook Hijzelf is, is daarom de Heer eveneens het Goddelijk Ware, dat Zijn Goddelijke in de hemelen is; de hemelen immers bestaan vanuit Hem; de engelen daar zijn de opnemende vormen van Zijn Goddelijke: de hemelse engelen de opnemende vormen van het Goddelijk Goede dat uit Hem is en de geestelijke engelen zijn de opnemende vormen van het Goddelijk Ware dat daaruit is.

Hieruit kan nu vaststaan wat er van de Heer werd uitgebeeld door het priesterschap en wat er van de Heer werd uitgebeeld door het koningschap, namelijk met het priesterschap het Goddelijk Goede van Zijn Goddelijke Liefde en met het koningschap het Goddelijk Ware daaruit.

Dat door het priesterschap werd uitgebeeld het Goddelijk Goede van de Goddelijke Liefde van de Heer, dus elk ambt dat de Heer vervult als Heiland, staat vast uit het volgende in het Woord; bij David: ‘Het gezegde van Jehovah tot mijn Heer: Zit aan Mijn rechter, totdat Ik uw vijanden gezet zal hebben tot een voetbank van Uw voeten; Jehovah zal de scepter der sterkte zenden uit Zion; heers in het midden van Uw vijanden. Uw volk is van bereidwilligheden, op de dag van Uw onverschrokkenheid; in de eren der heiligheid.

Uit de baarmoeder, uit de dageraad zal U de dauw van Uw geboorte zijn. Jehovah heeft gezworen en het zal Hem niet berouwen.

Gij zijt priester tot in het eeuwige, naar Mijn Woord, Malkizedech.

De Heer is aan uw rechter; Hij heeft ten dage van Zijn toorn koningen geslagen; Hij heeft gericht onder de natiën; Hij heeft vervuld met lijken; Hij heeft het hoofd over veel land geslagen; uit de stroom op de weg zal hij drinken; deswege zal hij het hoofd omhoogheffen’, (Psalm 110:1-7).

Hieruit blijkt, wat de Heer als priester is, dus wat het priesterschap in de Heer heeft uitgebeeld, namelijk al het werk van de zaliging van het menselijk geslacht.

Daar wordt immers gehandeld over de worstelingen van de Heer met de hellen, toen Hij in de wereld was, waardoor Hij voor Zich de Goddelijke Almacht over de hellen heeft verkregen, waardoor Hij het menselijk geslacht heeft gezaligd en eveneens heden ten dage allen zaligt die Hem opnemen.

Omdat deze zaliging is uit het Goddelijk Goede van de Goddelijke Liefde, is zij het krachtens dit wat van de Heer wordt gezegd: Gij zijt Priester tot in het eeuwige, naar Mijn woord, Malkizedech; Malkizedech is de Koning van de gerechtigheid, zo werd dus de Heer genoemd uit hoofde hiervan dat Hij de Gerechtigheid was geworden en zo het Heil, volgens de tekst in nr. 9715.

Maar omdat de afzonderlijke dingen daar verborgenheden bevatten ten aanzien van de worstelingen van de Heer toen Hij in de wereld was, die zonder de innerlijke zin niet kunnen worden onthuld, is het daarom geoorloofd die in kort bestek te ontvouwen.

Het gezegde van Jehovah tot mijn Heer, betekent dat het is ten aanzien van de Heer toen Hij in de wereld was; dat onder de Heer daar de Heer ten aanzien van het Goddelijk Menselijke wordt verstaan, staat vast bij (Mattheüs 22:41-43; Markus 12:36; Lukas 20:42-44).

Zit aan Mijn rechter, betekent de Almacht van het Goddelijk Goede door het Goddelijk Ware, dat de Heer toen was en waaruit Hij heeft gestreden en overwonnen.

Dat zitten aan de rechterzijden de staat van de macht is en wanneer over het Goddelijke wordt gehandeld, de Almacht, zie de nrs. 3387, 4592, 4933, 7518, 7673, 8281, 9133; en dat alle macht van het goede is door het ware, nrs. 6344, 6423, 8304, 9327, 9410, 9639, 9643.

Totdat Ik Uw vijanden gezet zal hebben tot een voetbank van Uw voeten, betekent totdat de boosheden die in de hellen en uit de hellen zijn, waren onderjukt en aan Zijn Goddelijke macht waren onderworpen.

Jehovah zal de scepter der sterkte zenden uit Zion, betekent de macht dan vanuit het hemels goede; dat Zion dit goede is, zie de nrs. 2362, 9055.

Heers in het midden van Uw vijanden, betekent welk goede de heerschappij heeft over de boosheden; de boosheden zijn de vijanden, omdat zij tegen het Goddelijke zijn, in het bijzonder tegen de Heer; Uw volk is van bereidwilligheden, op de dag van Uw onverschrokkenheid, betekent de Goddelijke Waarheden dan strijdend; in de eren der heiligheid, betekent die uit het Goddelijk Goede zijn.

Uit de baarmoeder, uit de dageraad zal U de dauw van Uw geboorte zijn, betekent de ontvangenis uit het Goddelijk Goede Zelf, waaruit Hij het Goddelijk Ware heeft.

Jehovah heeft gezworen en het zal Hem niet berouwen, betekent het vaste en het zekere.

Gij zijt Priester tot in het eeuwige, betekent het Goddelijk Goede van de Goddelijke Liefde in Hem.

Naar Mijn woord, Malkizedech, betekent Zijn Goddelijk Menselijke eender; Malkizedech is de Koning der gerechtigheid, dus dat door de worstelingen en de overwinningen Jehovah Gerechtigheid geworden, nr. 9715.

De Heer is aan Uw rechter, betekent het Goddelijk Ware dan uit Hem, waardoor de Almacht, zoals eerder.

Hij heeft ten dage van Zijn toorn koningen geslagen, betekent de vernietiging van de valsheden dan; de dag van de toorn was er toen Hij streed tegen de boosheden en die vernietigde; de koningen zijn de waarheden en in de tegengestelde zin de valsheden, nrs. 2015, 2069, 4575, 4581, 4966, 5044, 5068, 6148.

Hij heeft gericht onder de natiën, betekent de verstrooiing van de boosheden; de natiën immers zijn de goedheden en in de tegengestelde zin de boosheden, nrs. 1259, 1260, 1849, 6005.

Hij heeft vervuld met lijken, betekent zo dus de geestelijke dood, dus de totale beroving van het ware en het goede.

Hij heeft het hoofd over veel land geslagen, betekent de neerwerping van de helse liefde van zich tot de hellen en de verdoemenis ervan.

Uit de stroom op de weg zal hij drinken; deswege zal hij het hoofd omhoogheffen, betekent het streven om op te duiken door redeneringen ten aanzien van de waarheden.

Dit is de zin van die woorden, die in de hemel wordt doorvat wanneer dit psalm door de mens wordt gelezen.

Omdat het priesterschap het uitbeeldende van de Heer is ten aanzien van het gehele werk van de zaliging uit de Goddelijke Liefde, behoorde daarom ook de gehele Goddelijke eredienst tot het ambt van de priester, welke eredienst toen voornamelijk bestond in het brengen van brandoffers, slachtoffers en spijsoffers en in het schikken van de broden op de tafel der aangezichten, in het dagelijks aansteken van de lampen en in het roken, en dus in het verzoenen van het volk en in het vergeven van de zonden; bovendien ook in het ontvouwen van de Goddelijke Wet en in het leren, wanneer zij tevens profeten waren.

Dat Aharon en zijn zonen al deze dingen heeft vervuld, staat vast uit de instelling van het priesterschap bij Mozes.

Dat alle dingen uitbeeldend waren voor de werken van de zaliging van de Heer, is duidelijk.

Daarom werden eveneens uit de slachtoffers en de spijsoffers de dingen gegeven aan Aharon, die van Jehovah, dat wil zeggen, van de Heer waren; evenzo de eerstelingen van verschillend geslacht, en ook de tienden; zie (Exodus 29:1-36; Leviticus 7:35,36; 23:15-22; 27:21; Numeri 5:6-11; 18:8-20, 25; Deuteronomium 18:1-4); ook de eerstgeboorten; maar in de plaats van alle eerstgeboorten uit de mensen, de Levieten en dat dezen als gave werden gegeven aan Aharon, (Numeri 1:47; 3:9); de oorzaak hiervan was dat zij van Jehovah waren, (Numeri 3:12,13,40-45).

Aangezien de Heer ten aanzien van het gehele werk van de zaliging werd uitgebeeld door de hogepriester en het werk van de zaliging zelf door diens ambt, dat het priesterschap werd genoemd, werd daarom aan Aharon en aan diens zonen geen erfenis en aandeel met het volk gegeven; er wordt immers gezegd dat Jehovah God hun tot erfenis en tot aandeel is, (Numeri 19:20); noch aan de Levieten, omdat zij van Aharon waren, (Numeri 26:58-63; Deuteronomium 10:9; 18:1,2); het volk immers beeldde de hemel en de Kerk uit, Aharon echter met de zonen en met de Levieten het goede van de liefde en van het geloof, dat de hemel en de Kerk maakt, dus de Heer, vanuit Wie dit is.

Daarom viel aan het volk het land als erfenis ten deel, maar niet aan de priesters; de Heer immers is in hen, niet echter tussen hen als één en onderscheiden.

Iets eenders behelzen deze teksten bij Jesaja: ‘Gij zult priesters van Jehovah worden genoemd, dienaren van onze God; men zal ulieden zeggen: Gij zult de schatten van de natiën eten en in haar heerlijkheid zult gij u beroemen’, (Jesaja 61:6); de schatten van de natiën eten, staat voor zich de goedheden toe-eigenen; zich beroemen in haar heerlijkheid, staat voor de waarheden genieten, dus voor de vreugde en de gelukzaligheid uit deze en andere dingen; dat de natiën de goede dingen zijn, zie de nrs. 1259, 1260, 4574, 6005; en dat de heerlijkheid het ware uit het Goddelijke is, nr. 9429.

In het Woord worden hier en daar in één reeks koningen en priesters vermeld en ook koningen, vorsten, priesters en profeten; maar daar worden in de innerlijke zin met de koningen de waarheden in een samenvatting aangeduid; met de vorsten de belangrijkste waarheden, met de priesters de goedheden in een samenvatting en met de profeten de leren; zoals in de Openbaring: ‘Jezus Christus heeft ons gemaakt koningen en priesters’, (Openbaring 1:6; 5:10).

Bij Jeremia: ‘Zij zijn beschaamd, het huis Israëls, zij zelf, hun koningen, hun vorsten en hun en hun profeten’, (Jeremia 2:26).

Bij dezelfde: ‘In die dag zal vergaan het hart van de koning en het hart van de vorsten en de priesters zullen zich verbazen en de profeten zullen zich verwonderen’, (Jeremia 4:9).

Bij dezelfde: ‘In die tijd zullen zij uithalen de beenderen van de koningen van Juda en de beenderen van de vorsten van hem en de beenderen van de priesters en de beenderen van de profeten’, (Jeremia 8:1).

Dat met de koningen in de zin, die los staat van de persoon, de waarheden in een samenvatting worden aangeduid, zie de nrs. 1672, 2015, 2069, 4581, 4966, 5044, 6148; en met de vorsten de belangrijkste waarheden, nrs. 1482, 2089, 5044; en dat de priesters de goedheden zijn, nrs. 1728, 2015, 3670, 6148; en dat de profeten de leren daaruit en over die zaken gaan, nrs. 2534, 7269.

Het koningschap van de Heer wordt ook aangeduid met Zijn Naam, Christus, Gezalfde, Messias en Zijn Priesterlijke, met de Naam Jezus, want Jezus betekent Heiland of Heil, waarover het volgende bij Mattheüs: ‘De engel, aan Jozef verschijnende in de droom, zei: Gij zult Zijn Naam Jezus noemen, omdat Hij zal zaligen Zijn volk van hun zonden’, (Mattheüs 1:21).

Omdat dit was van het priesterschap, werd daarom iets eenders uitgebeeld met het ambt van de hogepriester om het volk van de zonen te verzoenen, (Leviticus 4:26,31,35; 5:6,10,13,16,18; 6:7; 9:7; 15:15,30).

Aangezien het boze geenszins aan het goede kan worden aangebonden, zij verafschuwen elkaar immers wederzijds, waren daarom zuiveringen van verschillend geslacht bevolen voor Aharon en zijn zonen, wanneer zij het priesterschap vervulden, hetzij aan het altaar, hetzij in de tent der samenkomst; zoals ook dat de hogepriester niet dan alleen ‘een maagd tot echtgenote zou nemen, niet een weduwe, niet een verstotene, niet een hoer’, (Leviticus 21:13-15); dat de onreinen onder de zonen van Aharon ‘indien zij van de geheiligde dingen aten, zouden worden uitgeroeid’, (Leviticus 22:2-9); ‘dat niemand uit het zaad van Aharon, in wie een gebrek was, het brood zou offeren’, (Leviticus 21:17-21); dat ‘de hogepriester niet het hoofd zou scheren, niet de klederen verscheuren, niet zich over enige dode bezoedelen, zelfs niet over zijn vader en moeder, noch uit het heiligdom uitgaan’, (Leviticus 21:10-12); deze en meer wetten, zoals gezegd, zijn gegeven vanwege, dat de hogepriester de Heer uitbeeldde ten aanzien van het Goddelijk Goede en het Goede is zodanig dat daaraan niet het boze kan worden aangebonden, want het goede schuwt het boze en het boze gruwt van het goede, zoals de hel van de hemel, daarom bestaat er van die geen verbinding.

Wat echter het ware aangaat, dit is zodanig dat daaraan het valse kan worden aangebonden, maar niet het valse waarin het boze is, maar waarin het goede is, zodanig als het is bij de kleine kinderen en de jongelui als zij nog in de onschuld zijn, bij de rechtschapen natiën die in de onwetendheid zijn en zodanig als het is bij allen die in de zin van de letter van het Woord zijn en in de leer daaruit blijven, maar toch het goede van het leven ten doel hebben; dit goede immers verjaagt, als einddoel, al het boze vanuit de wil van het valse en door aanplooiing formeert het dat valse tot een zekere gelijkenis van het ware.