3019. Dat de woorden ‘Abraham zei tot zijn knecht, de oudste van zijn huis’ de ordening en de invloeiing van de Heer betekenen in Zijn natuurlijke, hetgeen ‘de knecht, de oudste van het huis’ is, blijkt uit de betekenis van ‘zeggen’ hier, te weten bevelen, aangezien het tot een knecht is gericht; en aangezien er gehandeld wordt over de rangschikking van de dingen die in de natuurlijke mens zijn door het Goddelijke, betekent ‘zeggen’ ordenen en invloeien, want al wat gedaan wordt in de natuurlijke of uiterlijke mens, wordt geordend door de redelijke of innerlijke mens en vindt plaats door invloeiing. Dat ‘de knecht, de oudste van het huis’ het natuurlijke of de natuurlijke mens is, kan blijken uit de betekenis van de knecht, namelijk dat wat lager is en het hogere dient, of wat hetzelfde is, wat meer uiterlijk is en dient wat innerlijker is, zie de nrs. 2541, 2567. Alle dingen die tot de natuurlijke mens behoren, zoals wetenschappelijke dingen van elke soort, zijn niets anders dan dienstbare dingen, want zij zijn dienstbaar aan het redelijke, opdat dit evenwichtig kan denken en juist willen. Dat ‘de oudste van het huis’ de natuurlijk mens is, kan blijken uit wat hierna volgt.

9922. In het midden van die rondom; dat dit betekent uit het innerlijke van de wetenschappelijke dingen van het goede van alle zijden, staat vast uit de betekenis van in het midden, namelijk het innerlijke, nrs. 1074, 2940, 2973, 5897; dus is in het midden, wanneer er wordt gehandeld over het horen en de doorvatting van de leer en van de eredienst, welke met de schelletjes worden aangeduid, uit het innerlijke.

Uit de betekenis van de granaatappelen, waartussen zij in het midden waren, namelijk de wetenschappelijke dingen van het goede, nr. 9918.

Uit de betekenis van rondom, dus van alle zijden, zoals eerder in nr. 9920.

Dat de schelletjes in het midden van de granaatappelen waren aangebracht, had als oorzaak, dat de wetenschappelijke dingen, die met de granaatappelen worden aangeduid, de opnemende dingen zijn en als het ware de vaten van het ware en het goede, nrs. 1469, 1496, 3068, 5373, 5489, 7770; en de leer en de eredienst, welke met schelletjes worden aangeduid, zullen zijn vanuit het goede en het ware, die van binnen in de wetenschappen zoals in hun vaten zijn; indien zij niet daaruit zijn, maar alleen vanuit de wetenschappen, dan hebben zij niets van leven.

Er wordt gezegd dat de leer en de eredienst vanuit het goede en het ware zullen zijn, die van binnen in de wetenschappelijke dingen zijn, maar niet uit die wetenschappen zonder het goede en het ware.

Maar omdat weinigen kunnen vatten hoe het daarmee is gesteld, zal het daarom, voor zoveel als het mogelijk is, begrijpelijk worden ontvouwd.

Wetenschappelijke dingen worden alle dingen van het uiterlijk of natuurlijk geheugen genoemd; er bestaat immers een uiterlijk geheugen, dus dat van de dingen in de natuurlijke wereld en er bestaat een innerlijk geheugen, namelijk dat van de dingen in de geestelijke wereld; zie de nrs. 2469-2494, 2831, 5212, 9394, 9723, 9841.

De dingen die aan het innerlijk geheugen zijn ingeschreven, worden niet-wetenschappelijke zaken genoemd, omdat die de dingen van het leven van de mens zijn, maar zij worden genoemd de waarheden die van het geloof en de goedheden die van de liefde zijn.

In de mens is immers het uiterlijke, dat de uiterlijke mens wordt genoemd en het innerlijke dat de innerlijke mens wordt genoemd.

Het innerlijke zal in het uiterlijke zijn, zoals de ziel in haar lichaam; zo zullen dus de dingen die in de innerlijke mens zijn, in de uiterlijke mens zijn, zo is immers de ziel of het leven daarin.

Daarom, indien niet de innerlijke dingen of de dingen die van de innerlijke mens zijn, in de uiterlijke mens zijn, de ziel daarin niet is, dus niet het leven.

Omdat het goede van de liefde en van het geloof het innerlijke is, volgt daaruit dat in de uiterlijke dingen dat goede zal zijn, dus in de wetenschappelijke dingen; want de wetenschappen zijn, zoals eerder is gezegd, de opnemende vaten van de innerlijke dingen, dus zal uit de dingen die de ontvangers of de vaten zijn, de leer en de eredienst zijn, die niet zijn in lege vaten of zonder deze zijn.

Hieruit blijkt hoe het moet worden verstaan dat alle dingen van de leer en van de eredienst zullen zijn vanuit de innerlijke dingen van de wetenschappen van het goede, welke daarmee worden aangeduid, dat de schelletjes van goud zouden zijn in het midden van de granaatappelen.

Verder moet men weten dat er wetenschappelijke dingen van het goede en wetenschappelijke dingen van het ware bestaan en dat de waarheden daarom opnieuw de opnemende vaten van het goede zijn, want de waarheden van het geloof zijn de vaten van het goede van de liefde.

Ter toelichting van deze zaak, zie wat hierover eerder over de wetenschappen zijn gezegd en getoond, namelijk, dat de wetenschappelijke dingen van het geheugen in de natuurlijke mens zijn, nrs. 3293, 3309, 3310, 4967, 5212, 5774, 5874, 5886, 5889, 5934.

Dat door de wetenschappen de innerlijke mens wordt geopend, nrs. 1495, 1548, 1563, 1895, 1940, 3085, 3086, 5276, 5871, 5874, 5901.

Dat de wetenschappen middelen zijn om wijs te worden en eveneens middelen om waanzinnig te worden, nrs. 4156, 4760, 8628, 8629.

Dat de wetenschappen de vaten van het ware zijn en de waarheden de vaten van het goede, nrs. 1469, 1496, 3068, 3079, 3318, 5489, 5881, 6023, 6071, 6077, 6750, 7770, 8005, 9394, 9724.

Dat de wetenschappen de innerlijke mens van dienst zijn, nrs. 1486, 1616, 2576, 3019, 3020, 3665, 5201, 5213, 6052, 6068, 6084, 9394.

Dat de wetenschappen, namelijk de dingen die van het uiterlijk geheugen, wanneer die van het leven worden, verdwijnen uit het uiterlijk geheugen, maar aan het innerlijk geheugen ingeschreven blijven, nrs. 9394, 9723, 9841.

Dat de mens die in de waarheden van het geloof vanuit het goede van de naastenliefde is, kan worden verheven boven de wetenschappelijke dingen, nrs. 6383, 6384.

Dat het wordt genoemd: verheven worden boven de zinlijke dingen, nrs. 5089, 5094, 6183, 6313, 6315, 9730.

Dat de mens met zich meedraagt de wetenschappen of de dingen van het uiterlijke geheugen in het andere leven, wanneer hij sterft, maar dat zij dan rusten en op elke wijze, nrs. 2475-2486, 6931.

5489. Eenieder in zijn zak; dat dit betekent waar ook maar een mogelijkheid van een plaats tot ontvangst in het natuurlijke is, staat vast uit de betekenis van de zak, namelijk de plaats van ontvangst, waarover hierna; dat het in het natuurlijke is, komt omdat er wordt gehandeld over de ware en de wetenschappelijke dingen die in het natuurlijke zijn. De zak betekent in het bijzonder het wetenschappelijke, de oorzaak hiervan is dat zoals de zak de vergaarmogelijkheid is van het koren, zo is het wetenschappelijke de vergaarplaats van het goede, hier van het goede dat uit het ware is, nr. 5487.

Dat het wetenschappelijke de vergaarplaats van het goede is, weten weinigen, omdat weinigen over zulke dingen nadenken; toch kan men het hieruit weten: de wetenschappelijke dingen die het geheugen binnengaan, worden altijd door de een of andere aandoening binnengeleid; die welke niet door enige aandoening worden binnengeleid, zijn niet blijvend, maar glijden voorbij; de oorzaak hiervan is deze dat in de aandoening het leven is gelegen, niet echter in de wetenschappelijke dingen tenzij door de aandoening; daaruit blijkt dat de wetenschappelijke dingen altijd zulke dingen met zich verbonden hebben die van de aandoening of wat hetzelfde is, die van de een of andere liefde zijn, dus een of ander goede, want al wat van de liefde is wordt het goede genoemd, hetzij het goed is, hetzij het geacht wordt goed te zijn; de wetenschappelijke dingen vormen dus met die goede dingen als het ware een huwelijk; vandaar komt het dat wanneer dat goede wordt opgewekt, meteen ook het wetenschappelijke wordt opgewekt waarmee dat verbonden is; en ook omgekeerd: wanneer het wetenschappelijke weer wordt opgeroepen, treedt ook het daarmee verbonden goede tevoorschijn; daarvan kan eenieder, indien hij daarvoor verkiest, bij zichzelf de proef nemen. Vandaar nu komt het dat bij de niet-wederverwekten, die het goede van de naastenliefde hebben verworpen, de wetenschappelijke dingen, die de ware dingen van de Kerk zijn, zulke dingen aan zich hebben gebonden die van de liefde van zich en van de wereld zijn, dus de boze dingen, die zij, om de verkwikking die daarin is gelegen, goede dingen noemen en eveneens door averechtse uitleggingen tot goede dingen maken; deze wetenschappelijke dingen treden naar de schijn aantrekkelijk samengevoegd tevoorschijn, wanneer die liefden op universele wijze regeren en volgens de graad waarin zij regeren; maar bij de wederverwekten hebben de wetenschappelijke dingen, die de ware dingen van de Kerk zijn, zulke dingen aan zich gebonden die van de liefde jegens de naaste en van de liefde tot God zijn, dus echte goede dingen; deze worden door de Heer weggelegd in de ware dingen van de Kerk bij allen die worden wederverwekt; als dan ook de Heer bij hen de ijver voor het goede inboezemt, treden die ware dingen dan in hun volgorde tevoorschijn en wanneer Hij de ijver voor het ware inboezemt, is dat goede aanwezig en ontsteekt het. Hieruit kan vaststaan hoe het is gesteld met de wetenschappelijke dingen en met de ware dingen, namelijk dat zij de opnemende vaten zijn van het goede.