76. Ik ken uw werken, betekent dat Hijzelf alle innerlijke en uiterlijke dingen van de mens tegelijk ziet.

Meermalen leest men in de Openbaring van ‘werken’, maar wat er onder werken wordt verstaan, weten weinigen; maar wel is bekend, dat tien mensen werken kunnen doen die in de uiterlijke dingen eender verschijnen, maar die toch bij allen niet eender zijn, omdat die vanuit een ander einddoel en vanuit een andere oorzaak voortgaan; en het einddoel en de oorzaak maken dat de werken òf goed òf boos zijn; elk werk immers is een werk van het gemoed; en vandaar hoedanig het gemoed is, zodanig is het werk.

Indien het gemoed naastenliefde is, wordt het werk naastenliefde, indien echter het gemoed niet naastenliefde is, wordt het werk dat ook niet, maar het ene en het andere kan niettemin hetzelfde verschijnen in de uiterlijke vormen.

De werken verschijnen aan de mensen in de uiterlijke vormen, daarentegen aan de engelen in de innerlijke vormen en aan de Heer zodanig als zij zijn van het binnenste tot het buitenste; de werken in de uiterlijke vorm verschijnen niet anders dan zoals vruchten aan de oppervlakte, maar de werken in de innerlijke vorm verschijnen zoals de vruchten binnen de oppervlakte, waar ontelbare eetbare delen zijn en in het midden de zaden, waarin weer ontelbare dingen zijn, die ver binnen alle gezichtsscherpte liggen, ja zelfs boven de verstandelijke sfeer van de mens liggen; zodanig zijn alle werken; en hoedanig deze van binnen zijn, ziet de Heer alleen en vanuit de Heer doorvatten ook de engelen die, wanneer de mens die verricht.

Maar meer hierover in het werk ‘de Wijsheid van de Engelen aangaande de Goddelijke Liefde en de Goddelijke Wijsheid’, nrs. 209-220; 277-281; en eveneens verder in dit werk, in de nrs. 141, 641, 868.

Hieruit kan vaststaan, dat met ‘Ik ken uw werken’ wordt aangeduid, dat de Heer alle innerlijke en uiterlijke dingen van de mens tegelijk ziet.

208. In één woord, zulke graden zijn in elk laatste, dus in elke uitwerking; want elk laatste bestaat vanuit eerdere dingen en deze uit hun eersten; en elke uitwerking bestaat vanuit een oorzaak en deze vanuit een doel, en het doel is het al van de oorzaak, en de oorzaak is het al van de uitwerking, als boven is aangetoond; en het doel maakt het binnenste, de oorzaak het midden, en de uitwerking het laatste. Dat het hetzelfde is met de graden van de liefde en wijsheid, van de warmte en het licht, voorts met de organische vormen van de aandoeningen en van het denken bij de mens, zal in wat volgt worden gezien. Over de reeks van deze graden in opeenvolgende orde en in de gelijktijdige orde is ook gehandeld in ‘de Leer van het Nieuwe Jeruzalem over de Gewijde Schrift’ n. 38 en elders; er is getoond dat eendere graden in alle en de afzonderlijke dingen van het Woord zijn.