7424. ‘Et fuit pediculus in homine et in bestia’: quod significet quod mala interiora et exteriora cupiditatum inde, constat ex significatione ‘pediculorum’ quod sint mala, de qua n. 7419; ex significatione ‘hominis’ quod sit bonum, de qua n. 4287, 5302, ita in opposito sensu malum; et ex significatione ‘bestiae’ quod sit affectio boni, et in opposito sensu affectio mali seu cupiditas, de qua n. 45, 46, 142, 143, 246, 714, 715, 719, 776, 2179, 2180, 3218, 3519, 5198; sed cum nominatur ‘homo et bestia’, tunc per ‘hominem’ significatur bonum interius, et in opposito sensu malum interius, et per ‘bestiam’ bonum exterius, et in opposito sensu malum exterius. Causa quod per ‘hominem’ significetur bonum vel malum interius, est quia homo est homo ex interno suo homine, et ejus quali, non autem ab externo homine, nam externus homo non est homo absque interno; utque externus homo etiam sit homo, erit is prorsus subordinatus interno, adeo ut non ex se sed ex interno agat; quod per ‘bestiam’ significetur bonum exterius, et in opposito sensu malum exterius, est quia bestiis non datur ¹ internum quale apud hominem; ¹ internum, quod illis est, immersum est externo adeo ut unum sit cum illo, et ² simul spectet deorsum seu versus terram absque ulla elevatione versus interiora. Mala cupiditatum dicuntur quia omnia mala sunt cupiditatum, ³ quia cupiditates sunt amorum. Mala interiora distinguuntur a malis exterioribus per id quod mala interiora sint quae cogitationis et voluntatis, ⁴ et mala exteriora ⁵ quae sunt actus; quod mala interiora sint et non exteriora, patet ex eo quod homo ⁶ possit esse malus, et tamen in externa forma apparere sicut vir probus, immo sicut vir fidei et conscientiae; quidam ⁷ etiam sciunt mentiri angelos, cum tamen interius sunt diaboli; tantum ⁸ discrepare potest forma interior, quae est spiritus, a forma exteriore, quae est corporis.

Poznámky pod čarou:

2180. Quod ‘accepit filium bovis tenerum et bonum’ significet caeleste naturale quod rationale sibi adscivit ut perceptioni ex Divina se conjungeret, constat ex significatione ‘juvenci’ seu ‘filii bovis’ in Verbo quod sit bonum naturale, et quia agitur de Rationali Domini, dicitur ‘tener’ ex caelesti spirituali seu boni vero, ac ‘bonus’ ex ipsa caelesti seu ipso bono; in rationali genuino est affectio veri et est affectio boni, sed primarium ejus est affectio veri, ut prius n. 2072 ostensum, inde ‘tenerum’ praemittitur; at usque utrumque dicitur: ut solitum est in Verbo, propter conjugium veri et boni, de quo supra n. 2173.

[2] Quod ‘juvencus seu filius bovis’ significet caeleste naturale; seu quod idem est, bonum naturale, imprimis constare potest a sacrificiis, quae praecipua repraesentativa cultus Ecclesiae Hebraeae et postea Judaicae fuerunt; sacrificia illorum fiebant vel ex armento vel ex grege, ita ex varii generis animalibus quae munda fuerunt, ut es bovibus, juvencis, hircis, ovibus, arietibus, capris, haedis, et agnis, praeter a turturibus et pullis columbarum: omnia illa significabant interna cultus, hoc est, caelestia et spiritualia, n. 2165, 2177, et quidem illa quae de armento, caelestia naturalia, et quae de grege, caelestia rationalia; illa et haec, nempe naturalia et rationalia quia interiora magis et magis sunt ac varia, ideo tot genera ac tot species illorum animalium in sacrificiis adhibebantur; quod etiam inde constare potest quod praescriptum, ut in holocaustis, tum in sacrificiis diversi generis, ut in quotidianis, sabbatorum et festorum, in voluntariis, eucharisticis et votivis, expiatoriis reatus et peccati, tum in purificatoriis et mundatoriis ut et in inauguratoriis, quaenam animalia offerrentur et quod expresse nominata sint, tum quot illorum, in unoquovis genere sacrificii; quod nusquam factum nisi unumquodvis aliquid peculiare significavisset, ut manifeste patet ab illis locis ubi de sacrificiis agitur, ut Exod. xxix; Lev. i; iii; iv; ix; xvi; xxiii; Num. vii; viii; xv; xxix; quid autem ¹ unumquodvis significavit, non hujus loci est exponere; similiter se habet apud Prophetas, ubi nominantur; ex illis constare potest quod juvenci ² significaverint caelestia naturalia;

[3] quod non alia quam caelestia significata sint, constare potest etiam ex cherubis visis Ezechieli, et ex animalibus coram throno visis Johanni: de cherubis ita propheta, Similitudo facierum illorum, facies hominis, et facies leonis, ad dextram quatuor illis, et facies bovis ad sinistram quatuor illis, ac facies aquilae quatuor illis, Ezech. 1:10;

de quatuor animalibus coram throno, ita Johannes, Circa thronum quatuor animalia, primum animal simile leoni, alterum animal simile juvenco, tertium animal habens faciem sicut homo, quartum animal simile aquilae volanti; ... dicentia, Sanctus, sanctus, sanctus Dominus Deus, Omnipotens, Qui erat, et Qui est, et Qui venturus, Apoc. 4:7, 8;

quod per ‘cherubos’ et per ‘animalia illa’ repraesentata sint sancta unusquisque videre potest, ita quoque per boves et juvencos ³ ibi similiter quae in prophetia Mosis de Josepho, de quo ita, Veniat capiti Josephi et vertici naziraei fratrum illius: primogenito bovis ejus, honos illi, et cornua monocerotis cornua ejus, his populos feriet una, ad fines terrae, Deut. 33:16, 17;

haec nulli intelligibilia forent nisi sciatur quid in sensu interno significat bos, monoceros, cornua, et plura.

[4] Quod in genere sacrificia attinet, fuerunt quidem mandata per Mosen populo Israelitico; sed Antiquissima Ecclesia quae ante diluvium, nusquam aliquid novit de sacrificiis, nec in mentem eorum usquam venit ut per mactationes animalium colerent Dominum; Antiqua Ecclesia quae post diluvium, etiam ignoravit; haec quidem in repraesentativis fuit sed non in sacrificiis; verum primum instituta sunt in Ecclesia sequente qua Hebraea dicta, ac inde emanavit ad gentes, inde etiam a Abrahamum, Isacum, et Jacobum, et sic ad hujus posteros; quo gentes in cultu sacrificiorum fuerint, ostensum est n. 1343, et quo Jacobi posteri antequam egressi Aegypto, ita antequam sacrificia per Mosen super monte Sinai mandata, constare potest ex Exod. 5:3; 10:25, 27; 18:12; 24:4, 5;

[5] imprimis ex idololatrico illorum coram vitulo aureo, de quo ita apud Mosen,

Aharon aedificavit altare coram vitulo, et proclamavit Aharon, et dixit, Festum Jehovae cras; et surrexerunt mane a crastino, e obtulerunt holocausta, et adduxerunt pacifica; et sedit populus ad edendum et bibendum, et surrexerunt ad ludendum, Exod. 32:5, 6;

et hoc factum cum Moses fuit super monte Sinai, ac ita antequam mandatum ad eos pervenit de altari et sacrificiis; quod mandatum idcirco venit, quia cultus sacrificiorum apud eos, sicut apud gentiles, in idololatricum versus erat, a quo cultu non ⁴ removeri potuerunt quia principale sanctum in illo posuerunt, et quod ut sanctum semel implantatum est, ab infantia, magis a patribus, et sic irradicatum, hoc nisi sit contra ipsum ordinem, Dominus nusquam frangit, sed flectit illa causa fuit quod praescriptum fuerit ut ita instituerentur, sicut in libris Mosis legitur;

[6] quod sacrificia nusquam accepta fuerint Jehovae ita quod modo permissa et tolerata ob causam de qua dictum, patet manifeste apud Prophetas; de illis ita apud Jeremiam,

Dixit Jehovah Zebaoth, Deus Israelis, Holocausta vestra addite supra sacrificia vestra, et comedite carnem; non locutus sum cum patribus vestris, et non praecepi eis in die quo eduxi eos e terra Aegypti, super verbis holocausti et sacrificii; sed verbum hoc praecepi iis, dicendo, Oboedite voci Meae, et ero vobis in Deum, ⁵ 7:21-23:

apud Davidem,

Jehovah, sacrificium et munus non voluisti, ... holocaustum et sacrificia peccati non petiisti, facere voluntatem Tuam, Deus mi desideravi, Ps. 40:7, 9 [KJV Ps. 40:6,8]:

apud eundem,

Non delectaris sacrificio ut dem, holocaustum non acceptas; sacrificia Dei, spiritus contritus, Ps. 51:18, 19 [KJV Ps. 51:16, 17]:

apud eundem,

Non accipiam e domo tua juvencum, e caulis tuis hircos, sacrifica Deo confessionem, Ps. 50:9, 14 ⁶ ; 21, 22; 116:17; Deut. 23:19:

apud Hoscheam,

Misericordiam volo, et non sacrificium, et cognitionem ⁷ Dei prae holocaustis, 6:6:

Samuel ad Schaulem, Num complacentia Jehovae in holocaustis et sacrificiis? ecce obtemperare prae sacrificio bonum, oboedientia ⁸ prae adipe arietum, 1 Sam. 15:22:

apud Micham, In quo praeveniam Jehovam? incurvabo me Deo excelsi? num praeveniam Ipsum holocaustis, vitulis filiis anni, num complacebit Jehovah in millibus arietum, in myriadibus rivorum olei?... indicavit tibi, homo, quid bonum, et quid Jehovah requirens a te, tantum facere judicium, et amare misericordiam, et humiliare se, ambulando cum Deo tuo? 6:6-8.

[7] Inde nunc patet quod sacrificia non mandata sint sed permissa, tum quod in sacrificiis nihil aliud spectatum quam internum; et quod internum fuerit, non autem externam, quod placuit; quare etiam Dominus illa abrogavit; sicut etiam ⁹ praedictum per Danielem his verbis, In medio septimanae cessare faciet sacrIficium et oblationem, 9:27,

ubi de Adventu Domini, videantur quae de illis dicta sunt in Parte Prima, n. 922, ¹⁰ 923, 1128, 1823. Quod attinet ‘filium bovis’ quem Abraham pro tribus viris fecit seu paravit, similiter se habuit ac cum illo in sacrificiis; quod similia significaverit, etiam inde constare potest quod dixerit ad Sarah ut ‘acciperet tria sata similaginis’; de similagine ad unum juvencum, ita apud Mosen,

Cum venerint in terram; cum feceris filium bovis holocaustum aut sacrificium, nuncupando votum, aut pacifica Jehovae, ¹¹ offeres super filium bovis minham de similagine tres decimas mixtas oleo, Numeri 8, 9;

ubi similiter ‘tria’, hic tres decimae, ibi tria sata; at vero ad arietem modo duae decimae, ad agnum decima ¹² , ibid. ¹³ 15:4-6.

Poznámky pod čarou:

776. Quod per ‘avem secundum speciem suam’ significetur omne spirituale verum, per ‘volucrem’ naturale verum, per ‘alatum’ sensuale verum, constat ab illis quae prius de avibus dicta et ostensa sunt, ut n. 40. Antiquissimi assimilarunt cogitata hominis avibus. quia ita se habent respective ad voluntaria: quia hic nominantur avis, et volucris, et alatum, et haec succedunt, sicut in homine intellectualia, rationalia et sensualia, ne cui dubium sit quin illa significent, licet adhuc quaedam loca ex Verbo confirmantia adducere, ex quibus etiam patet quod ‘bestiae’ talia quae dicta sunt, significent;

[2] apud Davidem,

Dominari fecisti Illum super opera manuum Tuarum, omnia posuisti sub pedibus Illius, gregem et armenta omnia, et etiam bestias agrorum, volucrem caelorum, et pisces maris, Ps. 8:7, 8,

[9] [KJV 6, 7, 8];

ubi de Domino, Cujus dominium super hominem, et super quaesunt hominis, ita describuntur; aliter, quid foret dominium super bestias et aves? apud eundem,

Arbor fructus et omnes cedri, fera et omnis bestia, reptile et volucris ¹ alae, ... glorificabunt nomen Jehovae, Ps. 148:9, 10, 13;

‘arbor fructus’ est caelestis homo, ‘cedrus’ est spiritualis homo, ‘fera et bestia et reptile’ illorum bona, sicut hic; ‘volucris alae’ illorum vera, ex quibus glorificare possunt nomen Jehovae; nequaquam potest fera, bestia, reptile, volucris; in scriptis profanis talia hyperbolice dici possunt, sed in Verbo Domini nusquam hyperbolica sunt, sed significativa et repraesentativa:

[3] apud Ezechielem,

Contremiscent coram Me pisces maris, et avis caelorum, et fera agri, et omne reptile repens super humo, et omnis homo, qui super faciebus humi, 38:20;

quod hic ‘bestiae et aves’ talia significent, constat manifeste, nam quid gloriae Jehovae si contremiscerent pisces, aves, bestiae, an quisque putare potest quod tales locutiones forent sanctae, si non sancta involverent:

apud Jeremiam,

Vidi et ecce non homo, omnis avis caelorum aufugit, 4:25;

pro quod omne bonum et verum; hic quoque ‘homo’ pro bono amoris:

apud eundem,

Vastata sunt, ut non sit vir transiens, et non audiunt vocem pecoris; ab ave caelorum et usque ad bestiam, evagati sunt, abiverunt, Jer. 9:9 [KJV Jer. 9:10];

similiter, pro quod omne verum et bonum abiverit:

[4] apud eundem,

Quousque ² lugebit terra, et herba omnis agri exarescet? propter malitiam habitantium in ea, periit bestiae et avis, quia dixerunt, Non videbit novissimum nostrum, 12:4,

ubi ‘bestiae’ pro bonis, et ‘avis’ pro veris, quae perierunt:

apud Zephaniam, Consumam hominem et bestiam, consumam avem caelorum, et pisces maris, et offendicula cum impiis, et exscindam hominem a faciebus humi, 13; ubi ‘homo et bestia’ pro illis quae sunt amoris et inde boni; ‘avis caelorum et pisces maris’ pro illis quae sunt intellectus, ita quae sunt veri, quae vocantur ‘offendicula’ quia impiis bona et vera sunt offendicula, non bestiae et aves; quod sint illa quae hominis, manifeste etiam dicitur:

apud Davidem,

Saturantur arbores Jehovae, et cedri Libani, quas plantavit, ubi volucres nidificant, Ps. 104:16, 17;

‘arbores Jehovae, et cedri Libani’ pro spirituali homine; ‘volucres’ pro ejus veris rationalibus aut naturalibus, quae sunt quasi ‘nidi’. Alioquin communis formula loquendi finit quod ‘nidificarent aves in ramis’, qua significabantur vera;

[5] ut apud Ezechielem,

In monte altitudinis Israelis plantabo illam, et attollet ramum, et faciet fructum, et erit in cedrum magnificam, et habitabunt sub illa omnis volucris omnis alae, in umbra ramorum ejus habitabunt, 17:23;

pro Ecclesia gentium, quae spiritualis, quae est ‘cedrus magnifica’, ‘avis omnis alae’ pro veris omnis generis:

apud eundem,

In ramis ejus nidificarunt omnis avis caelorum, et sub ramis ejus genuerunt omnis fera agri, ac in umbra ejus habitabunt omnes gentes magnae, 31:6;

de Asshure, qui est Ecclesia spiritualis, et vocatur ‘cedrus’, ‘avis caelorum’ pro veris ejus, ‘bestia’ pro bonis:

[6] apud Danielem,

Ramus ejus pulcher, et fructus ejus multus, et esca omnibus in ea; sub illa umbram habebat bestia agri, et in ramis ejus habitabant volucres caeli, Daniel 4:9, 18 [KJV Daniel4:12, 21];

ubi ‘bestia’ pro bonis, ‘volucris caelorum’ pro veris; quod unicuivis constare potest, nam quid foret quod ibi habitaret avis et bestia? Similiter quae Dominus locutus, Regnum Dei simile est grano sinapis, quod accipiens homo projecit in hortum suum, crevitque, et factum est in arborem magnam, ut aves caeli habitarint in ramis ejus, Luc. 13:19; Matth. 13:32; Marcus 4:32.

Poznámky pod čarou: