2252. Može biti da ima pedeset pravednika u gradu: da ovo označava da su možda istine pune dobara, vii se iz značenja pedeset, što znači pun; i iz značenja pravednika, a to je dobro, o čemu vidi br. 612, 2235; i iz značenja u, što je unutar, vidi br. 1074; i grada (mjesta), koje je istina, vidi br. 402; stoga, pedeset pravednika u gradu, označava, u unutrašnjem smislu, da su možda istine iznutra ispunjene dobrima. Da je ovo smisao ovih reči, niko ne može videti iz smisla slova, jer istorijski iskazi u doslovnom smislu vode um u sasvim drugom pravcu, to jest vodi ga da misli drugačije. Međutim, znam zasigurno da ove stvari tako opažaju oni koji su u unutrašnjem smislu. Sami brojevi, kao u ovom slučaju, pedeset, i u sledećem stihu, četrdeset pet, četrdeset, trideset, dvadeset, i deset, nikada ih ne opažaju oni koji su u unutrašnjem smislu, jer oni opažaju samo stvari odnosno stanja, vidi br. 482, 487, 5675, 647, 648, 755, 813, 1963, 1988, 2075. Jer su Drevni označavali stanja njihove crkve brojevima, a priroda njihovog računanja može se videti iz brojeva koji su napred navedeni. Oni su imali značenja brojeva od reprezentativa koji su postojali u svetu duhova, gde što god se pokazalo kao izbrojano, to nije označavalo nešto što je prebrojano, nego stvar ili stanje, što se može videti iz onoga što je navedeno, br. 2129, 2130, kao i iz br. 2089, o dvanaest koje označava sve stvari vere; slučaj je sličan i sa brojevima koji slede. Otuda se vidi kakva je Reč u unutrašnjem smislu. Razlog da pedeset označava ono što je puno, je u tome što je to broj koji neposredno sledi posle sedam pomnoženo sa sedam, ili četrdeset devet, tako da je to punina toga; pa je stoga, u Reprezentativnoj crkvi, praznik sedam sabata je bio na pedeseti dan, godina Jubileja pedesete godine (prim. prev. Jubilarna godina, koja se slavi u mnogim ustanovama i crkvama, kao godina osnivanja itd, dolazi od Jubileja, pesetgodišnjice, u Hebrejskoj i Jevrejskoj crkvi, koja znači Radosnu godinu, jer su te tada opaštali nenaplaceni dugovi, i zemlja se ponovo delila, tako da su siromasi te godine imali novu priliku da postanu imućni, vidi Knjiga Levitska, XXV, koja sadži sve socijane zakone Jevrejske crkve, koji su u mnogome poštovani sve do Rimskih osvajanja, i koji su doprinosili socijalnom miru i pravdi). O prazniku sedam sabata, piše kod Mojsija: Po tome od prvbog dana po suboti, od dana kada prinesete snop za žrtvu obrtanu, brojte sedam nedjelja punijeh; do prvog dana po sedmoj nedjelji nabrojte pedest dana; onda prinesite nov dar Jehovi (Levitska 22:15, 16). A o Jubileju ovako: I nabroj sedam sedmica godina, sedam puta po sedam godina, tako da ti sedam sedmina godine bude četrdeset i devet godina. I posvetite godinu pedesetu, i proglasite slobodu svima koji žive u zemlji, to neka vam je oprosna godina, i da se vratite svaki na svoju baštinu, i svaki u rod svoj vratite se (Levitska 25:8, 10). Otuda je jasno da je pedeseta punina sabata. Pored toga, gde god se u Rči pomene pedeset, to označava nešto što je puno, kao kad su Leviti prebrojavani od triseset (godina starosti) sve do pedeset godina (Knjig Brojeva 4:23, 35, 43, 47; 8:24, 25), što je označavalo puninu ispunjenja službe, ili kada je muškarac koji bi legao s devojkom, mora da da devojčinom ocu pedeset srebrenjaka, i morala je da mu postane žena, koju nije mogao da otpusti (Zakoni Ponovljeni 22:28, 29), označavajući punu kaznu, i punu nadoknadu; i kada je David dao Areuni za gumno, gde je podigao oltar Jehovi, pedeset šekela srebra (24:24), označavajući punu cenu i punu kupovinu; i kada je Apsalom pripremio sebi kola i konje, i pedest ljudi koji su trčali ispred njega (15:1); tako isto, i Adonija je imao kola i konjanika, i pedeset ljudi koji su trčali ispred njega (1 o Carevima 1:5), označavajući punu snagu i dostojanstvo. Jer su oni od Drevnih imali određene reprezentative i značenja, kojih su se držali, i koji su bili zapoveđeni u njihovim obredima. Ali većina njih nije znala njihovo značenje. Pa ako pedeset znači ono što je puno, te je ovaj broj bio reprezentativ, kao što je rečeno, ima isto značenje u Gospodovoj paraboli o upravitelju, koji mu je rekao: Koliko si dužan gospodaru mojemu? A on reče: sto oka ulja. I reče: Uzmi pismo svoje i sjedi brzo i napiši pedeset (Luka 16:5, 6), gde pedest označava punu isplatu. Pošto je to samo jedan broj, to zaista izgleda da se samo radi o broju, dok u unutrašnjem smislu, tim se brojem označava sve što je potpuno, kao kod Ageja: Prije toga kad ko dođe ka gomili od dvadeset mjera, bješe deset; kad dođe ka kaci da dobije pedeset vjedara iz kace, bješe dvadeset Agej 2:16. , označavajući da umesto da bude pun, nije bilo toliko; ovde se ne bi pominjalo pedeset kod Proroka, da to nema neko značenje.

2235. Da se ono što je pravo (pravda, pravednost) odnosi na dobro, a sud na istinu, pokazuje se iz značenja pravednosti, i iz značenja suda. Pravednost i sud se često pominju zajedno u Reči; ali šta oni označavaju u unutrašnjem smislu, to se još ne zna; u približnom smislu (približnom doslovnom smislu), pravednost se odnosi na ono što je pravo (justum), a sud na ono što je ispravno (rectum). Stva e pravedna kad se o njoj sudi od dobra, i to po savesti, a ona je ispravna kada se o njoj sudi po zakonu, a tako i po pravednosti (justum) zakona, dakle u skladu sa savešću, jer je zakon u ovom slučaju pravilo za savest. Ali u unutrašnjem smislu pravednost je ono što je od dobra, a sud od onoga što je od istine. Dobro je sve što je od milosti i ljubavi prema bližnjemu; istina je sve što je od vere koja dolazi od dobra. Istina ima svoju suštinu od dobra, i naziva je istinom od dobra, kao što vera ima svoju suštinu od ljubavi, pa tako i sud od pravednosti. Da pravednost i sud imaju ovo značenje, vidi se iz sledećih odlomaka u Reči.

Kod Jeremije: Činite sud i pravdu, i kome se otima izbavljajte ga iz ruku nasilnikovijeh, i ne činite krivo inostrancu ni siroti ni udovici. I ne činite im sile, i krvi prave ne prolijevajte na ovome mjestu. Teško onome koji gradi kuću svoju ne po pravdi, i koji se služi bližnjim svojim ni za što, i plate za trud njegov ne daje mu. Otac tvoj nije li jeo i pio? Kad činjaše pravdu, tada mu bijaše dobro Jeremija 22:3, 13, 15), gde sud označava one stvari koje su od istine, a pravda one stvari koje su od dobra.

Kod Jezikilja: Ako se bezbožnik odvrati od grijeha svojega i stane činiti sud i pravdu, od svih grijeha što je učinio, ne će mu se spomenuti, činio je sud i pravdu, doista će živ biti Jeremija 33:14, 16, 19). Gde na sličan način sud označava istinu koja je od vere, a pravda dobro koje je od ljubavi ka bližnjemu.

Kod Amosa: Nego sud neka teče kao voda i pravda kao silan potok Amos 5:24. , gde imaju isto značenje.

Kod Isaije: Pazite na sud i tvorite pravdu, jer će skoro doći spasenje moje, i pravda će se moja objaviti (Isaija 56:1).

Kod istog Proroka: Bez kraja će rasti vlast i mir na prijestolju Davidovu i u carstvu njegovu da se uredi i utvrdi sudom i pravdom od sada do vijeka (Isaija 9:7. , označavajući istine vere, i dobra ljubavi ka bližnjem.

Kod istog Proroka: Uzvišen je Jehova jer nastva na visini; Ispuniće Sion suda i pravde (Isaija 33:5. , gde sud označava veru, pravda ljubav, a Sion crkvu; sud dolazi prvo, jer ljubav dolazi preko vere, ali kada pravda dođe prva, to označava da je vera od ljubavi, kao kod Osije: Zaručiću te sebi pravdom i sudom i milošću i milosrđem. I zaručiću te sebi vjerom, i poznaćeš Jehovu Osija 2:19, 20), gde pravda dolazi prvo, a tako isto i milost, koje su od ljubavi; a sud sledi, a tako isto i milosrđe, koje je od vere koja je od ljubavi; oba se nazivaju vera ili vernost (zaručenje).

Kod Davida: Do neba je, o Jehova, milost tvoja, i istina tvoja do oblaka. Pravda je tvoja kao gore Božije, sudovi tvoji kao bezdana velika, ljude i stoku ti čuvaš, o Jehova Psalam 36:5, 6), gde su milost i pravda tak sto od ljubavi; a istina i sud su od vere(pripadaju veri). Ponovo: Istina će niknuti iz zemlje i pravda će s neba priniknuti. I Jehova će dati dobro, i zemlja vaša daće plod svoj Psalam 85:12, 12), gde istina , koja je od vere, označava sud, a pravda označava ljubav ili milost.

Kod Zaharije: I dovešću ih, i oni će nastavati usred Jerusalima, i biće mi narod i ja ću im biti Bog, istinom i pravdom Zaharija 8:8. Otuda je jasno da je sud istina a pravda dobro, jer se ovde pominje istina umesto suda. Na sličan način kod Davida: Ko hodi bez mane, tvori pravdu, i govori istinu iz srca svojega Psalam 15:2. Pošto je vera od ljubavi ka bližnjem, ili istina od dobra, istine od dobra se nazivaju na raznim mestima pravedni sudovi, pa tako sudovi označavaju skoro iste stvari kao i zapovesti (naredbe), kao kod Isaije: Premda me svaki dan traže i radi su znati putove moje, kao narod koji tvori pravdu i ne ostavlja suda Boga svojega; ištu od mene sudove pravedne, žele približiti se Bogu (Isaija 58:2. Da sudovi označavaju zapovesti, jasno je kod Davida: Sedam puta na dan hvalim te za sudove pravedne tvoje. Jezik će moj kazivati riječ tvoju, jer su sve zapovijesti (naredbe) tvoje pravedne Psalam 119:164, 172). Posebno se kaže o Gospodu, da On čini sud i pravdu, kada stvara čoveka iznova, kao kod Jeremije: Gle, idu dani, govori Jehova, u koje ću podignuti Davidu klicu pravednu, koja će carovati i biti srećna i činiti sud i pravdu na zemlji. U te dane i u to vrijeme učiniću da iznikne Davidu klica prava, koja će činiti sud i pravdu na zemlji Jeremija 23:5; 33:15). Stoga je napisano kod Jovana: Nego vam zaista govorim: bolje je za vas da ja idem: jer ako ja ne odem, utješitelj ne će doći k vama. I kad on dođe pokaraće svijet za grijeh, i za pravdu, i za sud; za grijeh dakle što ne vjeruju mene; a za pravdu što idem k ocu svojemu, i više me ne ćete vidjeti. A za sud što je knez ovoga svijeta osuđen Jovan 16:7-11. Greh ovde označava neverovanje: njegovo opominjanje u pogledu pravde označava sve ono što je protivno dobru, tako da je Gospod ujedinio Ljudsko s Božanskim, da bi mogao spasiti svet, što je označeno ovim rečima: Idem k Ocu, i više me ne ćete vidjeti. Njegovo opominjanje o sudu, odnosi se na sve što je protivno istini, iako su zli (ljudi i duhovi?) bili bačeni u svoje paklove, kako ne bi više nanosili štetu, što je označeno time što je knez ovoga sveta osuđen. (prim. prev. autor piše na drugome mestu da je Gospod izvšio sud nad Jevrejskom crkvom dok je bio na svetu, što je označeno padom kneza ovoga sveta). U opšte, Njegovo opominjanje za greh, za pravdu, i za sud, označava da ih On opominje za never rema dobru i istini, govoreći da nema ljubavi ka bližnjem i vere, jer se pod pravdom i sudom, u drevna vremena, mislilo, u odnosu na Gospoda, na svo milosrđe i milost, a u odnosu na čoveka, na ljubav ka bližnjem i veru.