10436. Silom velikom i rukom krepkom. Da ovo označava uz Božansku pomoć, vidi se iz značenja ruke krepke, kada se govori o Jehovi, što označava Božansku moć, vidi br. 7188, 7189, 8050, 8069, 8153. Kakav je ovo slučaj, vidi se iz nizova stvari u unutrašnjem smislu, koji je, da je Izrailjska nacija bila u spoljašnjim stvarima bez unutrašnjeg, tako da se nisu mogli uzdizati prema unutrašnjim stvarima, ali se reprezentativ Crkve mogao ustanoviti među njima, i Reč se mogla tamo napisati, jer je Božanskom moći, komunikacija još uvek bila moguća s nebom, preko spoljašnjih stvari bez unutrašnjih, i na taj način dolazilo se do sličnog efekta kao da je postojalo unutranje u isto vreme. O ovome vidi šta je bilo pokazao o toj naciji u navedenim odlomcima gore, br. 10396; naime, da je preko spoljašnjih stvari kod njih, koje su stvari bile reprezentativi unutrašnjih stvari, postojala je komunikacija s nebom Gospodovom Božanskom moći, br. 4311, 4444, 6304, 8588, 8788, 8806).

Treba razumeti da Crkva nije Crkva zbog spoljašnjeg bogoštovanja, nego zbog unutrašnjeg; jer se spoljašnje bogoštovanje odnosi na stav tela, dok unutrašnje bogoštovanje pripada duši, pa je stoga spoljašnje bogoštovanje bez unutrašnjeg samo stvar pokreta, stoga je to bogoštovanje bez života od Božanskog. Čovek Crkve, preko unutrašnjih stvari bogoštovanja, komunicir nebesima, kojima ono što je spoljašnje služi kao osnova, na kojoj unutrašnje stvari mogu da počinu, kao kuća na svojim temeljima; i kad je to slučaj, ona je potpuna i čvrsta, to jest, celim čovekom vlada Božansko. Takav je bio čovek Drevne Crkve, kao što se vidi iz nekoliko odlomaka u Reči. To je opisano u Mojsijevoj Pesmi (Zak. Ponovljeni 32:3-15). Ali takva Crkva se nije mogla ustanoviti kod Izrailjeske i Jevrejske nacije jer, kao što je rečeno gore, njihovo unutranje je bilo prljavo, stoga potpuno suprotno dobru nebeske ljubavi i dobru vere, koja [dobra] su unutrašnje stvari bogoštovanja. Stoga, kad su tako uporno nastojali da stignu u zemlju Hanansku, što je bilo isto što i predstavljanje Crkve, bilo je proviđeno od Gospoda da se omogući komunikacija s nebom ako je još uvek moguće preko čisto spoljašnjeg bogoštovanja, jer svrha je svakog bogoštovanja komunikacija s nebom, a preko toga i komunikacija Gospoda sa čovekom. To je ono o čemu se sada govori u unutrašnjem smislu.

8153. Kad sinovi Izrailjevi otidoše pod rukom visokom (podignutom). Označava da kada su u prkos svega bili izbavljeni Božanskom silom od napora da ih potčine, vidi se iz reprezentacije sinova Izrailjevih, a to su oni koji pripadaju duhovnoj crkvi, ili oni koji su u veri povezanoj s ljubavlju prema bližnjem (kao maločas, br. 8152); iz značenja otići, što je biti izbavljen, to jest, biti oslobođen napora da ih se potčini, koji napor je označen sa potjerati (br. 8152); i iz značenja ruke visoke (podignute),što je Božanska sila, jer se rukom označava sila (moć) (vidi br. 878, 3387, 6947, 7011, 8060); kao i [značenja] visoke (uzdignute), što označava ono što je Božansko jer se time označava nebo, gde je Božansko; otuda u Reči kaže se o Jehovi ili Gospodu, da je Njegov stan visoko, i da stanuje na visini, i On se nazivaSvevišnjim, kao u ovim odlomcima: Slavite Jehovu; jer je Njegov stan na visini (Isaija 33:3). Tada pruži s visine ruku, uhvati me, i izvuče me iz vode velike (Psalam 17:16). Otuda se Jehova naziva Svevišnjim (Zak. Ponovljeni 32:8; Danilo 4:17, 32, 34; Psalam 7:17; 9:2; 18:13; 46:4; 50:14; 57:2; 82:6). Zato što visoko označava nebo i Božansko u njemu, Božansko bogoštovanje održavalo se na brdima i na visikom mestima od strane onih koji su bili u reprezentativnoj crkvi; i iz istog razloga obavljalo se na visokom mestima koja su oni za to gradili, kao što se često pominje u istorijskim i proročim delovima Reči, kao kod Jezikilja: Načinila si sebi visine na svakoj ulici; kad si gradila kuću kurvarsku na svakoj ulici Jezekilj 16:24? 16:25? 16:31).

Da je Božansko bilo označenio onim što je visoko, bilo je stoga što se zvezdanim nebom označavalo nebo, a i verovalo se da je ono tamo; iako su mudriji među njima znali da ono nije tamo, nego da je tamo gde je dobro ljubavi, a ono je unutar čoveka, gde god on bio. (Da stvari visoke označavaju unutrašnje, ili dobra koja su tamo, vidi br. 450, 1735, 2148, 4210, 4599).