3708. ‘Et erumpes ad mare et ad orientem’: quod significet extensionem infinitam boni, et ‘ad septentrionem et ad meridiem’ quod significet extensionem infinitam veri, ita omnes status boni et veri, constat a significatione ‘erumpere’ quod sit extensio, hic extensio infinita quia praedicatur de Domino; a significatione ‘maris’ seu occidentis quod sit bonum adhuc obscurum, ita incipiens; a significatione ‘orientis’ quod sit bonum lucidum, ita perfectum; ex significatione ‘septentrionis’ quod sit verum adhuc in obscuro; et a significatione ‘meridiei’ quod sit verum in luce.

[2] Multis in locis in Verbo nominatur mare seu occidens, oriens, septentrio et meridies, sed quia nondum alicui notum fuit quod illa sicut omnia et singula sensum internum habuerint in quo non mundana secundum sensum litterae, sed spiritualia et caelestia, ac in supremo sensu Divina Ipsius Domini, significarent, ideo non aliud scire potuerunt quam quod per ‘occidentem, orientem, septentrionem, et meridiem’, solummodo plagae mundi in Verbo intelligantur, et per ‘erumpere ad illas plagas’, multiplicatio; sed quod per illa non plagae significentur, nec multiplicatio alicujus populi, sed status boni et veri, ac eorum extensio, constare potest ab omnibus locis in Verbo cumprimis apud Prophetas, ubi nominantur; quid enim sit occidens, oriens, septentrio et meridies, in caelo prorsus nescitur; Sol enim ibi, qui est Dominus, non est sicut sol mundi, qui oritur et occidit, et per summam suam altitudinem facit meridiem, et per minimam facit noctem, sed constanter apparet, verum secundum status illorum qui recipiunt lucem inde, lux enim inde in se habet sapientiam et intelligentiam, videatur n. 1619-1632, 2776, 3138, 3167, 3190, 3195, 3222, 3223, 3339, 3341, 3485, 3636, 3643; quare secundum statum sapientiae et intelligentiae cujusvis apparet; apud illos qui in bono et vero sunt, in calore et luce, sed caelesti et spirituali, sicut sol cum est in suo ortu et in meridie, at apud illos qui non in bono et vero, sicut sol cum est in occasu et in nocte; inde patet quod per ‘orientem, meridiem, occidentem et septentrionem’ status boni et veri in sensu interno ¹ Verbi significentur.

[3] Sciendum quod status boni et veri in Verbo non solum describantur per plagas, de quibus dictum, sed etiam per tempora seu status anni, nempe per ver, aestatem, autumnum et hiemem, ut et per tempora seu status diei, nempe per mane, meridiem, vesperam et noctem, et hoc ex simili causa; sed cum agitur de extensione boni et veri, describitur per plagas; quid autem unumquodvis in specie significat, constare potest a locis ubi in Verbo nominantur; quod ‘oriens’ sit Dominus et quod bonum amoris et charitatis quod a Domino, prius n. 101, 1250, 3249 ostensum est, et quod ‘meridies’ sit verum in luce, n. 2458, ² 3195 pr. :

[4] quid autem ‘occidens’ et quid ‘septentrio’ in sensu genuino, et quid in sensu opposito, constare potest ex his locis;

apud Esaiam,

Ne timeto, quia tecum Ego, ab oriente adducam semen tuum, et ab ³ occidente colligam, dicam septentrioni, Da, et meridiei, Ne inhibe; adduc filios Meos e longinquo, et filias Meas ab extremitate terrae, 43:5, 6;

de nova Ecclesia spirituali quae ibi Jacob et Israel; ‘ab oriente adducere semen et ab occidente colligere’ pro illis qui in bono, ‘dicere septentrioni, Da, et meridiei, Ne inhibe’ pro illis qui in vero:

[5] apud Davidem,

Dicent redempti Jehovae, quos redemit e manu hostis, et ex terris congregavit illos, ab ortu et ab occasu, a septentrione et a mari, errarunt in deserto, in solitudine viae, urbem habitationis non invenerunt, Ps. 107:2, 3, 4; de illis qui in ignorantia boni et veri, ‘ab ortu et ab occasu’ pro illis qui in ignorantia boni, ‘a septentrione et a mari’ pro illis qui in ignorantia veri; de illis qui in ignorantia boni praedicatur quod errarint in deserto', qui in ignorantia veri praedicatur quod ‘in solitudine viae’, et de ⁴ ignorantia utriusque, quod ‘urbem habitationis non invenerint’; quod ‘urbs’ sit doctrinale veri, videatur n. 402, 2449, 2943, 3216, et quod ‘habitatio’ praedicetur de bono, n. 2268, 2451, 2712:

[6] apud Esaiam,

Ecce hi e longinquo venient, et ecce illi e septentrione, et ab occidente, et illi e terra Sinim, 49:12;

‘septentrio’ pro illis qui in obscuro quoad verum, ‘occidens’ pro illis qui in obscuro quoad bonum, qui ‘e longinquo venire’ dicuntur, quia remoti a luce quae a Domino:

[7] apud Amos, Ecce dies venturi, quibus immittam famem in terra, ... et vagabuntur a mari ad mare, et a septentrione usque ad ortum discursitabunt ad quaerendum verbum Jehovae, et non invenient, 8:11, 12;

‘fames’ pro penuria et defectu cognitionum, n. 1460, 3364; ‘vagari a mari ad mare’ pro inquirere ubi sunt cognitiones; quod ⁵ maria sint cognitiones in genere, n. 28, 2850; ‘a septentrione usque ad ortum discursitare’ pro ab illis cognitionibus quae in obscuro ad illas quae in luce; quod sint cognitiones, patet, nam dicitur, ‘ad quaerendum Verbum Jehovae et non invenient’:

[8] apud Jeremiam,

Clama verba haec septentrionem versus, et dicite, Revertere aversa Israel, non faciam cadere faces Meas super vos, quoniam misericors Ego; ... in diebus illis ibunt domus Jehudae ad domum Israelis, et venient una e terra septentrionis super terram, quam hereditare feci patribus vestris, 3:12, 18;

de restauratione Ecclesiae a gentibus; ‘septentrio’ pro illis qui in ignorantia veri, et tamen in vita boni; quod hic non septentrio nec terra septentrionis intelligatur, patet, Israel enim non amplius fuit:

[9] apud eundem,

Vivus Jehovah qui ascendere fecit filios Israelis e terra septentrionis, 16:15;

‘septentrio’ similiter pro ignorantia ⁶ veri:

apud eundem,

Ecce Ego adducens eos e terra septentrionis, et congregabo eos a lateribus terrae, inter eos caecus et claudus, 31:8;

‘terra septentrionis’ pro ignorantia boni quia veri; et quia terra ‘Canaan’ repraesentabat regnum Domini, et inde quoque bonum, videatur supra n. 3705, et quae in medio ejus, ut ‘Zion et Hierosolyma’, ⁷ intimum bonum cui conjunctum verum, inde illa quae inde distabant, repraesentabant obscurum quoad bonum et verum; omne hoc quod in obscuro, vocatur ‘terra septentrionis’, et quoque ‘latera terrae’;

[10] praeterea quia omne bonum quod influit cum luce a Domino, in obscuro hominis terminatur, ⁸ septentrio etiam vocatur ‘conventus’, ut apud Esaiam,

Dixisti in corde tuo, Caelos ascendam, super stellas Dei exaltabo thronum meum, et sedebo in monte conventus, in lateribus septentrionis, 14:13:

apud eundem,

Ejula porta, clama urbs, liquefacta est Philistaea tu tota, quia a septentrione fumus venit, (nec) solitarius in conventibus, 14:31:

apud Davidem,

Magnus Jehovah, et laudatus valde in urbe Dei nostri, monte sanctitatis Ipsius, ... gaudium totius terrae, mons Zionis, latera septentrionis, urbs regis magni, Ps. 48:2, 3 (KJV 1, 2):

porro apud eundem,

Tibi caeli, etiam Tibi terra, orbem et plenitudinem ejus Tu fundasti, septentrionem et dextrum Tu creasti, Ps. 89:12, 13. [KJV 11, 12];

‘septentrio’ hic pro illis qui remotiores sunt a luce boni et veri, ‘dextrum’ pro illis qui propiores; quod hi ad dextrum Domini sint, videatur n. 1274, 1276:

[11] apud Zachariam,

Vidit quatuor currus exeuntes inter duos montes aeris, ... illis equi rufi, nigri, albi et grandinati robusti; ... dixit angelus, Hi quatuor venti caelorum, exeuntes a stando juxta Dominum totius terrae, equi nigri exeuntes in terram septentrionis, et albi exiverunt post illos, et grandinati exiverunt in terram austri: ... exeuntes ad terram septentrionis, quiescere faciunt spiritum meum in terra septentrionis, 6:1-8;

‘currus exeuntes inter duos montes aeris’ pro doctrinalibus boni; quod ‘currus’ sint doctrinalia, patebit alibi; quod ‘mons’ sit amor, videatur n. 795, 1430, 2722, inde duo montes sunt bini amores, ⁹ caelestis qui in Dominum, et ¹⁰ spiritualis qui erga proximum; quod ‘aes’ sit bonum inde quod in naturali, n. 425, 1551; quod ‘equi’ sint intellectualia, ita intellectus doctrinalium boni, n. 2760-2762, 3217; ‘terra austri’ seu meridiei pro illis qui in boni et veri ignorantia, sed in vita boni in qua sunt gentes probae, apud quas cum nova Ecclesia instauratur, ¹¹ ibi spiritus Dei quiescere dicitur:

[12] apud Jeremiam,

Jehovah Qui ascendere fecit, et Qui reduxit semen domus Israelis e terra ad septentrionem, et ex omnibus terris, quo depuli illos, ut habitarent super terra sua, 23:8,

‘e terra ac septentrionem’ pro ab obscuro ignorantiae boni et veri:

apud eundem,

Num frangetur ferrum, ferrum a septentrione et aes? 5:12;

‘ferrum’ pro vero naturali, n. 425, 426; ‘aes’ pro bono naturali, n. 425, 1551; haec ‘a septentrione’ dicuntur quia a naturali ubi obscurum respective et terminus; quod propheticum hoc non significet quod a septentrione ferrum et aes, patet absque explicatione, nam quid Divini, immo quid cohaerentiae cum illis quae antecedunt et consequuntur, si intelligeretur quod ferrum et aes inde:

[13] apud Matthaeum, Dico vobis, quod multi ab oriente usque et ab occidente venient, et accumbent cum Abrahamo, Jishako et Jacobo, Matth. 8:11; Luc. 13:29; ¹² multi ab oriente usque et ab occidente' pro illis qui in cognitionibus et vita boni, et qui in obscuro ac ignorantia ¹³ ,

ita qui intra Ecclesiam et qui extra; quod enim status boni per orientem et occidentem significentur, supra dictum; quod ‘accumbere cum Abrahamo, Jishako et Jacobo’ sit esse cum Domino, videatur n. 3305f. Quod similiter, nempe ab oriente et occidente venturi sint, qui apud Dominum in regno Ipsius seu in Ecclesia Ipsius erunt, apud Prophetas dicitur; ut apud Esaiam,

¹⁴ Ab oriente adducam semen tuum, et ab ¹⁵ occidente colligam te, 43:5:

alibi,

Timebunt ab occidente nomen Jehovae, et ab oriente gloriam Ipsius, 59:19:

alibi,

Cognoscent ab ortu solis et ab occasu, quod nullus praeter Me; Ego Jehovah, et nemo amplius, 45:6:

¹⁶ et alibi,

Excitabo e septentrione et veniet, ab ortu solis invocabit nomen Meum, 41:25.

[14] Praeterea, quod per orientem, occidentem, meridiem et septentrionem, talia significentur, manifeste constare potest ex constructione Tabernaculi; ex castrametatione et profectione filiorum Israelis; ex descriptione terrae Canaanis; tum a descriptione novi Templi, novae Hierosolymae, et novae Terrae; ¹⁷ EX CONSTRUCTIONE TABERNACULI, quod omnia ibi secundum plagas ordinata sint, videatur Exod. 18; ¹⁸ ut quid ad angulum orientis et occidentis, et quid ad angulum meridiei et septentrionis, Exod. 26:18, 20, 22, 27; 27:9, 12, 13 ¹⁹ : et quod candelabrum e regione mensae ad latus habitaculi versus meridiem, mensa autem ad latus septentrionis, Exod. 26:35; 40:22.

[15] EX CASTRAMETATIONE et PROFECTIONE FILIORUM ISRAELIS, etiam secundum plagas, quod nempe castrametarentur circum Tentorium conventus, tribus Jehudae, tribus Jisascharis, tribus Zebulonis versus orientem; tribus Reubenis, Shimeonis et Gadis versus meridiem; tribus Ephraimi, Menashes, et Benjaminis versus occidentem; tribus Danis, Asheris et Naphthali, versus septentrionem, Num. 2:1 ad f. : tum quod ex Levitis Gershonitae versus occidentem, Kehathitae versus meridiem, Meraritae versus septentrionem, et quod Moses, Aharon et filii ejus ante Habitaculum versus orientem, Num. 3:23-38, per quae repraesentatus erat caelestis ordo qui in regno Domini secundum status boni et veri; et quod versus meridiem conclamatione clangerent ad profectiones, Num. 10:6; et quod sicut castrametati, etiam sic profecti sint, Num. 2:34.

[16] EX DESCRIPTIONE TERRAE CANAANIS, quae per Mosen primum descripta est quoad terminos circumcirca, et quidem ad angulum meridiei, ad angulum occidentis, angulum septentrionis et angulum orientis, Num. 34:2-12; dein cum per sortem data tribubus, Josh. 15-19; inde et quoque ab antiquissimis qui in terra Canaane habitarunt, omnia ibi loca secundum situm, distantiam, et terminos quoad plagas repraesentativa et significativa facta sunt, n. 1607, 1866.

[17] Ex DESCRIPTIONE NOVI TEMPLI, NOVAE HIEROSOLYMAE, et NOVAE TERRAE, etiam secundum plagas, apud Ezechielem: ut, quod structura urbis esset a meridie: de porta aedificii, cujus facies versus orientem, versus septentrionem, et versus meridiem, 40:2, 6, 19, 20-46.

De mensura Templi, et ejus ostio versus septentrionem et meridiem, 41:11: de atrio versus septentrionem, orientem, meridiem et occidentem, 42:1, 4, 11, 16-19 ²⁰ ; et quod gloria Jehovae Dei Israelis ²¹ intraret a via orientis, 43:1, 2, 4; de portis atrii, ²² 44:1, 2, 4; ²³ 46:1, 9, 10, 19, 20: de terminis terrae sanctae 47, versus septentrionem, vers. 15-17; versus orientem, vers. 18; versus meridiem, vers. 19; versus occidentem, vers. 20: et de hereditatibus juxta plagas pro unaquavis tribu, 48: et de portis Sanctae Hierosolymae ab oriente, septentrione, meridie et occidente, Apoc. 21:13. Ex his manifeste patet quod quatuor mundi plagae secundum quas sancta illa, seu repraesentativa sancti, fuerunt ordinata, in sensu interno non plagas illas, sed status boni et veri in regno Domini significent.

[18] Quod septentrio et occidens in sensu opposito significent falsum et malum, constare potest a sequentibus locis;

apud Jeremiam,

Factum verbum Jehovae ad me secundo, dicendo, Quid tu videns? dixi, Ollam apertam ego videns, et facies ejus versus septentrionem; et dixit Jehovah, A septentrione aperietur malum super omnes habitatores terrae; en Ego vocans omnes familias septentrionis ut veniant, 1:13-15:

apud eundem,

Erigite signum Zionem versus, convenite, ne subsistite, quia malum Ego adducens a septentrione, et confractionem magnam, 4:6:

apud eundem,

Vox strepitus ecce veniens, et tumultus magnus e terra septentrionis, ad redigendum urbes Jehudae vastitatem, 10:22:

apud eundem,

In Tekoa clangite buccina, ... quia malum prospicit ex septentrione, et confractio magna; ... ecce venit populus veniens e terra septentrionis, et gens magna excitabitur a lateribus terrae, 6:1, 22:

apud eundem,

Accepi calicem e manu Jehovae, et bibere feci omnes gentes, ... Hierosolymam et urbes Jehudae, et reges ejus, ... Pharaonem regem Aegypti, ... et omnem turbam occidentalem, ... omnes reges Arabiae, et omnes reges occidentis habitantes in deserto, ... et omnes reges septentrionis, propinquos et longinquos, 25:17-26:

[19] apud eundem,

Non effugiet celer, nec eripiet se fortis, septentrionem versus, juxta litus fluvii Euphratis impegerunt et ceciderunt. Quis hic sicut flumen ascendit?... Aegyptus sicut flumen ascendit, ... dixit enim, Ascendam, obtegam terram, perdam urbem, et habitantes in ea.... Sed dies ille Domino Jehovih Zebaoth, dies ultionis, ... quia sacrificium Domino Jehovih Zebaoth in terra septentrionis juxta fluvium Euphratis.... Vitula pulcherrima Aegyptus, excidium a septentrione venit, ... pudefacta est filia Aegypti, tradita est in manum populi septentrionis, 46:6-10, 20, 24:

apud eundem,

Sic dixit Jehovah, Ecce aquae ascendentes a septentrione, quae sicut flumen inundans, et inundabunt terram et plenitudinem ejus, urbem et habitantes in ea, 47:2:

[20] apud eundem,

Locutus est Jehovah contra Babelem, ascendet contra eam gens a septentrione, haec ponet terram ejus in desolationem, ut non sit habitans in ea, 50:[1], 3, 3:

apud eundem,

Ecce Ego excitans et ascendere faciens contra Babelem congregationem gentium magnarum e terra septentrionis, et instruent aciem contra eam, inde capietur; ecce populus veniens e septentrione, et gens magna, et reges multi excitabuntur e lateribus terrae, 50:9, 41:

apud eundem,

Tunc canent super Babele caeli et terra, et omne quod in iis, quia e septentrione venient illi vastatores, 51:48:

apud Ezechielem,

Dic Gogo, ... Venies e loco tuo a lateribus septentrionis, tu et populi multi tecum, ... ascendes contra populum Meum Israelem, sicut nubes, ad obtegendum terram, 38:14-16:

apud eundem,

Ecce Ego contra te Goge princeps, ... reverti faciam te, sextabo te, et faciam ²⁴ ascendere te a lateribus septentrionis, et adducam te super montes Israelis; ... super montibus Israelis cades, ... super faciebus agri cades, 39:1, 2, 4, 5:

apud Zachariam,

Heu fugite e terra septentrionis, dictum Jehovae, nam sicut quatuor ventos caelorum expandam vos: heu Zion, eripe te, quae habitas cum filia Babelis, 2:10, 11. [AV 6, 7]

[21] Inde patet quid per ‘septentrionem’ in sensu opposito significatur quod nempe falsum ex quo malum, et falsum quod a malo; falsum ex quo malum, quia oriundum ex ratiocinatione de Divinis et contra Divina ex scientificis quae naturalis hominis, dicitur ‘populus septentrionis esse ex Aegypto’; quod ‘Aegyptus’ sit tale scientificum, videatur n. 1164, 1165, 2588f. ; falsum quod ex malo, quia oriundum a cultu externo apparente sancto cujus interiora sunt profana, dicitur ‘gens septentrionis e Babele’; quod ‘Babel’ tale sit, videatur n. 1182, 1283, 1295, 1304, 1306-1308, 1321, 1322, 1326; quod etiam ‘Babel’ sit quae vastat, n. 1327: utrumque, nempe ²⁵ falsum ex quo malum, et falsum quod ex malo, dicitur ex Gogo, nam ‘Gogus’ est cultus in externis absque interno, et inde idololatricus, qualis fuit ²⁶ Judaeorum omni tempore; quod Gogus tale sit, videatur n. 1151.

[22] Ex obscuro quod est naturalis hominis, ²⁷ tam exoritur verum, ²⁷ quam oritur falsum; quando homo ²⁸ se illuminari patitur per Verbum a Domino, tunc obscurum ejus fit lucidum, aperitur enim via interna, ita fit influxus et communicatio per caelum a Domino; at quando se non illuminari patitur per Verbum a Domino, sed per propriam intelligentiam, tunc obscurum ejus fit tenebrosum, ita falsum, clauditur enim via interna, et non fit influxus et communicatio per caelum a Domino, modo talis ut apparere possit sicut homo externa forma, cogitando ex malo et falso, et quoque loquendo; inde est quod ‘septentrio’ apud illos verum, et apud hos falsum significet; illi enim ab obscuro ascendunt, hoc est, elevantur ad lucem, hi autem ab obscuro descendunt, hoc est, se removent a luce; ²⁹ ita illi ad meridiem feruntur, hi autem ad tartara.

[23] Quod ‘septentrio’ sit caligo falsi, et ‘meridies’ lux veri, evidenter patet apud Danielem ubi agitur de ariete et hirco caprarum; ut et de rege meridiei et rege septentrionis; de ariete et hirco caprarum, Quod aries cornuferiret versus occidentem, et versus septentrionem, et versus meridiem, ita ut omnes bestiae non consisterent coram eo; ... et quod hircus caprarum veniret ab occidente super omnes facies terrae:... et ex uno cornu ³⁰ ejus exiret cornu, quod cresceret valde versus meridiem, et versus ortum, et versus decus, 8:4, 5, 9: ³¹ de rege meridiei et rege septentrionis, ubi per ‘regem meridiei’ significantur illi qui in cognitionibus veri, et per ‘regem septentrionis’ illi qui in falso ³² ,

Quod sub finem annorum consociabunt se, ita ut filia regis meridiei veniet ad regem septentrionis ad faciendum rectitudines, sed non obtinebit brachium vires:... surget e stemmate... qui veniet in munimentum regis septentrionis, ... et praevalebit; ... et captivitatem abducet in Aegyptum:... veniet in regnum rex meridiei, ... et pugnabit cum rege septentrionis:... revertetur rex septentrionis, et sistet multitudinem magnam prae priore:... multi stabunt contra regem meridiei:... veniet rex septentrionis... et capiet urbem munitionum, ... et destruet multa:... rex meridiei commiscebit se bello cum exercitu magno, sed non consistet, quia cogitabunt contra illum cogitationes:... post redibit, ... sed non erit sicut prius; ... populus cognoscentium Deum suum confirmabunt se:... tandem in tempore finis collidetur cum eo rex meridiei, ideo quasi procella in illum irruet rex septentrionis cum curru et equitibus; ... in terra decoris multi corruent:... sed rumores terrebunt eum ab ortu et a septentrione, ut exeat cum ira magna; ... venturus est ad finem suum, nec auxilians illi, 11:1 ad f.

Quod ‘rex meridiei’ sint illi qui in luce veri, et ‘rex septentrionis’ illi qui in umbra primum, et dein in caligine falsi, ³³ a singulis ibi constare potest, ³⁴ ita quod status Ecclesiae, quomodo ³⁵ successive pervertitur, describatur: ‘reges meridiei et septentrionis’ vocantur, quia per ‘reges’ in sensu interno Verbi significantur vera, et in opposito falsa, n. 1672, 2015, 2069; et per ‘regna’ illa quae sunt veri, ac in opposito sensu illa quae sunt falsi, n. 1672, 2547.

Poznámky pod čarou:

3195. ‘Et ille habitans in terra meridiei’: quod significet inde in Divina luce, constat ex significatione ‘habitare’ quod sit vivere, de qua n. 1293, et quod praedicetur de bono, n. 2268, 2451, 2712; significatione ‘terrae meridiei’ quod sit Divina lux; ‘meridies’ enim significat lucem, ¹ et quidem lucem intelligentiae, quae est sapientia, n. 1458; ‘terra autem meridiei’ locum et statum ubi illa lux; ita hic, quod ‘Jishak venit a veniendo Beer-lahai-roi, et ille habitans in terra meridiei’ significat quod Divinum Bonum Rationale, quia ex Divino Vero natum, in Divina luce esset.

[2] Lux multoties in Verbo memoratur, et per illam in sensu interno significatur verum quod ex bono; in sensu autem interno supremo per ‘lucem’ significatur Ipse Dominus, quia Ille est ipsum Bonum et Verum: est quoque actualiter lux in caelo, sed infinite illustrior quam lux in terra, videatur n. 1053, 1117, 1521-1533, 1619-1632; ² in luce illa se mutuo vident spiritus et angeli, et per illam conspicua est omnis gloria quae in caelo; sed lux illa ³ quoad lucidum quidem apparet similis luci in mundo, sed usque non est similis, non enim est naturalis sed est spiritualis, in se habet sapientiam, sit ut non aliud sit quam sapientia quae ita ante oculos illorum lucet, quare etiam quo sapientiores angeli, eo in illustriore luce sunt, n. 2776; haec lux etiam illuminat intellectum hominis cumprimis regenerati, sed non ab homine appercipitur quamdiu in vita corporis est, propter lucem mundi quae tunc regnat; spiritus mali in altera vita etiam se mutuo vident et quoque vident plura repraesentativa quae existunt in mundo spirituum, hoc quidem ex luce caeli, sed est lumen quale ex igne carbonario, in tale enim vertitur lux caeli, cum ad illos alluit:

[3] quod ipsam lucis originem concernit, fuit illa ab aeterno a solo Domino, nam Ipsum Divinum Bonum et Divinum Verum ex quo lux, est Dominus; Divinum Humanum quod ab aeterno, Joh. 17:5, fuit ipsa illa lux; quae lux quia non amplius afficere potuit genus humanum quod se tantum removit a bono et vero, ita a luce, et se conjecit in tenebras, ideo Dominus voluit ipsum Humanum per nativitatem induere; sic enim non modo rationalia hominis sed etiam ejus naturalia illuminare potuit; Divinum enim fecit in Se tam Rationale quam Naturale, ut illis qui in tam densis tenebris essent, etiam lux esse posset:

[4] quod Dominus sit lux, hoc est, ipsum ⁴ Bonum et Verum, ita ex Ipso omnis intelligentia et sapientia, proinde salus, constare potest a pluribus locis in Verbo; ut apud Johannem, In principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum, ... in Ipso vita erat, et vita erat lux hominum; ... Johannes venit ut testaretur de luce; ... non erat ille lux, sed ut testaretur de luce. Erat lux vera quae illuminat omnem hominem venientem in mundum, 1:1, 4, 7-9: ‘Verbum’ ⁵ erat Divinum Verum, ita Ipse Dominus quoad Divinum Humanum, de quo dicitur quod ‘Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum’:

[5] apud eundem,

Hoc est judicium, quod lux venit in mundum, sed dilexerunt homines magis tenebras quam lucem, 3:19: ‘lux’ pro Divino Vero:

apud eundem,

Jesus dixit, Ego sum lux mundi, qui Me sequitur, non ambulabit in tenebris, sed habebit lucem vitae, 8:12:

apud eundem,

Adhuc breve tempus lux vobiscum est, ambulate quousque lucem habetis, ne tenebrae vos apprehendant; ... quousque lucem habetis, credite in lucem, ut filii lucis sitis, 12:35, 36:

apud eundem,

Qui videt Me, videt Ipsum Qui misit Me, Ego lux ego lux in mundum veni, ⁶ ut omnis qui credit in Me, in tenebris non maneat, 12:45, 46:

apud Lucam, Viderunt oculi mei salutare Tuum, quod praeparasti ante faciem omnium populorum, lucent in revelationem gentium, et gloriam populi Tui Israelis, 2:30-32;

propheticum Simeonis de Domino cum ⁷ natus:

[6] apud Matthaeum, Populus sedens in tenebris, vidit lucent magnam, et sedentibus in regione et umbra mortis, lux exorta est, Matth. 4:16 ⁸ ; Esai. 9:1;

ex quibus locis manifeste patet, quod Dominus ⁹ quoad Divinum Bonum et Verum in Divino Humano, dicatur lux; etiam in propheticis Veteris Testamenti; ut apud Esaiam,

Erit lux Israelis in ignem, et Sanctus ejus in flammam, 10:17:

apud eundem,

Ego Jehovah vocavi Te in justitia, ... et dabo Te in foedus populi, et in lucem gentium, 42:6:

apud eundem,

Dedi Te in lucem gentium, ut sis salus Mea usque ad extremitatem terrae, 49:6:

apud eundem,

Surge, illuminare, quia venit lux tua, et gloria Jehovae super te exorta est; ... ambulabunt gentes ad lucem tuam, et reges ad splendorem ortus tui, 60:1, 3.

Quod omnis lux caeli, proinde sapientia et intelligentia sit a Domino:

[7] apud Johannem, Urbs Sancta Hierosolyma nova descendens a Deo e caelo, parata sicut sponsa ornata marito, ... non opus habet sole, neque luna, ut luceant in ea, gloria Dei illustrabit illam, et lucerna illius Agnus, Apoc. 21:2, 23: de eadem porro, Nox non erit ibi, neque opus habent lucerna et luce solis, quia Dominus Deus illustrat illos, Apoc. 22:5:

[8] etiam apud Esaiam,

Non erit tibi amplius sol in lucem interdiu, et in splendorem luna non lucebit tibi, sed erit tibi Jehovah in lucem aeternitatis, et Deus tuus in decus tuum: non occidet amplius sol tuus, et luna tua non colligetur, quia Jehovah erit tibi in lucem aeternitatis, 60:19, 20;

‘non erit amplius sol in lucem interdiu, et in splendorem luna non lucebit’ pro quod non illa quae sunt lucis naturalis, sed quod illa quae sunt lucis spiritualis, quae significantur per quod ‘Jehovah erit in lucem aeternitatis’; quod Jehovah hic et alibi in Veteri Testamento nominatus, sit Dominus, videatur n. 1343, 1736, 2156, 2329, 2921, 3023, 3035.

[9] Qui quod sit lux caeli, etiam aperuit tribus discipulis, Petro, Jacobo, et Johanni, nempe Cum transformatus, quod splenduerit facies Ipsius sicut sol, vestimenta autem Ipsius facta sint sicut lux, Matth. xvii

2; ‘facies sicut sol’ erat Divinum Bonum, ‘vestimenta sicut lux’ erat Divinum Verum; inde sciri potest quid intelligitur per hoc quod in Benedictione, Lucere faciat Jehovah facies Suas super te, et misereatur tui, Num. 6:25;

quod ‘facies Jehovae’ sint misericordia, pax, bonum, videatur n. 222, 223; et quod ‘sol’ sit Divinus Amor, ita quod Divinus Amor Domini sit, qui solis instar apparet in caelo angelorum, ¹⁰ n. 30-38, 1053, 1521, 1529-1531, 2441, 2495.

Poznámky pod čarou: