9818. 'Quos implevi spiritu sapientiae': quod significet quibus inscriptum est Divinum Verum, constat ex significatione ‘spiritus sapientiae’ cum de illis qui in caelesti bono, quod sit Divinum Verum, de qua sequitur; illo impleri dicitur, cum inscriptum manet. Cum hoc ita se habet: qui in caelesti regno Domini sunt, illi sciunt vera non ex scientia et inde fide, sed ex perceptione interna; sunt enim illi in bono amoris a Domino, et ei bono omnia vera insita sunt; ipsum bonum implantatum est parti eorum voluntariae, et verum inde parti intellectuali; ac pars voluntaria et intellectualis apud illos prorsus unum agunt, secus ac apud illos qui in regno spirituali sunt; inde ¹ est quod illi qui in regno caelesti Domini sunt, ex parte sua intellectuali non sciant sed percipiant vera; bonum enim implantatum voluntati sistitur in suo quali et in sua forma in intellectu, et ibi in luce sicut flammea; forma boni et quale ejus est illis verum, quod non videtur sed percipitur ex bono; inde est quod illis nusquam aliqua disceptatio sit de veris, usque adeo ut cum de veris sermo ² incidit, dicant, Ita, vel, Non ita, nec ultra, nam si ultra non est ex bono; hi sunt qui intelliguntur apud Matthaeum,

Esto sermo vester, Ita ita, non non; quod ultra haec est, ex malo est, 5:37;

quod illi qui in caelesti Domini regno ³ tales sint, videatur n. 2715, 2718, 3246, 4448, 5113, 6367, 7877, 9166 fin. , 9543; quae differentia sit inter illos qui in caelesti regno et inter illos qui in regno spirituali, videantur loca citata n. 9277; ex his nunc constare potest quid intelligitur per quod Divina Vera inscripta sint.

[2] ⁴ Multis in locis in Verbo dicitur spiritus, et cum de homine, per ⁵ spiritum ejus significatur bonum et verum inscriptum parti intellectuali, proinde hujus vita; quod spiritus cum praedicatur de homine, id sit, est quia homo quoad interiora sua est spiritus, ⁶ etiam quoad interiora una cum spiritibus; de qua re videantur quae prius copiose ostensa sunt, nempe, quod spiritus et angeli sint apud hominem, et quod homo ⁷ regatur per eos a Domino, n. 50, 697, 986, 2796, 2886, 2887, 4047, 4048, 5846-5866, 5976-5993, quod homo sit inter spiritus et angelos tales, qualis ipse est, n. 4067, 4073, 4077, 4111, quod unicuique homini sit spiritus, per quem vita ejus corpori, n. ⁸ 4622.

[3] Inde ⁹ sciri potest quid per spiritum cum de Domino, intelligitur, quod nempe sit Divinum Verum procedens a Divino Bono Ipsius et quod hoc Divinum cum influit apud hominem, et recipitur ab illo sit ¹⁰ Spiritus veritatis, Spiritus Dei, et Spiritus sanctus, influit enim immediate a Domino, et quoque mediate per angelos et spiritus videantur citata n. 9682; quod ¹⁰ Spiritus veritatis, Spiritus Dei, et Spiritus sanctus id sit, videbitur in sequentibus; primo enim ostendendum est quod spiritus in Verbo cum de homine, sit bonum et verum inscriptum ejus parti intellectuali, proinde quod sit hujus vita; est enim vita partis intellectualis, et vita partis voluntariae; vita partis intellectualis est scire, videre, et intelligere verum esse verum, et bonum esse bonum; vita autem partis voluntariae est velle et amare verum propter verum, et bonum propter bonum; haec vita in Verbo vocatur cor, illa autem spiritus.

[4] Quod ita sit, constat a locis in Verbo quae sequuntur:

apud Ezechielem,

Facite vobis cor novum, et spiritum novum; quare moriemini domus Israelis? 18:31:

et apud eundem,

Dabo vobis cor novum, et spiritum novum dabo in medio vestri: 36:26;

‘cor novum’ pro nova voluntate, et ‘spiritus novus’ pro novo intellectu apud Sachariam, Jehovah extendit caelos, et fundat terram, et format spiritum hominis in medio ejus, 12:1;

‘extendere caelos et fundare terram’ pro novam Ecclesiam; quod ¹¹ haec sit caelum et terra, videatur n. 1733, 1850, 2117, 2118, fin. , 3355 fin. ; 4535; 'formare spiritum hominis in medio ejus' pro regenerare quoad intellectum veri et boni:

[5] apud Davidem,

Cor mundum crea mihi, Deus, et spiritum firmum innova in medio mei: ne abjice me a coram Te, et spiritum sanctitatis Tuae ne aufer a me; reduc mihi gaudium salutis Tuae; et spiritus ingenuus sustentet me: sacrificia Dei spiritus infractus; cor infractum et contritum Deus non ¹² spernit, Ps. 51:12-14, 19 [KJV 10-12, 17];

‘cor mundum’ pro voluntate aversante ¹³ mala, quae sunt immunda, ‘spiritus firmus’ pro intellectu et fide veri, ‘spiritus infractus et cor infractum’ pro ¹⁴ tentationis statu et inde humiliatione utriusque vitae; quod ‘spiritus’ sit vita, ex singulis ibi patet; Divinum Verum, ex quo illa vita, est ‘Spiritus sanctitatis’ apud eundem,

Generatio, non rectum ¹⁵ fecit cor ejus, nec constans cum Deo spiritus ejus, Ps. 78:8;

‘non rectum cor’ pro quod non recta voluntas, ‘non constans spiritus cum Deo’ pro quod non constans intellectus et fides veri Divini:

apud Moschen,

[6] Aggravaverat Jehovah Deus spiritum Sichonis regis Chesbonis, et obfirmaverat cor ejus, Deut. 2:30;

ibi etiam ‘spiritus’ et ‘cor’ pro utraque vita, quae ‘obfirmata’ dicitur, cum nulla voluntas intelligendi verum et bonum est, nec faciendi illa:

apud Ezechielem,

Liquescet omne cor, et remittentur omnes manus, et contrahetur omnis spiritus, 21:12 ¹⁶ [KJV 7];

similiter:

apud Esaiam,

Jehovah dans animam populo super terra, et spiritum ambulantibus in ea, 42:5;

‘dare animam populo’ pro vitam fidei; quod ‘anima’ sit vita fidei, videatur n. 9050, et ‘dare spiritum’ pro intellectum veri:

apud eundem,

Anima mea desideravi Te in nocte; etiam spiritu meo in medio mei exspectavi Te mane, 26:9;

similiter:

apud eundem,

[7] Concipite quisquilias, parite stipulam, spiritum vestrum ignis comedet, 33:11 ¹⁷ ; ‘spiritus quem ignis ¹⁸ comedet’ pro intellectu veri, ita pro intelligentia, ‘ignis’ pro concupiscentia, quae quia ex malo, destruit:

apud Ezechielem,

Vae prophetis stultis, qui abeunt post spiritum suum! 13:3:

apud eundem,

Quod ascendit super spiritum vestrum, non fiet unquam, 20:32:

apud Malachiam, Non fecit unus et reliqui quibus spiritus, quid ergo unus, quaerens ¹⁹ semen Dei; quare observate vos per spiritum vestrum, ut contra uxorem juventutis Tuae non agat perfide, 2:15:

apud Davidem,

Beatus homo cui non imputat Jehovah iniquitatem modo non in spiritu ejus dolus, ps 32:2:

apud Matthaeum, Beati pauperes spiritu, quia eorum est regnum caelorum, 5:3:

apud eundem,

Jesus ad discipulos, Vigilate et orate ne ingrediamini in tentationem; quidem spiritus promptus est, caro vero infirma, 26:41.

[8] Quod in his locis per ‘spiritum’ ipsa vita hominis intelligatur, ²⁰ manifeste patet; quod vita intellectualis, seu vita veri, constare potest ex eo quod per 'spiritum' in naturali sensu intelligatur vita respirationis hominis; et respiratio, quae est pulmonum, correspondet vitae veri, quae est vita ²¹ fidei et inde intellectus, dum pulsus, qui est cordis, correspondet vitae voluntatis, ita amoris; quod illa correspondentia pulmonum et cordis sit, videatur n. 3635, 3883-3896, 9300, ²² 9495; inde constare potest quae vita in spirituali sensu intelligitur per ‘spiritum’.

[9] Quod ‘spiritus’ in ²³ communi sensu sit vita respirationis hominis, ²⁴ evidenter patet apud Davidem,

Abscondis facies Tuas, conturbantur; colligis spiritum eorum, exspirant: emittis spiritum Tuum, creantur, Ps. 104:29, 30:

apud eundem,

Responde mihi, Jehovah, consumptus est spiritus meus, ne absconde facies Tuas a me, Ps. 143:7:

apud Hiobum,

Spiritus meus consumptus est, dies mei sunt exstincti, 17:1:

apud Lucam,

Jesus apprehendens manum puellae mortuae, dicens, Puella surge; reversus itaque est spiritus ejus, et surrexit extemplo, 7:54, 55:

apud Jeremiam,

Stultus factus omnis homo scientia, mendacium sculptile ejus, neque spiritus in eo, 10:14, 51:17:

apud Ezechielem,

Eduxit me in spiritu Jehovae, et collocavit me in medio vallis; et ibi dixit Dominus Jehovih ossibus aridis, Ecce Ego adducens spiritum in vos ut vivatis: sic dixit Dominus Jehovih, A quattuor ventis veni, spiritus, et inspira in occisos hos; et venit in eos spiritus, et revixerunt, xxxvii [1, ] 5, 9, 10: in Apocalypsi, Duo testes occisi a bestia ascendente ex abysso; sed post tres dies et dimidium spiritus vitae a Deo intravit in illos, ut consisterent super pedes suos, 11:7, 11;

[10] ex his locis manifeste patet quod ‘spiritus’ ²⁵ sit vita hominis: quod in specie sit vita veri, quae est vita partis intellectualis in homine, et vocatur intelligentia, ²⁶ liquet apud Johannem, Venit hora et nunc est quando veri adoratores adorabunt Patrem in spiritu et veritate: Spiritus Deus est, ideo eos qui adorant Ipsum, in spiritu et veritate oportet adorare, 4:23, 24:

apud Danielem,

Quod in eo esset spiritus excellens, et scientiae et intelligentiae, 5:12, 14:

apud Lucam,

Johannes crevit, et corroboratus est spiritu, 1:80:

et de Domino ²⁷ ,

Jesus puer crevit, et corroboratus est spiritu, et impletus sapientia, 2:40:

apud Johannem,

Quem Pater misit, verba Dei loquitur, non enim ex mensura dedit Deus Ei spiritum, 3:34;

hic ‘spiritus’ pro intelligentia et sapientia, ‘verba Dei loqui’ est Divina Vera.

[11] Ex his nunc patet quid per ‘spiritum’ significatur apud Johannem,

Jesus dixit Nicodemo, Nisi quis generatus fuerit ex aqua et spiritu, non potest ingredi in regnum Dei; quod natum est ex carne caro ²⁸ est, sed quod generatum est a spiritu spiritus est, 3:5, 6;

‘generari ex aqua’ est per verum, et ‘generari ex spiritu’ est inde vita ex Domino, quae vita spiritualis vocatur; quod ‘aqua’ sit verum, per quod regeneratio, videatur n. 2702, 3058, 3424, 4976, 5668, 8568, 9323, ‘caro’ autem est proprium hominis, in quo nihil vitae spiritualis, n. 3813, 8409.

[12] Simile per ‘spiritum’ et ‘carnem’ significatur apud eundem,

Spiritus est qui vivificat, caro non prodest quicquam; verba quae Ego loquor vobis, spiritus sunt et vita sunt, 6:63;

‘verba quae Dominus locutus est’ sunt Divina Vera, vita inde est ‘spiritus’:

apud Esaiam,

Aegyptus homo, non Deus, et equi ejus caro et non spiritus, 31:3;

‘Aegyptus’ pro scientia in communi, ‘equi ejus’ pro scientifico ex intellectuali, quod dicitur ‘caro et non spiritus’ cum nihil vitae spiritualis inest; quod ‘Aegyptus’ sit scientia, videantur citata n. 9340, 9391, quod ‘equi’ sint intellectuale, n. 2761, 2762, 3217, 5321, et quod ‘equi Aegypti’ sint scientifica ex intellectuali, n. 6125, 8146, 8148; qui non scit quid Aegyptus, quid equi ejus, tum quid caro et spiritus, nusquam scire potest quid illa verba involvunt.

[13] Cum notum est quid significat ‘spiritus’ ²⁹ apud hominem, sciri potest quid significatur per ‘spiritum’ cum dicitur de Jehovah seu Domino, ³⁰ Cui tribuuntur omnia quae homini, sicut facies, oculi, aures, bracchia, manus, ut et cor, anima; ita quoque Spiritus, qui in Verbo vocatur Spiritus Dei, Spiritus Jehovae, Spiritus oris Ipsius, Spiritus sanctitatis seu Spiritus sanctus; quod per illum intelligatur Divinum Verum procedens a Domino, constat ex pluribus in Verbo locis; causa quod Divinum Verum procedens a Domino per ‘Spiritum Dei’ significetur, est quia omnis vita hominis inde est, ac vita caelestis illis qui Divinum illud Verum fide et amore recipiunt; quod id sit ‘Spiritus Dei’, Dominus Ipse docet apud Johannem,

Verba quae Ego loquor vobis, spiritus sunt et vita sunt, 6:63;

‘verba quae Dominus locutus est’ ³¹ sunt Divina Vera:

[14] apud eundem,

Jesus magna voce clamavit, dicens, Si quis sitiverit, venito ad Me et bibito; quisquis credit in Me, sicut dixit Scriptura, flumina e ventre illius fluent aquae viventis; hoc dixit de Spiritu, quem accepturi erant credentes in Ipsum; nondum enim erat Spiritus sanctus, quia Jesus nondum glorificatus erat, 7:37-39;

quod per Spiritum, quem recepturi a Domino credentes in Ipsum, intelligatur vita quae a Domino quae est vita fidei et amoris, patet a singulis ibi; 'sitire' enim et ‘bibere’ significat desiderium sciendi et percipiendi verum, ‘flumina aquae viventis quae ex ventre fluent’ ³² sunt vera Divina; inde ³³ constat quod spiritus, quem accepturi qui etiam vocatur ‘Spiritus sanctus’, sit vita ex Divino Vero procedente a Domino, quae vita vocatur, ut mox dictum est, vita fidei et amoris, estque ipsa vita spiritualis et caelestis apud hominem; quod dicatur quod Spiritus sanctus nondum esset, quia Jesus nondum glorificatus, est quia Dominus cum in mundo fuit, docuit ipse Divinum Verum, at cum glorificatus, quod fuit post resurrectionem, docuit illud per angelos et spiritus; sanctum illud quod procedit a Domino, ac influit per angelos et spiritus apud hominem, sive manifeste sive non manifeste, est ibi Spiritu sanctus; Divinum enim Verum procedens a Domino ³⁴ est quod vocatur ‘sanctum’ in Verbo, n. 9680;

[15] inde est quod spiritus sanctus dicatur Spiritus veritatis, et quod ducturus in omnem veritatem, et quod non locuturus sit a se, sed quae audiverit a Domino, et quod a Domino accepturus sit quae annuntiaturus esset, Joh. 16:13, 14; tum quod Dominus cum abiret a discipulis, inspiraverit in illos, et dixerit, Accipite Spiritum sanctum, Joh. 20:21, 22; ³⁵ respiratio significat vitam fidei, n. 9229, 9281; inde inspiratio Domini, donatam facultatem percipiendi Divina Vera, et sic recipiendi illam vitam; unde quoque nomen Spiritus a ³⁶ flatu et a vento, quia a respiratione, quapropter spiritus aliquoties vocatur ventus; quod respiratio, quae pulmonum, correspondeat vitae fidei, et pulsus qui cordis vitae amoris, videatur n. 3883-3896, 9300, ³⁷ 9495;

[16] simile per inspirationem significatur in libro Geneseos, Et Jehovah inspiravit in nares hominis animam vitarum, 2:7;

inde Dominus dicitur Spiritus narium nostrarum, Threni 4:20 ³⁸ ; et quia Divinum Verum consumit et vastat malos, ^{39 40} inde dicitur apud Davidem,

Revelata sunt fundamenta orbis a flatu spiritus nasi Tui, Ps. 18:16 [KJV Ps. 18:15]:

⁴¹ et apud Hiobum, Ab halitu Dei pereunt, et a Spiritu nasi Ipsius consumuntur, 4:9:

apud Davidem,

Per Verbum Jehovae caeli facti sunt, et per Spiritum oris Ipsius omnis exercitus illorum, Ps. 33:6;

‘Verbum Jehovae’ est Divinum Verum, similiter ‘Spiritus oris Ipsius’: quod id sit Dominus, constat apud Johannem, In principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum; omnia per Ipsum facta sunt: et Verbum caro factum est, et habitavit inter nos, 1:1-3, 14.

[17] Quod Divinum Verum, a quo vita caelestis ⁴² homini, sit Spiritus sanctus, patet etiam a sequentibus his locis: apud Esaiam,

Exibit virga de trunco ⁴³ Jischaji, quiescet super Eo Spiritus Jehovae, Spiritus sapientiae et intelligentiae, Spiritus consilii et virtutis, Spiritus scientiae et timoris Jehovae, 11:1, 2;

dicuntur illa de Domino, in Quo Divinum Verum; ⁴⁴ proinde Divina Sapientia et Intelligentia vocatur ‘Spiritus Jehovae’, ⁴⁵ et hic 'Spiritus sapientiae et intelligentiae, consilii, virtutis, et scientiae' ⁴⁶ :

apud eundem,

Dedi Spiritum Meum super Illum; judicium gentibus proferet; 42:1;

ibi etiam de Domino; ‘Spiritus Jehovae super illo’ est Divinum Verum proinde Divina Sapientia et Intelligentia; Divinum ⁴⁷ Verum etiam vocatur judicium, n. 2235

[18] apud eundem,

Venturus sicut flumen angustum, Spiritus Jehovae signum inferet in Ipsum, 59:19:

apud eundem,

Spiritus Domini Jehovih super Me, ideo unxit Me Jehovah ad evangelizandum pauperibus, 61:1;

ibi etiam de Domino, ⁴⁸ Divinum Verum quod in Domino cum in mundo, et quod Ipse tunc fuit, est ‘Spiritus Jehovae’.

[19] Quod ‘Spiritus Jehovae’ sit Divinum Verum, et inde vita caelestis homini qui illud recipit, patet adhuc ex his locis: apud Esaiam,

Donec effundetur super ⁴⁹ nos Spiritus ex alto; tunc desertum erit in arvum, habitabit tunc in deserto judicium, 32:15, 16;

agitur ibi de regeneratione; ‘Spiritus ex alto’ est vita a Divino, nam quod ‘desertum erit in arvum’ et quod ⁵⁰ judicium habitabit in deserto' significat intelligentiam ubi nulla prius, ita vitam novam:

[20] similiter apud Ezechielem,

Ut cognoscatis quod daturus Spiritum Meum in vobis ut vivatis, 37:14:

apud eundem,

Tunc non abscondam amplius facies Meas ab illis, quia effundam Spiritum Meum super domum Israelis, 39:29:

apud Joelem,

Effundam Spiritum Meum super omnem carnem, et super servos, et super ancillas, in diebus illis effundam Spiritum Meum, 3:1, 2 [KJV 2:28, 29]:

apud Micham, Ego impletus sum virtute cum Spiritu Jehovae, et judicio et robore ad annuntiandum Jacobo praevaricationem, et Israeli peccatum ejus, 3:8:

apud Sachariam, Equi exuentes in terram ⁵¹ septentrionis, quiescere fecerunt Spiritum Meum in ⁵² terra septentrionis, 6:8:

apud Esaiam,

Effundam aquas super sitientem, et rivulos super aridam; effundam Spiritum Meum super semen tuum, 44:3;

quod in his locis ‘Spiritus Jehovae’ sit Divinum Verum, et per id vita fidei et amoris, patet; quod id immediate a Domino, et mediate per spiritus et angelos ab Ipso influat, videatur n. 9682 fin. :

[21] similiter alibi apud Esaiam,

In die illo erit Jehovah Zebaoth in coronam ornatus, et in cidarim decoris reliquis populi sui, et in Spiritum judicii sedent super judicio, et in fortitudinem iis, 18:5, 6 ⁵³ ;

'corona ornatus' pro sapientia quae boni, ‘cidaris decoris’ pro intelligentia quae veri, ‘Spiritus judicii’ pro Divino Vero, nam ‘judicium’ praedicatur de vero, n. 2235, 6397, 7206, 8685, 8695, 9260, 9383:

[22] apud eundem,

Angelus facierum Jehovae liberavit eos, ob amorem Suum et clementiam Suam hic redemit illos; illi tamen rebellarunt, et exacerbarunt Spiritum sanctitatis Ipsius, inde conversus est illis in hostem. Posuit in medio ejus Spirituali sanctitatis Suae; Spiritus Jehovae duxit eum, ⁵⁴ 63:9-11, 14;

‘Spiritus sanctitatis’ ibi est Dominus quoad Divinum Verum, ita Divinum Verum quod a Domino, ‘angelus ⁵⁵ facierum’ est Dominus quoad Divinum Bonum, nam ‘facies Jehovae’ est amor, misericordia, bonum: ⁵⁶ in Apocalypsi, Testimonium Jesu est Spiritus prophetiae, 19:10;

‘Testimonium Jesu’ est Divinum Verum quod ab Ipso et de Ipso, n. 9503

[23] apud ⁵⁷ Davidem, Jehovah Deus facit angelos Suos Spiritus, et ministros ignem ⁵⁸ flammantem, Ps. 104:4 ⁵⁹ ; ‘facere angelos spiritus’ pro receptiones Divini Veri, ‘facere illos ignem flammantem’ pro receptiones Divini Boni seu Divini Amoris: apud Matthaeum,

Johannes dixit, Ego vos baptizo aqua in paenitentiam; qui vero post me venturus, ille vos baptizabit Spiritu sancto et igne, 3:11;

‘baptizare’ est regenerare, ‘Spiritu sancto’ est per Divinum Verum, et ⁶⁰ 'igne' est ⁶¹ ex Divino Bono Divini Amoris; quod ‘baptizare’ sit regenerare, videatur n. 5120 fin. , ⁶² 9088, et quod ‘ignis’ sit Divinum Bonum Divini Amoris, n. 4906, 5215, 6314, 6832, 6834, 6849, 7324:

[24] apud Lucam,

Si vos pravi existentes scitis bona dona dare liberis vestris, quanto magis Pater Qui in caelo, dabit Spiritum sanctum petentibus Ipsum? 11:13;

‘dare Spiritum sanctum’ est illustrare Divino Vero, et donare vita inde, quae est vita intelligentiae et sapientiae: in Apocalypsi, Septem lampades ignis ardentes coram throno sunt septem spiritus Dei, 4:5: et porro, In medio seniorum Agnus stans, habens cornua septem, et oculos septem, qui sunt septem Dei spiritus emissi in omnem terram, 5:6;

quod ‘spiritus’ ibi non sint spiritus, ⁶³ patet ex eo quod lampades et oculi Agni dicantur spiritus Dei; ‘lampades’ enim sunt Divina Vera, n. ⁶⁴ 4638, 7072, ⁶⁵ 'oculi' sunt intellectus veri, et cum de Domino, Divina Intelligentia et Sapientia, n. 2701, 4403-4421, 4523-4534, 9051; ⁶⁶ 'cornua' sunt potentia veri ex bono, n. 2832, 9081, 9719-9721; inde patet quod ‘Spiritus Dei’ ⁶⁷ significent Divina Vera.

[25] Cum itaque notum est quod Spiritus sanctus sit Divinum Verum procedens a Domino, quod est ipsum Sanctum, sciri potest sensus Verbi Divinus ubicumque ‘Spiritus Dei’ et ‘Spiritus sanctus’ nominatur, ut in sequentibus his locis: apud Johannem,

Ego rogabo Patrem, ut alium Paracletum det vobis, ut maneat vobis cum in aeternum, ⁶⁸ Spiritum veritatis, quem mundus non potest accipere, quoniam non videt Illum nec cognoscit Illum; vos autem cognoscitis Illum, quia apud vos manet et in vobis erit: non relinquam vos orphanos. Paracletus, Spiritus sanctus, quem mittet Pater in nomine Meo, Ille vos docebit omnia, et commonefaciet vobis de omnibus quae dixi vobis, 14:16-18, 26:

et alibi,

[26] Quando venerit Paracletus, ⁶⁹ quem Ego missurus sum vobis a Patre, Spiritus veritatis, qui ex Patre exit, Ille testabitur de Me, et vos testabimini, 15:26: et adhuc alibi, Ego veritatem vobis dico, prodest vobis ut Ego abeam; si non abivero, Paracletus non veniet ad vos; si vero abivero, mittam: Illum ad vos, 16:7; ex his iterum patet quod Divinum Verum procedens a Divino Bono quod est Pater, sit Paracletus et Spiritus sanctus, quapropter etiam vocatur Spiritus veritatis; et dicitur de eo quod mansurus in illis quod docebit omnia, ⁷⁰ quod testabitur de Domino; ‘testari ⁷¹ de Domino’ in ‘spirituali sensu’ est docere Illum; quod dicatur quod Paracletus qui Spiritus sanctus, mittatur a Patre in nomine Domini, et dein quod Dominus missurus sit Illum a Patre, et postea quod Ipse Dominus missurus, est quia Pater significat ipsum Divinum quod in Domino, et inde quod Pater et Ipse unum sint, prout Dominus manifeste ⁷² dicit apud Johannem 10:30, 14:9-11:

[27] apud Matthaeum,

Omne peccatum et blasphemia remittetur hominibus, Spiritus vero blasphemia non remittetur hominibus; si quis dixerit verbum contra Filium hominis, remittetur illi, qui vero dixerit contra Spiritum sanctum, non remittetur illi, neque in hoc saeculo neque in futuro, 12:31, 32;

‘dicere verbum contra Filium hominis’ est contra verum Divinum nondum implantatum seu inscriptum vitae hominis; quod ‘Filius hominis’ sit Divinum Verum, videatur supra n. 9807, at ‘dicere verbum contra Spiritum sanctum’ est contra Divinum Verum implantatum seu inscriptum vitae hominis, imprimis contra Divinum Verum de Ipso Domino; dicere contra id ⁷³ seu negare illud, cum semel est agnitum, est profanatio, et profanatio talis est ut prorsus destruat interiora hominis; inde dicitur quod id ⁷⁴ peccatum non remitti possit; quid profanatio, videatur n. 3398, 3898, 4289, 4601, 6348, 6960, 6963, 6971, 8394, 8882, 9298:

[28] et apud eundem,

Jesus dixit discipulis, Euntes baptizate in nomen Patris et Filii et Spiritus sancti, 28:19;

‘Pater’ ibi est ipsum Divinum, ‘Filius’ est ipsum illud Divinum in forma humana, et ‘Spiritus sanctus’ est Divinum procedens, ⁷⁵ ita est unum Divinum, et usque trinum: quod Dominus sit ipsum Divinum sub forma humana, ⁷⁶ Ipse docet apud Johannem,

Ex his cognovistis Patrem, et vidistis Illum; qui videt Me, videt Patrem: Ego in Patre et Pater in Me, 14:7, 9, 10.

Poznámky pod čarou:

8301. ‘Quis sicut Tu in diis, Jehovah?’: quod significet quod omne verum boni a Divino Humano Domini procedat, constat ex significatione ‘deorum’ quod sint vera, de qua n. 4402, 7268, 7873, hic vera ex bono, quia ¹ comparatio fit cum Jehovah, dicitur enim, ‘quis sicut Tu in diis, Jehovah?’ Quod ‘Jehovah’ in Verbo sit Dominus, videatur n. 1343, 1736, 2921, 3023, 3035, 5041, 5663, 6280, 6281, 6303, 6905, 6945, 6956; quod Divinum Humanum ² per ‘Jehovam’ hic intelligatur, est quia in hoc cantico agitur de salvatione illorum qui ab Ecclesia spirituali, ³ per Adventum Domini in mundum et tunc per Divinum Humanum Ipsius, ⁴ videatur n. 2661, 2716, 2833, 2834, 6372, 6854, 6914, 7035, 7091 fin. , 7828, 7932, 8018, 8054. Quod per illa verba significetur quod omne verum boni a Divino Humano Domini procedat, est quia vera procedere ⁵ possunt a quibuscumque, sed vera boni non nisi quam a Domino, consequenter ab illis qui in bono sunt a Domino; vera separata a bono etiam cogitant et loquuntur illi qui in fide persuasiva sunt, et usque in vita mali, et quoque plures alii intra Ecclesiam, sed illa vera non sunt ⁶ boni, ⁷ ita non procedunt a Domino sed ab ipsis.

[2] ⁸ Quod vera ex bono procedant a Domino, constare potest ex eo quod Dominus sit Ipsum Bonum, quia est Ipse Amor; ab Hoc procedit verum sicut lux a flamma solis; estque hoc verum sicut lux tempore veris et aestatis, quae calorem in sinu ⁹ habet, et facit ut omnia telluris quasi vitam accipiant; at verum quod non ex bono, est sicut lux tempore hiemis quando omnia telluris emoriuntur. Quod ‘dii’ sint vera boni, est quia per ‘deos’ ¹⁰ in bono sensu intelliguntur angeli, qui ‘dii’ dicuntur quia sunt substantiae seu formae recipientes veri in quo bonum a Domino.

[3] Angeli, proinde vera boni quae a Domino, etiam intelliguntur per ‘deos’ in his locis:

apud Davidem,

Deus consistit in coetu Dei, in medio deorum judicabit: Ego dixi, Dii vos; et filii Altissimi omnes vos, Ps. 82:1, 6;

quod sint vera ¹¹ quae procedunt a Domino quae hic per ‘deos’ intelliguntur, constat ex eo quod primum dicatur ‘coetus Dei’ in singulari, et postea ‘in medio deorum’; quod ‘Deus’ ¹² dicatur' in Verbo ubi agitur de vero, videatur n. 2769, 2807, 2822, 3921, 4287, 4402, 7010; et quod ‘Deus’ in supremo sensu sit Divinum Verum procedens a Domino, n. 7268:

apud eundem,

Confitebor Tibi in toto corde meo, coram diis psallam Tibi, Ps. 138:1:

apud eundem,

Non est sicut Tu inter deos, Domine, Ps. 86:8:

apud eundem,

Deus magnus est Jehovah, et Rex magnus super omnes deos, Ps. 95:3:

apud eundem,

Tu, Jehovah, [altus] super omnem terram, valde exaltatus es super omnes deos, Ps. 97:9:

apud eundem,

Ego novi quod magnus Jehovah, et Dominus noster prae omnibus diis, Ps. 135:5;

inde etiam Jehovah ¹³ Dominus dominorum et Deus deorum dicitur, Deut. 10:17; ¹⁴ Jos. 22:22; Ps. 136:2.

[4] Quod toties dicatur ¹⁵ quod Jehovah sit super omnes deos et quod sit Deus deorum, erat quia illo tempore plures dii ¹⁶ colebantur, et gentes distinguebantur per deos quos colebant, et unaquaevis gens credebat quod suus deus esset omnium supremus; et quia inde insidebat omnium mentibus pluralitas deorum, ac disceptabatur quisnam eorum major esset, ut satis constare potest ex historicis Verbi pluribus in locis, et haec opinio insidebat mentibus Judaeorum prae aliis, ¹⁷ ideo in Verbo toties dicitur quod Jehovah omnibus diis major esset et quod esset Rex et Deus deorum; quod opinio illa de pluribus diis insederit mentibus Judaeorum prae aliis gentibus, constare satis potest a frequente apostasia illorum ad cultum aliorum deorum, de qua in libris historicis Verbi plures, ut Jud. 2:10-13, 17, 19, 3:5-7, 8:27, 33, 10:6, 10, 13, 18:14, 17, 18, 20, 25, 31; 1 Sam. 7:3, 4, 8:8; 1 Reg. 14:23, 24, 16:31-33, 18:20 seq. , 21:26, 22:54; 2 Reg. 16:1, 10 seq. , 17:7, 15-17; 21:3-7, 21; 23:4, 5, 7, 8, 10-13; et alibi.

[5] Gens illa ¹⁸ tali vesania fuit ut Jehovam solum ore confiterentur, sed usque alios deos corde agnoscerent, quod manifeste constare potest ex eo quod postquam viderunt tot miracula in Aegypto, tot quoque postea, mare coram illis divisum et exercitum Pharaonis immersum, columnam nubis et ignis continue apparentem, mannam e caelo quotidie depluentem, et ipsam praesentiam Jehovae cum tanta majestate et tanto terrore super monte Sinai, et ¹⁹ postquam ediderant confessionem quod Jehovah solus Deus, ²⁰ usque tamen post aliquot septimanas, modo quia retardabat Moscheh, deos fusiles, ²¹ quos adorarent, sibi postulabant, quos etiam factos ab Aharone, divino cultu ²² prosequebantur per festum, per holocausta et sacrificia, et per choreas; inde constare potest quod cordibus illorum inhaeserit cultus plurium deorum; quod illa gens prae omni alia gente in universa tellure talis fuerit, etiam constat apud Jeremiam,

Num mutavit gens deos, ²³ et populus Meus permutavit gloriam suam cum eo quod non prodest? Obstupescite, caeli, super hoc, et cohorrescite, trepidate valde: juxta numerum urbium tuarum fuerunt dii tui, Judah, 2:11, 12, 28;

[6] indoles etiam ²⁴ istius gentis talis est ut prae omnibus aliis gentibus adorent externa, ita idola, et quod de internis prorsus nihil scire velint; sunt enim omnium gentium avarissimi, et avaritia, qualis illorum quod ametur aurum et argentum propter aurum et argentum et non propter aliquem usum, est affectio maxime terrestris, et mentem prorsus ²⁵ in corpus detrahit et ei immergit, et claudit interiora in tantum ut prorsus non aliquid fidei et amoris e caelo intrare possit; inde patet quantum errant qui credant quod gens illa iterum eligetur, seu quod Ecclesia Domini ²⁶ ad illos, rejectis reliquis, iterum transibit, cum tamen ad fidem in Dominum prius ²⁷ convertes lapides quam illos; ²⁸ ad illos iterum Ecclesia transibit, creditur quia in propheticis Verbi multis in locis dicitur quod reversuri sint, ²⁹ sed non sciunt quod per ‘Jehudam’ ibi, per ‘Jacobum’, et per ‘Israelem’ non illa gens intelligatur, sed ³⁰ illi apud quos Ecclesia.

Poznámky pod čarou: