3448. ‘Et Ahuzzath socius illius, et Phicol dux exercitus illius’: quod significet primaria doctrinae illorum fidei, constat ex repraesentatione ‘Abimelechi’ quod sit doctrina fidei spectans rationalia, inde ‘socius illius, et dux exercitus illius’ sunt illa, et quidem primaria quae sunt doctrinae ¹ ; ‘dux’ enim sicut princeps significat primaria, n. 1482, 2089, et ‘exercitus’ ipsa doctrinalia; quod ‘exercitus’ significet doctrinalia quae sunt veri seu quae sunt vera inferiora, ² inde est quia per ‘militiam’ in Verbo et per ‘bellum’, significantur illa quae sunt militiae et belli spiritualis, n. 1664, 1788, 2686, ut quoque per arma ³ , nempe per hastas, clypeos, arcus, sagittas, gladios, et similia alia, ut passim ostensum; et quia sunt vera seu doctrinalia per quae pugnae spirituales fiunt, ideo per ‘exercitus’ illa significantur, et quoque falsa seu haeretica in opposito sensu:

[2] quod haec et illa per exercitus in Verbo significentur, constare potest a pluribus locis; ut apud Danielem,

Cornu unum hirci caprarum crevit versus meridiem, et versus ortum, et versus decus, et crevit usque ad exercitum caelorum, et dejecit in terram de exercitu, et de stellis; et conculcavit eos: immo usque ad principem exercitus extulit se.... Exercitus ejus traditus est super jugi in praevaricationem, et projecit veritatem in terram.... Audivi unum sanctum loquentem, ... dixit, Quousque visio haec, juge et praevaricatio vastans, ut detur et sanctum et exercitus conculcationi, 8:9-13;

‘cornu quod crevit versus meridiem, ortum et decus’ ⁴ est potentia falsi ex malo, n. 2832, ‘exercitus caelorum’ ⁴ sunt vera; ‘princeps exercitus’ ⁴ est Dominus quoad Divinum Verum; et quia exercitus in ⁵ bono sensu est verum, dicitur quod ‘dejecerit de exercitu in terram’, et dein quod ‘projecerit veritatem in terram’:

[3] apud eundem,

Rex ⁶ septentrionis sistet multitudinem magnam prae priore, et sub finem temporum annorum, veniet veniendo cum exercitu magno, et cum opibus multis:... deinde excitabit vires suas, et cor suum contra regem meridiei cum exercitu magno; et rex meridiei commiscebit se bello cum exercitu magno et valido admodum, sed non consistet; ... nam comedentes cibum ejus, frangent illum, et exercitus ejus exundabit, et cadent confossi multi, 11:23, 25, 26;

ibi in toto capite agitur de bello inter regem septentrionis et regem meridiei, et per ‘regem septentrionis’ intelliguntur falsa, ita quoque per ‘exercitum ejus’, et per ‘regem meridiei ⁷ et exercitum ejus’ vera: est propheticum de vastatione Ecclesiae:

[4] apud Johannem,

Vidi caelum apertum, cum ecce equus albus, et qui sedens super illo vocabatur fidelis et verus, ... indutus vestimento tincto sanguine, ... et exercitus Ipsius in caelo sequebantur Ipsum super equis albis, induti byssinum album et mundum.... Vidi bestiam et reges terrae, et exercitus eorum congregatos ad faciendum bellum cum sedente super equo, et cum exercitu illius, Apoc. 19:14, 19;

‘sedens super equo albo’ pro Verbo Domini, seu pro Domino quoad Verbum, n. 2760-2762; ‘exercitus Ipsius, qui in caelo Ipsum sequebantur’ pro veris inde, ita pro illis in caelo qui in ⁸ veris sunt; ‘bestia’ pro malis amoris sui; ‘reges terrae et exercitus eorum’ pro falsis; sunt pugnae falsi cum vero quae ibi describuntur:

[5] apud Davidem,

Per verbum Jehovae caeli facti sunt, et per spiritum oris Ipsius exercitus eorum, Ps. 33:6;

‘exercitus eorum seu caelorum’ pro veris; quia per exercitum significantur vera, filii regni et angeli ⁹ , ex veris quibus sunt, vocantur ‘exercitus caelorum’; ut apud Lucam, Subito adfuit cum angelo multitudo exercitus caelestis, laudantium Deum, 2:13:

apud Davidem,

Benedicite Jehovae omnes exercitus Ipsius, ministri Ipsius, facientes voluntatem Ipsius, Ps. 103:21:

apud eundem,

Laudate Jehovam omnes angeli Ipsius, laudate Ipsum omnes exercitus Ipsius, Ps. 148:2:

apud Esaiam,

Tollite in altum oculos vestros, et videte, Quis creavit haec, Qui educit in numero exercitum eorum, omnes nomine vocat, de multitudine potentium et fortium vir non deficiet, 40:26:

apud eundem,

Ego feci terram, et hominem super ea creavi; Ego, manus Meae expanderunt caelos, et omni exercitui eorum praecepi, 45:12;

‘exercitus caelorum’ ibi pro veris, ita pro angelis, quia in veris, ut dictum:

[6] in libro Primo Regum,

Vidi Jehovam sedentem super throno Suo, et universum exercitum caelorum stantem juxta Ipsum, a dextra Ipsius et a sinistra Ipsius, 22:19:

apud Joelem,

Jehovah dedit vocem Suam coram exercitu Suo, quia magna valde castra Ipsius, quia numerosus faciens verbum Ipsius, 2:11:

apud Zachariam,

Castra ponam domui Meae de exercitu, pertranseunte et redeunte, ne transeat amplius super eos exactor; ... exsulta valde filia Zionis, clange filia Hierosolymae, ecce Rex tuus venit tibi, 9:8, 9;

ibi de Adventu Domini, ‘exercitus Ipsius’ pro veris Divinis, inde est, ¹⁰ et quia Dominus solus pro homine pugnat contra inferna quae in continuo conatu invadendi sunt, quod Dominus in Verbo pluries dicatur Jehovah Zebaoth, Deus Zebaoth, Dominus Zebaoth, hoc est, exercituum; ut apud Esaiam,

Vox tumultus regnorum gentium congregatarum, Jehovah Zebaoth ducit exercitum belli, 13:4;

regna gentium pro falsis ex malis, ‘ducere exercitum belli’ pro pugnare pro homine.

[7] Quia duodecim tribus Israelis repraesentabant regnum caeleste Domini, ac tribus ut et duodecim significabant omnia fidei in uno complexu, hoc est, omnia vera regni, n. 577, 2089, 2129, 2130, 3272, ideo quoque vocabantur exercitus Jehovae, ut Exod. 7:4; 12:17, 41, 51; et mandatum, ut educerentur Aegypto secundum exercitus, Exod. 6:26; et castrametarentur secundum exercitus, Num. 1:52; et distribuerentur in exercitus, Num. 2:1 ad fin.

[8] Quod per ‘exercitus’ significentur vera, etiam constat apud Ezechielem,

Persia, et Lud, et Put, in exercitu tuo, viri belli tui, scutum et galeam suspenderunt in te, hi dederunt honorem tui; filii Arvad, et exercitus tuus super muris tuis circum circa, et Gammadaei in turribus tuis fuerunt, 27:10, 11;

ubi de Tyro, per quam significantur cognitiones boni et veri interiores, ita qui in illis sunt, n. 1201; ‘exercitus’ pro ipsis veris; quod ‘Lud et Put’ quoque sint qui in cognitionibus, videatur n. 1163, 1164, 1166, 1195, 1231; ‘scutum et galea’ sunt talia quae sunt ¹¹ pugnae seu belli spiritualis.

[9] Quod ‘exercitus’ in opposito sensu sint falsa, patet apud Esaiam,

Erit in die illo, visitabit Jehovah super exercitum altitudinis in altitudine, et super reges terrae super terra, 24:21;

ubi ‘exercitus altitudinis’ pro falsis ex amore sui:

apud Ezechielem,

Reducam te, et dabo hamos in maxillis tuis, et educam te, et omnem exercitum tuum, equos et equites, indutos perfecte omnes illos, coetum magnum scuto et clypeo, prehendentes gladios omnes; venies e loco tuo, e lateribus septentrionis, tu et populi multi tecum, equitantes equis omnes, coetus magnus, ¹² exercitus magnus, 38:4, 15;

ubi de Gogo, per quem significatur cultus externus separatus ab interno, ita factus idololatricus, n. 1151, ‘exercitus illius’ pro falsis:

[10] apud Jeremiam,

Mittam contra Babelem... qui tendit, tendens arcum suum, et ¹³ efferens se lorica sua, ne parcite juvenibus, devotioni date omnem exercitum ejus, Jer. 2:2, 3;

‘Babel’ pro cultu cujus externa apparent sancta, sed interiora sunt profana, n. 1182, 1283, 1295, 1304, 1306-1308, 1321, 1322, 1326; ‘exercitus ejus’ sunt talium falsa, similiter alibi exercitus Babelis, ut ¹⁴ Jer. 34:1, 21; 32:2; 39:1:

apud Ezechielem,

Illos videbit Pharaoh, et consolabitur se super omni multitudine sua, confossi gladio, Pharaoh et omnis exercitus ejus, quia dabo terrorem Mei in terra viventium, 32:31, 32;

ubi de Aegypto, per quam significantur illi qui per ratiocinia ex scientificis pervertunt vera, n. 1164, 1165, ‘exercitus ¹⁵ ejus’ seu Pharaonis pro falsis inde; similiter etiam alibi ‘exercitus Pharaonis’, ut Jer. 37:5, 7, 11; 46:2; Ezech. 17:17:

apud Lucam, Quando videritis circumdatam ab exercitibus Hierosolymam, tunc scite quod prope sit devastatio, 21:20;

ubi de consummatione saeculi, seu de ultimo tempore Ecclesiae cum nulla amplius fides; quod per ‘Hierosolymam’ significetur Ecclesia, videatur n. 2117, quae ‘circumdatur exercitibus’ quando obsidetur a falsis.

[11] Inde constat quod per ‘exercitus caelorum’, quos Judaei et Israelitae idololatrae adoraverunt, in sensu interno significata sint falsa, de quibus in libro Secundo Regum, Deseruerunt omnia praecepta Dei sui, et fecerant sibi fusile, duos vitulos, et fecerunt lucum, et incurvaverunt se omni exercitui caelorum, 17:16;

ubi de Israelitis; et alibi ubi de Menasse,

Quod aedificaverit altaria omni exercitui caelorum, 21:5:

et quod

Joshiah rex eduxerit e templo omnia vasa facta baali, et luco, et omni exercitui caelorum, 23:4:

et apud Jeremiam,

Quod ossa principum, sacerdotum, et prophetarum expanderent soli, lunae, et omni exercitui caelorum, quae amaverant, et quibus serviverant, et post quae iverant, 8:2:

et alibi,

Erunt domus Hierosolymae et domus regis Jehudae, sicut locus Tophet, immundae, quoad omnes ¹⁶ domus, super quarum tectis suffiverunt omni exercitui caelorum, et libando libaverunt diis aliis, 19:13:

et apud Zephaniam,

Extendam manum Meam contra adorantes super tectis exercitui caelorum, 1:5;

sunt enim stellae quae imprimis vocantur ‘exercitus caelorum’, ¹⁷ at quod per ‘stellas’ significentur vera, tum in opposito sensu falsa, videatur n. 1128, 1808.

Poznámky pod čarou:

QUAERITE PRIMO REGNUM DEI, ET JUSTITIAM EJUS, ET OMNIA ADJICIENTUR VOBIS (Matth. 6:33)

PRAEFATIO

Quantum hallucinantur illi qui in solo sensu litterae manent, nec exquirunt sensum internum ab aliis locis ubi ille in Verbo explicatur, constare manifeste potest a tot haeresibus quarum unaquaevis suum dogma ex litterali sensu Verbi confirmat; imprimis ex magna illa quam vesanus et infernalis amor sui et mundi induxit ex Domini verbis ad Petrum,

Ego tibi dico quod tu sis Petrus, et super hac petra aedificabo Meam Ecclesiam, et portae inferni non praevalebunt ei: et dabo tibi claves regni caelorum, et quicquid ligaveris super terra, erit ligatum in caelis, et quicquid solveris super terra, erit solutum in caelis, Matth. 16:15-19.

[2] Qui sensum litterae premunt, putant quod haec dicta sint de Petro et quod illi tanta potestas data sit; tametsi norunt quod Petrus fuerit homo admodum simplex, et quod ille nusquam talem potestatem exercuerit, et quod exercere illam contra Divinum sit; usque tamen, quia ex vesano et infernali amore sui et mundi sibi arrogare volunt summam potestatem in terra et in caelo et se deos facere, hoc secundum litteram explicant, et acriter defendunt; cum tamen sensus internus eorum verborum est, quod ipsa Fides in Dominum, quae solum est apud eos qui in amore in Dominum et in charitate erga proximum sunt, illam potestatem habeat, et usque non fides sed Dominus a Quo fides; per 'petra' ibi intelligitur illa fides, ut ubivis alibi in Verbo; super illa 'aedificatur Ecclesia' et contra illam 'portae inferni non praevalent'; et illi fidei sunt claves regni caelorum, claudit illa caelum ne mala et falsa intrent, et aperit illa caelum pro bonis et veris; hic est sensus internus horum verborum;

[3] duodecim apostoli, sicut duodecim tribus Israelis, non aliud repraesentarunt quam omnia fidei talis, n. 577, 2089, 2129, 2130f; 'Petrus' ipsam fidem, 'Jacobus' charitatem, et 'Johannes' bona charitatis, videatur Praefatio ad cap. xviii Gen. similiter ac Reuben, Simeon, et Levi, primogeniti Jacobi, in Ecclesia repraesentativa Judaica et Israelitica, quod ex mille locis in Verbo constat; et quia 'Petrus' referebat fidem, illa verba ad eum dicta sunt. Ex his patet in quas tenebras conjiciunt se, et secum alios, qui explicant omnia secundum litteram, ut qui illa verba ad Petrum, quibus derogant Domino et sibi arrogant potestatem salvandi genus humanum.

LIBRI GENESEOS CAPUT VIGESIMUM SECUNDUM

2760. Apud Johannem in Apocalypsi describitur ita Verbum quoad sensum internum, Vidi caelum apertum, ecce Equus Albus, et Qui sedens super illo vocabatur fidelis et verus, et in justitia judicat et pugnat: oculi Ipsius flamma ignis, et super capite Ipsius diademata multa; habens nomen scriptum quod nemo novit nisi Ipse: et circumindutus vestimento tincto sanguine; et vocatur nomen Ipsius Verbum Dei. Et exercitus, qui in ¹ caelis, sequebantur Ipsum super equis albis, induti byssino albo mundo.... Et habet super vestimento et super femore Suo, nomen scriptum, Rex regum, et Dominus dominorum, 19:11-14, 16.

Quid singula haec involvunt, nemo scire potest nisi ex sensu interno; manifestum est quod unumquodvis aliquod repraesentativum et significativum sit, nempe ‘caelum quod apertum’, ‘equus qui albus’, ‘sedens super illo quod fidelis et verus, et in justitia judicans et pugnans’, quod ‘oculi Ipsius flamma ignis’, quod ‘super capite diademata multa’, quod ‘nomen haberet quod nemo novit nisi Ipse’, quod ‘circumindutus vestimento tincto sanguine’, quod ‘exercitus qui in caelo sequerentur Ipsum super equis albis’, quod ‘illi induti byssino albo mundo’, et quod ‘super vestimento et super femore haberet nomen scriptum’; apertis verbis dicitur quod sit Verbum, et quod sit Dominus Qui Verbum, nam dicitur, ‘Vocatur nomen Ipsius Verbum Dei’, dein ‘habet super vestimento et super femore Suo nomen scriptum, Rex regum et Dominus dominorum’.

[2] Ex interpretatione singularum vocum patet quod hic describatur Verbum quoad sensum internum; quod ‘caelum sit apertum’ repraesentat et significat quod internus sensus Verbi non videatur quam in caelo et ab illis quibus caelum est apertum, hoc est, qui in amore et inde fide in Dominum sunt: ‘equus qui albus’ repraesentat et significat intellectum Verbi quoad interiora illius; quod equus albus id sit, patebit a sequentibus: ‘sedens super illo’ quod sit Verbum et Dominus Qui Verbum, constat: ‘Qui fidelis et ex justitia judicans’ vocatur ex bono, ac ‘verus et ex justitia pugnans’ ex vero; ² nam Ipse Dominus est justitia: ‘oculi ejus flamma ignis’ significant Divinum Verum ex Divino Bono Divino Amoris Ipsius ² : ‘super capite Ipsius diademata multa’ significant omnia fidei: ‘habens nomen scriptum quod nemo novit nisi Ipse’ significat quod quale sit Verbum in sensu interno, nemo videat quam Ipse et cui Ipse revelat: ‘circumindutus vestimento tincto sanguine’ significat Verbum in littera: ‘exercitus in ³ caelis qui sequebantur Ipsum super equis albis’ significant illos qui in intellectu Verbi quoad interiora sunt: ‘induti byssino albo mundo’ significat eosdem in amore et inde fide: ‘super vestimento et super femore nomen scriptum’ significat verum et bonum. Ex his et ex illis ibi quae praecedunt et sequuntur, patet quod circa ultimum tempus sensus internus Verbi aperietur; sed quid tunc eveniet, etiam describitur ibi vers. 17, 18, 19, 20, 21.

Poznámky pod čarou: