483. "Et deducet eos ad vivos fontes aquarum." - Quod significet in Divinis veris, constat ex significatione "vivorum fontium aquarum", quod sint Divina vera; per "vivum" significatur vivens a Divino, per "fontem" significatur Verbum, et per "aquas" vera inde. In Verbo pluries dicuntur "aquae vivae", et per illas intelliguntur vera quae a Domino veniunt et recipiuntur; quod illa sint viva, est quia Dominus est ipsa Vita, ut Ipse docet; et quod ex ipsa vita venit, hoc vivum est; quod autem ab homine venit, hoc mortuum est. Ut Dominus det vitam veris, influit per bonum in illa, et bonum vivificat; influit etiam e superiori seu interiori, et aperit mentem spiritualem, et ei indit affectionem veri; et affectio veri spiritualis est ipsa vita caeli apud hominem. Haec vita est quae insinuatur homini a Domino per vera. Inde constare potest quid intelligitur per "aquas vivas", et hic per "vivos fontes aquarum", in sequentibus his locis:

[2] - Apud Esaiam,

"Pauperes et egeni quaerentes aquam, sed non; lingua eorum siti deficit;.... aperiam super clivis fluvios, et in medio vallium fontes ponam, desertum in stagnum aquarum, et terram siccam in scaturigines aquarum" (Esaias 41:17, 18):

agitur ibi de salvatione gentium a Domino, qui "pauperes et egeni" dicuntur ex defectu et ignorantia veri: desiderium eorum sciendi vera ab illis qui in ecclesia, ubi non vera erant, describitur per quod "quaerant aquas, et non, lingua eorum siti deficit"; "aqua" est verum, "sitire" est desiderare illud: quod instruentur a Domino, significatur per "Aperiam super clivis fluvios, et in medio vallium fontes ponam"; "aperire fluvios" est dare intelligentiam, "in clivis" est in interiori homine, "in medio vallium" est in exteriori homine, "ponere fontes" est instruere in veris: "ponere desertum in stagnum aquarum, et terram siccam in scaturigines aquarum", significat abundantiam veri apud illos qui prius in defectu et in ignorantia fuerunt; "desertum" est ubi non bonum quia non verum, "terra sicca" ubi non verum et inde non bonum; "stagnum aquarum" et "fontes aquarum" significant abundantiam cognitionum veri: ex his manifeste patet quod hic per "aquas", "fontes", "scaturigines, fluvios" et "stagna aquarum", non illa significentur, sed cognitiones veri et inde intelligentia, unde salvatio.

[3] Apud eundem,

Ecce Deus Vester in vindictam veniet, .... et salvabit vos;.... tunc erit aridus locus in stagnum, et siticulosus in scaturigines aquarum (Esaiam 35:47 ¹ ):

haec quoque de gentium instructione in veris et illarum reformatione a Domino, cum venturus in mundum, dicta sunt; ac per quod "aridus locus erit in stagnum, et siticulosus in scaturigines aquarum", significantur similia quae mox supra, per quod "desertum erit in stagnum" seu collectionem "aquarum, et terra sicca in scaturigines aquarum."

[4] Apud Jeremiam,

"Cum fletu venient, et cum precibus adducam eos; ducam eos ad fontes aquarum in via recti, non impingant in ea" (31:9):

hic quoque de receptione Domini a gentibus agitur; quod instructurus eos in genuinis veris, significatur per quod "ducet eos ad fontes aquarum in via recti, non impingant in ea."

Apud Esaiam,

"Non esurient et sitient, neque percutiet eos aestus aut sol; nam miserescens eorum ducet eos, ² ut et super fontibus aquarum ducturus est eos" (49:10):

hic quoque de instructione gentium a Domino: instructio in veris intelligitur per quod "super fontibus aquarum ducturus sit eos." (Quid significat "esurire" et "sitire", videatur supra, n. 480; tum quid "aestus" et "sol", etiam supra, n. 481.)

[5] ; quid significatur per quod "montes stillabunt mustum, colles fluent lacte, et omnes rivi Jehudae fluent aquis", videatur explicatum supra (n. 433 [c]); et quod "fons e domo Jehovae exibit et irrigabit flumen schittim" significat quod e caelo a Domino erit verum illustrans scientifica et cognitiones quae in naturali.

[6] Apud Davidem,

"Coram" Te "parturis, terra, a coram Deo Jacobi, qui convertit petram in stagnum aquarum, silicem in fontem aquarum" (Psalmuss 114:7, 8):

per "stagnum aquarum" et per "fontem aquarum" hic quoque intelliguntur vera in copia, per quae ecclesia; nam per "parturis, terra" significatur incohatio ecclesiae, quae tunc "parturire" dicitur quando ibi producuntur vera; "terra" est ecclesia.

[7] Apud eundem,

Jehovah "qui emittit fontes in fluvios, inter montes eant, potum praebent ferae agrorum, frangunt onagri sitim suam, juxta illos avis caelorum habitat" (Psalmuss 104:10-12):

"emittere fontes in fluvios" significat dare intelligentiam per vera e Verbo; "inter montes eant" significat quae ex bono amoris erunt; "fontes" sunt vera ex Verbo, "fluvii" sunt illa quae intelligentiae sunt, et "montes" sunt bona amoris: instructio eorum qui in ecclesiae bono sunt, significatur per quod "potum praebeant ferae agrorum"; instructio eorum in ecclesia qui desiderant vera, significatur per quod "frangent onagri sitim"; quod inde intellectus perficiatur, significatur per quod "juxta illos avis habitet"; per "feras agrorum" in sensu spirituali intelliguntur gentes quae in bono vitae sunt; per "onagros" naturale verum; per "sitim" desiderium ad vera; et per "avem caelorum" significantur cogitationes ex intellectu.

[8] Quod per "fontem" in supremo sensu intelligatur Dominus quoad Divinum Verum, seu Divinum Verum a Domino, proinde Verbum, constare potest a sequentibus his locis:

- Apud Jeremiam,

"Duo mala fecit populus meus, Me deseruerunt Fontem aquarum vivarum, ad excidendum sibi foveas, foveas confractas quae non continent aquas" (2:13 ³ ):

hic Jehovah, hoc est, Dominus, Se vocat "Fontem aquarum vivarum", per quem significatur Verbum seu Divinum Verum, proinde Ipse Dominus qui est Verbum; nam dicitur, "Me deseruerunt Fontem aquarum vivarum": "ad excidendum sibi foveas, foveas confractas quae non continent aquas", significat ad fingendum sibi doctrinalia ex propria intelligentia, in quibus non vera; "foveae" sunt doctrinalia, "foveae confractae" sunt doctrinalia quae non cohaerent, "quae non continent aquas" significat in quibus non vera: talia sunt doctrinalia quae non ex Verbo, hoc est, a Domino per Verbum (nam Dominus per Verbum docet), sed ex propria intelligentia; quod non a Domino per Verbum, intelligitur per quod "deseruerint Fontem aquarum vivarum."

[9] Apud eundem,

"Omnes relinquentes Te pudefient, et recedentes a Me in terra scribentur; quia deseruerunt Fontem aquarum vivarum Jehovam" (17:13):

hic similiter Jehovah, hoc est, Dominus, Se vocat "Fontem aquarum vivarum", a Divino Vero quod ab Ipso; "in terra scribi" significat damnari (videatur supra, n. 222 [d]).

[10] Apud Davidem,

"Implentur pinguedine domus tuae, et flumine deliciarum potas eos, quia Tecum fons vitae, in luce tua videmus lucem" (Psalmuss 36:9, 10 [B.A. 8, 9]):

per "pinguedinem" significatur bonum amoris, et per "flumen deliciarum" verum ex illo bono; "potare" est docere: "Tecum fons vitae" significat quod cum Domino et ex Ipso sit Divinum Verum; quia id per "fontem vitae significatur, ideo etiam dicitur, "In luce tua videmus lucem"; per "lucem" Domini significatur Divinum Verum.

[11] Apud Sachariam,

"In die illo erit fons apertus domui Davidis, et habitatoribus Hierosolymae, pro peccato et immunditie:.... et in die illo.... exscindam nomina idolorum e terra, .... etiam prophetas et spiritum immundum transire faciam e terra" (13:1 [, 2]):

etiam haec de adventu Domini: quod tunc intellecturi sint Verbum, seu Divinum Verum inibi, illi qui in regno Domini sunt, significatur per "In die illo erit fons apertus domui Davidis, et habitatoribus Hierosolymae"; "fons" significat Verbum, "domus Davidis et habitatores Hierosolymae" regnum spirituale Domini; regnum Domini spirituale est apud illos in caelis et in terris qui in Divinis veris sunt: "pro peccato et immunditie" significat remotionem malorum et falsorum per vera ex Verbo: quia per "fontem" intelligitur Verbum seu Divinum Verum inibi, ideo dicitur, "In die illo exscindam nomina idolorum, etiam prophetas et spiritum immundum transire faciam e terra"; per "idola" significatur falsa religio, per "prophetas" falsa doctrina, et per "spiritum immundum" mala scaturientia ex falsis doctrinae; nam dum vivitur secundum falsa religionis et doctrinae fit spiritus immundus.

[12] Quod Divinum Verum a Domino intelligatur per "fontem", manifestis verbis docet Ipse Dominus apud Johannem,

Cum Dominus consedit ad fontem Jacobi in agro samariae, dixit mulieri Samaritidi, "Omnis qui bibit ex aqua hac, sitiet iterum; qui vero biberit ex aqua quam Ego dabo ei, non sitiet in aeternum; sed aqua quam dabo ei, fiet in eo fons aquae salientis in vitam aeternam" (4:5-20):

quod per "aquam", quam Dominus dat, non intelligatur aqua, sed Divinum Verum, manifeste constat, nam dicitur quod ex aqua illa quam mulier Samaritis venit ad hauriendum, sitiatur iterum, non autem ex aqua quam Dominus dat; quod vita in illo Vero sit, intelligitur per quod illa aqua "in eo fiet fons aquae salientis in vitam aeternam ": (quod vita in veris sit, cum Dominus illa dat, videatur supra in hoc articulo): quod Dominus haec dixerit mulieri Samaritidi, cum consedit, juxta fontem Jacobi, erat causa, quia per "Samaritas" intellexit Dominus gentes, qui recepturi Divina vera ab Ipso; et per "mulierem Samaritidem" ecclesiam ex illis; et quia per "fontem Jacobi" intellexit Divinum Verum a Se, seu Verbum.

[13] Apud Mosen,

"Ita habitavit Israel secure solitarius apud fontem Jacobi" (Deuteronomius 33:28):

haec in prophetia Mosis de filiis Israelis, quae prophetia per haec concluditur. Quia "Israel" ibi significat ecclesiam quae in Divinis veris ex Verbo est, ideo dicitur "ad fontem Jacobi", per quem intelligitur Verbum; ita quoque Dominus quoad Verbum, Ipse enim est Verbum; quia est Divinum Verum, ut Ipse docet apud Johannem (1:1-3, 14). Haec dicta sunt in fine prophetiae illius, quia in prophetia illa agitur de Verbo. Simile per "fontem" illum etiam intelligitur in prophetia Israelis patris de Josepho,

"Filius fecundae Josephus, filius fecundae juxta fontem" (Genesis 49:22):

per "fontem" hic intelligitur fons Jacobi, nam ager in quo ille fons, datus erat Josepho a patre ejus (videatur Johannes 4:5, 6): quid significatur per "Filius fecundae Josephus, filius fecundae juxta fontem", videatur supra (n. 448 [b]). Per "fontem " etiam intelligitur Verbum, ac per "fontes" Divina vera ex illo, apud Davidem,

"In congregationibus benedicite Deo, Domino e fonte Israelis" (Ps. 68:27 ⁴ [Ps. 68:26]);

in Apocalypsi,

Sitienti dabo ex fonte aquae Vitae gratis" (21:6);

apud Esaiam,

"Tunc haurietis aquas cum laetitia e fontibus salutis" (12:3);

apud Davidem,

"Omnes fontes mei in Te", Jehovah (Psalmuss 87:7).

[14] Quoniam pleraque in Verbo etiam sensum oppositum habent, ita etiam "fons" et "fontes", in quo sensu significant doctrinam falsorum ac falsa doctrinae:

- Ut apud Jeremiam,

"Exsiccabo mare ejus, et arefaciam fontem ejus" (51:36):

haec de Babele, et per "mare" ejus significantur falsa in uno complexu, et per "fontem" doctrina falsi.

[15] Apud Hoscheam,

"Veniet eurus, ventus Jehovae, a deserto ascendens, et exarescet fons ejus, et exsiccabitur scaturigo ejus" (13:15):

haec de Ephraim, et per eum ibi intelligitur perversus intellectus Verbi, quo falsa per Verbum confirmantur; destructio ejus significatur per quod "fons ejus exarescet, et scaturigo ejus exsiccabitur per eurum, ventum Jehovae, a deserto"; "fons" ejus est doctrina falsi inde, "scaturigo" est falsum ejus, "eurus ex deserto" est destructio ejus ex fallaciis quae ex sensualibus externis; sensualia enim externa, dum non illustrata sunt ab internis, destruunt intellectum hominis, quia omnes fallaciae inde sunt.

[16] Apud Davidem,

"Tu perrupisti robore tuo mare, fregisti capita balaenarum super aquis: Tu confregisti capita leviathanis, dedisti eum cibum populo ziim; Tu perrupisti fontes et fluvium; Tu exsiccasti fluvios roboris" (Psalmuss 74:13-15):

hic quoque per "fontes" et "fluvios" significatur falsa doctrina, quae ex propria intelligentia; "fluvii roboris" sunt inde principia falsi confirmata; per "balaenas" et "leviathanem" significantur scientifica, quae sunt sensualis et naturalis hominis, ex quibus omne falsum, quando super iis occlusus est spiritualis homo: in sensuali et naturali homine residet proprium hominis; quare quod ex illis solis concluditur, ex proprio seu ex propria intelligentia concluditur: Divinum enim influit per spiritualem hominem in naturalem, non autem in naturalem quando super illo occlusus est spiritualis; at spiritualis homo aperitur per vera et per vitam secundum illa: "populus ziim", cui leviathan daretur in cibum, significat illos qui in falsis infernalibus sunt.

Poznámky pod čarou:

4844. ‘Mane vidua domo patris tui’: quod significet abalienationem a se, constare potest ex eo quod per id vellet ut recederet, et ad se non amplius rediret; dixit quidem ut maneret ibi usque dum adolesceret Shelah filius ejus, sed usque cogitavit quod Shelae filio suo non illa daretur, dixit enim apud se ‘forte moriatur etiam hic sicut fratres ejus’, et quoque facto comprobavit, ut patet a vers. 14, ‘Vidit Tamar quod adolevit Shelah, et illa non data ei in mulierem’; inde nunc sequitur quod per illa verba significetur quod abalienaret illam a se; hoc est, in sensu interno Ecclesiam repraesentativam spiritualium et caelestium quae per ‘Tamarem’ repraesentatur, n. 4811, 4831, ab Ecclesia Judaica quae per ‘Jehudam’; concordare enim non poterant quia Judaismus erat solum Ecclesiae repraesentativum non autem Ecclesia repraesentativa, n. 4307, 4500, nam externum agnovit, non autem internum.

[2] ‘Vidua’ etiam significat Ecclesiae verum absque ejus bono, quia ‘uxor’ in sensu repraesentativo significat verum, et ‘maritus’ bonum, n. 4823, 4843, quapropter ‘uxor absque marito’ est Ecclesiae verum absque ejus bono, de qua cum dicitur quod ‘maneret in domo patris sui’, significatur quod Ecclesiae verum abalienaretur, et quoque quod non reciperetur in sua domo; quod nec ¹ gens Judaica potuit quia non in bono sed in malo fuit.

[3] Vidua in Verbo multoties memoratur et qui sensum internum non novit, non aliter credere potest quam quod per ‘viduam’ significetur vidua; sed per ‘viduam’ in sensu interno significatur ibi Ecclesiae verum absque bono, hoc est, illi qui in vero sunt absque bono, et usque desiderant in bono esse, consequenter qui amant duci per bonum; ‘maritus’ est bonum quod duceret; tales in Antiqua Ecclesia intelligebantur in bono sensu per ‘viduas’, sive feminae sive viri essent; Antiqua enim Ecclesia distinxit proximum erga quem charitatem exercerent, in plures classes, quosdam vocabat pauperes, quosdam miseros et afflictos, quosdam vinctos et in carcere, quosdam caecos et claudos, quosdam peregrinos, orphanos et viduas, et secundum qualitates eorum dispensabant charitatis opera; doctrinalia illorum illa docebant; illa Ecclesia non alia doctrinalia novit; quapropter qui tunc temporis vivebant, secundum sua doctrinalia et docebant et scribebant, proinde cum dicebant ‘viduas’, non aliud intelligebant quam tales qui in vero essent absque bono et usque desiderarent duci per bonum;

[4] inde etiam patet quod doctrinalia Antiquae Ecclesiae docerent illa quae charitatis et proximi erant, ac cognitiones et scientifica illorum ² erant ut scirent quid significarent externa; Ecclesia enim repraesentativa spiritualium et caelestium fuit, idcirco spiritualia et caelestia quae repraesentabantur et significabantur, erant quae per doctrinalia et scientias addiscebantur, sed haec doctrinalia et haec scientifica hodie prorsus obliterata sunt, et quidem in tantum ut non sciatur quod fuerint; loco enim eorum successerunt doctrinalia fidei, ³ quae si viduata et separata sunt a doctrinalibus charitatis, fere nihil docent; doctrinalia enim charitatis docent quid bonum, at doctrinalia fidei quid verum, et docere verum absque bono, est ambulare sicut caecus, nam bonum est quod docet et ducit, et verum est quod docetur et ducitur; inter illa bina doctrinalia est tanta differentia, quanta inter lucem et tenebras; nisi tenebrae per lucem illustrantur, hoc est, nisi verum per bonum, seu fides per charitatem, non sunt nisi quam tenebrae:

inde est quod nemo sciat ex intuitione consequenter nec a perceptione num verum sit verum, sed solum ex doctrina hausta in pueritia et ⁴ confirmata in adulta aetate, inde etiam est quod Ecclesiae tantum discrepent, et una dicat id verum quod altera falsum, et quod nusquam conveniant.

[5] Quod per viduas in bono sensu significentur qui in vero absque bono sunt, at usque desiderant per bonum duci, constare potest a locis in Verbo ubi viduae nominantur, ut apud Davidem,

Jehovah Qui facit judicium oppressis, Qui dat ⁵ panem famelicis, Jehovah Qui solvit vinctos, Jehovah Qui aperit caecos, Jehovah Qui erigit incurvatos, Jehovah Qui amat justos, Jehovah Qui custodit peregrinos, pupillum et viduam sustentat, Ps. 146:7-9;

agitur hic in sensu interno de illis qui a Domino instruuntur in veris et ducuntur ad bonum; sed quidam eorum vocantur oppressi, quidam famelici, quidam vincti, caeci, incurvati, peregrini, pupilli, viduae, et hoc secundum quale eorum; ⁶ at quale nemo scire potest quam ex sensu interno; doctrinalia Ecclesiae Antiquae docuerunt illud; hic ut in pluribus aliis locis, junctim nominantur peregrinus, pupillus, et vidua, quia per ‘peregrinum’ significantur illi qui in veris fidei instrui volunt, n. 1463, 4444,

per ‘pupillum’ qui in bono sunt absque vero et desiderant per verum duci ad bonum, et per ‘viduam’ qui in vero sunt absque bono, et desiderant per bonum duci ad verum; tres illi nominantur junctim hic et alibi in Verbo quia in sensu interno unam classem constituunt, nam per illos simul significantur qui instrui volunt et duci ad bonum et verum:

apud eundem,

Pater pupillorum, et judex viduarum Deus in habitaculo sanctitatis Suae, Ps. 68:6 [KJV Ps. 68:5];

‘pupilli’ pro illis qui sicut infantes in bono innocentiae sunt, sed nondum in vero, quorum ‘pater’ dicitur Dominus quia sicut pater ducit illos, et hoc per verum in bonum, nempe in bonum vitae seu sapientiae; 'viduae' pro illis qui sicut adulti in vero sunt sed nondum in bono, quorum ‘judex’ dicitur Dominus quia ducit illos et hoc per bonum in verum, nempe in verum intelligentiae; per

'judicem' enim significatur ductor; bonum ⁷ absque vero quod est ‘pupillus’, fit bonum sapientiae per doctrinam veri; et verum absque bono quod ‘vidua’, fit verum intelligentiae per vitam boni:

apud Esaiam,

Vae statuentibus statuta iniquitatis... ad declinandum a judicio pauperes, et ad rapiendum in judicium miseros populi Mei, ut sint viduae spolium eorum, et pupillos depraedentur, Esai. 10:1, 2;

hic per ‘pauperes, miseros, viduas et pupillos’ non illi significantur, sed qui spiritualiter tales sunt; et quia in Ecclesia Judaica sicut in Antiqua omnia repraesentativa erant, etiam ⁸ erat benefacere pupillis et viduis, tunc enim repraesentabatur in caelo charitas erga illos qui in spirituali sensu tales erant:

[8] apud Jeremiam,

Facite judicium et justitiam, et eripite, spoliatum e manu oppressoris, et peregrinum pupillum et viduam ne defraudate, neque vim facite, neque sanguinem innocentem effundite in loco hoc, Jer. 22:3;

hic quoque per ‘peregrinum, pupillum et viduam’ significantur qui spiritualiter tales sunt; in mundo enim spirituali seu caelo non noscitur quis peregrinus, quis pupillus et quae vidua, non enim tales sunt ibi qui tales fuerunt in mundo, idcirco verba haec, cum leguntur ab homine, ab angelis secundum sensum eorum spiritualem seu internum percipiuntur:

[9] similiter apud Ezechielem,

Ecce principes Israelis quisque juxta brachium suum fuerunt in te, ut effunderent sanguinem, patrem et matrem vilipenderunt in te, cum peregrino egerunt per oppressionem in te, pupillum et viduam defraudarunt in te, 22:6, 7:

tum apud Malachiam, Accedam ad vos in judicium, et ero testis festinans contra praestigiatores, ... et contra jurantes falso, et contra oppressores mercedis mercenarii, viduae et pupilli, et declinantes peregrinum; nec timent Me, 3:5:

similiter apud Mosen,

Peregrinum non premes, neque illum opprimes, ... ullam viduam aut orphanum non affligetis, si affligendo afflixeris eum, et si clamando clamaverit ad Me, audiendo audiam clamorem ejus, et exardescet ira Mea, et occisurus sum vos gladio, ut fiant uxores vestrae viduae, et filii vestri orphani, Exod. 22:20-23 [KJV Exod. 22:21-24];

[10] hoc, sicut omnia reliqua praecepta, judicia et statuta in Ecclesia Judaica, repraesentativum fuit, et quoque ibi tenebantur in externis ita facere, et per talia repraesentare charitatis interna, tametsi nihil charitatis haberent, seu ⁹ non ex interna affectione facerent; internum erat ex affectione instruere in veris ac ducere per vera ad bonum qui in ignorantia fuerunt, et per bonum ad vera qui in scientia, sic ¹⁰ bonum fecissent in spirituali sensu peregrino, pupillo et viduae; ut usque externum maneret repraesentationis causa, inter maledictiones dictatas super monte Ebal erat ‘declinare judicium peregrini, orphani et viduae’ Deut. 27:19 ¹¹ ; ‘declinare judicium eorum’ pro contrarium facere, hoc est, per instructionem et vitam ducere ad falsum et ¹² malum:

quia etiam deprivare alios bonis et veris, et sibi ¹³ appropriare illa sui honoris et lucri causa, inter maledictiones erat, ideo Dominus ¹⁴ dixit, Vae vobis scribae et Pharisaei, quia comeditis domos viduarum, idque praetextu quod prolixe oretis, propter hoc accipietis abundantius judicium, Matth. 23:14; Luc. 20:47;

'comedere domos viduarum' pro deprivare illos qui desiderant, veris, et docere falsa.

[11] Pariter repraesentativum fuit quod relicta in agris, in olivetis et vineis essent peregrino, pupillo et viduae, Deut. 24:19-22;

tum ¹⁵

Quando absolverint decimare decimas proventus sui in anno tertio, ... darent peregrino, pupilla et viduae, ut comederent in portis eorum, et saturarentur, Deut. 26:12, 13 ¹⁶ .

Quia Dominus solus est qui instruit et ad bonum et verum ducit, dicitur apud Jeremiam,

Relinque orphanos tuos, Ego vivificabo, et viduae super Me confident, 49:10, 11:

et apud Mosen,

Jehovah facit judicium orphani et viduae, et amat peregrinum ad dandum illi panem et vestem, Deut. 10:18;

‘panis’ pro bono amoris, ¹⁷ n. 2165, 2177, 3478, 3735, 3813, 4211, 4217, 4735, ¹⁸ ‘vestis’ pro vero fidei, n. 4545, 4763.

[12] Quod Elias, cum fuit fames ex non pluvia in terra missus sit ¹⁹ Sareptam ad viduam, ac petierit ab illa placentam parvam, quam faceret priore loco et daret illi, ac sibi et filio suo posteriore loco, et quod tunc apud illam cadus farinae non consumeretur, et lenticula olei non deficeret, I Reg. 17:1-13,

repraesentativum fuit, sicut omnia reliqua quae de Elia memorantur, et in genere quae in Verbo; ‘fames quae in terra quia non pluvia’ repraesentabat vastationem veri in Ecclesia, n. 1460, 3364, ‘vidua in Sarepta’ illos extra Ecclesiam qui desiderant verum; ‘placenta quam illi faceret priore loco’ bonum amoris in ²⁰ Dominum, n. 2177, quem ex pusillo suo amaret supra se et filium suum; ‘cadus farinae’ significat verum ex bono, n. 2177; et ‘lenticula olei’ charitatem et amorem, n. 886, 3728, 4582, ‘Elias’ repraesentat Verbum per quod talia, n. 2762;

[13] hoc etiam in sensu interno intelligitur per Domini verba apud Lucam,

Nullus propheta acceptus est in patria sua: in veritate dico vobis, multae viduae erant in diebus Eliae in Israel, cum clausum fuit caelum per annos tres et menses sex, dum fuit fames magna super totam terram, ad nullam tamen earum missus est Elias nisi in Sareptam Sidonis, ad mulierem viduam, 4:25-26;

hoc est, ad illos extra Ecclesiam qui desiderant verum; ‘viduae’ autem quae intra Ecclesiam vastatam, ad quas Elias non missus, sunt qui non in vero sunt quia non in bono, nam ubi non bonum ibi nec verum, utcumque apud illos verum ²¹ appareat in externa forma ut verum, 14sed est sicut crustaceum absque nucleo; qui in tali vero sunt et quoque qui in falso, significantur per viduas in opposito sensu; [14] ut apud Esaiam,

Exscindet Jehovah ex Israele caput et caudam, ramum et juncum, die uno, senex et honoratus faciebus caput, et propheta doctor mendacii cauda; ... propterea super juvenibus ejus non laetabitur Dominus, et pupillorum ejus ac viduarum ejus non miserebitur, 9:13, 14, 16 [KJV 14, 15, 17]:

apud Jeremiam,

Ventilabo eos ventilabro in portis terrae, orbabo, perdam populum Meum a viis suis non sunt conversi auctae ²² mihi sunt viduae ejus prae arena marium; adducam illis super matrem juvenem vastatorem in meridie; ... ²³ languet quae pepererat septem, exspiravit animam suam, occidit sol ejus dum adhuc dies, 15:7-9:

apud eundem Hereditas nostra adversa est ad alienos, domus nostrae ad alienigenas, pupilli facti sumus non pater, matres nostrae sicut viduae, Thren. 5:2, 3, .

[15] Quia per 'viduas' significabantur qui non in vero quia non in bono, idcirco ignominiosum erat ²⁴ Ecclesiis etiam quae in ²⁵ falsis ex malo, vocari viduae, sicut apud Johannem, In corde suo dixit, Sedeo regina, et vidua non sum, et planctum non viderim; propter hoc in una die venient plagae ejus, mors et planctus et fames, et igne comburetur, Apoc. 18:7, 8;

ibi de Babele: similiter de ²⁶ eadem apud Esaiam,

Audi hoc delicata, sedens secure, dicens in corde suo, Ego et non sicut ego praeterea non sedebo vidua, nec cognoscam orbitatem: atqui venient tibi duo ista mala momento in die uno, orbitas et viduitas, 47:8, 9.

[16] Ex his nunc constare potest quid vidua in sensu interno Verbi; et quoniam ‘vidua’ repraesentabat et inde significabat Ecclesiae verum absque bono ejus, quia ‘uxor’ verum et ‘maritus’ bonum, ideo in Ecclesiis Antiquis, ubi omnia et singula repraesentabant, prohibitum fuit sacerdotibus ducere viduam in uxorem quae non vidua esset ex sacerdote, de quibus ita apud Mosen,

Sacerdos magnus uxorem in virginitate ejus accipiet, viduam aut repudiatam aut corruptam aut meretricem, has non accipiet, sed virginem de populis suis accipiet uxorem, Lev. 21:13-15;

et ubi de novo templo et de novo sacerdotio apud Ezechielem,

Sacerdotes Levitae viduam aut repudiatam non accipient sibi in uxores, sed virgines de semine domus Israelis; viduam tamen quae fuerit vidua a sacerdote, accipient, 44:22;

‘virgines’ enim quas ducerent uxores, repraesentabant et inde significabant affectionem veri; etiam ‘vidua ²⁷ a sacerdote’ affectionem veri a bono, ‘sacerdos’ enim in sensu repraesentativo est Ecclesiae bonum; ²⁸ ideo quoque licebat viduis ex sacerdote quibus non proles, de oblationibus seu sanctis comedere, Lev. 22:12, 13.

[17] Quod haec significatio viduae sit, noverunt illi qui ab Antiqua Ecclesia ex suis doctrinalibus, doctrinalia enim apud illos erant doctrinalia amoris et charitatis, quae innumerabilia continuerunt quae hodie prorsus obliterata sunt; ex illis sciebant quam charitatem exercerent seu in quo debito essent erga proximum, qui ‘viduae’ vocabantur, qui ‘pupilli’, qui ‘peregrini’, et sic porro; cognitiones veri illorum et scientifica fuerunt cognoscere et scire quid ²⁹ ritualia Ecclesiae eorum repraesentabant et significabant, et qui docti inter illos fuerunt, sciebant quid illa quae in tellure et mundo repraesentabant, noverunt enim quod universa natura esset theatrum repraesentativum regni caelestis, n. 2758, 2989, 2999, 3483; talia elevabant mentes eorum ad caelestia, et doctrinalia eorum ducebant ad vitam; sed postquam Ecclesia a charitate ad fidem deflexit, et magis postquam fidem separavit a charitate, et illam absque hac et hujus operibus salvificam fecit, tunc mentes non amplius per cognitiones potuerunt elevari ad caelestia, nec per doctrinalia duci ad vitam, et hoc usque adeo ut tandem vix aliquis credat quod vita aliqua post mortem sit, et vix aliquis sciat quid sit caeleste; quod sensus aliquis spiritualis Verbi sit qui non apparet in littera, hoc ne quidem potest credi; ita occlusae sunt mentes.

Poznámky pod čarou: