4402. ‘Et vocavit id El Elohe Israel’: quod significet ex Divino Spirituali, nempe cultus interior, constat ex significatione ‘El Elohe’, de qua sequitur; et ex significatione ‘Israel’ quod sit spirituale, de qua n. 4286, 4292. Cum his quae a versu 17 hujus capitis huc usque dicta sunt, ita se habet: agitur in hoc capite in sensu supremo de Domino quomodo Ipse Naturale Suum Divinum fecerat; sed quia illa quae in ¹ sensu supremo sunt de Domino, excedunt ideas cogitationis hominis, sunt erum Divina, licet illustrare illa per talia quae propius cadunt in ideas, nempe per id quomodo Dominus naturale hominis regenerat; de regeneratione enim hominis quoad ejus naturale in sensu interno hic etiam agitur, nam regeneratio hominis est imago glorificationis Domini, n. 3138, 3212, 3296, 3490; Dominus enim secundum ordinem Divinum Se glorificavit, hoc est, Divinum fecit; et quoque secundum talem ordinem hominem regenerat, hoc est, caelestem et spiritualem facit; hic quomodo spiritualem, nam ‘Israel’ significat illum;

[2] spiritualis homo non est interior rationalis homo sed interior naturalis; interior rationalis homo est qui vocatur caelestis; quae differentia sit inter spiritualem et caelestem hominem, saepius prius dictum est; homo spiritualis fit per id quod apud illum conjungantur vera cum bono, hoc est, illa quae sunt fidei cum illis quae sunt charitatis, et hoc in naturali ejus; ibi conjunguntur primum vera exteriora cum bono, et dein vera interiora; de conjunctione verorum exteriorum in naturali actum est in hoc capite a versu 1 ad 17, et de conjunctione verorum interiorum cum bono, a versu 17 ad finem; vera interiora non aliter conjunguntur cum bono quam per illustrationem influentem per internum hominem in externum; ex illustratione illa patent vera Divina non nisi quam communiter, comparative quemadmodum objecta innumerabilia oculo sicut unum obscurum absque distinctione; haec illustratio ex qua vera non nisi quam communiter apparent, significata est per Esavi verba ad Jacobum, ‘Statuam quaeso cum te de populo mecum’, et per responsum Jacobi, ‘Quare hoc? inveniam gratiam in oculis tuis’, de quibus videatur ² n. 4385, 4386;

[3] quod spirituali homini sit obscurum respective, videatur n. 2708, 2715, 2716, 2718, 2831, 2849, 2935, 2937, 3241, 3246, 3833; spiritualis hic homo est qui repraesentatur per ‘Israelem’, n. 4286; spiritualis homo dicitur ex eo quod lux caeli in qua est intelligentia et sapientia, influat in illa quae sunt lucis mundi apud hominem et faciat ut illa quae sunt lucis caeli, repraesententur in his quae sunt lucis mundi, utque sic correspondeant; spirituale enim in se spectatum est ipsa Divina Lux quae a Domino, proinde intelligentia veri, et inde sapientia ³ ; sed lux illa apud spiritualem hominem incidit in illa quae sunt fidei apud illum et credit ⁴ esse vera, at apud caelestem in bonum amoris. Sed haec tametsi clara sunt illis qui in luce caeli, usque obscura sunt illis qui in luce mundi, ita plerisque hodie, et fortassis ita obscura ut vix intelligibilia; verumtamen quia de illis agitur in sensu interno ac illa talia sunt, non supersedendum quin ⁵ aperiantur; venturum est tempus quando illustratio.

[4] Quod altare vocatum sit ‘EL ELOHE ISRAEL’, et per id ⁶ significatus cultus interior ex Divino Spirituali, est quia El Elohe idem est in sensu supremo cum Divino Spirituali et quoque Israel; quod Israel sit Dominus quoad Divinum Spirituale, ac in sensu repraesentativo Ecclesia ⁷ spiritualis Domini, seu quod idem, homo qui talis, videatur n. 4286, 4292; ‘El Elohe’ in ⁸ lingua originali significat Deum Deum, et stricte secundum verba, Deum deorum: in Verbo Jehovah seu Dominus plurimis in locis nominatur ‘El’ in singulari, etiam ‘Eloah’, et quoque nominatur ‘Elohim’ in plurali, uterque ⁹ aliquoties in uno versu aut in una serie; qui sensum internum Verbi non scit, non scire potest cur ita; quod ‘El’ involvat aliud, et ‘Eloah’ aliud, ac ‘Elohim’ aliud, quisque potest judicare ex eo quod Verbum sit Divinum, hoc est, a Divino ducat originem, et quod sit inde inspiratum quoad omnes voces, immo quoad omnium minimum apicem:

[5] quid El cum nominatur, et quid Elohim, involvit, constare potest ab illis quae supra passim ostensa sunt, quod nempe El et Elohim seu Deus dicatur ¹⁰ cum agitur de vero, videatur n. 709, 2586, 2769, 2807, 2822, 3921

f. , 4287; inde est quod per El et Elohim in sensu supremo significetur Divinum Spirituale, nam hoc idem est cum Divino Vero, sed cum differentia quod per ‘El’ significetur verum voluntate et actu, quod idem est cum veri bono, n. 4337, 4353, 4390 ‘Elohim’ in plurali dicitur quia per verum Divinum intelliguntur omnia vera quae a Domino; inde etiam angeli in Verbo aliquoties dicuntur elohim seu dii, n. 4295, ut quoque patebit a locis infra e Verbo adductis. Quia nunc ‘El et Elohim’ in sensu supremo significant Dominum quoad verum, etiam significant Ipsum quoad potentiam, nam verum est de quo praedicatur potentia, bonum enim per verum agit cum potentiam exercet, n. 3091, 4015; quapropter ubi in Verbo agitur de potentia ex vero, Dominus ‘El ac Elohim’ seu Deus dicitur; inde quoque est quod El in lingua originali etiam significet potentem.

[6] Quod El et Elohim seu Deus dicantur in Verbo ubi agitur de Divino Spirituali, seu quod idem, de Divino Vero, et inde Divina Potentia, constare potest adhuc ab his locis:

apud Mosen,

Dixit Deus Israeli in visionibus noctis... Ego Deus deorum (El Elohe) patris tui, non timeas a descendendo in Aegyptum, quia in gentem magnam ponam te ibi, Gen. 46:2, 3;

ibi quia ad Israelem quem ‘ponet in gentem magnam’ et sic de vero et ejus potentia agitur, dicitur El Elohe, quod in sensu proximo significat Deum deorum; quod Elohim in sensu proximo sint dii, quia praedicantur de veris et inde potentia, etiam patet apud eundem,

Ibi aedificavit Jacob altare, et vocavit locum El-Beth-

El, quia ibi revelati sunt illi Elohim, in fugiendo illo coram fratre suo, Gen. 35:7: et alibi apud eundem,

Jehovah Deus vester ¹¹ , Ipse Deus deorum, et Dominus dominorum, Deus (El) magnus, potens et formidabilis, Deut. x

17; ubi Deus deorum exprimitur per Elohe Elohim, et dein Deus per El, Cui tribuitur magnitudo et potentia:

[7] apud Davidem,

Deus (El) magnus Jehovah, et Rex magnus super omnes deos (elohim), in Cujus manu pervestigatione sterrae, et robora montium Ipsi, Ps. 95:3, 4;

ibi Deus seu El dicitur quia de Divino Vero et inde Potentia agitur; tum dii dicuntur quia de veris quae inde; ‘rex’ enim in sensu interno significat verum, n. 1672, 2015, 2069, 3009, 3670; inde quid ‘Rex magnus super omnes deos’ involvit, constat; ‘pervestigationes terrae’ sunt quoque vera Ecclesiae, quae vocantur ‘robora montium’ a potentia ex bono ¹² :

apud eundem,

Quis in caelo comparabit se Jehovae, assimilabitur Jehovae in filiis deorum ¹³ (elim)? Deus ¹⁴ (El) validus in arcano sanctorum, ... Jehovah Deus Zebaoth, quis sicut Tu fortis Jah? Ps. 89:7-9 [KJV Ps. 89:6-8];

ibi ‘filii deorum seu elim’ pro veris Divinis, de quibus quod praedicetur potentia, patet, nam dicitur ‘Deus (El) validus, Jehovah Deus exercituum, quis fortis sicut Tu?’

[8] Similiter alibi apud eundem,

Date Jehovae filii deorum, date Jehovae gloriam et robur, Ps. 29:1:

apud Mosen,

Ceciderunt super facies suas, et dixerunt, Deus deorum

(El elohe) spirituum omnis carnis, Num. 16:22:

apud Davidem,

Ego dixi, dii (elohim) vos, et filii Altissimi omnes vos, Ps. 82:6; Joh. 10:34;

ubi dii dicuntur a veris, nam ‘filii’ sunt vera, n. 489, 491, 533, 1147, 2628, 3373, 3704: ¹⁵ apud eundem,

Confitemini Deo deorum (Elohe elohim), ... confitemini Domino dominorum, Ps. 136:2, 3:

apud Danielem,

Aget pro lubitu suo rex, et efferet se, et exaltabit se super omnem deum (el), et super Deum deorum (El elohim)

loquetur mira, 11:36.

Inde patet quod El elohe in proximo sensu sit Deus deorum, et quod ‘dii’ in sensu interno praedicentur de veris quae a Domino.

[9] Quod El seu Deus in singulari dicatur ubi agitur de potentia quae ex Divino Vero, seu quod idem, ex Divino Spirituali Domini, constare potest ab his locis:

apud Mosen,

Sit Deo (El) manus mea ad faciendum cum te malum, Gen.

31:29: et alibi, Nec pro Deo (El) manus, Deut. 28:32:

et apud Micham, Sit ¹⁶ pro Deo (El) manus, 2:1;

‘pro Deo manus’ est ¹⁷ ut sit potentia; quod ‘manus’ sit potentia, videatur Davidem, Ponam in mari manum Ipsius, et in fluviis dextram Ipsius; Ille vocabit Me Pater meus Tu, Deus (El) meus, petra salutis meae, Ps. 89:26, 27 [KJV Ps. 89:25, 26];

ubi de potentia ex veris:

apud eundem,

Impius dicit in corde suo, Oblitus est Deus (El),

occultavit facies Suas, non videt in perpetuum surge Jehovah Deus (El), extolle manum Tuam, ... quapropter contemnit impius Deum (Elohim)? Ps. 10:11-13;

[10] similiter:

apud eundem,

Jehovah petra mea, et propugnaculum meum et ereptor meus, Deus (El) meus, rupes mea, Ps. 18:3 [KJV Ps. 18:2];

ubi de potentia:

apud Esaiam,

Residuum revertetur, residuum Jacobi ad Deum (El)

potentem, 10:21:

apud eundem,

Puer natus est nobis, Filius datus est nobis, super cujus humero principatus; vocabit nomen Ipsius, Mirabilis, Consiliarius, Deus (El), Potens, Pater aeternitatis, Princeps pacis, ix [KJV 6]:

apud eundem,

Ecce Deus (El) salutis meae, confidam, et non timebo, quia robur meum, 12:2:

apud eundem,

Ego Deus (El) etiam ex die, Ego Ipse, et nemo e manu Mea eripiens, facio et quis retractabit illud? 43:12, 13;

ibi de potentia:

apud Jeremiam,

Deus (El) magnus, potens, cujus nomen Jehovah exercituum, ¹⁸ 32:18:

in libro 2 Samuelis, Cum Deo (El) meo transiliam murum, Deus (El) integra via Ipsius, sermo Jehovae purus, ... Quis Deus (El) praeter Jehovam? quis petra praeter Deum (Elohim) nostrum? Deus (El) refugii mei robur, [2 Sam 22:30], 31-33:

apud Mosen,

Non vir Deus (El) et mentiatur, aut filius hominis et paeniteat Ipsum. Num Ille dixerit, et non fecerit? aut locutus fuerit, e non stabiliverit?... Eduxit eos ex Aegypto, sicut robora unicornis illi; ... tempore illo dicetur Jacobo et Israeli, Quid fecerat Deus (El), Num. 23:19, 22, 23; ¹⁹

[11] ubi in sensu interno de potentia et vero: et apud eundem,

Deus (El) Qui eduxit eum ex Aegypto, sicut robora unicornis illi; consumet gentes hostes suos, et ossa eorum franget, et tela ejus conteret, Num. 24:8;

quod ‘cornua et robora unicornis’ significent potentiam ²⁰ veri ex bono, videatur n. 2832; praeter in multis aliis locis. Quia in Verbo pleraque etiam oppositum sensum habent, ita quoque deus et dii, qui ita ²¹ nominantur cum de falso et de potentia ex falso agitur; ut apud Ezechielem,

Alloquentur illum dii (elim) fortium in medio inferni, ²² 32:21:

apud Esaiam,

Incaluistis in diis (elim) sub omni arbore viridi, 57:5;

ubi ‘dii’ dicuntur ex falsis: similiter alibi.

Poznámky pod čarou:

4287. ‘Quia ut princeps contendisti cum Deo et cum hominibus, et praevaluisti’: quod significet continuas victorias in pugnis quoad vera et bona, constat ex significatione ‘contendere ut princeps’ quod sit vincere in pugnis, hic in pugnis tentationum, nam de illis agitur; et ex significatione ‘cum Deo et cum hominibus’ quod sit quoad vera et bona, de qua sequitur.

[2] Quia in sensu supremo agitur de ¹ Domino, est Ille in eo sensu qui intelligitur per ‘contendentem ut princeps cum Deo et hominibus’, Ille enim propria potentia sustinuit omnes tentationes, et per illas vicit inferna, nam omnia inferna suo ordine in Se admisit, immo usque ad angelos, de quibus in sequentibus; et ita redegit in ordinem omnia quae in caelis et quae in infernis, et tandem Se glorificavit, hoc est, Humanum in Se Divinum fecit; inde patet quod Dominus sit in supremo sensu Jacob et Israel, ut mox supra n. 4286 ostensum; non solum quod Ipse ‘ut princeps contenderit’, hoc est, sustinuerit omnes pugnas tentationum ac in illis vicerit, sed etiam quod apud unumquemvis hominem sustineat illas,

[3] sed videantur quae de his prius multoties dicta sunt, nempe quod Dominus prae omnibus gravissimas tentationes sustinuerit, n. 1663, 1668, 1787, 2776, 2786, 2795, 2816; quod Dominus ex amore Divino pugnaverit, secus ac omnes homines, n. 1690, 1691 f. , 1789, 1812, 1813, 1820: quod Dominus contra malum hereditarium a matre pugnaverit, ut tandem non filius ejus esset, tametsi Ipsi nullum actuale malum, n. 1444, 1573, 2025, ² 2574, 2649, 3318 f. : quod Dominus per pugnas tentationum et continuas victorias disposuerit omnia in formam caelestem, n. 1928: et quod per continuas victorias in pugnis tentationum univerit Divinam Essentiam Humanae, n. 1616, 1737, 1813, 1921, 2025, 2026, 2500, 2523, 2632, 2776:

[4] et quod Dominus apud hominem sustineat tentationes ac subjuget malum ac inferna, n.

987, 1663, 1692 f. Quod ‘contendere cum Deo et cum hominibus’ sit tentari quoad vera et quoad bona, est arcanum quod non apparet ex littera; quod non Deus fuerit cum Quo Jacob contendit, unicuique constare potest, et quoque patebit ab explicatione infra, non enim praedicari potest de aliquo homine quod contendat cum Deo et praevaleat; sed sensus internus docet quid per ‘Deum’ hic et per ‘homines’ significatur, quod nempe per Deum' significetur' verum et per ‘homines’ bonum, et hoc inde quia ‘Deus’ in sensu interno significat verum, et inde cum de vero agitur, dicatur ³ Deus, n. 2586, 2769, 2807, 2822; et quod cum ‘homo’ dicitur, intelligatur bonum; quod ‘homo’ sit bonum, est quia Dominus est solus homo et quia homo ab Ipso dicitur homo, n. 49, 288, 565, 1894; tum quia ab Ipso caelum est homo, et dicitur Maximus Homo, n. 684, 1276, 3624-3649, 3741-3750; inde etiam Ecclesia Antiquissima quae fuit in caelesti bono, dicta fuit homo, n. 478;

[5] quapropter etiam per ‘hominem’ in Verbo ubi de bono agitur, significatur bonum, ut apud Esaiam,

Rarum reddam virum hominem prae auro, et hominem prae auro Ophiris, 13:12:

apud eundem,

Exurentur habitatores terrae, et residuus erit vir homo paucus, 24:6;

‘vir homo’ pro bono spirituali seu bono veri; ‘homo’ pro bono: apud eundem,

Devastatae sunt semitae, cessavit ⁴ transiens viam, irritum reddidit foedus, fastidivit urbes, non reputat virum hominem, 33:8:

apud Jeremiam,

Vidi terram, et ecce vacuum et inane, et ad caelos, et nulla lux eorum; ... vidi, et ecce non homo, et omnis avis caeli avolarunt, 4:23, 25:

apud eundem,

Ecce dies venientes, dictum Jehovae, quibus seminabo domum Israelis, et domum Jehudae, semine hominis, et semine bestiae, 31:27:

apud Ezechielem,

Mercatores tui cum anima hominis et vasis aeris, dederunt negotiationem tuam, 27:13:

apud eundem,

Vos grex Mi, grex pascui Mei homo vos, Ego Deus vester,

34:31:

apud eundem,

Erunt urbes devastatae, plenae grege hominis, 36:38;

in his locis ‘homo’ pro illis qui in bono sunt, ita pro bono, nam ex bono homo est homo; verum autem quod ex bono, in Verbo dicitur ‘vir homo’, tum ‘filius hominis’.

Poznámky pod čarou: