3168. ‘Et ederunt et biberunt’: quod significet appropriationem boni et veri sic initiati, constat a significatione ‘edere’ quod sit communicari et conjungi, ita appropriari, de qua n. 2187, 2343, quod quia praedicatur de pane et per ‘panem’ significatur bonum, n. 276, 680, 2165, 2177, 2187, est appropriatio boni quae per ‘edere’ significatur; et a significatione ‘bibere’ quod etiam sit communicari et conjungi, ita appropriari, de qua n. 3089, sed quia praedicatur de vino et per ‘vinum’ significatur verum, n. 1071, 1798, est appropriatio veri quae per ‘bibere’ significatur. Ipsa res se habet, ut mox supra n. 3167 dictum, ¹ cum verum initiatur bono, et magis cum ei conjungitur, in rationali, quod bonum et verum ² spiritualis hominis, hoc est, spiritualia approprientur naturali.

Poznámky pod čarou:

276. Quod ‘edere panem in sudore vultus’ significet aversari quod caeleste, constare potest ex significatione ‘panis’; per panem intelligitur omne spirituale et caeleste, quod est cibus angelicus, quo si destituerentur, non viverent, sicut si homo destitueretur pane vel cibo: caeleste et spirituale in caelo correspondet etiam pani in terris; etiam illa repraesentantur per panem, ut ex multis constat: quod Dominus sit Panis, quia ab Ipso omne caeleste et spirituale, Ipse docet apud Johannem, Hic Panis est, qui e caelo descendit, ... qui manducat hunc panem, vivet in aeternum, 6:58.

Quare etiam panis et vinum sunt symbola in Sancta Cena: caeleste hoc quoque repraesentatum est per mannam: quod caeleste et spirituale sit cibus angelicus, etiam constat ex verbis Domini, Non ex pane solo vivet homo, sed ab omni verbo egrediente ex ore Dei, Matth. 4:4,

hoc est, ex vita Domini, ex qua omne caeleste et spirituale.

[2] Ultima posteritas Ecclesiae Antiquissimae quae proxime ante diluvium, de qua hic agitur, tam perdita erat et immersa sensualibus et corporeis ut non audire voluerint quid veritas fidei, quid Dominus, quod venturus et salvaturus eos; cumque nominarentur, aversati sunt; aversatio illa describitur per ‘edere panem in sudore vultus’; sicut Judaei, qui quia tales erant ut caelestia non agnoscerent, nec alium Messiam quam mundanum voluerunt, non potuerunt aliter quam aversari mannam, quia repraesentatio erat Domini, et vocare illam panem vilem; quare in eos serpentes missi sunt, Num. 21:5, 6. Praeterea, caelestia quibus fruebantur in angustia, in miseria, cum lacrimis, vocabantur illis panis angustiae, panis miseriae, panis lacrimae; quibus fruebantur in aversatione, hic vocatur ‘panis sudoris vultus’.