4482. ‘Et terra ecce lata spatiis coram illis’: quod significet extensionem, nempe veri quod est doctrinae, constat a significatione ‘terrae’ quod sit Ecclesia, de qua mox supra n. 4480; et ex significatione ‘lata spatiis’ quod sit extensio quoad vera, ita quoad illa quae sunt doctrinae: in Verbo quae describuntur secundum mensuras, in sensu interno non significant mensuras sed qualia status; mensurae enim involvunt spatia, et in altera vita non sunt spatia sicut nec tempora, sed illis correspondent status, videatur n. 2625, 2837, 3356, 3387, 3404, 4321; et quia ita, longitudines, latitudines et altitudines, quae ¹ sunt spatii mensurati, significant talia quae sunt status; quod longitudo significet ² sanctum, altitudo bonum, et latitudo verum, videatur n. 650, 1613, 3433, 3434; inde est ³ quod per ‘terram latam spatiis’ significetur extensio veri quod est doctrinae in Ecclesia.

[2] Qui non novit dari in Verbo ⁴ aliud spirituale quam quod exstat in sensu litterali, non potest aliter quam mirari quod dicatur per ‘terram latam spatiis’ significari extensionem veri quod est doctrinae in Ecclesia; sed quod usque se ita habeat, constare potest a locis ubi latitudo in Verbo nominatur:

ut apud Esaiam,

Asshur ibit per Jehudam, inundabit et transibit, usque ad collum pertinget, et erunt extensiones alarum ejus plenitudo latitudinis terrae, 8:8:

apud Davidem,

Jehovah non conclusisti me in manum inimici, stare fecisti in latitudine pedes meos, Ps. 31:9 [KJV Ps. 31:8]:

apud eundem,

Ex angustia invocavi Jah, respondet mihi in latitudine, ⁵ Ps. 118:5:

apud Habakkuk, Ego exsuscitans Chaldaeos, gentem amaram et celerem, ambulantem in latitudines terrae, 1:6;

per ‘latitudines’ ibi non aliud significatur quam verum Ecclesiae:

[3] causa quod latitudo id significet, est quia in mundo spirituali, seu in caelo, est Dominus centrum omnium, Ipse enim est Sol ibi; qui in statu boni sunt, interiores sunt secundum quale et quantum boni in quo sunt; inde praedicatur ‘altitudo’ de bono; qui sunt ⁶ in simili gradu boni, etiam sunt ⁷ in simili gradu veri, et sic quasi in simili distantia aut, ut ita dicatur, in eadem peripheria, inde praedicatur ‘latitudo’ de veris; quapropter non aliud per latitudinem intelligitur ab angelis qui apud hominem sunt cum Verbum legit; ut in historicis ejus, ubi ⁸ agitur de arca, de altari, de templo, de spatiis extra urbes, tunc per dimensiones ibi quoad longitudines, latitudines et altitudines, percipiuntur status boni et veri; similiter ubi de nova terra, Nova Hierosolyma, et de novo templo, apud Ezechielem 40-48; per quae quod significetur caelum et Nova Ecclesia, ex singulis ibi constare potest: ita etiam apud Johannem ubi de Nova Hierosolyma dicitur, Quod erit quadrangularis, et ⁹ ejus longitudo tanta quanta latitudo, Apoc. 21:16.

[4] Quae interiora sunt in mundo spirituali, describuntur per superiora et quae exteriora, per inferiora, n. 2148, homo ^{10 11} enim non aliter capit interiora et exteriora cum est in mundo, quia est in spatio et in tempore, et quae spatii et temporis sunt, ejus cogitationis ideas intrarunt, et plerasque imbuerunt; inde etiam patet quod illa quae sunt mensurarum, quae ¹² sunt limitationes spatii, sicut altitudines, longitudines et latitudines, sint in sensu spirituali illa quae determinant status affectionum boni et affectionum veri.

Poznámky pod čarou:

2625. ‘Ad tempus statum’: quod significet cum rationale ¹ esset tale ut reciperet, constare potest a significatione ‘temporis’: bina sunt quae dum homo vivit in mundo, apparent essentialia, quia sunt propria naturae, nempe ‘spatium’ et ‘tempus’; inde vivere in spatio et tempore, est vivere in mundo seu ² natura, at haec bina nulla fiunt in altera vita; apparent usque in mundo spirituum tanquam aliqua, ex causa quia spiritus recentes a ³ corpore ideam naturalium secum habent, sed usque dein percipiunt quod non spatium et tempus ibi sint, sed pro illis status, et quod spatiis et temporibus in natura, status in altera vita correspondeant; spatiis status quoad esse, et temporibus status quoad existere: de spatio aut loco videatur n. 1274, 1379, 1380, 1382:

[2] inde unicuique potest evidens esse qualem ideam habere possit homo, dum in mundo seu natura est, de illis quae sunt alterius vitae, ac de pluribus arcanis fidei; quod non prius illis credere velit quam per illa quae sunt in mundo, immo per sensualia, capiat; is enim non aliter autumare potest quam si exueret ideam spatii et temporis, magis si ipsum spatium et tempus, quod prorsus nullus fieret, et sic quod ei nihil residuum foret ex quo sentire et cogitare posset, nisi quoddam confusum incomprehensibile; cum tamen prorsus contrarium est; angelica vita est talis, quae omnium sapientissima et felicissima.

[3] Haec causa at quod per ‘aetates’ in Verbo non significentur in sensu interno aetates sed status, ita in hoc versu per ‘senectutem’ non senectus; tum quod per ‘numeros’ non numeri, sed quidam status in specie, ut per numerum ‘centum annorum’ de quo in sequentibus: ex his nunc constare potest quod per ⁴ ‘tempus statum’ significetur status cum rationale tale esset ut reciperet.

[4] Quod ipsam rem attinet, nempe, quod esset et existeret ex unitione Divini spiritualis cum Divino caelesti Domini, Divinum Rationale, cum dies completi essent ut exueretur humanum, et cum rationale tale esset ut reciperet, quae in sensu interno significantur per ‘concepit et peperit Sarah Abrahamo filium senectuti illius, ad tempus statum’, sciendum quod in intima rationalis incipiat humanum, videatur n. 2106, 2194; et quod Dominus successive progressus sit ad unionem Humanae Essentiae cum Divina, et Divinae cum Humana, n. 1864, 2033, 2523 et hoc propria potentia, n. 1921, 2025, 2026, 2083: per continuas tentationes et victorias n. 1737, 1813, 1690: et per continuas revelationes ex Suo Divino n. 1616, 2500: et hoc tandem ut expulerit omne humanum maternum n. 1414, 1444, 2574 et quod sic Humanum Suum quoad Rationale Divinum fecerit, secundum illa quae in hoc versu: inde patet quomodo intelligendum, cum dies completi sunt ut exueretur humanum et cum rationale tale esset ut reciperet:

[5] aliqua idea ejus rei haberi potest ex illis quae fiunt apud eos qui regenerantur; caelestia quae sunt amoris et spiritualia quae sunt fidei, non simul sed successive illis implantantur a Domino, et cum per illa rationale hominis tale factum est ut recipere possit, tunc primum regeneratur, ut plurimum per tentationes in quibus vincit; haec dum fiunt, sunt dies completi ut exuat veterem hominem et induat novum; de regeneratione hominis videatur n. 677, 679, 711, 848, 986, 1555, 2475.

Poznámky pod čarou: