8521. ‘Et hoc sicut semen coriandri album’: quod significet verum inibi quod purum, constat ex significatione ‘seminis’ quod sit fidei verum, de qua n. 255, 1940, ¹ 2848, 3038, 3310, 3373; ‘semen coriandri’ dicitur quia album, nam ‘album’ praedicatur de vero, et quoque verum ut album repraesentatur, n. 3301, 3993, 4007, 5319. Describitur nunc bonum veri, quod significatur per ‘mannam’, ² tam quale est ibi verum quam quale est ibi bonum; quale veri describitur ³ per quod esset ‘sicut semen coriandri album’, et quale boni per quod ‘sapor ejus esset sicut placentae in melle’.

[2] Bonum veri, quod est bonum illis qui e regno spirituali Domini sunt, prorsus differt a bono quod est illis qui e regno caelesti Domini sunt; bonum veri quod est ⁴ illis qui e regno spirituali ⁵ est in parte intellectuali implantatum, in illa enim parte ⁶ formatur a Domino nova voluntas, quae est ut homo facere velit secundum verum quod ex doctrinali Ecclesiae suae hauserat, cumque ⁷ vult et facit id verum, apud illum id fit bonum, et vocatur bonum spirituale, et quoque bonum veri; quod hoc vere sit verum, quidem credit, quia ⁸ fidem habet doctrinali, sed perceptionem ⁹ num verum sit non habet nisi videatur sibi habere ex eo quod confirmaverit id apud se ¹⁰ partim ex Verbi sensu litterae et partim ex fallaciis idearum captae opinioni faventium, non cogitans quod nihil non confirmari queat, usque ut appareat sicut verum, etiam ipsum falsum, n. 4741, 5033, 6865, 7012, 7680, 7950; ¹¹ inde est quod omnes quotcumque sunt, credant sua dogmata esse vera, usque ad Socinianos, et quoque ad ipsos Judaeos;

[3] ex his patet quale est verum quod vertitur in bonum apud plures qui ab Ecclesia ¹² ; ex his non alii possunt videre num ¹³ doctrinale suae Ecclesiae verum sit quam qui in affectione veri sunt propter usus vitae; qui hunc finem habent, illi illustrantur a Domino continue, non solum cum vivunt in mundo sed etiam postea; ¹⁴ illi soli sunt qui recipere possunt ¹⁵ , nam Dominus ¹⁶ ducit illos per bonum, et per id dat illis videre ¹⁷ verum, et sic credere; ex his constat unde et quale est bonum quod illis qui e regno spirituali Domini. At bonum quod est illis qui e regno caelesti Domini sunt non in parte intellectuali est implantatum sed in parte voluntaria; qui in hoc bono sunt, ex perceptione interna quae a Domino, sciunt num verum sit; de bono unius et alterius, et de differentia, videatur n. 2046, 2088, 2227, 2669, 2715, 2718, 3235, 3240, 3241, 3246, 4138, 4493, 5113, 6500, 6865, 7233, 7977, 7992.

Poznámky pod čarou:

3246. Et filiis concubinarum, ¹ qui Abrahamo, dedit Abraham dona: quod significet spirituales adoptatos a Divino Humano Domini, quod illis sortes in regno spirituali Domini, constat ex significatione ‘filiorum concubinarum’ quod sint spirituales de quibus sequitur: ex repraesentatione ‘Abrahami’ hic, quod sit Divinum Humanum Domini, ita per verba ‘qui Abrahamo’ significatur quod illi, nempe spirituales, adoptati sint a Divino Humano Domini: et ex significatione ‘donorum’ quae Abraham illis dedit, quod sint sortes in regno spirituali Domini.

[2] Ex illis quae prius aliquoties de illis qui spirituale Domini regnum constituunt et spirituales vocantur, ostensa sunt, ut n. 3235 et alibi, constare potest quod illi non filii ex ipso conjugio boni et veri sint, sed ² ex foedere quodam non ita conjugiali; ex eodem quidem patre sunt, sed non ex eadem matre, hoc est, ex eodem Divino Bono, sed non ex eodem Divino Vero: caelestibus enim quia ex ipso conjugio boni et veri sunt, est bonum et inde verum, quare nusquam inquirunt quid verum, sed ex bono percipiunt illud; nec de vero ulterior illis sermo est quam quod ita sit, secundum illa quae Dominus docet apud Matthaeum,

Esto sermo vester, Ita ita, non non; quod ultra haec est, ex malo est, Matth. 5:37 ³ ;

spirituales autem, ⁴ quia ex foedere non ita conjugiali, non sciunt quid verum ex aliqua perceptione, sed verum dicunt id quod a parentibus et magistris illis verum esse dictum est, quare apud illos non est conjugium boni et veri; sed usque verum quod ita credunt, a Domino adoptatur pro vero, quando in bono vitae sunt; videantur de his n. 1832. Inde nunc est quod spirituales hic dicantur ‘filii concubinarum’ et per illos intelligantur omnes filii Keturae hactenus nominati, tum quoque filii ex Hagare, de quibus mox infra vers. 12,

[3] Ut repraesentarentur et caelestes et spirituales in conjugiis olim, concessum fuit praeter uxorem etiam concubinam habere; concubina illa dabatur marito ab uxore, et tunc dicebatur ejus mulier, seu quod data sit ei in mulierem, sicut cum Hagar Aegyptia Abrahamo a Sarah, Gen. 16:3, cum ancilla Bilhah Jacobo ex Rachele, Gen. 30:4, et cum ancilla Zilpah Jacobo ex Lea, Gen. 30:9;

ibi dicuntur ‘mulieres’, sed alibi ‘concubinae’, ⁵ ut Hagar Aegyptia in hoc versu; Bilhah, Gen. 35:22, etiam ipsa Keturah I Paral. 1:32.

[4] Quod antiqui illi concubinas habuerint praeter uxorem, sicut non modo Abraham et Jacob, sed etiam posteri illorum, ut Gideon, Jud. 8:31; Saul, 2 Sam. 3:7; David, 2 Sam. 5:13; 15:16; Salomo, 1 Reg. 11:3, erat ex permissione, repraesentationis causa, nempe Ecclesiae caelestis per uxorem, et Ecclesiae spiritualis per concubinam; ex permissione quia tales fuerunt ut illis nullus amor conjugialis, ita nec conjugium illis conjugium, sed modo copulatio carnalis sobolis procreandae causa; talibus absque laesione amoris et inde foederis conjugialis permissiones esse potuerunt, nusquam autem illis qui in bono et vero sunt, et qui interni homines sunt vel fieri possunt; ut primum enim homo in bono et vero est, ac in internis, cessant talia; inde est quod Christianis non liceat, sicut Judaeis, ad uxorem sibi aliquam concubinam adjungere, et quod hoc adulterium sit. Quod spirituales adoptati sint a Divino Humano Domini, videantur quae de eadem re prius n. 2661, 2716, 2833, 2834 dicta et ostensa sunt.

Poznámky pod čarou: