9407. ‘Sicut opus [lapidis] sapphiri’: quod significet ibi translucidum a veris internis, et omnia a Domino, constat ex significatione ‘operis sapphiri’ quod sit quale sensus litteralis Verbi, cum in eo appercipitur sensus internus, ita cum Divinum Verum procedens a Domino, quale est in caelo, translucet; Verbum enim est Divinum Verum procedens a Domino, quod in sua origine est Divinum, et in progressu per caelos in intimo caelo est caeleste, in secundo seu medio est spirituale, in primo seu ultimo est spirituale naturale, ¹ et in mundo est naturale et mundanum, tale est in sensu litterae qui pro homine; inde patet quod hic sensus, ² qui est ultimus in ordine, contineat in se sensum spiritualem et caelestem, ac intime ipsum Divinum; et quatenus hi sensus in ultimo seu litterali continentur, et apparent illis qui spiritualiter capiunt Verbum, ideo repraesentatur ille per ‘opus sapphiri’, quod transmittit radios lucis caelestis ³ seu translucet.

[2] Ut aliqua idea de translucentia illa sistatur, sit loquela humana pro exemplo: illa in prima sua origine est finis quem homo manifestare per loquelam vult; hic finis est amor ejus, nam quod homo amat, hoc pro fine habet; ex illo fluit cogitatio hominis, et tandem loquela; quod ita sit, quisque qui ⁴ bene reflectit scire et appercipere potest; quod finis sit primum loquelae, constat ex communi regula quod omni intelligentiae insit finis, et quod absque fine non sit intelligentia; et quod cogitatio sit alterum loquelae ex primo illo fluens, ⁵ nam loqui absque cogitatione et cogitare absque fine, nemo potest; ⁶ quod inde sequatur loquela vocum, et quod haec sit ultimum, quod proprie loquela vocatur, notum est; quia ita est, homo qui attendit ad loquelam alterius non attendit ad voces seu verba loquelae sed ad sensum ex illis qui est cogitationis ejus qui loquitur; et qui sapiens est attendit ad finem propter quem ita ex cogitatione locutus est, hoc est, quid intendit et quid amat; haec tria sistuntur in loquela hominis, quibus loquela vocum inservit pro ultimo plano.

[3] Ex hac comparatione idea ⁷ potest haberi de Verbo in littera, hoc enim non aliter attenditur et appercipitur in caelo quam solet cogitatio hominis quae sistitur per loquelam vocum, et in intimo caelo, quam solet intentio seu finis; ⁸ , ⁹ ast differentia est quod sensu' litterae Verbi cum legitur ab homine, non audiatur nec appercipiatur in caelo, sed modo sensus internus, quoniam in caelo percipitur modo spirituale et caeleste Verbi, non autem naturale ejus; transit sic unus sensus in alterum, ¹⁰ quia correspondent, et Verbum per mera Correspondentia scriptum est; inde patet quid intelligitur cum de Verbo, per translucidum, quod significatur per ‘opus sapphiri’.

[4] Sed qui non intellectualiter potest cogitare, hoc est, abstracte a materialibus, haec non capere potest, ne quidem quod dari possit alius sensus in Verbo quam qui exstat in littera; si ei dicitur quod insit sensus spiritualis qui est veri, et in hoc sensus caelestis qui est boni, et quod hi sensus transluceant e sensu litterali, stupescet primum, ac postea rejiciet sicut ¹¹ nullum, et tandem subsannabit; quod tales sint hodie in ¹² orbe Christiano', imprimis eruditi mundi, per vivam experientiam ostensum est; tum quod sapientiores aliis ¹³ se' venditent, qui contra illud verum ratiocinantur, quam qui affirmant illud; cum tamen eruditio ¹⁴ in primaevis temporibus, quae aurea et argentea vocata sunt, fuerat ita loqui et ita scribere ut non attenderetur ad sensum litterae aliter quam ut ¹⁵ ex illo transluceret ¹⁶ sapientia recondita, ut constare potest manifeste ex libris vetustissimis, etiam apud gentiles, et quoque a reliquiis in eorum linguis; scientia enim eorum praecipua ¹⁷ fuit scientia correspondentiarum et scientia repraesentationum, quae scientiae hodie inter res deperditas sunt.

[5] Quod sub pedibus Domini apparuerit sicut opus sapphiri, et hoc significet translucentiam Verbi in sensu litterae, est quia ‘lapis’ in genere significat verum, et ‘lapis pretiosus’ verum translucens a Divino Domini; quod ‘lapis’ in genere significet verum, videatur n. 643, 1298, 3720, 3769, 3771, 3773, 3789, 3798, 6426, 8609, 8940-8942, et quod ‘lapis pretiosus’ verum translucens a Divino Domini; hoc significatum est per duodecim lapides pretiosos in pectorali Aharonis, quod Urim et Thumim vocatum est, n. 3862, 6335, 6640;

[6] similiter apud Ezechielem,

Plenus sapientia et perfectus pulchritudine, in Eden horto Dei fuisti; omnis lapis pretiosus operimentum tuum, rubinus, topazius, adamas, ¹⁸ tarshish, shoham, et jaspis, sapphirus, ¹⁹ chrysoprasus, smaragdus, et aurum; opus tympanorum tuorum et fistularum tuarum in te, in die quo creatus es, praeparata sunt; perfectus tu in viis tuis in die quo creatus es, 28:12, 13, 15; ibi de Tyro, per quam significatur Ecclesia quoad cognitiones veri et boni interiores, n. 1201; intelligentia et sapientia ejus qualis fuerat in ejus infantia seu primo aevo, describitur per lapides illos pretiosos; ‘dies quo creatus’ significat statum primum cum regenerati, ‘creatio’ enim in Verbo est regeneratio seu nova hominis creatio, n. 16, 88:

[7] similia per ‘lapides pretiosos’ significantur apud Johannem,

Fundamenta muri civitatis omni lapide pretioso exornata: ²⁰ fundamentum primum jaspis, secundum sapphirus, tertium chalcedonius, quartum smaragdus, quintum sardonyx, sextum sardius, septimum chrysolitus, octavum beryllus, nonum topazius, decimum chrysoprasus, undecimum hyacinthus, duodecimum amethystus, [Apoc. ] 21:19, 20;

agitur ibi de sancta Hierosolyma descendente e caelo, per quam intelligitur nova Ecclesia apud gentes, postquam ²¹ hodierna quae in orbe nostro Europaeo, vastata est; ‘lapides pretiosi qui fundamenta’ sunt vera Divina in ultimo ordinis translucentia.

[8] Verum Divinum in ultimo ordinis translucens, quod est Verbum in littera, imprimis significatur per ‘sapphirum’, ut apud Esaiam,

Afflicta et procellis jactata, nec consolationem nacta; ecce ²² dispono cum stibio lapides tuos, et fundamenta ²³ tua ponam in sapphiris, 54:11;

ibi quoque agitur de Ecclesia quae successura priori, quae intelligitur per ‘desolatam cui multi filii prae-maritatae’, vers. 1; ‘disponere lapides’ pro vera Ecclesiae, ‘fundamenta in sapphiris’ pro vera in ultimis translucentia:

[9] simile per ‘sapphirum’ significatur apud Jeremiam,

Albi Naziraei ejus prae nive, candidi erant prae lacte, rubuerunt ossa prae margaritis, sapphirus polities eorum, Threni 4:7;

‘Naziraei’ in sensu repraesentativo significabant Dominum quoad Divinum Naturale, n. 3301, 6437, inde quoque Divinum Verum procedens ab Ipso in ultimis, quod est Verbum in sensu litterae; ‘crines’ enim, qui hic intelliguntur per ‘Naziraeos’, et dicuntur ‘albi prae nive et candidi prae lacte’, significant verum in ultimis, n. 3301, 5247, 5570, ‘albedo et candor’ ²⁴ praedicantur de vero, n. 3301, 5319, ‘ossa quae rubuerunt’ sunt vera scientifica, quae ultima, ac reliquis: inserviunt pro servis, n. 6592, 8005, ‘rubor’ praedicatur de bono amoris quod in veris, n. 3300; inde patet quod ‘sapphirus’ sit verum in ultimis a veris internis translucens:

[10] apud Ezechielem,

Super expansum quod super capite cheruborum, quasi aspectus lapidis sapphiri, similitudo throni, et super similitudine throni quasi aspectus hominis super illo sedentis, 1:26, 10:1;

‘cherubi’ sunt custodia et providentia Domini ne ad Ipsum sit aditus nisi per bonum, n. 9277 fin. , ‘thronus super quo aspectus hominis’ est Divinum Verum a ²⁵ Divino Bono Domini, n. 5313, 6397, 9039; inde patet quod ‘lapis sapphirus’ sit verum translucens a veris internis, nempe ‘lapis’ verum et ‘sapphirus’ translucentia.

[11] ²⁶ Quod omnia Verbi transluceant a Domino, est quia Divinum Verum quod a Domino, est unicum ex quo omnia; quod enim ²⁷ est primum, hoc in sequentibus et derivatis est unicum, quoniam ex illo sunt et existunt; et Divinum Verum est Dominus; quapropter etiam in Verbi sensu supremo agitur de solo Domino, de Ipsius amore, providentia, regno in caelis et in terris, imprimis de Ipsius Humani glorificatione.

[12] ²⁸ Quod Divinum Verum sit Ipse Dominus, ²⁹ patet ex eo quod quicquid procedit ab aliquo est ipse, sicut quod procedit ab homine dum loquitur aut agit, ³⁰ est ex ejus voluntario et intellectuali; ac voluntarium et intellectuale facit vitam hominis, ita ipsum hominem; homo enim non est homo ex forma faciei et corporis sed ex intellectu veri et voluntate boni; inde constare potest quod id quod procedit a Domino sit Dominus; quod id sit Divinum Verum, in praecedentibus saepius ostensum est.

[13] Sed qui non scit arcana caeli, credere potest quod cum Divino Vero quod procedit a Domino, ³¹ non aliter se habeat quam sicut cum loquela quae procedit ab homine; ast non est loquela, sed Divinum implens caelos, sicut est lux et calor e sole implens mundum; hoc illustrari potest per sphaeras quae procedunt ab angelis in caelo, de quibus n. 1048, 1053, 1316, 1504-1520, 1695, 2401, 4464, 5179, 6206 fin. , 6598-6613, ³² 7454, 8063, 8630, 8794, 8797, quae quod sint sphaerae veri fidei et boni amoris a Domino, in locis illis ostensum videatur; sphaera autem Divina quae procedit a Domino, quae vocatur Divinum Verum, est universalis, ac, ut dictum, implet universum caelum, ac facit omne vitae ibi; apparet ibi coram oculis sicut lux, quae non modo illuminat visum sed etiam mentes; eadem etiam est, quae apud hominem facit intellectum; hoc intelligitur apud Johannem,

In Ipso vita erat, et vita erat lux hominum; erat lux vera quae illuminat omnem hominem venientem in mundum, et mundus per Ipsum factus est, 1:4, 9, 10;

agitur ibi de Divino Vero, quod ibi vocatur Verbum, et quod Divinum Verum seu Verbum sit Ipse Dominus.

[14] Illa lux, quae est Divinum Verum procedens a Domino, ab antiquis descripta est per circulos radiosos coloris aurei circum caput et corpus Dei repraesentati ut homo, nam antiqui non aliter perceperant Deum quam sub humana forma.

[15] Cum homo in bono est et ex bono in veris, tunc ³³ elevatur ille in Divinam illam lucem, et secundum quantum et quale boni in interiorem; inde ³⁴ illi illustratio communis in qua a Domino videt innumerabilia vera quae percipit ex bono; et tunc a Domino ducitur ad appercipienda et imbuenda illa quae ³⁵ ei conveniunt, et hoc quoad singularissima ordine, sicut ³⁶ ejus vitae aeternae conducit; quoad singularissima dicitur ³⁷ quoniam universalis providentia Domini est universalis quia in singularissimis, ³⁸ nam singularia simul vocantur universale, n. 1919 fin. , 6159, 6338, 6482, 6483, 8864, 8865.

Poznámky pod čarou:

2180. Quod ‘accepit filium bovis tenerum et bonum’ significet caeleste naturale quod rationale sibi adscivit ut perceptioni ex Divina se conjungeret, constat ex significatione ‘juvenci’ seu ‘filii bovis’ in Verbo quod sit bonum naturale, et quia agitur de Rationali Domini, dicitur ‘tener’ ex caelesti spirituali seu boni vero, ac ‘bonus’ ex ipsa caelesti seu ipso bono; in rationali genuino est affectio veri et est affectio boni, sed primarium ejus est affectio veri, ut prius n. 2072 ostensum, inde ‘tenerum’ praemittitur; at usque utrumque dicitur: ut solitum est in Verbo, propter conjugium veri et boni, de quo supra n. 2173.

[2] Quod ‘juvencus seu filius bovis’ significet caeleste naturale; seu quod idem est, bonum naturale, imprimis constare potest a sacrificiis, quae praecipua repraesentativa cultus Ecclesiae Hebraeae et postea Judaicae fuerunt; sacrificia illorum fiebant vel ex armento vel ex grege, ita ex varii generis animalibus quae munda fuerunt, ut es bovibus, juvencis, hircis, ovibus, arietibus, capris, haedis, et agnis, praeter a turturibus et pullis columbarum: omnia illa significabant interna cultus, hoc est, caelestia et spiritualia, n. 2165, 2177, et quidem illa quae de armento, caelestia naturalia, et quae de grege, caelestia rationalia; illa et haec, nempe naturalia et rationalia quia interiora magis et magis sunt ac varia, ideo tot genera ac tot species illorum animalium in sacrificiis adhibebantur; quod etiam inde constare potest quod praescriptum, ut in holocaustis, tum in sacrificiis diversi generis, ut in quotidianis, sabbatorum et festorum, in voluntariis, eucharisticis et votivis, expiatoriis reatus et peccati, tum in purificatoriis et mundatoriis ut et in inauguratoriis, quaenam animalia offerrentur et quod expresse nominata sint, tum quot illorum, in unoquovis genere sacrificii; quod nusquam factum nisi unumquodvis aliquid peculiare significavisset, ut manifeste patet ab illis locis ubi de sacrificiis agitur, ut Exod. xxix; Lev. i; iii; iv; ix; xvi; xxiii; Num. vii; viii; xv; xxix; quid autem ¹ unumquodvis significavit, non hujus loci est exponere; similiter se habet apud Prophetas, ubi nominantur; ex illis constare potest quod juvenci ² significaverint caelestia naturalia;

[3] quod non alia quam caelestia significata sint, constare potest etiam ex cherubis visis Ezechieli, et ex animalibus coram throno visis Johanni: de cherubis ita propheta, Similitudo facierum illorum, facies hominis, et facies leonis, ad dextram quatuor illis, et facies bovis ad sinistram quatuor illis, ac facies aquilae quatuor illis, Ezech. 1:10;

de quatuor animalibus coram throno, ita Johannes, Circa thronum quatuor animalia, primum animal simile leoni, alterum animal simile juvenco, tertium animal habens faciem sicut homo, quartum animal simile aquilae volanti; ... dicentia, Sanctus, sanctus, sanctus Dominus Deus, Omnipotens, Qui erat, et Qui est, et Qui venturus, Apoc. 4:7, 8;

quod per ‘cherubos’ et per ‘animalia illa’ repraesentata sint sancta unusquisque videre potest, ita quoque per boves et juvencos ³ ibi similiter quae in prophetia Mosis de Josepho, de quo ita, Veniat capiti Josephi et vertici naziraei fratrum illius: primogenito bovis ejus, honos illi, et cornua monocerotis cornua ejus, his populos feriet una, ad fines terrae, Deut. 33:16, 17;

haec nulli intelligibilia forent nisi sciatur quid in sensu interno significat bos, monoceros, cornua, et plura.

[4] Quod in genere sacrificia attinet, fuerunt quidem mandata per Mosen populo Israelitico; sed Antiquissima Ecclesia quae ante diluvium, nusquam aliquid novit de sacrificiis, nec in mentem eorum usquam venit ut per mactationes animalium colerent Dominum; Antiqua Ecclesia quae post diluvium, etiam ignoravit; haec quidem in repraesentativis fuit sed non in sacrificiis; verum primum instituta sunt in Ecclesia sequente qua Hebraea dicta, ac inde emanavit ad gentes, inde etiam a Abrahamum, Isacum, et Jacobum, et sic ad hujus posteros; quo gentes in cultu sacrificiorum fuerint, ostensum est n. 1343, et quo Jacobi posteri antequam egressi Aegypto, ita antequam sacrificia per Mosen super monte Sinai mandata, constare potest ex Exod. 5:3; 10:25, 27; 18:12; 24:4, 5;

[5] imprimis ex idololatrico illorum coram vitulo aureo, de quo ita apud Mosen,

Aharon aedificavit altare coram vitulo, et proclamavit Aharon, et dixit, Festum Jehovae cras; et surrexerunt mane a crastino, e obtulerunt holocausta, et adduxerunt pacifica; et sedit populus ad edendum et bibendum, et surrexerunt ad ludendum, Exod. 32:5, 6;

et hoc factum cum Moses fuit super monte Sinai, ac ita antequam mandatum ad eos pervenit de altari et sacrificiis; quod mandatum idcirco venit, quia cultus sacrificiorum apud eos, sicut apud gentiles, in idololatricum versus erat, a quo cultu non ⁴ removeri potuerunt quia principale sanctum in illo posuerunt, et quod ut sanctum semel implantatum est, ab infantia, magis a patribus, et sic irradicatum, hoc nisi sit contra ipsum ordinem, Dominus nusquam frangit, sed flectit illa causa fuit quod praescriptum fuerit ut ita instituerentur, sicut in libris Mosis legitur;

[6] quod sacrificia nusquam accepta fuerint Jehovae ita quod modo permissa et tolerata ob causam de qua dictum, patet manifeste apud Prophetas; de illis ita apud Jeremiam,

Dixit Jehovah Zebaoth, Deus Israelis, Holocausta vestra addite supra sacrificia vestra, et comedite carnem; non locutus sum cum patribus vestris, et non praecepi eis in die quo eduxi eos e terra Aegypti, super verbis holocausti et sacrificii; sed verbum hoc praecepi iis, dicendo, Oboedite voci Meae, et ero vobis in Deum, ⁵ 7:21-23:

apud Davidem,

Jehovah, sacrificium et munus non voluisti, ... holocaustum et sacrificia peccati non petiisti, facere voluntatem Tuam, Deus mi desideravi, Ps. 40:7, 9 [KJV Ps. 40:6,8]:

apud eundem,

Non delectaris sacrificio ut dem, holocaustum non acceptas; sacrificia Dei, spiritus contritus, Ps. 51:18, 19 [KJV Ps. 51:16, 17]:

apud eundem,

Non accipiam e domo tua juvencum, e caulis tuis hircos, sacrifica Deo confessionem, Ps. 50:9, 14 ⁶ ; 21, 22; 116:17; Deut. 23:19:

apud Hoscheam,

Misericordiam volo, et non sacrificium, et cognitionem ⁷ Dei prae holocaustis, 6:6:

Samuel ad Schaulem, Num complacentia Jehovae in holocaustis et sacrificiis? ecce obtemperare prae sacrificio bonum, oboedientia ⁸ prae adipe arietum, 1 Sam. 15:22:

apud Micham, In quo praeveniam Jehovam? incurvabo me Deo excelsi? num praeveniam Ipsum holocaustis, vitulis filiis anni, num complacebit Jehovah in millibus arietum, in myriadibus rivorum olei?... indicavit tibi, homo, quid bonum, et quid Jehovah requirens a te, tantum facere judicium, et amare misericordiam, et humiliare se, ambulando cum Deo tuo? 6:6-8.

[7] Inde nunc patet quod sacrificia non mandata sint sed permissa, tum quod in sacrificiis nihil aliud spectatum quam internum; et quod internum fuerit, non autem externam, quod placuit; quare etiam Dominus illa abrogavit; sicut etiam ⁹ praedictum per Danielem his verbis, In medio septimanae cessare faciet sacrIficium et oblationem, 9:27,

ubi de Adventu Domini, videantur quae de illis dicta sunt in Parte Prima, n. 922, ¹⁰ 923, 1128, 1823. Quod attinet ‘filium bovis’ quem Abraham pro tribus viris fecit seu paravit, similiter se habuit ac cum illo in sacrificiis; quod similia significaverit, etiam inde constare potest quod dixerit ad Sarah ut ‘acciperet tria sata similaginis’; de similagine ad unum juvencum, ita apud Mosen,

Cum venerint in terram; cum feceris filium bovis holocaustum aut sacrificium, nuncupando votum, aut pacifica Jehovae, ¹¹ offeres super filium bovis minham de similagine tres decimas mixtas oleo, Numeri 8, 9;

ubi similiter ‘tria’, hic tres decimae, ibi tria sata; at vero ad arietem modo duae decimae, ad agnum decima ¹² , ibid. ¹³ 15:4-6.

Poznámky pod čarou: