177. "Tanquam vasa fictilia confringentur." - Quod significet dispersionem falsorum totalem, constat ex significatione "vasorum fictilium", quod sint talia in naturali homine quae ex propria intelligentia; et omnia quae ex propria intelligentia sunt in rebus caeli et ecclesiae ibi sunt falsa, de quo sequitur; et ex significatione "confringi", quod sit dispergi; de falsis enim dicitur dispergi, cum de vasis fictilibus "confringi." Quod per "vasa fictilia" significentur illa in naturali homine quae ex propria intelligentia de rebus caeli et ecclesiae, et quod illa sint falsa, in sequentibus ostendetur; hic primum quod illa quae ex propria intelligentia intrant de rebus caeli et ecclesiae sint falsa, aliquid dicetur. Qui ex propria intelligentia cogitant, illi ex mundo cogitant; nam homo ex suo proprio non amat nisi illa quae mundi sunt et quae sui sunt, et quae amat etiam videt et percipit: quae amat vocat bona, et quae inde videt et percipit vocat vera; sed bona quae ex amore ita vocat, sunt mala; et vera quae ex amore illo videt, sunt falsa, quoniam scaturiunt ex amoribus sui et mundi, qui amores sunt oppositi amoribus caeli, qui sunt amor in Dominum et amor erga proximum; et quae ex oppositis scaturiunt, sunt opposita.

[2] Quapropter qui legunt Verbum solum propter nomen eruditionis, aut ad captandum famam ut evehantur ad honores, aut ut lucrentur opes, nusquam vident et percipiunt vera, sed pro iis falsa; et vera quae ibi exstant coram oculis, vel transeunt sicut non videant, vel falsificant; causa est, quia legere Verbum solum propter nomen eruditionis, et propter famam ut evehantur ad honores et lucrentur opes, est propter se et mundum ut fines, ita ex amoribus sui et mundi; hi amores quia sunt proprii hominis, ideo homo illa quae ex illis videt et percipit sunt ex propria intelligentia:

[3] at qui legunt Verbum ex affectione veri spirituali, quae affectio est amor sciendi verum quia est verum, illi vident vera ibi et gaudent corde cum vident illa: causa est, quia in illustratione sunt a Domino; descendit illustratio a Domino per caelum e luce ibi, quae lux est Divinum Verum; ideo datur illis videre vera ex sua luce, et hoc in Verbo, quia Verbum est Divinum Verum, et in illo recondita sunt omnia vera caeli. Sed illi solum in hac illustratione sunt, qui in binis amoribus caeli sunt, qui sunt amor in Dominum et amor erga proximum; hi enim amores aperiunt mentem interiorem seu superiorem, quae formata est ad recipiendum lucem caeli; per illam apud eos influit lux caeli et illustrat; sed non percipiunt vera in illa mente dum vivunt in mundo, verum vident illa in mente inferiore, quae mens est externi seu naturalis hominis: hi sunt qui non ex propria intelligentia cogitant cum legunt Verbum. Praecipua causa, quod hi non ex propria intelligentia cogitent cum legunt Verbum, est quia horum mens interior seu spiritualis spectat ad Dominum, et tunc Dominus elevat illam, et simul mentem inferiorem seu naturalem ad Se, et sic subducit a proprio hominis; quod non fieri potest apud illos qui se et mundum principaliter spectant.

[4] Ex his constare potest, quod homo ex propria intelligentia non percipiat nisi mala et videat nisi falsa; at quod bona et vera, quae sunt caeli et ecclesiae, percipiat et videat ex Domino. Quando internus seu spiritualis homo, in quo est mens interior seu superior, de qua modo dictum est, apertus est, tunc Dominus domat mala, et dispergit falsa quae sunt in externo seu naturali homine. Haec nunc sunt, quae intelliguntur in sensu spirituali per quod Filius hominis "daturus sit illis potestatem super gentes, et reget illas virga ferrea; tanquam vasa fictilia confringentur."

[5] Quod "vasa fictilia" significent illa quae ex propria intelligentia, ita falsa quae sunt in naturali homine, constat ex variis locis in Verbo, ex quibus ad confirmationem volo sequentia adducere:

- Apud Davidem,

"Conteres" gentes "sceptro ferreo; sicut vas figuli disperges eas" (Psalmuss 2:9);

"conterere gentes sceptro ferreo", etiam hic est castigare et domare mala quae in naturali homine; per "sceptrum" simile significatur hic quod per "baculum" aut "virgam"; "sicut vas figuli additur", quia per id significatur falsum quod ex propria intelligentia: in sensu litterae est comparatio, nam dicitur "sicut" vas figuli, et "tanquam" vasa fictilia; sed in sensu interno non percipiuntur comparationes ut comparationes, quoniam comparationes aeque ex significativis sunt (videatur n. 3579, 8989).

Quod "vas figuli" seu "vas fictile" significet falsum, est quia figulus est qui format, et vas est quod formatur; quando homo id format est falsum, quando autem Dominus id apud hominem format est verum; inde est quod "vas figuli" in Verbo significet aut falsum aut verum, ac "figulus" formatorem.

[6] Ipse Dominus in Verbo, ex formatione hominis per vera, vocatur "Figulus"; ut apud Esaiam,

"Jehovah, Pater noster; nos lutum sumus, Tu Figulus noster, et opus manuum tuarum omnes nos" (64:7 [B.A. 8]);

apud eundem,

"Vae litiganti cum Formatore suo, testa cum testis terrae; num dicet lutum Figulo suo, Quid facis?" ( ¹ 45:9;)

apud eundem,

"Num sicut lutum Figulus reputabitur? Num dixerit opus de Factore suo, Non fecit me? et figmentum dixerit de Figulo suo, Non intelligit?" (29:16.)

[7] Quoniam Judaei et Israelitae omnia vera Verbi falsificarunt, per applicationem ad se et ad sui eminentiam super omnes gentes et populos in universo terrarum orbe, ideo eorum falsa dicuntur "vasa figuli corrupta":

- Ut apud Esaiam,

Dixerunt videntibus, Ne videatis; et visionem habentibus, Ne videatis nobis recta; loquimini nobis blanditias, Videte illusiones, recedite a via; .... ideo iniquitas .... franget eos sicut fractura utris figulorum. contundendo non parcat; unde non invenietur in fragmento ejus testa ad accipiendum ignem de foco, aut ad hauriendum aquas e fovea" (Easais ccc30:10, 11, 11, [30:13,] 14);

quod se prorsus deprivaverint veris, et immerserint falsis, describitur per quod "dicerent videntibus, Ne videatis, et visionem habentibus, Ne videatis nobis recta, loquimini blanditias, videte illusiones, recedite a via"; quod ita falsis se immerserint ut nihil veri interesset, describitur per "fracturam utris figulorum, ut non inveniretur in fragmento testa ad accipiendum ignem de foco, aut ad hauriendum aquas e fovea", per quae significatur quod non superesset tantum veri ut appercipere possent aliquod bonum et verum ex Verbo"; "ignis" enim significat bonum et "aquae" verum, "focus" Verbum quoad bonum, "fovea et fons" Verbum quoad verum.

[8] Apud Jeremiam,

"Factum est verbum ad Jeremiam: .... Surge et descende domum figuli.... . Descendi itaque domum figuli, cum ecce ille fecit opus super tabula; sed corruptum est vas quod ille faciens: .... et reversus est et fecit illud vas aliud, quemadmodum rectum fuit in oculis figuli facere" (18:1-4);

per haec etiam intelligitur quod apud gentem Judaicam non esset nisi quam falsum; "vas corruptum in domo figuli" est id falsum; "domus figuli" est ubi illi; quod illis auferretur verum ecclesiae, et daretur aliis, intelligitur per quod "reversus figulus fecerit illud vas aliud quemadmodum rectum fuit in oculis ejus."

[9] Apud eundem,

"Dixit Jehovah, Eundo eme lagenam figuli testae de senioribus populi, et de senioribus sacerdotum, et exi ad vallem filii Hinnomis; .... tunc franges lagenam coram oculis euntium tecum, et dices, Frangam populum hunc, et urbem hanc, sicut frangit vas figuli, quod non potest reparari amplius; et in Topheth sepelient, ex eo quod non locus amplius ad sepeliendum" (19:1, 2, 10, 11);

"lagena" seu vas "figuli testae de senioribus populi et sacerdotum", est quoque hic falsum in quo erant omnes ex illa gente; quod id falsum esset tantum ut non per vera posset dispergi, describitur per quod "fregerit vas illud coram oculis euntium secum, ut non posset reparari"; quod "sepelirent in Topheth, quia alibi non locus amplius, significat ubi omnia vera et bona consumpta sunt.

[10] Apud Nahum,

"Aquas obsidii hauri tibi, confirma munimenta tua, intra in caenum et calca lutum, repara fornacem lateritiam; ibi comedet te ignis, exscindet te gladius" (3:14, 15);

"haurire aquas obsidii, et confirmare munimenta", est munire falsa variis contra vera; "intrare in caenum et calcare lutum", est confirmare falsa per figmenta et fallacias; doctrina inde vocatur "fornax lateritia", ex eo, quod infernalis amor per falsificata stabiliatur; inde dicitur quod "ignis comedet et gladius exscindet"; "ignis" est infernalis amor, et "gladius" est falsum pugnans et destruens verum.

Quod "vas figuli" seu "vas fictile" significet falsum, est quia id correspondet figmento, et figmentum est quod ex propria hominis intelligentia; ex illa correspondentia est quod prophetis talia, de quibus nunc supra, mandata sunt.

Poznámky pod čarou:

2180. Quod ‘accepit filium bovis tenerum et bonum’ significet caeleste naturale quod rationale sibi adscivit ut perceptioni ex Divina se conjungeret, constat ex significatione ‘juvenci’ seu ‘filii bovis’ in Verbo quod sit bonum naturale, et quia agitur de Rationali Domini, dicitur ‘tener’ ex caelesti spirituali seu boni vero, ac ‘bonus’ ex ipsa caelesti seu ipso bono; in rationali genuino est affectio veri et est affectio boni, sed primarium ejus est affectio veri, ut prius n. 2072 ostensum, inde ‘tenerum’ praemittitur; at usque utrumque dicitur: ut solitum est in Verbo, propter conjugium veri et boni, de quo supra n. 2173.

[2] Quod ‘juvencus seu filius bovis’ significet caeleste naturale; seu quod idem est, bonum naturale, imprimis constare potest a sacrificiis, quae praecipua repraesentativa cultus Ecclesiae Hebraeae et postea Judaicae fuerunt; sacrificia illorum fiebant vel ex armento vel ex grege, ita ex varii generis animalibus quae munda fuerunt, ut es bovibus, juvencis, hircis, ovibus, arietibus, capris, haedis, et agnis, praeter a turturibus et pullis columbarum: omnia illa significabant interna cultus, hoc est, caelestia et spiritualia, n. 2165, 2177, et quidem illa quae de armento, caelestia naturalia, et quae de grege, caelestia rationalia; illa et haec, nempe naturalia et rationalia quia interiora magis et magis sunt ac varia, ideo tot genera ac tot species illorum animalium in sacrificiis adhibebantur; quod etiam inde constare potest quod praescriptum, ut in holocaustis, tum in sacrificiis diversi generis, ut in quotidianis, sabbatorum et festorum, in voluntariis, eucharisticis et votivis, expiatoriis reatus et peccati, tum in purificatoriis et mundatoriis ut et in inauguratoriis, quaenam animalia offerrentur et quod expresse nominata sint, tum quot illorum, in unoquovis genere sacrificii; quod nusquam factum nisi unumquodvis aliquid peculiare significavisset, ut manifeste patet ab illis locis ubi de sacrificiis agitur, ut Exod. xxix; Lev. i; iii; iv; ix; xvi; xxiii; Num. vii; viii; xv; xxix; quid autem ¹ unumquodvis significavit, non hujus loci est exponere; similiter se habet apud Prophetas, ubi nominantur; ex illis constare potest quod juvenci ² significaverint caelestia naturalia;

[3] quod non alia quam caelestia significata sint, constare potest etiam ex cherubis visis Ezechieli, et ex animalibus coram throno visis Johanni: de cherubis ita propheta, Similitudo facierum illorum, facies hominis, et facies leonis, ad dextram quatuor illis, et facies bovis ad sinistram quatuor illis, ac facies aquilae quatuor illis, Ezech. 1:10;

de quatuor animalibus coram throno, ita Johannes, Circa thronum quatuor animalia, primum animal simile leoni, alterum animal simile juvenco, tertium animal habens faciem sicut homo, quartum animal simile aquilae volanti; ... dicentia, Sanctus, sanctus, sanctus Dominus Deus, Omnipotens, Qui erat, et Qui est, et Qui venturus, Apoc. 4:7, 8;

quod per ‘cherubos’ et per ‘animalia illa’ repraesentata sint sancta unusquisque videre potest, ita quoque per boves et juvencos ³ ibi similiter quae in prophetia Mosis de Josepho, de quo ita, Veniat capiti Josephi et vertici naziraei fratrum illius: primogenito bovis ejus, honos illi, et cornua monocerotis cornua ejus, his populos feriet una, ad fines terrae, Deut. 33:16, 17;

haec nulli intelligibilia forent nisi sciatur quid in sensu interno significat bos, monoceros, cornua, et plura.

[4] Quod in genere sacrificia attinet, fuerunt quidem mandata per Mosen populo Israelitico; sed Antiquissima Ecclesia quae ante diluvium, nusquam aliquid novit de sacrificiis, nec in mentem eorum usquam venit ut per mactationes animalium colerent Dominum; Antiqua Ecclesia quae post diluvium, etiam ignoravit; haec quidem in repraesentativis fuit sed non in sacrificiis; verum primum instituta sunt in Ecclesia sequente qua Hebraea dicta, ac inde emanavit ad gentes, inde etiam a Abrahamum, Isacum, et Jacobum, et sic ad hujus posteros; quo gentes in cultu sacrificiorum fuerint, ostensum est n. 1343, et quo Jacobi posteri antequam egressi Aegypto, ita antequam sacrificia per Mosen super monte Sinai mandata, constare potest ex Exod. 5:3; 10:25, 27; 18:12; 24:4, 5;

[5] imprimis ex idololatrico illorum coram vitulo aureo, de quo ita apud Mosen,

Aharon aedificavit altare coram vitulo, et proclamavit Aharon, et dixit, Festum Jehovae cras; et surrexerunt mane a crastino, e obtulerunt holocausta, et adduxerunt pacifica; et sedit populus ad edendum et bibendum, et surrexerunt ad ludendum, Exod. 32:5, 6;

et hoc factum cum Moses fuit super monte Sinai, ac ita antequam mandatum ad eos pervenit de altari et sacrificiis; quod mandatum idcirco venit, quia cultus sacrificiorum apud eos, sicut apud gentiles, in idololatricum versus erat, a quo cultu non ⁴ removeri potuerunt quia principale sanctum in illo posuerunt, et quod ut sanctum semel implantatum est, ab infantia, magis a patribus, et sic irradicatum, hoc nisi sit contra ipsum ordinem, Dominus nusquam frangit, sed flectit illa causa fuit quod praescriptum fuerit ut ita instituerentur, sicut in libris Mosis legitur;

[6] quod sacrificia nusquam accepta fuerint Jehovae ita quod modo permissa et tolerata ob causam de qua dictum, patet manifeste apud Prophetas; de illis ita apud Jeremiam,

Dixit Jehovah Zebaoth, Deus Israelis, Holocausta vestra addite supra sacrificia vestra, et comedite carnem; non locutus sum cum patribus vestris, et non praecepi eis in die quo eduxi eos e terra Aegypti, super verbis holocausti et sacrificii; sed verbum hoc praecepi iis, dicendo, Oboedite voci Meae, et ero vobis in Deum, ⁵ 7:21-23:

apud Davidem,

Jehovah, sacrificium et munus non voluisti, ... holocaustum et sacrificia peccati non petiisti, facere voluntatem Tuam, Deus mi desideravi, Ps. 40:7, 9 [KJV Ps. 40:6,8]:

apud eundem,

Non delectaris sacrificio ut dem, holocaustum non acceptas; sacrificia Dei, spiritus contritus, Ps. 51:18, 19 [KJV Ps. 51:16, 17]:

apud eundem,

Non accipiam e domo tua juvencum, e caulis tuis hircos, sacrifica Deo confessionem, Ps. 50:9, 14 ⁶ ; 21, 22; 116:17; Deut. 23:19:

apud Hoscheam,

Misericordiam volo, et non sacrificium, et cognitionem ⁷ Dei prae holocaustis, 6:6:

Samuel ad Schaulem, Num complacentia Jehovae in holocaustis et sacrificiis? ecce obtemperare prae sacrificio bonum, oboedientia ⁸ prae adipe arietum, 1 Sam. 15:22:

apud Micham, In quo praeveniam Jehovam? incurvabo me Deo excelsi? num praeveniam Ipsum holocaustis, vitulis filiis anni, num complacebit Jehovah in millibus arietum, in myriadibus rivorum olei?... indicavit tibi, homo, quid bonum, et quid Jehovah requirens a te, tantum facere judicium, et amare misericordiam, et humiliare se, ambulando cum Deo tuo? 6:6-8.

[7] Inde nunc patet quod sacrificia non mandata sint sed permissa, tum quod in sacrificiis nihil aliud spectatum quam internum; et quod internum fuerit, non autem externam, quod placuit; quare etiam Dominus illa abrogavit; sicut etiam ⁹ praedictum per Danielem his verbis, In medio septimanae cessare faciet sacrIficium et oblationem, 9:27,

ubi de Adventu Domini, videantur quae de illis dicta sunt in Parte Prima, n. 922, ¹⁰ 923, 1128, 1823. Quod attinet ‘filium bovis’ quem Abraham pro tribus viris fecit seu paravit, similiter se habuit ac cum illo in sacrificiis; quod similia significaverit, etiam inde constare potest quod dixerit ad Sarah ut ‘acciperet tria sata similaginis’; de similagine ad unum juvencum, ita apud Mosen,

Cum venerint in terram; cum feceris filium bovis holocaustum aut sacrificium, nuncupando votum, aut pacifica Jehovae, ¹¹ offeres super filium bovis minham de similagine tres decimas mixtas oleo, Numeri 8, 9;

ubi similiter ‘tria’, hic tres decimae, ibi tria sata; at vero ad arietem modo duae decimae, ad agnum decima ¹² , ibid. ¹³ 15:4-6.

Poznámky pod čarou: