9182. ‘Si quando persuaserit vir virgini, quae non desponsata’: quod significet bonum non conjunctum vero, constat ex significatione ‘persuadere’ cum de viro et virgine dicitur, quod sit allicere ad conjunctionem, ex significatione ‘viri’ quod sit verum, de qua n. 3134, 7716, 9007, ex significatione ‘virginis’ quod sit Ecclesia quoad bonum, de qua n. 3081, 4638, ita bonum quod Ecclesia, et ex significatione ‘desponsari’ quod sit conjunctio. Paucis hic dicetur unde lex de illegitima conjunctione, de qua nunc agitur, causam et originem ducit ¹ : omnes ² leges latae filiis Israelis in caelo habent suam causam, et ex legibus ordinis ibi trahunt originem; leges ordinis in caelo sunt omnes ex Divino Vero et Bono quae procedunt a Domino, inde ³ sunt leges boni amoris et ⁴ veri fidei; conjunctio boni et veri in caelo vocatur conjugium caeleste, et hoc repraesentatur in conjugiis in terra, et quoque per conjugia in Verbo significatur; inde patet quid involvunt conjunctiones illegitimae et quoque quid scortationes et adulteria; in his binis versibus agitur de illegitima conjunctione quae dein vel fit legitima, vel solvitur; de illegitima conjunctione quae dein fit legitima, agitur in hoc versu, et de illegitima conjunctione quae dein solvitur, agitur in versu sequente.

[2] Illegitima conjunctio est quae fit non ex affectione conjugiali sed ex quacumque alia affectione, ut ex affectione pulchritudinis, ex affectione lucri, ex affectione dignitatis personae, et quoque quae fit ex lascivia; hae conjunctiones sunt illegitimae in principio, ex causa quia externa sunt quae conjungunt, et non simul interna; sed usque potest ex illis ut mediis postea fieri conjunctio legitima, quae fit cum conjunguntur animi, et quoque potest ex illis ⁵ postea fieri nulla conjunctio, quod ⁶ fit cum disjunguntur animi; quod ita sit, in mundo communiter notum est.

[3] Conjunctio legitima, quae est animorum, fit cum ambo in simili bono et vero sunt, nam bonum et verum faciunt vitam hominis, bonum et verum morale et civile vitam externi hominis, et ⁷ bonum et verum spirituale vitam interni hominis; sciendum quod vita hominis non aliunde sit quam ex bono et ⁸ vero, nam bonum dicitur omne id quod homo amat, et verum omne id quod homo credit; seu quod idem, bonum dicitur omne id quod homo vult, et verum omne id quod homo intelligit; inde patet quod legitima conjunctio ‘fit’ cum unus conjugum in vero est ⁹ et altera in correspondente bono; sic enim in binis illis repraesentatur conjugium caeleste, quod est ¹⁰ boni et veri; inde est quod amor conjugialis ex illo conjugio ¹¹ descendat, videatur n. 2727-2759, 2803, 3132, 4434, ¹² 4835.

[4] Ex his ut praemissis sciri potest quomodo se habet cum conjunctionibus de quibus in hoc et in sequenti versu agitur. Desponsationes ante conjugia ab antiquis temporibus usu receptae fuerunt, et repraesentabant conjunctionem primam, quae est interni hominis absque externo; ipsa dein conjugia repraesentabant conjunctionem alteram, quae est interni hominis cum externo; namcum regeneratur homo per bona et vera fidei, primum regeneratur internus homo et postea externus, quia hic ab illo, n. 3286, 3321, 3493, 3882, 8746.

[5] Ex his patet quid per ‘desponsationem’ et per ‘desponsari’, et quoque quid per ‘sponsum’ et ‘sponsam’, in Verbo significatur, quod nempe per ‘desponsationem’ conjunctio veri et boni in interno ¹³ homine, ac per ‘sponsum’, ubi de Domino et de Ecclesia, bonum, ac per ‘sponsam’ verum, ut in sequentibus ¹⁴ locis:

apud Jeremiam,

Recordatus sum tibi misericordiam juventutis tuae, amorem desponsationum tuarum, cum ivisti post Me in deserto, in terra non consita, 2:2;

ibi de Ecclesia Antiqua et de ejus instauratione a Domino; ‘amor desponsationum’ est affectio vitae spiritualis, quae ex veris fidei et bono amoris est'; status desiderii, cum adhuc in ignorantia et defectu illorum fuerunt, significatur per ‘ire post Me in deserto’ et ‘in terra non consita’:

[6] apud Hoscheam,

Feriam illis foedus in die illo ¹⁵ cum fera agri, et cum ave caelorum, et reptili terrae; et arcum et gladium et bellum frangam de terra; et desponsabo te Mihi in justitia et in judicio, et in misericordia et in miserationibus, Hos. 2:18, 19 ¹⁶ ; agitur ibi de instauratione Ecclesiae novae; ‘ferire foedus cum fera agri, cum ave, et cum reptili terrae’ est conjunctio Domini per bonum et verum internum et externum apud hominem; ‘foedus’ est conjunctio, n. 665, 666, 1023, 1038, 1864, ¹⁷ 1996, 2003, 2021, 6804, ¹⁸ 8767, 8778, ‘fera agri’ est vita ex bono, n. 841, 908, ‘avis’ est vita veri, n. 40, 745, 776, 991, 3219, 5149, 7441, ‘reptile terrae’ sunt bona et vera externi et sensualis hominis, n. 746, 909; ‘frangere arcum, gladium, et bellum’ est destruere doctrinam et vires falsi; ‘arcus’ ¹⁹ est doctrina falsi, n. 2686, 2709, ‘gladius’ est falsum pugnans contra verum, n. 2799, 4499, 6353, 7102, ‘bellum’ est ipsa pugna, seu pugna spiritualis, n. 1664, 2686, 8273, ‘frangere’ illa est destruere;

[7] ‘desponsare in justitia et in judicio’ est conjungi Domino in bono et vero; ‘desponsare’ est sibi conjungere, ‘justitia’ ¹⁹ praedicatur de bono et ‘judicium’ de vero, n. 2235; ‘desponsare in misericordia et in miserationibus’ est ex amore erga illos qui in bono sunt, et in ²⁰ amore erga illos qui in veris ²¹ ; ‘misericordia ¹⁹ Domini’ praedicatur erga illos qui in deficientia et tamen in desiderio boni, et miserationes' ²² erga illos qui in ignorantia et tamen in desiderio veri; ex his patet quod ‘desponsatio’ sit conjunctio boni et veri apud hominem a Domino; quisque ²³ videre potest quod talia ibi significentur, nam coram perceptione solum ex naturali lumine patet quod Jehovah non feriat foedus cum fera agri, cum ave, ac cum reptili terrae, sed cum illis qui in bono et vero fidei sunt, ita cum bono et vero apud hominem, proinde quod talia in prophetico illo lateant ²⁴ :

[8] apud Malachiam, Perfide egit Jehudah, quia profanavit sanctitatem Jehovae, quia amavit et desponsavit sibi filiam dei alieni, 2:11;

‘desponsare filiam dei alieni’ est conjungi malo falsi; ‘deus ²⁵ alienus’ est falsum, n. 4402 fin. , 4544, 7873.

[9] Quod ‘sponsus’, ubi agitur de Domino et de Ecclesia, sit bonum, et ‘sponsa’ verum:

apud Esaiam,

Jehovah induit me vestibus salutis, amiculo justitiae texit me, sicut sponsus imponit cidarim, et sicut sponsa ornat se vasis suis, 61:10:

apud Johannem, Vidi urbem sanctam Hierosolymam Novam descendentem a Deo e caelo, paratam sicut sponsam ornatam marito, Apoc. 21:1, 2:

apud eundem,

Dixit angelus, Veni, ostendam tibi sponsam Agni uxorem, Apoc. 21:9, 22:17 ²⁶ ;

[10] ibi ‘sponsa’ pro Ecclesia:

apud Matthaeum, Jesus dixit ad discipulos Johannis, Num possunt filii nuptiarum lugere quamdiu cum illis est sponsus? venient ²⁷ autem dies quando ²⁸ auferetur ab illis sponsus, et tunc jejunabunt, 9:15;

et Luc. 5:34, 35;

‘filii nuptiarum’ dicuntur illi ²⁹ qui in veris Ecclesiae sunt et recipiunt bonum, nam bonum quod a Domino est ‘sponsus’; quod ‘filii nuptiarum non lugeant quamdiu cum illis ³⁰ est sponsus’ est quod in statu beato ac felici sint, ita apud Dominum, cum in veris conjunctis suo bono ³¹ ; ³² ‘jejunabunt cum aufertur ab illis sponsus’ est quod in statu infelici cum non amplius bonum conjunctum est veris; hic status est status ultimus Ecclesiae, ille vero status primus.

[11] Simile per sponsum, ad cujus occursum exiverunt decem virgines, significatur apud Matthaeum 25:1-12;

virgines enim quae oleum habebant in lampadibus sunt qui bonum in veris suis habent, at quae non oleum in lampadibus habebant sunt qui ³³ non bonum in veris habent, videatur n. 4638; et quod oleum sit bonum amoris, n. 886, 3722, ³⁴ 4582:

[12] apud Johannem, Johannes dixit, Non sum ego Christus, sed quod missus coram Ipso; qui habet sponsam sponsus est; amicus autem sponsi, qui stat et audit Ipsum, gaudio gaudet ob vocem sponsi, 3:28, 29;

‘sponsa’ pro vero quod fidei Ecclesiae ³⁵ , et ‘sponsus’ pro ³⁶ bono quod amoris Ecclesiae, utrumque a Domino ³⁵ , ita pro homine Ecclesiae, apud quem conjunctum est bonum veris; ‘amicus sponsi, qui stat et audit’ pro fide veri, qui gaudio gaudiet ob vocem sponsi' pro affectione veri quod fidei. Ex his etiam patet quid in sensu interno intelligitur per gaudium et vocem sponsi et sponsae apud Esaiam ³⁷ 62:5;

apud Jeremiam 7:34, 16:9, 25:10, 33:11; Apoc. 18:23;

quod nempe sit caelum et felicitas ³⁸ ex conjunctione boni et veri apud hominem et angelum.

Imibhalo yaphansi:

1664. Quod ‘bella’ hic nihil aliud significent in sensu interno quam pugnas spirituales seu tentationes, prius in praemissis dictum; per bella in Verbo, imprimis apud Prophetas nec aliud significatur; bella humana non possunt esse quicquam in Verbi internis, nam talia non sunt spiritualia et caelestia quae unice sunt Verbi: quod per ‘bella’ in Verbo significentur pugnae cum diabolo, seu quod idem, cum inferno, constare potest ab his locis, praeter a multis alis;

apud Johannem, Sunt spiritus daemonum, facientes signa ad exeundum ad reges terrae et orbis terrarum totius, ad congregandum illos in bellum diei illius magni Dei Omnipotentis, Apoc. 16:14;

ubi quisque videre potest quod non bellum aliud die magno Dei Omnipotentis significetur:

[2] apud eundem,

Bestia, quae ascendit ex abysso, faciet bellum, Apoc. 11:7;

ubi ‘abyssus’ est infernum:

apud eundem,

Iratus draco contra mulierem, et abivit ut faceret bellum cum reliquis seminis ejus, qui tenebant mandata Dei, et habent testimonium Jesu Christi, Apoc. 12:17;

Datum ei est facere bellum cum sanctis, Apoc. 13:7;

quae ‘bella’ omnia sunt pugnae quales tentationum. ‘Bella regum meridiei et septentrionis’, et cetera apud Dan. viii et xi, tum quae de Michaele, Dan. 10:13, 21; 12:1; Apoc. 12:7, nec alia sunt:

[3] quod bella non aliud significent, ex ceteris Prophetis quoque constat, ut apud Ezechielem,

Non ascendistis in rupturas, et sepivistis sepem pro domo Israelis, ad standum in bello in die Jehovae, 13:5;

ubi de prophetis:

apud Esaiam,

Contundent gladios in ligones, et hastas suas in falces, non tollet gens contra gentem gladium, et non discent amplius bellum, 2:4;

ubi manifeste quod alia bella non significentur, consequenter quod per instrumenta belli, ut per ‘gladios, hastas, clypeos’ et plura, nihil aliud in Verbo quam quae sunt talium bellorum:

[4] apud eundem,

Obviam sitienti afferte aquas, habitatores terrae Tema, cum pane ejus praevenite vagantem, nam coram gladiis vagabuntur, coram gladio extenso, et coram arcu extento, et coram gravitate belli, 21:14, 15:

apud Jeremiam,

Ad filiam Zionis venient pastores, et greges eorum, figent ad illam tentoria circumcirca, depascent quisque spatium suum; sacrate contra illam bellum, surgite et ascendamus in meridie, 6:3-5;

ubi non aliud bellum, quia contra ‘filiam Zionis’, hoc est, Ecclesiam:

[5] apud eundem,

Quomodo non relicta est urbs laudis, urbs gaudii mei, ideo cadent juvenes ejus in plateis ejus, et omnes viri belli exscindentur in die illo, 49:25, 26;

‘urbs laudis et gaudii’ pro illis quae Ecclesiae: ‘viri belli’ pro illis qui pugnant:

[6] apud Hoscheam,

Feriam illis foedus in die illo cum fera agri, et cum ave caelorum, et reptili humi, et arcum, et gladium, et bellum frangam de terra, et cubare faciam illos confidenter, 2:18;

ubi similiter sicut ‘bellum’ pro pugnis, ‘arma belli varia’ pro illis quae sunt pugnae spiritualis, quae ‘franguntur’ cum homo cupiditatibus et falsitatibus cessantibus in tranquillitatem pacis venit:

[7] apud Davidem,

Videte opera Jehovae, Qui ponit solitudines in terra, cessare faciens bella usque ad extremitatem terrae, arcum frangit, et amputat hastam, currus comburit igne, Ps. 44:9, 10 [KJV Ps. 44:8, 9];

similiter:

apud eundem,

Est in Shalem habitaculum Dei, et habitatio Ipsius in Zione; ibi fregit jacula ignita arcus, scutum, et gladium, et bellum, Ps. 76:3, 4 [KJV Ps. 76:2, 3].

Quia ‘sacerdotes’ repraesentabant Dominum, Qui solus pugnat pro homine, ‘munus illorum appellatur militia’, Num. 4:23, 35, 39, 43, 47.

[8] Quod solus Jehovah, hoc est, Dominus pugnet et vincat diabolum apud hominem cum in pugnis tentationum est, tametsi non ita apparet homini, veritas constans est; nam ne quidem minimum a malis spiritibus inferri potest homini quod non ex permissione, et ne hilum averti per angelos nisi ex Domino; sic ut Dominus solus sit Qui sustinet omnem pugnam et vincit, quod etiam passim repraesentatum est per bella quae filii Israelis gesserunt contra gentes; quod solus, dictum quoque, apud Mosen,

Jehovah Deus vester ambulans ante vos, Ipse pugnabit vobis, Deut. 1:30:

apud eundem,

Jehovah Deus vester, ambulans vobiscum, ad pugnandum vobis cum hostibus vestris ad salvandum vos, Deut. 20:4;

tum apud Josuam, ut 23:3, 5.

[9] Bella enim ibi quae fiebant contra incolas idololatras terrae Canaanis, omnia repraesentabant pugnas Domini cum inferno, tum inde Ecclesiae Ipsius, et hominum Ecclesiae; secundum haec quoque apud Esaiam,

Quemadmodum rugit leo, et juvenis leo, super rapina sua, cum accurrit contra illum plenitudo pastorum, a voce quorum non consternatur, et a tumultu eorum non affligitur; ita descendet Jehovah Zebaoth ad militandum super monte Zionis, et super colle ejus, 31:4;

[10] quare etiam Jehovah seu Dominus ‘Vir belli’ dictus, ut apud Mosen,

Jehovah Vir belli, Jehovah nomen Ipsius, Exod. 15:3:

apud Esaiam,

Jehovah sicut Heros exibit, sicut Vir bellorum suscitabit zelum, vociferabitur, etiam clamabit, super hostes Suos praevalebit, 42:13;

inde quoque est, quod multa quae sunt belli, tribuantur Domino, ut hic ‘vociferari et clamare’:

[11] etiam spiritus et angeli ut viri belli apparent cum fit repraesentatio, ut apud Josuam, Josua sustulit oculos suos, et vidit, et ecce vir stans e regione illius, et gladius illius evaginatus in manu illius, ... dixit ad Josuam, Ego Princeps exercitus Jehovae, et cecidit Josua super facies suas ad terram, 5:13, 14;

haec ita visa quia repraesentativa; quare etiam in Jacobi posteri bella sua vocabant Bella Jehovae:

[12] similiter in Antiquis Ecclesiis, apud quos Libri, qui quoque appellati Bella Jehovae, ut constat apud Mosen,

Dicitur in libro Bellorum Jehovae, Num. 21:14, 15;

quae nec dissimiliter scripta ac sunt bella de quibus in hoc capite, sed significata bella Ecclesiae: talis mos scribendi fuit illis temporibus familiaris, nam tunc interiores homines fuerunt, et sublimiora cogitabant.