406. Hactenus ostensum est quid significat "mons"; sequitur ut ostendatur quid significat "insula", nam dicitur, "Omnis mons et insula e locis suis emota sunt"; et alibi,

"Omnis insula fugit, et montes non inventi sunt" (Apocalypsis 16:20).

Per "insulas" in Verbo non intelliguntur insulae, nec illi qui habitant super insulis, sed intelligitur naturalis homo quoad vera quae in illo, et inde abstracte significantur vera naturalis hominis. Vera naturalis hominis sunt vera scientifica, quae sub intuitione rationalis hominis sunt, et sunt cognitiones veri, quae sub intuitione spiritualis hominis sunt; cognitiones veri sunt quae scit naturalis homo ex Verbo, et vera scientifica sunt quae videt naturalis homo ex rationali, per quae etiam solet confirmare vera ecclesiae. Sunt apud hominem binae mentes; una superior seu interior, quae mens spiritualis vocatur, et altera inferior seu exterior, quae mens naturalis vocatur. Mens naturalis primum apud homines aperitur et excolitur, quia haec proxime exstat mundo; mens autem Spiritualis postea aperitur et excolitur, sed quantum homo vita recipit cognitiones veri quae ex Verbo seu ex doctrina e Verbo; quare non aperitur apud illos qui non applicant illas vitae. Et cum aperitur mens spiritualis, tunc influit lux caeli per illam mentem in naturalem et illustrat eam, ex quo haec mens fit spiritualis naturalis; nam tunc videt mens spiritualis in naturali paene sicut homo faciem suam in speculo, et agnoscit illa quae concordant secum. At cum spiritualis mens non aperta est, ut fit apud illos qui non vitae suae applicant cognitiones veri et boni quae in Verbo, tunc formatur usque mens apud illum interius in naturali, sed haec mens consistit ex meris falsis et malis, ex causa quia mens spiritualis non aperta est, per quam lux caeli immittitur in naturale per viam rectam, sed solum per rimas circumcirca; unde ei facultas cogitandi, ratiocinandi et loquendi, et quoque facultas intelligendi vera, sed usque non facultas amandi illa, seu ex affectione faciendi illa; nam facultas amandi vera quia vera sunt datur solum per influxum lucis caeli per spiritualem mentem: lux enim caeli per spiritualem mentem conjuncta est cum calore caeli, qui est amor, qualis est comparative lux mundi tempore veris; at lux caeli influens per rimas in naturale, est lux separata a calore caeli, qui est amor, qualis est comparative lux mundi tempore hiemis. Inde patere potest quod homo, apud quem spiritualis mens aperta est, sit sicut hortus et paradisus; et quod homo, apud quem spiritualis mens non aperta est, sit sicut solitudo, et sicut terra nive obtecta. Quoniam mens facit hominem, mens enim ejus est intellectus et voluntas, inde idem est sive dicas mentem sive hominem, ita Sive dicas mentem spiritualem et naturalem sive dicas hominem spiritualem et naturalem.

Mens naturalis seu homo naturalis quoad vera ejus et quoad falsa ejus significatur per "insulas" in Verbo; quoad vera apud illos apud quos Spiritualis mens aperta est, et quoad falSa apud illos apud quos spiritualis mens occlusa est.

[2] Quod illa significentur per "insulas", constare potest ex sequentibus locis in Verbo:

Apud Ezechielem,

"Sic dixit Dominus Jehovih Tyro, Nonne ob sonum casus tui, cum gemet confossus, cum peragetur caedes in medio tui, contremiscent insulae? et descendent ¹ desuper thronis suis omnes principes maris:... contremiscent insulae die casus tui, et perturbabuntur insulae quae in mari ob exitum tuum.... Omnes habitatores insularum obstupuerunt super te, et reges earum cohorruerunt horrore; turbatae sunt facies" ejus (26:15, 16, 18; 27:35):

agitur in binis illis capitibus de Tyro, per quam significatur ecclesia quoad cognitiones veri et boni, et inde significantur cognitiones veri et boni abstracte; et primum ibi agitur de intelligentia et sapientia hominum ecclesiae per cognitiones veri et boni ex Verbo, et postea de ecclesia vastata quoad illas. Ecclesia vastata quoad illas, seu ubi cognitiones veri et boni perierunt, describitur per illa quae apud Prophetam in illis versibus: vastatio cognitionum veri et boni per "cum gemet confossus, et cum peragetur caedes in medio tui"; per "confossos" enim intelliguntur illi apud quos exstincta sunt vera, et per "caedem" intelligitur ipsa exstinctio veri et boni: quod tunc omnes cognitiones quas homo hausit ex Verbo ab infantia, et omnia vera scientifica per quae confirmavit illas, perturbentur, emoveantur loco, et recedant, significatur per quod "contremiscent insulae, et descendent desuper thronis suis omnes principes maris", tum per "tremiscent insulae die casus tui, et mari; in perturbabuntur insulae quae in mari"; "insulae" sunt illae cognitiones et illa scientifica quae in naturali homine, "principes maris" sunt primaria ibi ("mare" significat naturalem hominem et omnia ibi in communi): quod omnia bona veri naturalis hominis ex vastatis cognitionibus veri quoad statum suum mutabuntur, significatur per quod "omnes habitatores insularum obstupuerunt, et reges earum cohorruerunt, turbatae sunt facies"; "habitatores insularum" sunt bona veri naturalis hominis, per "habitare" enim in Verbo significatur vivere, et per "habitatores" bona vitae; "reges" sunt omnia vera ex bono; "facies" significant interiora et affectiones; "obstupescere", "cohorrere" et "turbari", significant prorsus mutari quoad statum. Ex his patet quid illa in sensu interno involvunt, nempe quod omnes cognitiones veri et boni, ac scientifica confirmantia, quae homo ex Verbo et ex magistris ab infantia hausit, mutent sua loca et suum statum in naturali homine, et pereant e conspectu, quando falsa intrant.

[3] Apud Esaiam,

"Ducet rex Aschuris captivitatem Aegypti, et turbam deportandam Kuschi;... tunc consternabuntur et erubescent ob Kuschum exspectationem eorum, et ob Aegyptum decus eorum: et dicet habitator insulae hujus in die illo, Ecce sic exspectatio nostra quo fugimus in auxilium, ut eriperemur a coram rege Aschuris, et quomodo liberabimur nos?" (20:4-6):

nemo aliquid ecclesiae ex his percepturus est, sed modo aliquod obscurum historicum, quod non scitur num exstiterit; ut quod rex Assyriae in captivitatem abducet Aegyptum et Kuschum, et quod habitatores alicujus insulae corde dolerent super id. At usque hic ut alibi de re ecclesiae agitur; quae res patet cum scitur quod "rex Aschuris" significet rationale perversum, et inde ratiocinationem ex scientificis falsis faventibus jucundo amorum naturalium, super quo dolet naturalis homo quia per id pervertitur: nam per " ² Ducet rex Aschuris captivitatem Aegypti, et turbam deportandam Kuschi", significatur quod rationale perversum sibi addicet scientifica naturalis hominis, et se confirmabit per illa et per jucunda ejus quibus favent; "rex Aschuris" est rationale perversum, "captivitatem ducere" et "turbam deportare" est per ratiocinationes addicere sibi et confirmare se, "Aegyptus" est scientificum naturalis hominis, et "Kusch" est jucundum cui favet: quod bona veri naturalis hominis propter illa doleant, seu quod naturalis homo, in quo sunt bona veri, doleat, significatur per omnia illa quae sequuntur, nempe quod "consternabuntur et erubescent propter Kuschum exspectationem illorum, et propter Aegyptum decus eorum, et dicet habitator insulae in die hoc", seq.; "habitator insulae" est bonum veri naturalis hominis, seu naturalis homo in quo est bonum veri, "habitator" enim significat bonum, et "insula" verum, utrumque in naturali homine (ut supra). Quod talis sensus illis verbis insit, vix creditur, cum tamen inest.

[4] Apud eundem,

"Illi extollent vocem suam, jubilabunt, ob magnificentiam Jehovae clamabunt a mari; propterea in urim honorate Jehovam, in insulis maris nomen (Jehovae) Dei Israelis" (24:14, 15):

agitur in eo capite de vastatione ecclesiae, et in his versibus de instauratione ecclesiae novae apud gentes: harum gaudium est quod describitur per quod "extollent vocem suam, jubilabunt, ob magnificentiam Jehovae clamabunt a mari", seu ab occidente; per "mare" enim, cum per illud intelligitur occidens, significatur naturale, ex causa quia illi qui in occidentali plaga in mundo spirituali habitant, in bono naturali sunt, at in orientali plaga qui in bono caelesti: et quia gentes, ex quibus ecclesia, in bono naturali fuerunt, ideo dicitur "In urim honorate Jehovam, in insulis maris nomen Dei Israelis", per quae significatur quod adoraturi Dominum ex bonis et veris quae in naturali homine; "urim" enim significat ignem et focum, per quos significatur bonum amoris naturalis hominis; "insulae maris" significant cognitiones veri et boni, quae sunt vera naturalis hominis; et "honorare" significat colere et adorare; per "Jehovam" et "Deum Israelis" intelligitur Dominus, qui vocatur "Jehovah" ubi agitur de bono, ac "Deus Israelis" ubi de vero: ideo dicitur "in urim honorate Jehovam", hoc est, ex bono, et "in insulis maris nomen Dei Israelis", hoc est, ex veris; inde etiam patet quod per "insulas maris" significentur vera naturalis hominis.

[5] Apud eundem,

"Non exstinguet neque confringet, donec posuerit in terra judicium, et in lege Ejus insulae sperent... Cantate Jehovae canticum novum, laudem Ejus extremitas terrae, descendentes mare, plenitudo ejus, insulae et habitatores ³ earum. Extollant desertum et urbes ejus, villae quas inhabitat Arabia; cantent habitatores petrae, e capite montium clament; ponant Jehovae gloriam, et laudem Ejus in insulis annuntient" (42 [4, ] 10, 11 [, 12]):

agitur etiam ibi de Domino, et de nova ecclesia ab Ipso instauranda; et per "insulas" intelliguntur qui solum in veris ex naturali homine, et inde qui remoti adhuc a vero cultu: inde per "donec posuerit in terra judicium, et in lege Ejus insulae sperent", significatur dum intelligentiam dederit illis qui ab ecclesia, et cognitiones veri illis qui remotiores ab ecclesia; "ponere judicium" est dare intelligentiam, "in lege sperare" est dare cognitiones veri; nam "terra" significat illos qui ab ecclesia, et abstracte ipsam ecclesiam quoad intelligentiam ex veris spiritualibus, et "insulae" illos qui remoti ab ecclesia, et abstracte ecclesiam quoad cognitiones veri et boni, seu ecclesiam quoad vera naturalis hominis correspondentia veris spiritualibus: per "cantate Jehovae canticum novum, laudem Ejus extremitas terrae, descendentes mare, et plenitudo ejus, insulae et habitatores earum", significatur cultus Domini ab illis qui remoti ab ecclesia, et in sensu abstracto cultus naturalis hominis ex veris et bonis; "cantare canticum" et "laudare" significat cultum ex laeto animo, "extremitas terrae" significat illos qui in ultimis ecclesiae, et in sensu abstracto ultima ejus; "mare et plenitudo ejus" significant naturalem hominem et omnia quae ibi; "insulae et habitatores" significant vera et bona naturalis hominis, "insulae" vera ejus et "habitatores" bona ejus (ut supra): quid significatur per "extollant desertum et urbes ejus et villae quas inhabitat Arabia, cantent habitatores petrae, e capite montium clament", vide supra (n. 405(b)), ubi explicata sunt: per "ponant Jehovae gloriam, et laudem Ejus insulae annuntient" significatur cultus ab internis et externis; "ponere gloriam" est cultus ab internis, et "annuntiare laudem" est colere ab externis, externa enim annuntiant; et "insulae" sunt vera naturalis hominis ex quibus cultus.

[6] Apud eundem,

"Attendite ad Me, popule mi, et gens mea ad Me advertite aures, nam lex a Mecum exibit, et judicium meum in lucem populorum excitabo; propinqua justitia mea, exivit salus mea, et brachia mea populos judicabunt; in Me insulae sperabunt et super brachio meo confident" (51 ⁴ 45):

haec de Domino; "attendite ad Me, popule mi, et gens mea advertite aures", significat omnes qui ab ecclesia qui in veris et bonis sunt; "populus" sunt qui in veris, et "gens" qui in bonis; dicitur "attendite" et "advertite aures", in plurali quia intelliguntur omnes: "lex a Mecum exibit, et judicium meum in lucem populorum excitabo", significat quod ab Ipso Divinum Bonum et Divinum Verum, ex quo illustratio; "lex" significat Divinum Bonum Verbi, et "judicium" Divinum Verum Verbi, "in lucem populorum" significat illustrationem: "propinqua justitia mea, exivit salus mea", significat judicium quando salvantur qui in bono amoris et qui in veris inde sunt; "justitia" dicitur de salvatione illorum qui in bono, die judicii, et "salus" de salvatione illorum qui in veris; "brachia mea populos judicabunt" significat judicium super illos qui ab ecclesia in falsis (hic "populi" in opposito sensu): "in Me insulae sperabunt, et super brachio meo confident", significat accessum illorum ad ecclesiam qui remoti a veris ecclesiae sunt, et eorum fiduciam in Dominum; "insulae" significant illos qui remoti a veris ecclesiae sunt, quia in lumine naturali sunt, et nondum in luce spirituali ex Verbo; et "confidere super brachio Ipsius" significat fiduciam in Dominum cui omnis potentia ("brachium", cum de Domino, est omnipotentia).

[7] Apud eundem,

"Audite insulae..., et auscultate populi e longinquo" (49:1):

"insulae" pro illis qui in veris, ac "populi e longinquo" pro illis qui in bonis, et abstracte vera et bona, utraque in naturali homine; "e longinquo" dicitur de bonis quae in naturali homine, "propinquum" autem de bonis quae in spirituali homine; "populi" hic significant bona, quia ex alia voce in lingua originali dicuntur quam "populi" per quos significantur vera; ex hac voce enim denominantur etiam "gentes", per quas significantur bona (ut patet ex voce illa, cap. 25:23 ⁵ Genes.).

[8] Apud Jeremiam,

"Audite Verbum Jehovae gentes, et annuntiate in insulis e longinquo" 31:10):

"gentes" pro illis qui in bonis, et abstracte pro bonis; ac "insulae" pro illis qui in veris, et abstracte pro veris in naturali homine; "e longinquo" significat remotum ab ecclesiae veris quae sunt spiritualia (quod "e longinquo" id significet, videatur n. 8918): sed illa verba in spirituali sensu puro significant quod internus homo docebit externum, seu spiritualis naturalem totum vera Verbi, hoc enim est ut "gentes annuntient in insulis e longinquo"; sed hic sensus purus, qui est angelis, aegre percipitur ab hominibus, quoniam homines aegre cogitare possunt abstracte a personis et a locis, ex causa quia cogitatio hominum est naturalis, et cogitatio naturalis in eo differt a cogitatione spirituali, quod alligata sit locis et personis et inde est finita prae spirituali; quae etiam causa est quod plura quae explicata sunt, aegre forte cadant in ideas cogitationis illorum qui fixe tenent visum mentis in sensu vocum.

[9] Apud Davidem,

"Reges Tharschisch et insularum munus adducent, reges Schebae et Sebae munus adferent" (Psalmuss 72:10):

haec de Domino; et per "munus adducere" et "adferre", intelligitur colere; et per "reges Tharschisch et insularum" intelliguntur vera interiora et exteriora naturalis hominis, per "reges Tharschisch" vera interiora ejus, et per "insulas" vera exteriora ejus; per "reges Schebae et Sebae" intelliguntur bona interiora et exteriora naturalis hominis, per "Schebam" bona interiora ejus, et per "Sebam" bona exteriora ejus; per vera naturalis hominis intelliguntur cognitiones veri, et per bona naturalis hominis intelliguntur cognitiones boni: (quod hae per" Schebam "et "Sebam" intelligantur, videatur n. 1171, 940: et quod illae per "Tharschisch", videbitur mox infra): et quia illae intelliguntur, etiam intelliguntur illi qui in cognitionibus veri et boni sunt.

[10] Apud Esaiam,

"Qui illi sicut nubes advolant, et sicut columbae ad fenestras suas? quia Mihi insulae confident, et naves Tharschisch in principio, ad adducendum filios tuos e longinquo" (60:8, 9):

haec quoque de Domino dicta sunt; et per illa significatur quod Ipsum recepturi et agnituri qui in simplici vero et bono sunt, qui sunt qui vera Verbi percipiunt naturali modo, quod est secundum sensum litterae, et faciunt illa; "insulae" significant illos qui Verbum naturali modo, hoc est, secundum sensum litterae percipiunt; et "naves Tharschisch in principio" sunt bona quae ferunt et faciunt; "Tharschisch enim significat naturalem hominem quoad cognitiones, et "Tharschisch in principio naturalem hominem quoad cognitiones boni, quoniam in Tharschisch erat aurum et argentum, et naves inde portabant illa (1 Regnum 10:22), ac in principio aurum, per quod significatur bonum; et quia ex bono sunt vera, ideo etiam dicitur, "ad adducendum filios tuos e longinquo"; et quia per "insulas et naves Tharschisch" significantur cognitiones veri et boni naturalis hominis, ideo dicitur, "Qui hic sicut nubes volant, et sicut columbae ad fenestras suas?" "nubes" significant vera sensus litterae Verbi, "columbae" bona ibi, ac "fenestrae" vera ex bono in luce.

(Quod "naves" significent cognitiones veri et boni ex Verbo, videatur n. 1977, 6385: et quod "fenestrae" significent vera in luce, et inde intellectuale, n. 655, 658, 3391.)

[11] Apud eundem,

"Ejulate naves Tharschischi, quia devastata est Tyrus, ut non sit domus, nec intret quisquam, e terra Kitthim manifeste Veniet illis; silent habitatores insulae, mercator Zidonis transiens mare, impleverunt te. ...Erubesce Zidon, nam dicit mare, munimentum maris, Non parturivi, nec peperi, et non educavi juvenes, adolescere feci virgines; cum fama ex Aegypto, dolore corripientur, sicut ad famam Tyri; transite in Tharschisch, ejulate habitatores insulae" (23:1, 2, 4-6):

ita describitur desolatio veri in ecclesia, nam per "naves Tharschisch" significantur cognitiones boni e Verbo, et per "Tyrum" cognitiones veri inde: quod non sit bonum quia non vera, significatur per "ejulate naves Tharschisch, quia devastata est Tyrus ut non sit domus, nec intret quisquam"; quod falsa tunc intrent, usque ut non amplius aliqua bona veri et vera boni sint in naturali homine, significatur per "e terra Kitthim manifeste veniet illis, silent habitatores insulae, mercator Zidonis transiens mare, impleverunt te"; "terra Kitthim" significat falsa, "habitatores insulae" significant bona veri in naturali homine (ut supra), "mercator Zidonis" significat cognitiones ex Verbo, "transiens mare" significat quae in naturali homine, "qui impleverunt te", nempe naves Tharschisch, significat qui ditarunt te illis: vastatio veri et boni in naturali homine ulterius describitur per "Erubesce Zidon, nam dixit mare, munimentum maris, Non parturivi et non peperi, et non educavi juvenes, adolescere feci virgines"; per "Zidonem" significantur aeque ac per "Tyrum" cognitiones veri et boni in ecclesia; per "mare, munimentum maris" significatur naturalis homo totus; per "Non parturivi, non peperi", significatur non aliquid ecclesiae conceptum et generatum; per "juvenes" significantur affectiones veri, et per "virgines" affectiones boni; quod hoc factum sit quia cognitiones ex Verbo et scientifica confirmantia applicata sunt falsis et malis, significatur per "cum fama ab Aegypto, dolore corripientur sicut ad famam Tyri"; "Aegyptus significat scientifica, "Tyrus" cognitiones ex Verbo, hic illa vastata per falsa et mala quibus applicata; ⁶ et quia lamentum est propterea, ideo dicitur "dolore corripientur": quod sic perierit omne bonum in naturali et verum ibi, significatur per "Transite in Tharschisch, ejulate habitatores insulae"; "Tharschisch" significat bona et vera interiora in naturali, "habitatores insulae" bona et vera exteriora ibi (ut quoque supra), "ejulare" significat dolorem ob vastationem.

[12] Apud Jeremiam,

"Accepi calicem e manu Jehovae, et bibere feci omnes gentes ad quas me misit Jehovah... omnes reges Tyri et omnes reges Zidonis, et reges insulae quae in transitu maris" (25:17 [, 22]):

recensentur ibi plures gentes quae hic non inde adferuntur, per quas omnes significantur bona et vera ecclesiae in genere et in specie quae vastata sunt; et per "reges Tyri et Zidonis "significantur cognitiones veri et boni e Verbo in naturali homine, nam omnes cognitiones veri et boni, quatenus cognitiones, sunt in naturali homine, quae fiunt vera et bona cum vivitur secundum illas, quia per vitam recipiuntur in spirituali homine; per "reges insulae quae in transitu maris" significantur cognitiones veri in ultimo naturalis hominis, quod vocatur naturale sensuale, quia per hoc est transitus in interiora naturalis hominis; "mare" significat naturalem hominem in communi (videatur supra, n. 275, 342): vastatio illorum intelligitur per "calicem Jehovae quem bibere fecit gentes."

[13] Apud eundem,

"Propter diem Venientem ad vastandum omnes Philisthaeos, ad excidendum Tyro et ⁷ Zidoni omnem residuum auxiliantem, quia vastans Jehovah Philisthaeos, reliquias insulae Caphthor" (47:4):

per "Philisthaeos" intelliguntur qui in sola fide, seu in fide separata a charitate; quare etiam "praeputiati "vocabantur, per quod significatur quod non illis charitas (videatur n. 2049, 3412, 3413, 8093, 8313): per " (ad) excidendum Tyro et Zidoni omnem residuum auxiliantem" significatur quod illis non aliqua cognitio veri et boni; "residuus auxilians" significat non concordans amplius: simile quod per "residuum auxiliantem" etiam per "reliquias insulae Caphthor" significatur.

[14] Apud eundem,

"Transite in insulas Kitthaeorum et Videte, in Arabiam mittite et attendite probe. et videte num factum sit sicut hoc, num mutaverit gens deos" (2:10, 11):

quod "transirent et mitterent in insulas Kitthaeorum et in Arabiam" non significat quod illuc mitterent, sed ad omnes qui naturaliter in veris et bonis secundum religiosum suum vivunt; "insulae Kitthaeorum" sunt ubi qui naturaliter vivunt in veris, et "Arabia" ubi qui naturaliter vivunt in bonis, nempe secundum religiosum suum; "Kitthaei" et "Arabia" illos ac illa significant, omnes enim qui non habent Verbum, aut aliquam revelationem e caelo, et vivunt secundum religiosum suum, naturaliter vivunt; nam spiritualiter vivere est unice secundum vera et bona e Verbo, et ex revelatione e caelo.

[15] Apud Zephaniam,

"Formidabilis Jehovah super illis, quia emaciabit omnes deos ⁸ terrae ut adorent Ipsum quisque e loco suo; omnes insulae gentium, etiam Vos, Kuschii, confossi gladio meo erunt" (2:11, 12):

per haec in sensu interno significatur quod falsa mali dissipabuntur et quod vera et bona dabuntur illis qui quidem in falsis sunt, sed non in falsis mala: per "deos gentium" quos emaciabit, significantur falsa mali, per "deos" falsa, per "gentes" mala, et per "emaciare" significatur ex falsis amovere mala: per "insulas gentium" et per "Kuschios" significantur qui quidem in falsis sunt sed non in falsis mali, et abstracte falsa sed non falsa mali; et quia falsa non mali sunt in naturali homine, ideo per "insulas gentium" significatur naturalis homo quoad illa, seu quoad illa in naturali homine; haec falsa significantur per "confossos gladio meo." (De falsis mali et de falsis non mali videatur in Doctrina Novae Hierosolymae, n. 21.)

[16] Apud Davidem,

"Dominabitur a mari ad mare, et a fluvio usque ad fines terrae; coram Ipso incurvabunt se insulae, et hostes Ejus pulverem lambent" (Psalmuss 72:8, 9):

haec de Domino; et per "dominari a mari ad mare, et a fluvio usque ad fines terrae", intelligitur dominium Ipsius super omnia caeli et ecclesiae; in mundo enim spirituali sunt maria termini, ac intermedia sunt terrae ubi habitationes pro angelis et spiritibus; inde per "a mari ad mare" significantur omnia caeli; et quia omnia caeli, significantur etiam omnia ecclesiae; sunt enim bona amoris et inde vera quae faciunt caelum et quoque ecclesiam, ideo per "a mari ad mare" significantur etiam omnia ecclesiae; omnia caeli et ecclesiae significantur per "a fluvio ad fines terrae", sed per haec significantur omnia caeli et ecclesiae quoad vera, at per "a mari ad mare" omnia caeli et ecclesiae quoad bona; nam maria in mundo spirituali sunt termini terrae orientalis et occidentalis ibi, et in terris ab oriente versus occidentem habitant qui in bono amoris sunt; "fluvius" autem significat primum terminum, ac "fines terrae" ultimos, a meridie ad septentrionem, ubi habitant qui in veris ex bono sunt; quos terminos etiam repraesentabant fluvii Jordanes et Euphrates respective ad terram Canaanem: loca quae circa ultimos terminos sunt, intelliguntur per "insulas", per quas ideo significantur vera in ultimis; quae tametsi non vera sunt usque ut vera acceptantur; vera enim genuina diminuuntur a medio versus fines, ex causa quia circa fines sunt qui in luce naturali, et non ita in luce spirituali: per "hostes" significantur mala, de quibus dicitur quod "pulverem lambent", hoc est, quod damnati sint.

[17] Apud eundem,

"Jehovah regnat, exultabit terra, gaudebunt insulae multae" (Psalmuss 97:1):

per haec significatur quod ecclesia ubi Verbum et ecclesia ubi non Verbum, proinde qui in veris spiritualibus et in veris non spiritualibus, gaudebunt propter regnum Domini: per "terram" significatur ecclesia ubi Verbum, et per "insulas" ubi non Verbum, proinde qui remoti a veris spiritualibus sunt, nam vera Verbi sunt solum spiritualia; apud illos autem qui extra ecclesiam sunt, quia non habent vera ex Verbo, sunt solum vera naturalia; inde est quod "insulae" dicantur.

[18] Per "insulas" in Verbo non intelliguntur aliquae insulae maris, sed intelliguntur loca in mundo spirituali habitata ab illis qui in naturali scientia cognitionum aliquatenus concordantium cum cognitionibus veri et boni quae in Verbo, quae loca ibi quandoque apparent sicut insulae in mari; inde in sensu abstracto per "insulas" significantur vera naturalis hominis; denominatio illa est ex mari in quo insulae, nam "mare" significat communia veri, seu vera naturalis hominis in communi. Haec per "insulas" significantur in Genesi,

"Filii Javan erant Elischah et Tharschisch, Kitthim et Dodanim: ex his dispersae sunt insulae gentium in terris suis, quisque juxta linguam suam, juxta familias suas, in gentibus suis" (10:4, 5):

et apud Esaiam,

"Veniet ad congregandum omnes gentes et linguas, ut veniant et videant gloriam meam et ponam inter illos signum, et mittam ex illis evasores ad gentes Tharschisch, Pul et Lud trahentes arcum, Thubal et Javan, insulas longinquas, quae non audiverunt famam meam, nec viderunt gloriam meam, et annuntiabunt gloriam meam inter gentes (66:18, 19; tum cap. 11:10, 11).

[19] Quoniam pleraque in Verbo etiam oppositum sensum habent, ita quoque "insulae"; in quo sensu "insulae" significant falsa opposita veris quae in naturali homine. In hoc sensu dicuntur "insulae" in sequentibus his locis:

Apud Esaiam,

"Vastabo montes et colles, et omnem herbam eorum arefaciam; et ponam fluvios in insulas, et stagna exsiccabo" (42:15, 16);

quae explicata videantur in praecedente articulo (n. 405(h)).

Apud Ezechielem,

"Mittam ignem in Magogum, et in habitatores insularum securos" (39:6):

apud Esaiam,

"Iram inimicis suis, retributionem hostibus suis, insulis retributionem retaliabit" (59:18):

apud eundem,

"Ecce gentes sicut gutta de situla, et sicut scoriae librae reputantur; ecce insulas sicut minutissimum tollit" (40:15 ⁹ ):

"gentes" pro malis, et "insulae" pro falsis.

Apud eundem,

"Tacete insulae, populi innovent vires, appropinquent, tunc loquantur, una ad judicium accedamus;... viderunt insulae et timuerunt, fines terrae trepidarunt" (41:1, 5).

അടിക്കുറിപ്പുകൾ:

405. "Et omnis mons et insula e locis suis emota sunt." - Quod significet quod omne bonum amoris et verum fidei perierit, constat ex significatione "montis", quod sit bonum amoris in Dominum (de qua sequitur); ex significatione "insulae", quod sit verum fidei (de qua in sequenti articulo); et ex significatione "emoveri locis", quod sit auferri et perire, quia intelligitur bonum amoris et verum fidei; quando enim illa emoventur locis suis, tunc succedunt mala et falsa, ac bona et vera per mala et falsa pereunt.

Quod "mons" ¹ significet bonum amoris, est quia in caelo super montibus habitant qui in bono amoris in Dominum sunt, et super collibus qui in charitate erga proximum; seu quod idem, super montibus habitant qui e caelesti regno Domini sunt, et super collibus qui e spirituali regno Ipsius; et regnum caeleste distinguitur a regno spirituali in eo, quod qui e regno caelesti sunt in amore in Dominum sint, et qui e regno spirituali in charitate erga proximum; (sed de his et illis videatur in opere De Caelo et Inferno 20-28); inde est quod per "montem" significetur bonum amoris in Dominum.

[2] Quod bonum amoris in Dominum per "montem" abstracte intelligatur, est quia omnia quae in sensu interno Verbi sunt spiritualia sunt, et spiritualia abstracte a personis et locis intelligenda sunt; quare etiam angeli, quia spirituales, abstracte ab illis cogitant et loquuntur, et per id est illis sapientia et intelligentia; idea enim personarum et locorum finit cogitationem, nam determinat illam ad ea, et sic finit: haec idea cogitationis est proprie naturalis, idea autem abstracta a personis et locis se extendit in caelum quaquaversum, nec finitur aliter ac visus oculi dum absque obviis spectatur caelum; talis idea est proprie spiritualis; exinde est quod per "montem" in Verbi sensu spirituali significetur bonum amoris: simile est cum significatione "terrae" quod sit ecclesia; idea enim abstracta a locis et a gentibus et populis super terra, est de ecclesia ibi seu apud illos; haec ideo per "terram" in Verbo significatur: simile est cum rebus aliis quae in Verbi sensu naturali dicuntur, ut cum collibus, petris, vallibus, fluviis, maribus, urbibus, domibus, hortis, silvis, et aliis.

[3] Quod "mons" significet amorem in Dominum, et inde omne bonum quod ex illo, quod bonum caeleste vocatur, et quod in opposito sensu significet amorem sui, et inde omne malum quod ex illo, constat ex locis sequentibus in Verbo:

Apud Amos,

"Dispone te erga Deum tuum, Israel, nam ecce formator montium, et creator spiritus, et enuntians homini quae cogitatio ejus" (4:12, 13):

Deus dicitur "formator montium", quia "montes" significant bona amoris; ac "creator spiritus", quia "Spiritus" significat vitam ex illis; et quia per illa dat homini intelligentiam, additur, "et enuntians homini quae cogitatio ejus"; intelligentia enim, quae homini, est cogitationis ejus, quae influit a Domino per bonum amoris in vitam ejus; quare "enuntiare" hic est influere.

[4] Apud Davidem,

Deus "qui firmat montes virtute sua, accinctus est potentia" (Psalmuss 65:7 [B.A. 6]):

per "montes" hic quoque significantur bona amoris; haec Dominus in caelo et in ecclesia firmat per Divinum suum Verum, cui omnis potentia; ideo dicitur, "firmat montes virtute sua, accinctus est potentia"; per "virtutem Dei" in Verbo significatur Divinum Verum, ac per "potentiam", cum de Domino, omnis potentia seu omnipotentia. (Quod omnis potentia sit Divino Vero quod procedit a Domino, videatur in opere De Caelo et Inferno 228-233, et supra, n. 209, 333; et quod potentia, cum de Domino, sit omnipotentia, supra, n. 338.)

[5] Apud eundem,

"Tollo oculos meos ad montes, unde Venit auxilium" (Psalmuss 121:1):

per "montes" hic intelliguntur caeli; et quia in caelis super montibus et collibus habitant qui in bonis amoris et charitatis sunt, ut supra dictum est, et in illis bonis est Dominus, ideo per "tollere oculos ad montes", etiam intelligitur ad Dominum, a quo omne auxilium. Cum "montes" in plurali dicuntur, intelliguntur et montes et colles; proinde tam bonum amoris in Dominum quam bonum charitatis erga proximum.

[6] Apud Esaiam,

"Erunt super omni monte alto, et super omni colle elato, rivi, ductus aquarum, in die caedis magnae, cum cadent turres" (30:25):

ultimum judicium, de quo ibi agitur, intelligitur per "diem caedis magnae cum cadent turres"; "caedes magna" est interitus malorum, "turres" quae cadent sunt falsa doctrinae quae ex amore sui et mundi; quod illa per "turres" significentur, est ex apparentiis in mundo spirituali, qui enim per talia quae ecclesiae sunt dominatum quaerunt, in altis aedificant sibi turres (de quibus videatur in opusculo De Ultimo Judicio. n. 56, 58): quod illi tunc qui in amore in Dominum et in charitate erga proximum sunt, eleventur in caelum et imbuantur intelligentia et sapientia, intelligitur per quod "erunt super omni monte alto et colle elato, rivi, ductus aquarum"; "mons altus" significat ubi sunt qui in amore in Dominum, et "collis elatus" ubi illi qui in charitate erga proximum, "rivi" significant sapientiam, et "ductus aquarum" intelligentiam, "aquae" enim sunt vera ex quibus intelligentia et sapientia.

[7] Apud Joelem,

"Fiet in die illo, stillabunt montes mustum, et colles fluent lacte, et omnes rivi Jehudae fluent aquis" (4 [B.A. 3:18) 18):

agitur ibi de adventu Domini, et de novo caelo et de nova terra tunc; et per quod "montes stillabunt mustum" intelligitur quod ex bono amoris in Dominum omne verum; per quod "colles fluent lacte" intelligitur quod ex bono charitatis erga proximum vita spiritualis; et per quod "omnes rivi Jehudae fluent aquis" intelligitur quod ex singulis Verbi vera, per quae intelligentia. (Sed haec plenius explicata videantur supra, n. 376(b).)

[8] Apud Nahum,

"En super montibus pedes evangelizantis (, proclamantis) pacem" (2:1 [B.A. 1:15]):

apud Esaiam,

"Quam jucundi sunt (super montibus) pedes evangelizantis, audire facientis pacem dicentis Zioni, Regnat ² Rex tuus" (52:7):

apud eundem,

"Super montem altum ascende tibi, evangelizatrix Zion; extolle cum virtute vocem tuam, evangelizatrix Hierosolyma" (40:9):

haec de adventu Domini, et de salvatione eorum tunc qui in bono amoris in Ipsum sunt et inde ex Verbo in veris doctrinae; et quia de salvatione eorum agitur, ideo dicitur, "in super montibus pedes evangelizantis pacem", et "Ascende montem altum, evangelizatrix Zion"; per "evangelizare pacem" significatur praedicare adventum Domini, nam per "pacem" significatur in supremo sensu Dominus, et in sensu interno omne bonum et verum quod a Domino (videatur supra, n. 365; et per "evangelizatricem Zionem" intelligitur ecclesia quae in bono amoris in Dominum est, ac per "evangelizatricem Hierosolymam" ecclesia quae inde ex Verbo in veris doctrinae.

[9] Apud Esaiam,

"Ponam omnes montes meos in viam, et semitae meae exaltabuntur:... cantate caeli, et exulta terra, ac personate montes cantu, quia consolatus est Jehovah populum suum" (49:11, 13):

per "montes" in plurali intelliguntur et montes et colles, ita tam bonum amoris quam bonum charitatis; quod "montes et colles ponentur in viam, et semitae exaltabuntur", significat quod illi qui in illis bonis sunt, erunt in veris genuinis; "poni in viam" significat esse in veris, et "exaltari ³ semitas" significat esse in veris genuinis, "viae" enim et "semitae" significant vera, quae "exaltari" dicuntur a bono; et vera quae a bono sunt vera genuina: gaudium cordis eorum inde, significatur per "cantate caeli, exulta terra"; gaudium internum per "cantate caeli", gaudium externum per "exulta terra": confessiones ex gaudio oriundo ex bono amoris significantur per "personate montes cantu": quod hoc sit propter reformationem et regenerationem; significatur per "quia consolatus est Jehovah populum suum." Quod hic non montes in mundo intelligantur, patet; nam tunc quid foret quod montes ponerentur in viam, et quod semitae exaltabuntur, tum quod montes personarent cantu?

[10] Apud eundem,

"Cantate caeli, ... jubilate inferiora terrae, personate montes cantu, silva et omnis arbor in ea, quia redemit Jehovah Jacobum, et in Israele gloriosum Se exhibuit" (44:23):

per "cantate caeli, jubilate inferiora terrae, personate montes cantu", similia significantur quae mox supra, sed hic per "montes" significantur bona charitatis; quare etiam dicitur, "silva et omnis arbor in ea", nam per "silvam" intelligitur externus seu naturalis homo quoad omnia ejus, et per "omnem arborem" intelligitur cognitivum et scientificum ibi: reformatio eorum significatur per "Redemit Jehovah Jacobum, et in Israele gloriosum Se exhibuit"; per "Jacobum" et "Israelem" intelligitur ecclesia externa et interna, ita externum et internum apud illos in quibus ecclesia.

[11] Apud eundem,

"Montes et colles personabunt... cantu, et omnes arbores agri complodent manum" (55:12):

apud Davidem,

"Laudate Jehovam... montes et colles, arbor fructus, et omnes cedri" (Ps. 148 [7,] 9, 9):

in his describitur gaudium cordis ex bono amoris et charitatis, et dicuntur "montes", "colles", "arbores", "cedri", "personare cantu", "complodere manum", et "laudare", quia per illa significantur bona et vera, quae faciunt gaudia apud hominem; homo enim non gaudet ex se, sed ex bonis et veris quae apud illum; haec gaudent, quia faciunt homini gaudium.

[12] Apud Esaiam,

"Extollent vocem desertum, et urbes ejus, et villae quas inhabitat Arabia, cantent habitatores petrae, e capite montium clament" (42:11):

per "desertum" significatur obscurum veri, per "urbes ejus" significantur doctrinalia, per "villas" cognitiones et scientifica naturalia, per "Arabiam" significatur naturalis homo, nam Arabs in deserto est naturalis homo, per "habitatores petrae" significantur bona fidei seu illi qui in bonis fidei, per "caput montium" significatur bonum amoris in Dominum; inde patet quid singula in ordine significant, nempe confessionem et cultum laetum ex bono amoris in illis quae memorata sunt, nam "clamare e capite montium" est ex bono amoris colere.

[13] Apud Davidem,

"Mons Dei mons Baschanis, mons collium mons Baschanis; quare subsilitis montes, colles montis? Desiderat Deus inhabitare illum, etiam Jehovah habitabit in perpetuum" (Psalmuss 68:16, 17 [B.A. 68:15, 16]);

per "montem Baschanis" significatur bonum voluntarium quale est apud illos qui in externis ecclesiae sunt; Baschan enim erat regio trans Jordanem, quae dimidiae tribui Menassis data erat in hereditatem (videatur Josuae caput 13:29-32), et per "Menassen" significatur bonum voluntarium externi seu naturalis hominis; bonum hoc voluntarium idem est cum bono amoris in externo homine, nam omne bonum amoris est voluntatis, et omne verum inde est intellectus; quare per "Ephraimum" fratrem ejus significatur verum intellectuale illius boni: quia per "montem Baschanis" illud bonum significatur, ideo per "colles" montis illius significantur bona actu: quia voluntas agit, est enim omne activum animi et corporis ex voluntate, sicut est omne activum cogitationis et sermonis ex intellectu, ideo gaudium oriundum ex bono amoris describitur et intelligitur per "saltare" et "subsilire": inde patet quid significatur per "Mons Dei mons Baschanis, mons collium mons Baschanis; quare subsilitis montes, colles montis?" Quia Dominus apud hominem habitat in ejus bono voluntario, unde bona actu, ideo dicitur, "Desiderat Deus inhabitare illum, etiam Jehovah habitabit in perpetuum."

[14] Apud eundem,

"Factus est Jehudah in sanctuarium" Jehovae", (et Israel in dominia Ipsius, ) mare vidit et fugit, Jordan avertit se retrorsum, montes saltarunt sicut arietes, colles sicut filii gregis: quid tibi mare, quod fugis Jordan, avertis te retrorsum? montes, saltatis sicut arietes? colles, sicut filii gregis? A coram Domino parturis terra, a coram Deo Jacobi, qui convertit petram in stagnum aquarum, silicem in fontem aquarum" ( ⁴ Ps. 114:2-8):

ita describitur exitus filiorum Israelis ex Aegypto; attamen absque explicatione per sensum internum nemo scire potest quid significant, quod tunc "montes saltaverint sicut arietes, et colles sicut filii gregis", tum quid intelligitur per "mare vidit et fugit, et Jordan avertit se retrorsum"; quare explicabitur. Intelligitur in sensu interno instauratio ecclesiae, seu regeneratio hominum ecclesiae; ecclesia enim, quae instauranda, significatur per "filios Israelis", instauratio per "exitum" illorum, discussio malorum per "transitum per mare Suph", de quo dicitur quod "fugerit", et introductio in ecclesiam per "transitum super Jordanem", de quo dicitur quod "averterit se." Sed ad singula: quod "Jehudah factus sit in sanctuarium, et Israel in dominia", significat quod bonum amoris in Dominum sit ipsum sanctum caeli et ecclesiae, et quod verum ex illo bono sit per quod regimen; per "Jehudam" enim significatur bonum caeleste quod est bonum amoris in Dominum, per "sanctuarium" ipsum sanctum caeli et ecclesiae, per "Israelem" bonum spirituale quod est verum ex illo bono, per quod regimen; nam Divino Vero procedenti ex Divino Bono est omne regimen Domino: per "mare vidit et fugit, Jordan avertit se retrorsum", significatur quod discussis malis et falsis quae in naturali homine, successerint vera scientifica et cognitiones veri et boni; "montes saltarunt sicut arietes, colles sicut filii gregis", significat quod bonum caeleste, quod est bonum amoris, ac bonum spirituale quod est verum ex illo bono, ex gaudio faciant bona seu edant effectum; "montes" significant bonum amoris, "colles" bona charitatis, quae in sua essentia sunt vera ex illo bono; "saltare", quia de illis, significat ex gaudio facere bona; dicitur "sicut arietes et sicut filii gregis", quia "arietes" significant bona charitatis et "filii gregis" vera inde: instauratio ecclesiae ab illis, seu regeneratio hominum ecclesiae, significatur per "coram Deo parturis terra, coram Deo Jacobi, qui convertit petram in stagnum aquarum et silicem in fontem aquarum"; "terra" est ecclesia, et illa "parturire" dicitur quum instauratur seu homo ecclesiae e novo generatur; "coram Domino" et "coram Deo Jacobi" dicitur, quoniam ubi de bono amoris agitur Dominus in Verbo dicitur "Dominus", et cum de bonis actu "Deus Jacobi": regeneratio per vera ex bono, significatur per "convertit petram in stagnum aquarum et silicem in fontem aquarum"; per "stagnum aquarum", significantur cognitiones veri, et per "fontem aquarum" significatur Verbum ex quo illae, et per "petram" naturalis homo quoad verum ante reformationem, et per "Silicem" naturalis homo quoad bonum ante reformationem.

[15] Apud eundem,

"Vitem ex Aegypto proficisci fecisti, expulisti gentes, et plantasti eam, ... operti sunt montes umbra ejus, et ramis ejus cedri Dei" (Psalmuss 80:9, 11 [B.A. 80:8, 10]):

per "vitem ex Aegypto" significatur ecclesia spiritualis, quae incipit apud hominem per scientifica et cognitiones in naturali homine; "vitis" est ecclesia spiritualis, et "Aegyptus" est scientificum quod in naturali homine: per "expulisti gentes, et plantasti eam", significatur quod postquam mala inde ejecta sunt ecclesia instaurata sit; "gentes" sunt mala, et "plantare vitem" est instaurare illam ecclesiam; per "operti sunt montes umbra ejus, et ramis ejus cedri Dei", significatur quod tota ex bonis et veris spiritualibus; "montes" sunt bona spiritualia, et "cedri Dei" sunt vera spiritualia. Quod eductio filiorum Israelis ex Aegypto, et introductio in terram Canaanem unde expulsae sunt gentes, per haec intelligantur, patet; sed usque per eadem illa in sensu interno intelliguntur quae explicata sunt; nec aliud per introductionem filiorum Israelis in terram Canaanem, et per expulsionem gentium inde, repraesentatum et significatum est; omnia enim historica Verbi aeque ac prophetica ejus involvunt spiritualia.

[16] Apud Esaiam,

"Omnes montes qui sarculo sarrientur, non veniet eo timor senticeti et vepreti, sed erit missio bovis et calcatio ovis" (7:25):

per "montes qui sarculo sarrientur" intelliguntur qui ex amore boni faciunt bona. (Quid per cetera significatur videatur supra. n. 304(c), ubi explicata sunt.) Apud eundem,

"Producam ex Jacobo semen, et ex Jehudah heredem montium meorum, ut possideant eum electi mei, et servi mei habitent ibi" (65:9):

per "Jacobum" et per "Jehudam" significatur ecclesia, per "Jacobum" ecclesia externa quae in cognitionibus boni et veri, et per "Jehudam" ecclesia (interna) quae in bono amoris in Dominum; quare per "semen ex Jacobo" significantur cognitiones boni et veri, et inde ii qui in illis sunt; per "montes" quorum heredes ex Jehudah, significatur bonum amoris in Dominum, et inde ii qui in illo; per "electos" qui possidebunt montem significantur qui in bono sunt, et per "servos" qui in veris ex bono.

[17] Apud Jeremiam,

"Reducam" filios Israelis "super terram eorum...; ecce Ego mittens ad piscatores multos qui piscabuntur illos, et mittam ad multos venatores qui venabuntur eos super omni monte, et desuper omni colle, et ex foraminibus petrarum" (16:15, 16):

agitur ibi de instauratione ecclesiae novae, quae repraesentabatur et significabatur per reductionem Judaeorum e captivitate e terra Babelis in terra Canaanem. Qui non scit quid significat "piscari" et "venari", quid "mons", "collis" et "foramina petrarum", non aliquid colliget ex illis verbis quam tale quod usque non capitur: quod ex illis instauranda sit ecclesia, qui in bono naturali et in bono spirituali sunt, intelligitur per "Mittam piscatores qui piscabuntur illos, et venatores qui venabuntur illos"; congregare illos qui in bono naturali sunt, intelligitur per "mittere piscatores qui piscabuntur illos"; et congregare illos qui in bono spirituali sunt, intelligitur per "venatores qui venabuntur illos": quia illi intelliguntur, etiam dicitur "desuper omni monte, et desuper omni colle, et ex foraminibus petrarum"; per illos qui "super monte" intelliguntur qui in bono amoris, qui "super colle" qui in bono charitatis, et qui "ex foraminibus petrarum" qui in obscuris veri.

[18] Apud Ezechielem,

"Vos montes Israelis, dabitis ramum vestrum, et fructum vestrum feretis populo meo Israeli, cum appropinquant venire" (36:8):

per "montes Israelis" significantur bona charitatis; quod inde vera fidei et bona vitae, significatur per "dabitis ramum vestrum, et fructum vestrum feretis" ("ramus" est verum fidei, et "fructus" est bonum vitae).

[19] Apud Amos,

"Ecce dies Venientes, ... ut attingat arans metentem, et calcans uvas distrahentem (semen), et stillent montes mustum, et omnes colles diffluant; nam reducam captivitatem populi mei" (9:13, 14):

quid per haec significatur, videatur supra (n. 376(b)), ubi explicata sunt; "montes" dicuntur "stillare mustum", et "colles diffluere", quia per "montes" significatur bonum amoris in Dominum, et per "colles", bonum charitatis erga proximum, ac per "mustum" vera; et inde per illa verba, quod ex utroque illo bono erunt illis vera in abundantia; nam per reductionem populi ex captivitate, de qua illa dicuntur, significatur instauratio novae ecclesiae.

[20] Apud Davidem,

Jehovah, justitia tua sicut montes Dei, judicia tua sicut abyssus magna (Psalmuss 36:7 [B.A. 6]):

quia "justitia" in Verbo dicitur de bono, ac "judicium de vero, ideo dicitur quod "justitia Jehovae sit sicut montes Dei, et judicia Ipsius sicut abyssus magna": "montes Dei" enim significant bonum charitatis, et "abyssus" significat vera in communi, quae vera fidei vocantur.

(Quod "justitia" dicatur de bono, et "judicium" de vero, videatur n. 2235, 9857.)

[21] Apud eundem,

Jehovah "fundavit terram super basibus suis, ... abysso sicut Veste obvelasti eam, super montibus stant aquae; ab increpatione tua fugiunt, a voce tonitrui tui proripiunt se; ascendunt montes, descendunt valles ad locum quem fundasti illis, limitem posuisti, non transeunt, non revertuntur ad obtegendum terram. Qui emittit fontes in fluvios, inter montes eant.... Qui irrigat montes de conclavibus suis; de fructu operum tuorum saturatur terra" (Psalmuss 104:5-10, 13):

describitur per haec in sensu spirituali intellecta processus regenerationis, seu formationis ecclesiae apud hominem: et per "fundavit terram super basibus suis" significatur quod ecclesiam apud hominem cum suis terminis et clausuris: per "abysso sicut veste obvelasti eam" significatur quod scientificis in naturali homine, quo interiora ejus, ubi ecclesiae spiritualia resident, circumdata sunt: "abyssus" significat scientifica in communi, et "vestis" significat vera scientifica ambientia et induentia: per "super montibus stant aquae" significatur quod falsa super jucundis amorum naturalium, quae jucunda in se sunt mala; "montes" sunt mala illorum amorum, et "aquae" sunt falsa inde: quod "ab increpatione tua fugiant, a voce tonitrui tui proripiant se", significat quod falsa per vera, ac mala per bona e caelo dissipentur: per "ascendunt montes, et descendunt valles ad locum quem fundasti illis", significatur quod loco amorum naturalium et malorum ex illis insertentur amores caelestes et bona ex illis, et loco falsorum immittantur vera communia: per "limitem posuisti, non transeunt, non revertuntur ad obtegendum terram", significatur quod falsa et mala teneantur extra, separata a veris et bonis, et limitata ne reinfluant et perdant: per "emittit fontes in fluvios, inter montes eant", significatur quod Dominus ex Verbi veris det intelligentiam, cujus omnia ex bono amoris caelestis sunt; per "fontes" significantur Verbi vera, per "fontes immissos in fluvios" significatur intelligentia inde, et per "inter montes eant" significatur quod ex bonis amoris caelestis ("montes" sunt illa bona): per "qui irrigat montes e conclavibus suis" significatur quod omnia bona per vera ex caelo; "irrigare" dicitur de veris quia "aquae" sunt vera, "montes" sunt bona amoris, et "conclavia" sunt caeli unde illa: per "de fructu operum tuorum saturatur terra" significatur quod ex Divina operatione continue crescat ecclesia apud hominem; "fructus operum", cum de Domino, est Divina operatio, et "terra" est ecclesia apud hominem, de cujus formatione actum est; et haec "saturari" dicitur per continuam crescentiam. Haec arcana sunt quae in illis verbis recondita sunt; sed quis videt illa nisi sciat illa ex sensu interno, et nisi in cognitionibus sit, hic nisi in cognitione de homine interno et externo, ac de bonis et veris quae faciunt ecclesiam in illis?

[22] Apud Sachariam,

"Sustuli oculos meos et Vidi, cum ecce quatuor currus exeuntes inter... montes, et montes montes aeris" (6:1):

agitur in eo capite de instauranda nova ecclesia apud gentes, nam agitur de novo templo, per quod significatur nova ecclesia: per "currus exeuntes ab inter montes", significatur doctrina quae formanda ex bono per vera; "currus" significant doctrinalia, "montes" bona amoris, "inter montes" significat vera ex bonis, nam "valles" quae sunt "inter montes" significant vera inferiora, quae sunt vera naturalis hominis: ut sciatur quod per "montes" significentur bona naturalis hominis, ideo dicitur "et montes montes aeris"; "aes" significat bonum naturalis hominis.

[23] Apud Sachariam,

"Jehovah exibit et pugnabit contra gentes stabunt pedes Ipsius in die illo super Monte Olivarum ante facies Hierosolymae ab oriente, et diffindetur Mons Olivarum, pars ejus versus ortum et versus mare valle magna, et recedet pars montis versus septentrionem, et pars ejus versus meridiem; tunc fugietis per vallem montium meorum, et pertinget vallis montium versus Azal" (14:3-5):

haec dicta sunt de ultimo judicio quod a Domino cum fuit in mundo; nam Dominus, cum fuit in mundo, omnia in caelis et in infernis in ordinem redegit; quare tunc fecit judicium super malos et super bonos: hoc judicium est quod in Verbo Veteris Testamenti intelligitur per "diem "irae", "excandescentiae", "vindictae Jehovae", ac per "annum retributionum; (de hoc judicio videatur in opusculo De Ultimo Judicio 46); quod de adventu Domini, ac de judicio tunc in eo capite agatur, patet ab his verbis ibi,

"Tunc veniet Jehovah Deus meus, omnes sancti Tecum; et erit in die illo non lux, splendor et coruscatio; et erit dies unus qui notus erit Jehovae, non dies nec nox, quia circa tempus Vesperae erit lux" (vers. 5-7):

"tempus vesperae est ultimum tempus ecclesiae, quando judicium; tunc "vespera" est malis sed "lux" bonis. Dum haec primum sciuntur, patet dein per sensum spiritualem quid singula ibi significant: nempe, per "Jehovah exibit et pugnabit contra gentes" significatur ultimum judicium super malos; "exire et pugnare" est facere judicium, et "gentes" sunt mali: per "stabunt pedes Ipsius super Monte Olivarum ante facies Hierosolymae ab oriente" significatur quod ex Divino Amore per Divina vera procedentia ex Divino Bono Ipsius, "Mons" enim "Olivarum", cum de Domino, significat Divinum Amorem, "Hierosolyma" ecclesiam quoad vera, et inde Divina vera ecclesiae, et "oriens" Divinum Bonum: per "diffindetur Mons Olivarum, pars ejus versus ortum et versus mare valle magna", significatur separatio illorum qui in bono sunt ab illis qui in malo; "Mons" enim "Olivarum", ut dictum, est Divinus Amor, "ortus" est ubi illi qui in Divino Bono, et "mare" est ubi illi qui in malo, mare enim in plaga occidentali in mundo spirituali separat: per "recedet pars montis versus septentrionem et pars ejus versus meridiem" significatur separatio illorum qui in falsis mali ab illis qui in veris boni; "septentrio" est ubi illi qui in falsis mali, quia in tenebris, et "meridies" ubi illi qui in veris boni, quia in luce: per "tunc fugietis per vallem montium meorum" significatur quod tunc qui in veris ex bono sunt eripientur; "fugere" significat eripi, "vallis montium" significat ubi illi qui in cognitionibus veri et inde in veris ex bono sunt, nam in vallibus habitant illi qui in cognitionibus veri, et super montibus illi qui in bono: "et pertinget vallis montium usque ad Azal" significat separationem a falsis mali, nam "Azal" significat separationem et liberationem.

[24] Quoniam "Mons Olivarum" qui erat ante Hierosolymam ab oriente significabat Divinum Amorem, et "Hierosolyma ab oriente" Divinum Verum procedens ex Divino Bono (ut supra memoratum est); ideo Dominus ex solito commoratus est super illo monte, ut patet apud Lucam,

Jesus "erat diebus in Templo docens, noctibus vero egrediens pernoctavit in Monte qui dicitur Olivarum" (21:37; 22:39: Johannes 8:1):

ac ibi locutus est cum discipulis de adventu suo et consummatione saeculi, hoc est, de ultimo judicio (Matthaeus 24:3, seq.; Marcus 13:3. seq.):

et quoque inde ivit Hierosolymam, et passus (Matthaeus 21:1; 26:30; Marcus 11:1; 45:26: Luca 19:29, 37; 21:37; 22:39):

et per hoc significabatur quod omnia ex Divino Amore egerit, "Mons "enim "Olivarum" illum significabat; quicquid enim Dominus in mundo fecit, hoc repraesentabat, et quicquid locutus est, significabat. Quod in repraesentativis et significativis fuerit, cum in mundo, erat causa, ut in ultimis caeli et ecclesiae et simul in primis eorum esset, et sic ultima ex primis, et sic intermedia omnia ex primis per ultima, regeret et disponeret; repraesentativa et significativa sunt in ultimis.

[25] Quoniam "mons" significabat bonum amoris, et cum de Domino, Divinum Bonum Divini Amoris, et ex illo Bono procedit Divinum Verum, ideo Jehovah, hoc est, Dominus, descendit super Montem Sinai, et promulgavit Legem; legitur enim quod

Descenderit super illum montem ad caput montis (Exodus 19:20; cap. 24 [16,] 17, 17);

et quod promulgaverit Legem ibi (Exod 20):

inde etiam per "Sinai" in Verbo significatur Divinum Verum ex Divino Bono, similiter per "Legem" ibi promulgatam. Et ideo quoque

Dominus assumpsit Petrum, Jacobum et Johannem in montem altum, cum transformatus (Matthaeus 17:1; Marcus 9:2);

et cum transformatus, apparuit in Divino Vero ex Divino Bono, nam "Facies Ipsius quae sicut Sol" repraesentabat Divinum Bonum, ac "Vestis quae sicut Lux" Divinum Verum, ac "Moses et Elias", qui apparuerunt, significabant Verbum, quod est Divinum Verum ex Divino Bono.

[26] Quoniam "mons" significabat bonum amoris, et in supremo sensu Divinum Bonum, et ex Divino Bono procedit Divinum Verum, ideo Mons Zionis aedificatus est supra Hierosolymam, et per "Montem Zionis" in Verbo significatur ecclesia quae in bono amoris in Dominum est, et per "Hierosolymam" ecclesia quae in veris ex illo bono, seu ecclesia quoad doctrinam: ideo etiam Hierosolyma vocatur "mons sanctitatis", et quoque "collis"; nam per "montem sanctitatis" significatur bonum spirituale, quod in sua essentia est verum ex bono, similiter ac per "collem", ut constare potest ex sequentibus his locis:

Apud Esaiam,

"Fiet in posteritate dierum (stabilis) erit mons (domus) Jehovae in caput montium, et elatus prae collibus; unde confluent ad eum omnes gentes, et ibunt populi multi, et dicent, Ite, ascendamus ad montem Jehovae, ad domum Dei Jacobi" (2:2, 3):

apud eundem,

"In die illo clangetur buccina magna, et venient pereuntes in terra Aschuris, et expulsi in terra Aegypti, et incurvabunt se Jehovae in monte sanctitatis in Hierosolyma" (27:13):

apud Joelem,

"Clangite buccina ⁵ in Zione, et vociferamini in monte sanctitatis" (2:1):

apud Danielem,

"Revertatur ira tua et excandescentia tua a civitate tua Hierosolyma, monte sanctitatis tuae" (9:16):

apud Esaiam,

"Adducent omnes fratres vestros ex omnibus gentibus... Jehovae... ad montem sanctitatis meae Hierosolymam" (66:20):

apud eundem,

"Qui confidet in Me possidebit in hereditatem terram, et hereditario accipiet montem sanctitatis meae" (57:13):

apud Ezechielem,

"In monte sanctitatis meae, in monte altitudinis Israelis, ... servient Mihi omnis domus Israelis, tota in terra" (20:40):

apud Micham,

"In extremitate dierum erit mons domus Jehovae constitutus in caput montium, et elatus prae collibus, et confluent ad illum populi" (4:1, 2):

praeter alibi pluries ubi "Mons sanctitatis", "Mons Zionis", et "Mons Jehovae" nominatur:

Ut ubi "Mons sanctitatis" (Esaias 11:9; 56:7; 65:11, 25; Jeremias 31:23; Ezechiel 28:14; Daniel 9:20; 11:45; ⁶ Joel 2:1; (cap.) 4 [B.A. 3:17) 17: Obad. vers. 16; Zephanias 3:11; Sacharia 8:3; Psalmuss 15:1; Psalmuss 43:3):

Et ubi nominatur "Mons Zionis" (Esaias 4:5; 8:18; 10:12; 18:7; 24:23; 29:8; 31:4; 37:32: Joel cap. 2:32 [B.A. 3:5): Obad. vers. 17, 21, 21; Micham 4:7; Threni 5:18: Psalmuss 48:12 [B.A. 11); Psalmuss 74:2; Psalmuss 78:68; Psalmuss 125:1).

Quoniam "Mons Zionis" significabat Divinum Bonum, et ecclesiam quoad illud, ideo dicitur apud Esaiam,

"Mittite (agnum) ⁷ Dominatoris terrae de petra versus desertum ad montem filiae Zionis" (16:1):

et in Apocalypsi,

"Agnus stans super Monte Zionis, et cum Eo centum quadraginta quatuor millia" (14:1).

[27] Ex his quoque constare potest unde est quod nova Hierosolyma, in qua Templum, visa sit Ezechieli constructa super monte alto, de qua ita apud illum:

"In visionibus Dei deductus sum super terram Israelis, demisit me super montem altum valde, super quo quasi structura urbis a meridie" (Ezechiel 40:2);

de quibus postea in capitibus quae sequuntur, multis agitur.

Apud Davidem,

"Magnus Jehovah et collaudatus Valde in civitate Dei nostri, in monte sanctitatis suae; pulcher tractu, gaudium totius terrae Mons Zionis, latera septentrionis, civitas Regis magni; Deus in palatiis ejus notus, tanquam refugium" (Ps. 48:[2,] 3, 4 [B.A. 1-3]):

per haec describitur cultus Domini ex veris quae ex bono; cultus Ipsius ex veris et bonis spiritualibus, et amoenum animae inde, significatur per "Magnus est Jehovah et collaudatus valde in civitate Dei nostri, in monte sanctitatis suae, pulcher tractu": cultus intelligitur per "magnus esse" et "collaudatus valde", verum spirituale quod ex bono spirituali per "in civitate Dei nostri, monte sanctitatis suae", et amoenum animae inde per "pulcher tractu"; cultus Domini ex bonis et veris caelestibus describitur per "gaudium totius terrae mons Zionis, latera septentrionis, civitas Regis magni"; cultus ex bono caelesti intelligitur per "gaudium totius terrae, Mons Zionis"; et vera ex illo bono intelliguntur per "latera septentrionis, civitatem Regis magni" ("latera septentrionis" sunt vera ex bono caelesti, et "civitas Regis magni" est doctrina veri inde): quod vera sint illis, qui in bono caelesti sunt, inscripta, significatur per "Deus in palatiis ejus notus." Quod "latera septentrionis significent vera ex bono caelesti, est quia illi qui in regno caelesti Domini sunt, in caelo habitant in oriente, et illi qui in veris ex illo bono sunt, versus septentrionem ibi.

[28] Apud Esaiam,

Lucifer "tu dixisti in corde tuo, caelos ascendam, supra stellas Dei exaltabo thronum meum, et sedebo in monte conventus, in lateribus septentrionis" (14:13):

per "Luciferum" intelligitur Babel, ut patet ex antecedentibus et consequentibus in eo capite; amor imperandi ejus super caelum et ecclesiam describitur per quod "ascendet caelos, et super stellas Dei exaltabit thronum suum", per quae intelligitur affectatio dominii super caelos illos qui constituunt regnum spirituale Domini, nam vera ac cognitiones veri apud illos apparent sicut stellae; et per quod "sedebit in monte conventus, lateribus septentrionis, significatur super caelos qui constituunt regnum caeleste Domini, nam "mons conventus et latera septentrionis" sunt bona et vera ibi (ut supra). Quia Mons Zionis et Hierosolyma ad formam caeli, quantum fieri potuit, aedificata sunt, constare potest quid significatur per verba apud Davidem supra allata, "Mons Zionis, latera septentrionis, civitas Regis magni", et per verba apud Esaiam, "Mons conventus in lateribus septentrionis."

[29] Apud Esaiam,

Sancheribus Rex Aschuris dixit, "Per multitudinem currus mei ego ascendam altitudinem montium ad latera Libani, ubi exscindam proceritatem cedrorum ejus, electionem abietum ejus" (37:24):

per haec in sensu interno describitur fastus illorum qui per ratiocinationes ex falsis destruere volunt bona et vera ecclesiae; "rex Assyriae" significat rationale perversum; "multitudo currus ejus" significat ratiocinationes ex falsis doctrinae; "ascendere altitudinem montium, latera Libani, et exscindere proceritatem cedrorum ejus, et electionem abietum ejus", significat conatum destruendi bona et vera ecclesiae tam interna quam externa; "montes" sunt bona ecclesiae, "latera Libani" sunt ubi illa conjuncta sunt veris, "Libanus" est ecclesia spiritualis, ac "cedri" sunt vera ejus interna quae ex bono, et "abietes" sunt vera ejus externa etiam ex bono: haec per illa verba intelliguntur in sensu spirituali, proinde in caelo.

[30] "Mons" et "montes" etiam significant bona amoris et charitatis in sequentibus his locis:

Apud Davidem,

Jehovah "qui obtegit caelos nubibus, qui praeparat terrae pluviam, qui germinare facit montes gramen" (147:8):

per "nubes", quibus Jehovah obtegit caelos, significantur externa vera, qualia sunt in sensu litterae Verbi, nam quae in illo sensu sunt, in Verbo vocantur "nubes", et quae in sensu interno "gloria"; per "caelos" intelliguntur interna vera, quia in illis sunt qui in caelis; per "pluviam" quam terrae praeparat, significatur influxus veri ("terra" est ecclesia, et inde illi ibi qui recipiunt verum, nam ex illis est ecclesia) per "montes" quos germinare facit gramen, significantur bona amoris, et inde illi qui in bonis amoris sunt; "gramen" significat nutritionem spiritualem, quae est illis, nam intelligitur gramen pro bestiis, ac "bestiae" significant affectiones boni naturalis hominis.

[31] Apud Mosen,

"Josepho dixit, Benedicta a Jehovah terra" Josephi", de pretiosis caeli, de rore, de abysso jacente infra, ... de primitiis montium orientis, et de pretiosis collium saeculi" (Deuteronomius 33:13-15):

haec est benedictio Josephi, seu tribus a Josepho nominatae, a Mose; et haec benedictio dicta est illi quia per "Josephum" significatur regnum spirituale Domini, et ibi id caelum quod proxime communicat cum regno caelesti Domini: per "terram Josephi" intelligitur id caelum, et quoque ecclesia quae ab illis qui erunt in illo caelo: per "pretiosa caeli", per "rorem", et "abyssum jacentem infra", significantur Divina spiritualia et spiritualia naturalia ex origine caelesti; per "pretiosa caeli" Divina spiritualia, per "rorem" spiritualia communicantia, et per "abyssum jacentem infra" spiritualia naturalia: per "primitias montium orientis" et per "pretiosa collium saeculi" significantur genuina bona tam amoris in Dominum quam charitatis erga proximum; "montes orientis" sunt bona amoris in Dominum, "primitiae" sunt genuina, et "colles saeculi" sunt bona charitatis erga proximum. Qui non scit quid per Josephum et ejus tribum repraesentatur, et praeterea quid per "rorem", "abyssum jacentem infra", "montes orientis", et "colles saeculi", (significatur, ) vix aliquid sciet quid talia verba involvunt, et in genere vix aliquid sciet quid significant omnia illa quae de tribubus Israelis a Mose in toto illo capite dicta sunt, et quid a patre Israele, cap. 49 Genes.

[32] Apud Matthaeum,

"Vos estis lux mundi; non potest ⁸ urbs quae in monte exposita est, occulta esse" (5:14):

haec ad discipulos, per quos intelligitur ecclesia quae in veris ex bono; quare dicitur "Vos estis lux mundi": "lux mundi" est verum ecclesiae; quod id non sit nisi sit ex bono, significatur per "non potest ⁹ urbs quae in monte exposita est occulta esse"; " ¹⁰ urbs in monte" est verum ex bono.

[33] Apud eundem,

"Si fuerint alicui centum oves, et erraverit una ex illis, nonne relinquet nonaginta novem in montibus, abiens quaerit errantem ?" (18:12):

dicitur "Nonne relinquet nonaginta novem in montibus", quia per "oves in montibus" significantur qui in bono amoris et charitatis sunt"; per "errantem" autem significatur qui non in illo est, quia ex ignorantia in falsis; nam ubi falsum est ibi non bonum, quoniam bonum est veri.

[34] Apud Evangelistas,

"Quando videritis abominationem devastationis, quae dicta est a Daniele Propheta tunc qui in Judaea fugiunto super montes, et qui super tecto ne descendito in domum" (Marcus 13:14, 15; Matth. 24 [15,] 16 [, 17]; Luca 21:21):

describitur in iis capitibus a Domino successiva vastatio ecclesiae, sed describitur per meras correspondentias: "cum videritis abominationem devastationis significat cum discipuli, hoc est, illi qui in veris ex bono, percipiunt devastari ecclesiam, quod fit quando non amplius verum est quia non bonum, seu non fides quia non charitas: "tunc qui in Judaea fugiunto super montes" significat quod qui ab ecclesia Domini sunt permansuri sint in bono amoris; per "Judaeam" significatur ecclesia Domini, et per "montes" bona amoris, "fugere" in illos est in illis manere: "qui super tecto ne descendito in domum" significat qui in genuinis veris maneat in illis; "domus" significat hominem quoad omnia interiora quae mentis ejus sunt, et inde "tectum domus" significat intelligentiam quae ex genuinis veris, ita quoque genuina vera per quae intelligentia. Si non sensus spiritualis illustraret singula quae in illis capitibus apud Evangelistas a Domino dicta sunt, vix sciretur aliquid quod ibi continetur; ita quid foret quod "qui super tecto ne descendat in domum", et alibi, quod "qui in agro ne revertatur retro ad tollendum vestimenta sua"; et plura alia.

[35] Hactenus ostensum est quod "montes" in Verbo significent bona amoris; et quia pleraque in Verbo etiam oppositum sensum habent, ita etiam "montes", qui in eo sensu significant mala amoris, seu mala quae ex amoribus sui et mundi scaturiunt. In hoc sensu dicuntur montes in sequentibus locis in Verbo:

Apud Esaiam,

"Dies Jehovae Zebaoth veniet super omnem magnificum et altum et super omnes montes altos, et super omnes colles elatos" (2 I2, 14):

per "diem Jehovae Zebaoth" intelligitur ultimum judicium, quando mali e montibus et collibus, quos in mundo spirituali occupaverunt, dejecti sunt, ut in initio hujus articuli dictum est: et quia tales super montibus et collibus ante ultimum judicium fuerunt, ideo per "montes et colles intelliguntur amores et inde mala in quibus fuerunt; per "montes" mala amoris sui, et per "colles" mala amoris mundi. Sciendum est quod omnes qui in amore sui sunt, imprimis qui in amore imperandi, in summa cupidine sint, dum in mundum spiritualem veniunt, in alta loca se efferre, hoc enim insitum est illi amori; unde etiam in sermonem communem venit dicere, "alto et elato animo esse", et "alta spirare"; ipsa causa quod amori imperandi talis cupido insit, est quia deos se facere volunt, et Deus est in altissimis.

Quod "montes et colles" illos amores et inde eorum mala significent, patet; nam dicitur, "Dies Jehovae Zebaoth veniet super omnem magnificum et altum, et super omnes montes altos et super omnes colles elatos"; quid alioqui foret quod "venturus super montes et colles?"

[36] Apud eundem,

"Vox clamantis in deserto, Parate Viam Jehovae, complanate... semitam Dei nostro; omnis Vallis extolletur, et omnis mons et collis humiliabitur" (40:3, 4):

etiam ibi de adventu Domini, et de ultimo judicio tunc, agitur; et per "vocem clamantis in deserto, Parate viam Jehovae et semitam Deo nostro", significatur ut praeparent se ad recipiendum Dominum; "desertum" significat ubi non bonum quia non verum, ita ubi nondum ecclesia: per quod "omnis vallis extolletur, ¹¹ et omnis mons et collis humiliabitur", significatur quod omnes humiles corde, qui sunt qui in bonis et veris sunt, recipiantur, nam qui recipiuntur a Domino illi extolluntur ad caelum; et per quod "omnis mons et collis humiliabitur" significatur quod omnes elati animo, qui sunt qui in amore sui et mundi sunt, deprimentur.

[37] Apud Ezechielem,

"Dabo terram desolationem et vastitatem, ut cesset superbia roboris, et desolati sunt montes Israelis, ut non transiens" (33:28):

per haec describitur desolatio et vastatio ecclesiae spiritualis, quam Israelitae repraesentaverunt; Judaei enim repraesentaverunt regnum caeleste Domini, seu ecclesiam caelestem, Israelitae autem regnum spirituale Domini, seu ecclesiam spiritualem: "desolatio et vastatio" hujus significat ultimum illius ecclesiae statum, qui erat quando non verum amplius quia non bonum, seu quando non fides quia non charitas; "desolatio" dicitur de vero quod fidei, et "vastatio" de bono quod charitatis: jactantia et elatio animi ex falsis quae dicunt esse vera, significatur per "superbiam roboris"; "robur" et "potentia" dicitur de veris ex bono, quia illis est omne robur et omnis potentia; hic autem, quia ex jactantia et elatione animi, de falsis: quod non bonum charitatis et fidei amplius sit, significatur per "desolati ¹² sunt montes Israelis": quod prorsus non bonum sed malum, significatur per "ut non transiens."

[38] Apud eundem,

"Fili hominis, pone facies tuas ad montes Israelis, et propheta contra illos, et dices, Montes Israelis, audite verbum Domini Jehovih; sic dixit Dominus Jehovih montibus et collibus, alveis et vallibus, Ecce Ego adduco super vos gladium" ( ¹³ 6:23);

etiam hic per "montes Israelis" significantur mala procedentia ex amore sui et mundi, quae, apud illos qui in ecclesia spirituali sunt, existunt dum illis non amplius bonum vitae, sed malum vitae et inde falsum doctrinae: per "montes, colles, alveos et valles", significantur omnia ecclesiae, tam interiora seu spiritualia quam exteriora seu naturalia; "montes et colles" significant interiora seu spiritualia, "alvei et valles" exteriora seu naturalia: quod perituri per falsa, significatur per "Ecce Ego adduco super vos gladium"; "gladius" est destructio falsi per vera, et in opposito sensu, ut hic, destructio veri per falsa.

[39] Apud eundem,

"In die illo, quo veniet Gogus super terram Israelis, ... contremiscent coram Me pisces maris, et avis caelorum, et fera agri, et omne reptile reptans super terra, et omnis homo qui super faciebus terrae: et evertentur montes, et cadent gradus, et omnis murus in terram cadet; tunc vocabo super eum omnibus montibus meis gladium" (38 [18,] 20, 21, 20, 21):

quid per omnia haec significatur, videatur supra (n. ¹⁴ 400(c)), ubi explicata sunt; nempe, quid per "Gogum", per "pisces maris", "avem caelorum", "feram agri", "reptile reptans super terra"; et quod per "montes Israelis" significentur bona amoris spiritualis, at hic mala amoris bonis illis opposita.

[40] Apud Micham,

"Surge, contende cum montibus, ut audiant colles vocem tuam; audite montes litem Jehovae, et robora fundamenta terrae, quia lis Jehovae cum populo suo, et cum Israele disceptat" (6:1, 2):

haec quoque dicta sunt de ecclesia spirituali, quam Israelitae separati a Judaeis repraesentabant; et per "montes" intelliguntur bona charitatis, et per "colles" bona fidei, ibi autem mala et falsa opposita illis bonis; ideo dicitur, "Contende cum montibus, et audiant colles vocem ¹⁵ tuam": "robora fundamenta terrae" sunt principia falsi in illa ecclesia; "terra" est ecclesia, et "fundamenta" sunt principia super quibus fundantur reliqua: dicitur "cum populo suo, cum Israele", quia per "populum" intelliguntur qui in veris et qui in falsis sunt, et per "Israelem" qui in bonis et qui in malis.

[41] Apud Jeremiam,

"Ecce Ego contra te, mons perdens, ... perdens universam terram; et extendam manum contra te, et devolvam te de petris, et dem te in montem combustionis" (51:25):

haec de Babele dicta sunt, per quam intelliguntur illi qui in falsis mali et in malis falsi ex amore sui sunt, abutuntur enim sanctis ecclesiae pro mediis imperandi: ex illo amore et inde falsis et malis est quod dicatur "mons perdens, perdens universam terram"; "terra" est ecclesia: interitus et damnatio eorum per falsa mali, significatur per "devolvam te de petris"; "petrae" sunt ubi vera fidei, hic falsa mali: ac interitus et damnatio eorum per mala falsi significatur per "dem te in montem combustionis"; "combustio" dicitur de amore sui, quia "ignis" illum significat (videatur in opere De Caelo et Inferno 566-573). Ex his manifeste patet quod per "montes" significentur mala amoris sui et mundi, nam Babel vocatur "mons perdens" et quod "dabitur in montem combustionis." Apud Nahum,

"Montes contremiscunt coram Ipso, et colles liquefiunt, et comburitur tota terra coram Ipso;... coram increpatione Ipsius quis consistet?" (1:5, 6):

quid haec in serie significant, videatur supra (n. 400(b)), ubi singula explicata sunt; et quod "montes et colles" ibi sint mala amoris sui et mundi.

[42] Apud ¹⁶ Micham,

"Jehovah exiens e loco suo, descendit et calcat super excelsa terrae; unde liquefacti sunt montes sub Ipso, et valles discissae sunt, sicut cera coram igne, sicut aquae effusae in descensu; propter praevaricationes Jacobi omne hoc, et propter peccata domus Israelis" (1:3-5):

haec quoque dicta sunt de ultimo judicio, et de illis tunc qui super montibus et collibus fecerunt sibi instar caeli (de quibus supra, aliquoties); ultimum judicium intelligitur per "Jehovah exiens e loco suo, descendit et calcat super excelsa terrae"; "super excelsa terrae" significat super illos qui in altis, nempe super quos judicium; nam in mundo spirituali aeque sunt terrae, montes, colles et valles sicut in mundo naturali: interitus eorum qui super montibus et in vallibus, qui sunt qui in malis ex amore sui et mundi et in falsis inde, significatur per quod "liquefacti sint montes sub Ipso, et valles discissae sunt, sicut cera coram igne, sicut aquae effusae in descensu"; "montes" significant mala amorum sui et mundi, et "valles" falsa inde; de malis amorum sui et mundi, quae per "montes" significantur, dicitur quod "liquefacta sint sicut cera coram igne", quoniam "ignis" significat illos amores; et de falsis quae significantur per "valles", dicitur "sicut aquae effusae in descensu", quoniam "aquae" significant falsa; quod sit propter mala et falsa, patet, nam dicitur "propter praevaricationem Jacobi omne hoc, et propter peccata domus Israelis."

[43] Apud Jeremiam,

"Vidi terram, et ecce vacuum et inane; et versus caelos et non lux eorum; vidi montes, et ecce commoventur, et omnes colles evertuntur; vidi cum ecce non homo, et omnis avis caeli avolarunt" (4:23-25):

per "commotionem montium" significatur destructio illorum qui in malis amoris sui sunt, et per "eversionem collium" destructio illorum qui in malis amoris mundi, et in falsis. (Reliqua videantur explicata supra, n. 280(b) et 304(d).)

Apud Esaiam,

Jehovah, "utinam rumperes caelos, descenderes, coram Te montes diffluerent" (63:19 [B.A. 64:1]):

haec similia cum illis quae supra apud ¹⁷ Micham (cap. 1:3-5) significant, quae explicata sunt.

[44] Apud Davidem,

"Jehovah, inclina caelos tuos et descende, tange montes ut fumigent, emitte fulmen et disperge illos" (Psalmuss 144:5, 6):

per "inclinare caelos et descendere" simile significatur quod supra per "rumpere caelos et descendere", per "exire e loco suo, descendere et calcare excelsa terrae", nempe visitare et judicare: per "tangere montes ut fumigent" significatur per praesentiam destruere illos qui in malis amorum sui et mundi sunt, et inde in falsis; "fumigare" significat mitti in mala amorum illorum et in eorum falsa, nam "ignis" significat amores illos et "fumus" falsa eorum: per "emitte fulmen et disperge illos" significatur Divinum Verum per quod dissipantur, nam per praesentiam Divini Veri revelantur mala et falsa, et ex collisione tunc apparent sicut fulmina.

[45] Apud Mosen,

"Ignis accensus est in ira mea, et ardebit usque ad infernum infimum, et comedet terram et proventum ejus, et inflammabit fundamenta montium" (Deuteronomius 32:22):

dicitur quod "ignis accensus sit Jehovae in ira sua, qui ardebit usque ad infernum infimum", tametsi Jehovae non aliquis ignis irae est, minus qui ardet ad infernum infimum; nam Jehovah, hoc est, Dominus nulli irascitur et nulli malum facit; quod nec aliquem in infernum dejiciat, videatur in opere De Caelo et Inferno (n. 545-550); sed ita in sensu litterae Verbi dicitur quia ita apparet coram homine malo, et quoque coram homine simplici; Verbum enim in littera est secundum apparentiam, quia secundum captum hominum naturalium: at quia angeli, qui spirituales sunt, ipsa vera Verbi non vident apparenter secundum hominis captum, sed spiritualiter, ideo talium verborum sensus inversus est apud illos, qui etiam est sensus internus seu spiritualis, nempe quod amor infernalis apud hominem talis ignis sit, et ardeat usque ad infernum infimum: et quia ille ignis, hoc est, ille amor, omnia ecclesiae apud hominem funditus destruit, ideo dicitur quod "comedet terram et proventum ejus, et inflammabit fundamenta montium"; "terra" est ecclesia, "proventus" est omne ecclesiae, "fundamenta montium" sunt vera super quibus fundantur bona amoris, quae "inflammari" dicuntur ab igne amoris sui et mundi.

Apud Davidem,

"Concussa est et commota terra, et fundamenta montium contremuerunt et commoverunt se, quando exarsit illi" (Psalmuss 18:8 [B.A. 7]):

per haec similia intelliguntur; sed quae singillatim explicata videantur supra (n. 400(b)).

Apud eundem,

"Deus nobis refugium propterea non timebimus, cum mutabitur terra, et cum commovebuntur montes in corde marium; tumultuabuntur, turbabuntur aquae ejus, contremiscent montes in exaltatione ejus" (Psalmuss 46:2-4 [B.A. 1-3]):

haec quoque explicata videantur prius (n. 304(c)); ibi quoque quid significatur per quod "montes commovebuntur in corde marium", et quod "montes contremiscent in exaltatione", nempe quod mala amorum sui et mundi perstringent secundum incrementa.

[46] Apud Esaiam,

"Ira Jehovae contra omnes gentes, et excandescentia contra omnem exercitum earum; devovit eas, tradidit eas ad mactationem, ita ut confossi earum projiciantur, et cadaverum earum ascendet putor: et liquescent montes a sanguine earum" (34:2, 3):

haec dicta sunt de ultimo judicio; et per "iram Jehovae contra omnes gentes" et per "excandescentiam Ipsius contra omnem exercitum earum" significatur interitus et damnatio omnium qui in malis et inde falsis sunt ex proposito et ex corde; "gentes" significant mala illa, et "exercitus" significat omnia falsa inde: quod damnandi sunt et quod perituri qui in illis, significatur per "devovit eas, et tradidit eas ad mactationem": damnatio eorum qui perituri per falsa, significatur per quod "confossi eorum projicientur"; "confossi" in Verbo dicuntur qui perierunt per falsa, et "projici" significat damnari: damnatio eorum qui perituri per mala, significatur per quod "cadaverum earum ascendet putor"; "cadavera" in Verbo dicuntur qui perierunt per mala, et "putor" significat damnationem eorum: quod "montes liquescent sanguine earum" significat quod mala amorum apud illos falsis referta sint; "montes" sunt mala amorum sui et mundi, "sanguis" est falsum.

[47] Apud eundem,

"Vastabo montes et colles, et omnem herbam eorum arefaciam, et ponam fluvios in insulas, et stagna exsiccabo" (42:15):

per "vastare montes et colles" significatur perdere omne bonum amoris in Dominum et erga proximum: per "arefacere omnem herbam" significatur inde perdere omnia vera; "herba" significat vera ex bono nascentia: per "ponere fluvios in insulas, et exsiccare stagna", significatur annihilare omnem intellectum et perceptionem veri; "fluvii" significant intelligentiam quae est veri, "insulae" ubi non intelligentia, "stagna" significant perceptionem veri; intellectus veri est ex luce veri, perceptio autem veri est ex calore seu amore veri.

[48] Apud eundem,

"Ecce" Jacob, "posui te in tribulam tribulae recentis, praeditae aculeis, tritures montes et conteras, et colles sicut glumam ponas; disperges eos ut ventus auferat eos et procella dissipet eos " (41:15, 16):

per "Jacobum" intelligitur ecclesia externa quoad bonum et verum, et inde quoque bonum et verum externum, quod bonum et verum est ex sensu litterae Verbi; in his sunt illi qui ab ecclesia externa: quod haec comparentur "tribulae recenti praeditae aculeis" est quia tribula excutit triticum, hordeum et reliqua messis ex spicis, et per illa significantur bona et vera ecclesiae (videatur supra, n. 374, 375 (a, d)); hic itaque quod comminuet et conteret mala et falsa; quare dicitur, "tribula praedita aculeis, ut tritures montes et conteras, et colles sicut glumam ponas", per quae significatur destructio malorum oriundorum ex amore sui et mundi, et quoque falsorum inde; et quoque dicitur, "disperges eos ut ventus auferat eos et procella dissipet eos", per quae significatur quod sicut nihili erunt; "ventus" et "procella" dicitur, quia intelliguntur falsa et mala, nam "ventus" dicitur de veris et in opposito sensu de falsis, et "procella" de malis falsi.

[49] Apud eundem,

"Montes recedent, et colles dimovebuntur, sed misericordia mea a tecum non recedet" (54:10):

quod "montes recedent et colles dimovebuntur" non intelligitur quod illi montes et colles qui in tellure sunt, recessuri sint et dimovebuntur, sed illi qui in malis amoribus et inde falsis sunt; agitur enim in eo capite de gentibus, a quibus nova ecclesia formanda est; quare per "montes et colles" in specie intelliguntur qui a priori ecclesia, proinde Judaei, apud quos mera mala falsi et falsa mali fuerunt, ex causa quia in amoribus sui et mundi.

[50] Apud Jeremiam,

"Propter montes tollam fletum et lamentum, et propter habitacula deserti lamentationem, quia vastata sunt, ut non sit vir transiens" (9:9 [B.A. 10]):

"montes" super quos fletus et lamentum, sunt mala omnis generis scaturientia ex binis amoribus supra memoratis; et per "habitacula deserti" significantur falsa inde, nam per "desertum" significatur ubi non bonum quia non verum, et per "habitacula" ubi illa; hic itaque "habitacula deserti" sunt falsa ex malis supradictis: quod prorsus non aliquod bonum et verum sit, intelligitur per quod "vastata sint, ut non sit vir transiens"; solenne est in Verbo dicere, ubi de vastatione, "ut non sit vir transiens", et per id significatur quod amplius non aliquod verum, et inde non aliqua intelligentia. Quod non sint montes et habitacula deserti, super quae fletus et lamentum, patet.

[51] Apud eundem,

"Oves perditae fuerunt populus meus, pastores eorum seduxerunt eos, montes averterunt, de monte super colle iverunt, obliti sunt cubilis sui" (50:6):

apud Ezechielem,

"Oberrant oves meae in omnibus montibus et super omni colle alto, et super omnes facies terrae dispersae sunt oves meae, et non inquirens nec quaerens" (34:6):

quod oves "de monte super colle iverint", et quod "oberrent super omnibus montibus et super omni colle alto", significat quod quaerant bona et vera, sed non inveniant, et quod loco eorum mala et falsa arripiant; quod "montes se averterint" significat quod pro bonis sint mala.

[52] Apud ¹⁸ Jeremiam,

"Date Jehovae Deo ¹⁹ vestro gloriam, antequam tenebras inducat, et antequam offendant pedes ²⁰ vestri ad montes crepusculi" (13:16):

per haec significatur quod agnoscendum sit Divinum Verum, ne falsa et inde mala e naturali homine irrumpant: "dare Deo gloriam" significat agnoscere Divinum Verum; "gloria" in Verbo Significat Divinum Verum, et hoc agnoscere et vivere secundum id est gloria quam vult Dominus, et quae datur Ipsi: "antequam tenebras inducat" significat ne falsa occupent; "tenebrae" sunt falsa: "et antequam offendant pedes ²¹ vestri ad montes crepusculi" significat ne inde mala e naturali; "montes crepusculi" sunt mala falsi, nam "montes" sunt mala, ac "crepusculum" est cum non videtur verum sed loco ejus falsum, ac "pedes" significant naturalem hominem; in naturali enim homine sunt omnia mala et inde falsa, quoniam ille ex hereditario secum fert amare se prae Deo et mundum prae caelo, ac mala eis amoribus adhaerentia ex parentibus; haec mala et inde falsa non removentur nisi per Divinum Verum et vitam secundum illud; per haec aperitur mens superior seu interior hominis, quae videt ex luce caeli, et per hanc lucem discutit Dominus mala et inde falsa quae in mente naturali sunt.

(Quod "pedes" significent naturalem hominem, videatur supra, n. 65, 69: et in Arcanis Caelestibus, n. 2162, 3147, 3761, 3986, 4280, 4938-4952.)

[53] Apud Evangelistas,

Jesus dicit discipulis, "Habete fidem Dei; amen dico vobis, quicunque dixerit monti..., Tollere et projice te in mare, nec dubitaverit in corde suo, sed crediderit quod quae dicit futura sint, fiet illi quae dixit" (Marcus 11:22, 23; Matthaeus 17:20):

qui non scit arcana caeli, et sensum spiritualem Verbi, credere potest quod Dominus haec locutus sit non de fide salvante, sed de alia fide quam vocant historicam et miraculosam; sed illa locutus est Dominus de fide salvante, quae fides unum facit cum charitate, et omnis est a Domino; quapropter vocat Dominus fidem hanc "fidem Dei": et quia Dominus per hanc fidem, quae est fides charitatis ab Ipso, removet omnia mala scaturientia ex amoribus sui et mundi, et illa dejicit in infernum unde sunt, quare dicit, quod "si dixerit monti, Tollere et projice te in mare, fiet quae dixit"; per "montem" enim significantur mala illorum amorum, et per "mare" significatur infernum; inde per "dicere monti, Tollere", significatur removeri illa, et per "projici in mare" significatur dejici in infernum unde sunt: ex hac significatione "montis" et "maris" hoc apud antiquos in communem sermonem venit, cum de fidei potentia sermo fuit; non quod montes in tellure possunt per illam projici in mare, sed mala quae ab inferno possunt. Etiam montes in spirituali mundo, super quibus habitant mali, solent per fidem, quae a Domino, everti et projici; nam cum mala apud illos projiciuntur, etiam projiciuntur montes super quibus habitant, ut supra aliquoties dictum est, et quoque mihi saepe visum. Quod non alia fides quam fides charitatis a Domino hic intelligatur, patet a continuato sermone Domini apud Marcum, ubi dicitur,

"Propterea dico Vobis, omnia quaecunque precantes petitis, credite quod accepturi sitis, tunc fiet vobis: cum Vero steteritis orantes, dimittite si quid habetis contra quemquam, ut etiam Pater vester, qui in caelis, dimittat vobis lapsus vestros; si vero vos non dimiseritis, neque Pater vester, qui in caelis, dimittet lapsus vestros" ((11) vers. 24-26):

ex quibus patet quod "fides Dei", de qua Dominus ibi loquitur, sit fides charitatis, hoc est, fides quae unum facit cum charitate, et inde quae omnis est a Domino: praeterea Dominus illa dixit ad discipulos cum crediderunt quod miracula possent facere ex sua fide, ita a se, cum tamen illa fiunt a fide quae a Domino, ita a Domino (ut quoque patet apud Matthaeum, cap. 17:19, 20, ubi similia dicta sunt).

[54] Quoniam "montes" significabant bona amoris caelestis, et "colles" bona amoris spiritualis, ideo antiqui, apud quos ecclesia repraesentativa fuit, cultum suum Divinum habuerunt super montibus et collibus, et ideo Zion super monte fuit ac Hierosolyma super montanis infra illum. Ne itaque Judaei et Israelitae, qui idololatriae dediti erant, verterent cultum Divinum in cultum idololatricum, mandatum illis est ut solum in Hierosolyma haberent cultum, et non alibi; sed quia corde idololatrae fuerunt, non contenti erant cultum habere in Hierosolyma, sed secundum morem gentium ab antiquis tractum, cultum fecerunt super montibus et collibus quibuscunque, et ibi sacrificarunt et suffierunt; quapropter quia id idololatricum fuit apud illos, per cultum eorum super montibus et collibus aliis significatur cultus ex malis et falsis; ut in sequentibus his locis:

Apud Esaiam,

"Super monte alto et elato posuisti cubile tuum, etiam eo ascendisti ad sacrificandum sacrificia" (57:7):

apud Hoscheam,

"Super verticibus montium sacrificant, et super collibus suffiunt" (4:13):

apud Jeremiam,

"Aversa Israel abiens super omnem montem altum, et sub omni arbore viridi, et scortabaris" (3:6);

per "scortari" significatur falsificare cultum. Quod hoc idololatricum fuerit, patet ex his apud Mosen,

"Perdetis loca ubi serviverunt gentes... diis suis, super montibus (excelsis), et super collibus, et sub omni arbore viridi" (Deuteronomius 12:2):

in his itaque locis per cultum super montibus et collibus significatur cultus ex malis et falsis. Ex hoc etiam derivatum est quod gentiles in Graecia Heliconem posuerint in alto monte, et Parnassum in colle infra illum, et ibi deos et deas suas habitare crediderint; hoc derivatum est ab antiquis in Asia, et praecipue in terra Canaane non inde remota, apud quos omnis cultus ex repraesentativis constabat.

[55] Dicitur apud Evangelistas

Quod diabolus assumpserit Jesum super montem altum, et monstraverit Ipsi omnia regna mundi et gloriam, ac tentaverit Ipsum ibi (Matthaeus 4:8; Luca 4:5):

per hoc significatur quod diabolus tentaverit Dominum per amorem sui, hic enim significatur per "montem altum"; tres enim tentationes descriptae in illis locis significant et involvunt omnes tentationes quas Dominus sustinuit cum in mundo fuit; Dominus enim per tentationes ab infernis in Se admissas, et per victorias tunc, redegit omnia in infernis in ordinem, et quoque Humanum suum glorificavit, hoc est, Divinum fecit. Quod omnes tentationes Domini tam paucis descriptae fuerint, est quia non aliter revelavit illas; sed usque in interno sensu Verbi describuntur ample. (Verum de tentationibus Domini videantur quae in Doctrina Novae Hierosolymae, n. 201, 293, 302, allata sunt.)

അടിക്കുറിപ്പുകൾ: