2441. A kad sunce ogranu po zemlji: da ovo označava poslednje vreme, koje se naziva Poslednji Sud, vidi se iz značenja sunce ogranu, kada se govori o vremenima i stanjima crkve. Da vremena dana, kao i vremena godine, označavaju, u unutrašnjem smislu, izastopna stanja crkve, bilo je gore pokazano, br. 2323; i da zora ili jutro označava dolazak Gospoda, ili približavanje Njegovoga carstva, bilo je pokazano u br. 2405; tako se ovde izlazak sunca ili granjanje po zemlji, označava samo Gospodovo prisustvo, i to zbog toga što sunce i istok označavaju Gospoda. Da sunce ima ovo značenje, može se videti, br. 31, 32, 1053, 1521, 1529-1531, 2120; i da istok ima isto značenje, br. 101. Razlog da je Gospodovo prisustvo isto što i poslednje vreme, koje se naziva Poslednji Sud, je to što Njegovo prisustvo razdvaja dobre od zlih, i što se završava na taj način što se dobri uzdižu u nebo a zli sami bacaju u pakao. Je vako je u drugom životu:- Gospod je sunce sveukupnom nebu, vidi br. 1053, 1521, 1529-1531; jer to dolazi od toga što se Božansko nebesko Negove ljubavi pokazuje tako pred očima, i što ono čini samu svetlost neba. Pa koliko su oni u nebeskoj ljubavi, toliko se uzdižu u nebesko svetlo koje je od Gospoda; ali onoliko koliko su udaljeni od nebeske ljubavi, toliko se bacaju sami od sebe iz svetla u paklenu tminu. Otuda to da izlazak sunca, kojim se označava Gospodovo prisustvo, obuhvata kako spasenje dobri i propast zlih; i otuda se ovde prvo kaže da je Lot došao u Segor, a odmah zatim da je Jehova pustio dažd (kišu) od sumpora i ognja na Sodomu i Gomoru, to jest, da su zli bili osuđeni. Onima koji su u zlima ljubavi prema sebi i svetu, to jest, koji su u mržnji protivu svih stvari ljubavi ka Gospodu i ljubavi ka bližnjemu, svetlost neba izgleda kao mrkla tama, pa se stoga i kaže u Reči da je ovakvima sunce pomrčalo (potamnilo), čime je označeno da su oni odbacili sve što pripada ljubavi i milosrđu, i da su primili sve ono što je tome suprotno; kao kod Jezikilja: I kad te ugasim, zastrijeću nebo, i zvbijezde na njemu pomrčati, sunce ću zakloniti oblakom, i mjesec neće svjetljeti svetlošću svojom. Sva ću svijetla vidjela na nebu pomrčati za tobom, i pustiću tamu na tvoju zemlju Jezekilj 32:7? 32:8), gde svako može videti da pokrivanje neba, zatamnjivanje zvezda, pomračavanje sunca, i gašenje svetila, da se tu izražava nešto drugo nego što je označeno u slovu. Slično kod Isaije: Jer zvijezde nebeske i prilike nebeske neće pustiti svjetlossti svoje, sunce će pomrčati o rođaju svome, i mjesec ne će pustiti svjetlosti svoje (Isaija 13:9, 10). A kod Joila: Sunce će i mjesec pomrknuti, i zvijezde će ustegnuti svjetlost svoju Joilo 2:2, 10). Tako se može videti i šta je označeno Gospodovm rečima kod Mateje, kad govori o poslednjem vremenu crkve, koje se naziva Sud: I odmah će po nevolji dana tijeh sunce pomrčati, i mjesec svjetlost svoju izgubiti, i zvijezde s neba pasti, i sile nebeske pokrenuće se Mateju 24:29. , gde se pod suncem ne misli na sunce, niti pod mesecem mesec, niti pod zvezdama na zvezde, nego je suncem označena ljujbav i milosrđe, a mesecem vera koja potiče od toga, a zvezdama poznavanja dobra i istine, koja će tada da potamne, da izgube svetlo, i da padnu s neba, kada više ne bude priznavanja Gospoda, ili ljubavi prema njemu, ili ljubavi prema bližnjem; i kada ove stvari nestanu, tada ljubav prema sebi s obmanama koje otuda potiču, obuzmu čoveka, jer jedno je posledica drugoga. Otuda se može ideti šta treba razumeti pod ovim rečima u Otkrovenju:

I četvrti anđeo izli čašu svoju na sunce, i dano mu bi da žeže ljutim ognjem. I opališe se ljudi od velike vrućine, i huliše na Boga, koji ima oblast nad zlima ovima, i ne pokajaše se da mu dadu slavu Otkrivenju 16:8, 9), gde je predmet poslednje vreme crkve, kada se bude ugasila ljubav ka bližnjem ili, kako se obično kaže, kad ne bude više vere. Gašenje ljubavi i vere označeno je čašom kojom je sunce zaliveno; a ljubav prema sebi i njihove požude, koje se tada pojavljuju, označene su ljudima koji se opališe vatrom i koji trpe veliku vrućinu; huljenje na Bga je samo posledica svega ovoga. U Drevnoj Crkvi suncem je bio označen samo Gospod, i Bnožansko nebesko Njegove ljubavi i otuda je došao običaj da se mililo s licem okrenutim prema izlazećem suncu, pri čemu se nije mislilo o suncu. Ali kada se kod njihovog potomstva ovo bilo izgubilo, zajedno s osalim saobraznostima i značenjima, oni su počeli da se klanjaju samom suncu i mesecu, koje bogoštovanje se bilo proširilo po mnogim narodima, tako da su posvećivali hramove suncu i mesecu, i postavlajli likove (kipove) kojima su se klanjali; tada su sunce i mesec dobili novo značenje, jer si uznačavali ljubav prema sebi i prema svetu, što je suprotno nebeskoj i duhovnoj ljubavi; otuda se u Reči klanjanjem suncu i mesecu označava ljubav prema sebi i svetu. Kao kod Mojsija: i da ne bi podigavši oči svoje k nebu i vidjevši sunce i mjesec i zvijezde, svu vojsku nebesku, prevario se i klanjao im se i služio im (Ponovljeni Zakoni 4:19).

I opet:

I otide i služi drugim bogovima i klanja im se, ili suncu i mjesecu. . . Izvedi onoga čovjeka ili onu ženu, koji učiniše ono zlo, na vrata svoja, i zaspi ih kamenjem da poginu (Ponovljeni Zakoni 17:3, 5). Drevno bogoštovanje bilo se promenilo u ovakvo, kada ljudi nisu više verovali da je bilo šta unutrašnje označeno u obredima crkve, nego su verovali samo u ono što je spoljašnje.

Slično kod Jeremije:

U to vrijeme, izvadiće se iz grobova kosti careva Judinijeh i kosti svećeničke. . . i razmetnuće se prema suncu i mjesecu i svoj vojsci nebeskoj, koje ljubiše i kojima služiše i za kojima idoše (Jeremija 8:1, 2),

gde sunce stoji za ljubav prema sebi i njegove požude; razmetanje kostiju označava unutrašnje stvari koje pripadaju ovome.

Opet kod istog Proroka:

I izlomiće stupove (kipove) u domu sunčanom što je u zemlji Egipatskoj, i kuće bogova Egipaskih popaliće ognjem (Jeremija 43:1),

gde stupovi (kipovi, slike) doma sunčanog označavaju klanjnje samome sebi.