329. Quoniam dicitur "Redemisti Deo nos in sanguine tuo", et hoc intra ecclesiam intelligitur prorsus secundum sensum litterae et non secundum aliquem sensum spiritualem, velim etiam ostendere quod per "sanguinem" non intelligatur sanguis seu Passio crucis Domini, sed Divinum Verum procedens a Domino, ac receptio ejus ab homine; ita quod per "Redemisti nos in sanguine tuo" sit quod vindicaverit et liberaverit ab inferno illos qui agnoscunt Ipsum et recipiunt Divinum Verum ab Ipso (ut supra, n. 328, dictum est). Ad illustrationem hujus rei velim adducere sequentia: -Quoniam in Ecclesia Israelitica omnia quae mandata sunt repraesentativa caelestium et spiritualium erant, et ne hilum quod non erat, ideo etiam mandatum est, cum primum instituebatur Cena Paschalis,

Quod sumerent de sanguine, et darent super duos postes et super superliminare, super domibus in quibus comederent pecudem Paschalem. "et erit sanguis vobis in signum super domibus, ubi vos; quumque videro sanguinem, praeteribo praeter vos, nec erit in vobis plaga a perditore, quum percussero terram Aegypti." Et porro, "Sumetis fasciculum hyssopi, et intingetis in sanguinem qui in pelvi, et attingere facietis super superliminare et duos postes de sanguine qui in pelvi: vos autem non exibitis quisquam extra ostium domus suae usque mane; et transibit Jehovah ad percutiendum Aegyptum, cumque viderit sanguinem super superliminari et super duobus postibus, praeteribit Jehovah praeter ostium, et non permittet percussori venire ad domos vestras ad percutiendum" (Exodus 12:7, 13, 22, 23):

qui non scit quod aliquis sensus spiritualis in Verbo sit, credit quod per "sanguinem" hic intelligatur sanguis Domini super cruce; sed hoc prorsus non intelligitur in caelo; verum ibi angeli per Cenam Paschalem hic simile intelligunt quod per Sanctam Cenam institutam a Domino, in qua loco pecudis Paschalis sunt Panis et Vinum: et tunc dixit Dominus quod Panis esset Caro Ipsius, et Vinum esset Sanguis Ipsius; et quisque scit, aut scire potest, quod panis et vinum sint quae nutriunt corpus, panis ut cibus et vinum ut potus; et quod in Verbo, quod in suo sinu est spirituale, etiam illa spiritualiter intelligenda sint, ita "panis" pro omni cibo spirituali, et "vinum" pro omni potu spirituali.

[2] Cibus spiritualis est omne bonum quod communicatur et datur homini a Domino, ac potus spiritualis est omne verum quod communicatur et datur homini a Domino. Haec duo, nempe bonum et verum, seu amor et fides, faciunt hominem spiritualem; seu amor et fides dicitur, quia omne bonum est amoris et omne verum est fidei. Inde constare potest quod per "panem" intelligatur Divinum Bonum Divini Amoris Domini, et quoad hominem, id receptum ab illo; et quod per "vinum" intelligatur Divinum Verum procedens ex Divino Bono Divini Amoris Domini, et quoad hominem, id receptum ab illo. Quia Dominus dicit quod Caro Ipsius sit Panis, et Sanguis Ipsius sit Vinum, constare potest quod per "Carnem Domini" intelligatur Divinum Bonum Divini Amoris Ipsius, et per "comedere" illam intelligatur recipere id, appropriare sibi, et sic conjungi Domino; et quod per "Sanguinem Domini" intelligatur Divinum Verum procedens ex Divino Bono Divini Amoris Ipsius, et per "bibere" illum intelligatur recipere id, appropriare sibi, et sic conjungi Domino.

[3] Etiam nutritio spiritualis est ex bono et vero quae procedunt a Domino, sicut est nutritio omnis corporis ex cibo et potu: inde etiam est correspondentia illorum, quae talis est, ut ubi in Verbo nominatur aliquid cibi et quod inservit pro cibo, intelligatur bonum; et ubi nominatur aliquid potus et quod inservit pro potu, intelligatur verum. Ex his constare potest quod per "sanguinem", quem filii Israelis ex pecude Paschali jussi sunt dare super duos postes et super superliminare domuum illorum, intelligatur Divinum Verum procedens a Domino; hoc etiam receptum fide et vita tutatur hominem contra mala quae exsurgunt ex inferno; nam Dominus in Divino Suo Vero est apud hominem, est enim Ipsius Domini apud illum, immo Ipse apud illum. Quis non, qui ex sana ratione cogitat, videre potest, quod Dominus non sit in sanguine suo apud aliquem, sed in Divino suo, quod est Bonum amoris et Bonum fidei, quod recipitur ab homine? (Quid autem singula ibi significant, nempe quid "duo postes" et "superliminare", quid "perditor" et "percussor" et quid "Aegyptus", et quid plura in illo capite, videatur in Arcanis Caelestibus, ubi illa explicata sunt.)

[4] Ex his nunc absque ulteriore explicatione constat quid significatur per Domini verba cum instituit Sanctam Cenam:

"Edentibus illis Jesus accepit panem, et benedixit, fregit et dedit discipulis, et dixit, Accipite, comedite, hoc est Corpus meum: et accepit poculum, et gratiis actis dedit eis, dicens, Bibite ex eo omnes, hoc enim est Sanguis meus Novi Foederis qui pro multis effunditur.... . Dico vobis quod non bibiturus sim a nunc ex hoc genimine vitis usque ad diem illum quando hoc bibero vobiscum [novum] in regno".... "Dei" (Matthaeus 26:26-29; Marcus 14:22-25; Luca 22:15-20):

quia per "vinum" intelligitur Divinum Verum nutriens spiritualem vitam, ideo Dominus illis dicit, "Dico vobis quod non bibiturus sim a nunc ex hoc genimine vitis usque ad diem illum quando hoc bibero vobiscum novum in regno Dei"; inde patet quod spirituale sit quod intelligitur, dicit enim quod "Ipse bibiturus sit cum illis", et quod "in regno Dei" seu in caelo; et quod etiam "esurus" cum illis de pecude Paschali ibi (Luca 22:16).

[5] Ex illis quae supra dicta sunt, etiam constat quid significatur per haec Domini verba,

"Panis quem Ego dabo Caro mea est. .... .Amen, amen dico Vobis, Nisi comederitis Carnem Filii hominis, et biberitis Ipsius Sanguinem, non habebitis vitam in Vobis: qui comedit meam Carnem, et bibit meum Sanguinem, habet vitam aeternam, et Ego resuscitabo illum extremo die; nam Caro mea est vere cibus, et Sanguis meus est vere potus: qui comedit meam Carnem et bibit meum Sanguinem, in Me manet et Ego in illo. .... .Hic Panis est qui e caelo descendit" (Johannes 6:50-58);

quod "Caro" Domini sit Divinum Bonum et "Sanguis" Divinum Verum, utrumque ab Ipso, constare potest ex eo, quod illa sint quae nutriunt animam; inde dicitur, "Caro mea est vere cibus et Sanguis meus est vere potus"; et quia homo per Divinum Bonum et Verum conjungitur Domino, ideo etiam dicitur, "Qui comedit Carnem meam et bibit Sanguinem meum, habebit vitam aeternam", et quoque, "in Me manet et Ego in illo." Quod Dominus ita locutus sit, nempe quod dixerit "Carnem" suam et "Sanguinem" suum, et non Divinum Bonum suum ac Divinum Verum suum, est ut sensus litterae Verbi esset ex talibus quae correspondent spiritualibus in quibus sunt angeli; inde conjunctio hominum ecclesiae per Verbum cum illis, quae alioqui non foret (videatur Doctrina Novae Hierosolymae, n. 252, 258-262; et in opere De Caelo et Inferno 303-310).

[6] Quoniam "sanguis" significat Divinum Verum procedens a Domino, et per receptionem ejus ab homine fit conjunctio cum Domino, ideo sanguis vocatur "Sanguis foederis", "foedus" enim significat conjunctionem. Sanguis vocatur "Sanguis foederis" a Domino cum instituit Sanctam Cenam; dixit enim,

"Bibite ex eo omnes, hoc enim est Sanguis meus Novi Foederis" seu "Testamenti " (Matth. 26 [27,] 28; Marcus 14:24; Luc. 22:20 ¹ ).

Vocatur etiam "Sanguis foederis" apud Mosen, ubi haec:

"Venit Moses" ex Monte sinai, "et renuntiavit populo omnia verba Jehovae, et omnia judicia:.... et scripsit Moses omnia verba Jehovae, et surrexit mane in matutino, et aedificavit altare sub monte, .... et misit pueros filiorum Israelis, et obtulerunt holocausta et sacrificaverunt sacrificia pacifica Jehovae juvencos; et accepit Moses dimidium sanguinis et posuit in crateribus, et dimidium sanguinis sparsit super altare, et accepit Librum Foederis, et legit in auribus populi; et dixerunt, Omnia quae locutus Jehovah faciemus et audiemus; et accepit [Moses] sanguinem et sparsit super populum, et dixit, Ecce Sanguis Foederis quod pepigit Jehovah cum vobis super omnia verba haec. .... .Et viderunt Deum Israelis, et sub pedibus Ipsius sicut opus lapidis sapphiri, et sicut substantia caeli ² quoad munditiem" (Exodus 24:3-11);

quod "sanguis" hic significet Divinum Verum procedens a Domino, ac receptum ab homine, et inde conjunctionem, patet, nam dimidium ejus spargebatur super altare, et dimidium super populum; per "altare" enim significabatur omnis cultus qui ex bono amoris, et per "populum" illi qui faciunt cultum ac recipiunt bonum amoris per vera; omnis enim receptio Divini boni fit per vera facta vitae, et conjunctio inde est per bonum in illis veris. Quod per bonum in illis veris seu per vera facta vitae sit conjunctio, et quod sanguis fuerit repraesentativum ejus, constat evidenter ex verbis ibi; factum enim hoc est quando Moses descendit e monte Sinai, unde promulgata fuit Lex, et quoque statuta et judicia quae observaturi, ac dicitur quod "Moses scripserit omnia verba illa Jehovae", et "legerit in auribus populi", qui dixerunt, "Omnia quae dixit Jehovah faciemus et audiemus"; quae bis dixerunt (videatur ibi versu 3 et 7);

[7] verba seu vera per facere fiunt vitae: et quia scripsit Moses verba illa, vocavit illa "Librum Foederis", per quod significatur quod per illa sit conjunctio. Per Legem a Jehovah promulgatam e Monte Sinai, et per statuta et judicia quae etiam tunc mandata fuerunt, significatur omne Divinum Verum, seu Divinum Verum in toto complexu; inde est quod haec vocentur "Liber Foederis", et Arca in qua ille Liber erat, "Arca Foederis"; "foedus" significat conjunctionem. Quia Divinum Verum, per quod conjunctio, procedit a Domino, ideo etiam Dominus illis visus est sub pedibus sicut opus lapidis sapphiri; quod visus sic "sub pedibus" significat quod Divinum Verum tale sit in ultimis; Divinum Verum in ultimis est Divinum Verum in sensu litterae Verbi: "opus lapidis sapphiri" significat translucentiam ejus a Divino Vero in sensu interno seu spirituali; "Deus Israelis" est Dominus.

(Quod "lapis sapphiri" significet translucentiam a veris internis, videatur n. 9407; et quod "Deus Israelis" sit Dominus quoad Divinum Humanum, videatur supra, n. 328 [f] .) Inde nunc patet quod per Divinum Verum factum sit foedus seu conjunctio, et quod sanguis sparsus super altare et dimidium ejus super populum fuerit repraesentativum ejus, quoniam "sanguis" significat Divinum Verum procedens a Domino, et receptum ab homine, ut supra dictum est.

(Quod "foedus" significet conjunctionem, videatur n. 665, 666, 1023, 1038, 1864, 1996, 2003, 2021, 6804, 8767, 8778, 9396, 10632. Quod Lex in stricto sensu significet decem praecepta Decalogi, et in lato sensu totum Verbum, ita omne Divinum Verum, n. 2606, 3382, 6752, ³ 7463, 9417:

quod inde Mons Sinai" significet caelum ubi Dominus ex quo Divinum Verum, seu ex quo Lex in sensu stricto et in sensu lato, n. 8399, 8753, 8793, 8805, 9420: et quod altare fuerit principale repraesentativum Domini et cultus ipsius ex bono amoris, n. 921, 2777, 2811, 4489, 4541, 8935, 8940, 9388, 9389, 9714, 9963, 9964, 10123, 10151, 10242, 10245, 10642.)

[8] Quoniam "sanguis" significat Divinum Verum procedens a Domino ac receptum ab homine, unde conjunctio, ideo omnia quae repraesentativa essent Divinorum procedentium a Domino, quae vocantur caelestia et spiritualia, inaugurabantur per oleum et per sanguinem, et tunc dicta sunt sancta; quod inaugurarentur per oleum et per sanguinem ut repraesentarent, erat causa, quia per "oleum" significabatur Divinum Bonum Divini Amoris, et per "sanguinem" Divinum Verum inde procedens, verum enim procedit ex bono. Quod per oleum inaugurationes et sanctificationes factae fuerint, videbitur in sequentibus in suo articulo; hic solum memoranda sunt quae per sanguinem:-

Ut cum ⁴ sanctificarentur Aharon et filii ejus, quod spargeretur sanguis super cornua altaris, et circumcirca altare; et super Aharonem et filios ejus, superque vestes eorum (Exodus 29:12, 16, 20, 21; Leviticus 8:24);

Quod spargeretur sanguis septem vicibus ante velum quod super arca, et super cornua altaris suffitus (Leviticus 4:6, 7, 17, 18);

Quod antequam intraret Aharon intra velum ad propitiatorium, sacrificaret et suffiret, et sanguinem digito spargeret ad propitiatorium septies versus orientem (Leviticus 16:12-15);

Quod sanguis holocausti et sacrificii spargeretur super altare, circum altare, et ad fundamentum altaris (Leviticus 1:5, 11, 15; 3:2, 8, 13; 4:25, 30, 34; 5:9; 8:15, 24; 17:6: Num. 18 ⁵ 17: Deuteronomius 12:27);

Quod sanguis spargeretur super cornua altaris, et sic altare expiaretur (Exodus 30:10; Leviticus 16:18, 19).

Quod sanguis ex holocaustis et sacrificiis super altare, circum altare aut ad fundamentum ejus, sparsus et effusus fuerit, erat quia altare cum holocaustis et sacrificiis super eo repraesentavit et inde significavit omnem cultum ex bono amoris et inde veris; et quia vera procedunt ex bono, ideo sanguis circum altare sparsus et effusus est, circum enim significat procedens.

[9] (Sed illa melius constare possunt ex iis quae de Holocaustis et Sacrificiis in Arcanis Caelestibus ostensa sunt, ut ex sequentibus:Quod holocausta et sacrificia significaverint omnia cultus ex bono amoris et inde veris, n. 923, 6905, 8680, 8936, 10042. Quod ideo holocausta et sacrificia dicta fuerint "panis", n. 2165; ex causa quia panis significat omne quod nutrit spiritualem vitam, n. 2165, 3478, 4976, 5147, 5915, 6118, 8410, 8418, 9323, 10686. Quod holocausta et sacrificia significaverint Divina caelestia et spiritualia, quae sunt interna ecclesiae, ex quibus omnia cultus, n. 2180, 2805, 2807, 2830, 3519: cum variatione secundum varia cultus, n. 2805, 6905, 8936:

quod ideo plura genera holocaustorum et sacrificiorum fuerint, et in illis varii processus, et quoque variae bestiae ex quibus, n. 2830, ⁶ 9391, 9990. Quod varia quae in specie significaverunt, sciri possint ex singulis processus evolutis per sensum internum, n. 10042. Quod in ritualibus et processualibus sacrificiorum contineantur arcana caeli, n. 10057; quod in genere contineantur arcana glorificationis Humani Domini, et in sensu respectivo arcana regenerationis hominis ac purificationis ejus a malis et falsis, n. 9990, 10022, 10042, 10053, 10057. Quid significabatur per "minchas", quae erant panes et placentae, quae etiam sacrificabantur, n. 10079. Quid per "libamen" quod erat vinum, n. 4581, 10137.)

[10] Ex his intellectis sciri potest, quod per "sanguinem sacrificii" etiam alibi in Verbo significetur Divinum Verum:

Ut apud Ezechielem,

"Dic avi omnis alae et bestiae agri, Congregamini et venite, congregate vos a circuitu super sacrificium meum quod sacrifico vobis, sacrificium magnum super montibus Israelis, ut comedatis carnem et bibatis sanguinem; carnem fortium comedetis, et sanguinem principum terrae bibetis, .... et comedetis pinguedinem ad saturitatem, et bibetis sanguinem usque ad ebrietatem, de sacrificio meo quod sacrifico vobis: et satiabimini super mensa mea equo, curru, .... omni viro belli:.... sic dabo gloriam meam inter gentes" (39:17-21);

agitur ibi de restauratione ecclesiae; et per "Israelem" et "Jacobum" intelliguntur omnes qui ab ecclesia, de quibus ideo haec dicuntur: per "sacrificium magnum super montibus Israelis", significantur omnia cultus eorum; per "carnem" et per "adipem" significatur bonum amoris, et per "sanguinem" verum ex illo bono, ex quibus cultus; abundantia utriusque describitur per quod "comederent carnem et pinguedinem ad saturitatem", et quod "biberent sanguinem usque ad ebrietatem", et hoc "ex sacrificio": quare etiam dicitur, quod "satiarentur super mensa mea equo, curru, et omni viro belli", per "equum" enim significatur intellectus veri, per "currum" doctrina, et per "virum belli" verum pugnans contra falsum et destruens illud. Quis non videre potest quod per "sanguinem" hic non intelligatur sanguis? ut quod "sanguinem principum terrae biberent", et quod "sanguinem biberent usque ad ebrietatem ex sacrificio." "Principes terrae" significant principalia vera ecclesiae; inde eorum "sanguis" significat nutritionem spiritualem ex illis veris. Quia talia significantur, ideo in eo capite etiam ultimo dicitur de Israele, per quem significatur ecclesia,

"Tunc non abscondam amplius facies meas ab iis, quia effundam spiritum meum supra Israelem" ([Ezech. 39] vers. 29).

Quod dicatur "Dic avi omnis alae et bestiae agri", est quia per "avem omnis alae" significatur spirituale verum in omni complexu, et per "bestiam agri" affectio boni. (Quod per "aves" in Verbo significentur spiritualia, videatur n. 745, 776, 866, 988, ⁷ 991, 3219, 5149, 7441: similiter per "alas", n. 8764, 9514; quod per "bestias" significentur affectiones, et per "bestias agri" affectiones boni, n. 2180, 3218, 3519, 5198, 9090, 9280, 10609; et quod inde at aves et bestiae in sacrificiis adhibitae fuerint, n. 1823, 3519, 7523, 9280.)

[11] Ad confirmationem quod "bestia agri" et "avis" talia significent, velim hic modo unum locum ex Verbo adducere,

"Feriam illis foedus in die illo cum bestia agri, et cum ave caelorum, et reptili terrae; et arcum et gladium et bellum frangam de terra, .... et desponsabo te Mihi in aeternum, et desponsabo te Mihi in justitia et in judicio, et in misericordia et in miserationibus, et desponsabo te Mihi in veritate" (Hoschea 2:18, 19, 20);

per "ferire foedus cum bestia agri et cum ave caelorum" significatur cum affectionibus boni et cum veris spiritualibus; cum his enim conjungitur Dominus homini, est enim Dominus in iis apud illum; quare dicitur "cum illis foedus" ("foedus" est conjunctio).

Quod "bestiae" significent affectiones boni, et "aves" spiritualia, in sequentibus in suis articulis plene ostendetur.

[12] Quoniam "adeps" in sacrificiis significabat Divinum Bonum et "sanguis" Divinum Verum, utrumque a Domino, ac utrumque receptum ab homine faciebat conjunctionem, ideo prohibitum fuit posteris Jacobi, seu Judaeis et Israelitis, comedere ullum adipem et ullum sanguinem (Videatur Leviticus 3:17; 7:23-27; 17:11-14; Deuteronomius 12:17, 23-25; 15:23): causa erat, quia gens illa non in aliquo bono amoris, nec in aliquo vero boni fuit, sed in falsis mali; et "adipem et sanguinem comedere" apud illos significaret commixtionem veri ex bono cum falso ex malo, quod est profanatio; inde quoque constare potest quod per "sanguinem" significetur Divinum Verum.

(Quod "adeps" seu "pinguedo" in Verbo significet bonum amoris, videatur n. 353, 5943, 6409, 10033; et quod Judaei et Israelitae solum in externis et non in internis fuerint, et inde non in veris et bonis spiritualibus, sed in falsis mali, et quod omnia cultus eorum fuerint externa separata ab internis, et quod usque per externa repraesentare potuerint interna cultus, videatur in Doctrina Novae Hierosolymae, n. 248.)

[13] Quoniam "sanguis" in sacrificiis significabat Divinum Verum, ideo etiam

Vetitum illis fuit sacrificare super fermentato sanguinem sacrificii (Exodus 23:18; 34:25);

per "fermentum" enim significatur falsum, et per "fermentatum" verum falsificatum (videatur n. 2342, 7906, 8051, 9992).

[14] Causa quod "Caro Domini" significet Divinum Bonum Divini Amoris, et quod "Sanguis Ipsius" significet Divinum Verum procedens ex illo Bono, est quia duo sunt quae procedunt ex Divino Humano Domini, nempe Divinum Bonum et Divinum Verum; hoc inde est Sanguis Ipsius et illud est Caro Ipsius. Id quod procedit est Divinum Caeleste et Divinum Spirituale, quae faciunt caelos in communi et in particulari. (Sed ⁸ hoc melius constare potest ex illis, quae in opere De Caelo et Inferno in sequentibus articulis ostensa sunt: nempe, Quod Divinum Domini faciat Caelum, n. 7-12: quod Divinum Domini in Caelo sit Amor in Ipsum et Charitas erga Proximum, n. 13-19: quod inde totum Caelum in toto et in parte referat unum Hominem, n. 59-77: quod hoc sit ex Divino Humano Domini, n. 78-87: et porro ex illis quae De Sole in Caelo, et De Luce et Calore inde; et Quod Calor sit Divinum Bonum, et Lux Divinum Verum, utrumque procedens a Domino, n. 116-140.) Ex illis omnibus aliquatenus comprehendi potest unde est quod Divinum procedens intelligatur per "carnem et sanguinem", nempe Divinum Bonum per "carnem", et Divinum Verum per "sanguinem."

[15] Sunt etiam duo apud hominem quae faciunt ejus vitam spiritualem, nempe bonum amoris et verum fidei. Voluntas est receptaculum boni amoris apud eum, et intellectus est receptaculum veri fidei apud eum. Omnia quae mentis sunt, hoc est, quae voluntatis et intellectus, correspondentiam habent cum omnibus quae corporis; quapropter moventur haec ad nutum illius. Correspondentia voluntatis est in genere cum carne, et correspondentia intellectus est cum sanguine. Inde est quod proprium voluntarium hominis in Verbo intelligatur per "carnem", et proprium intellectuale per "sanguinem": ut apud Matthaeum,

Jesus dixit Simoni, "Beatus, quia caro et sanguis non revelavit tibi" (16:17).

Haec allata sunt ut sciatur quod in Verbo voluntaria et intellectualia, ita spiritualia, intelligantur per "carnem" et "sanguinem" ubi de homine, et quod Divina ubi de Domino. Sed haec sint pro illis quorum mens potest elevari supra naturales ideas et videre causas.

[16] Hoc etiam est quod significatur per "sanguinem et aquam" quae exivit ex pectore Domini, de quo ita apud Johannem,

"Quidam ex militibus.... latus Ipsius fodit, et statim exivit sanguis et aqua: et qui vidit testatur, et firmum est testimonium ejus; ille scit se vera dicere ut et vos credatis" (19:34, 35):

haec facta sunt ut significarent conjunctionem Domini cum humano genere per Divinum Verum procedens ex Divino Bono Amoris Ipsius; "pectus" significat Divinum Amorem; "sanguis et aqua" significant Divinum Verum procedens, "sanguis" Divinum Verum quod pro spirituali homine, et "aqua" Divinum Verum quod pro naturali: omnia enim quae de Passione Domini in Verbo memorantur, etiam significant (videatur supra, n. 83, 195 [c]); et quia illa significant Amorem Ipsius, et salvationem hominis per Divinum Verum procedens ab Ipso, ideo etiam Evangelista dicit, "Qui vidit testatur, et firmum est testimonium ejus; ille scit se vera dicere ut et vos credatis."

[17] Ad illa quae nunc adducta sunt, velim adjicere sequentia e Verbo:

Apud Sachariam,

"Exulta valde, filia Zionis; clange, filia Hierosolymae; ecce Rex tuus venit, .... et loquetur pacem gentibus; et dominari Ipsius a mari usque ad mare, et a flumine usque ad fines terrae: etiam te, per sanguinem foederis tui emittam vinctos tuos e fovea in qua non aqua" (9:9-11):

haec de Domino, et de instauratione ecclesiae apud gentes ab Ipso; per "sanguinem foederis" hic intelligitur Divinum Verum per quod conjunctio Domini cum illis qui ab ecclesia Ipsius erunt (ut supra) ; quare etiam dicitur, "Emittam vinctos tuos e fovea in qua non aqua", et per illos significantur gentes quae in falsis ex ignorantia sunt; "fovea in qua non aqua" significat ubi non verum, et "emittere illos" inde significat liberare ex illis; quod per "aquam" significetur verum ecclesiae, videatur supra (n. 71); et quod per "vinctos in fovea" significentur qui in falsis ex ignorantia, et tamen in desiderio sciendi vera, in Arcanis Caelestibus (n. 4728, 4744, 5038, 6854, 7950).

[18] Apud Davidem,

Deus "animas egenorum servabit, a dolo et violentia redimet animam eorum, et pretiosus erit sanguis illorum in oculis Ipsius; et vivet, et dabit illi de auro Schebae, et orabit pro illo jugiter, omni die benedicet illi, ...in capite montium agitabitur fructus ejus" (Psalmuss 72:13-16):

agitur hic de "egenis", per quos significantur qui desiderant vera ex affectione spirituali; de his dicitur quod "a dolo et violentia redimet animam eorum", per quod significatur liberatio a malis et falsis quae destruunt bona amoris et vera fidei: receptio Divini Veri ab illis, quod accepta et grata, significatur per quod "pretiosus erit sanguis illorum in oculis Ipsius"; "ibi est Divinum Verum receptum: reformatio eorum describitur per quod "vivet et dabit illi de auro Schebae, et orabit pro illo jugiter, omni die benedicet illi"; "aurum Schebae" est bonum charitatis; "orare pro illis jugiter" significat quod continue detinebuntur a falsis et tenebuntur in veris, et "benedicet illi" significat quod continue erunt in bono charitatis et fidei: quare etiam dicitur, "in capite montium agitabitur fructus ejus"; "caput montium" significat caelum unde a Domino illis bonum amoris, quod est "fructus."

[19] Apud Mosen,

"Non recedet sceptrum de Jehudah, nec legislator ab inter pedes ejus, usque dum venit Schiloh;.... qui ligabit ad vitem asininum pullum suum, et ad vitem nobilem filium asinae suae, dum laverit in vino indumentum suum, et in sanguine uvarum velamen suum" (Genesis 49:10, 11):

agitur in eo prophetico de Domino, de quo dicitur, "Ligabit ad vitem asininum pullum suum, et ad vitem nobilem filium asinae suae", et quod "lavabit in vino indumentum suum, et in sanguine uvarum velamen suum", et per "vitem" significatur ecclesia, ac per "vinum" et "sanguinem uvarum" significatur Divinum Verum. (Quid per reliqua, videatur in explicatione super illa verba in Arcanis Caelestibus.)

Simile per "sanguinem uvae" intelligitur in Deuteronomio (32:14),

ubi agitur de Ecclesia Antiqua reformata per Divinum Verum.

[20] Ex his quae in hoc articulo et in praecedente ostensa sunt, constare potest illis qui agnoscunt spiritualem sensum Verbi quod per "Redemisti Deo nos in sanguine tuo" intelligatur conjunctio cum Divino per agnitionem Domini et per receptionem Divini Veri ab Ipso: et quod simile per "sanguinem" intelligatur in Libro hoc prophetico in capite 12, ubi dicitur,

Quod Michael et angeli ejus vicerint draconem per sanguinem Agni et per verbum testimonii ⁹ illorum (vers. 11);

"sanguis Agni" et "verbum testimonii" dicitur, quia "sanguis Agni" significat receptionem Divini Veri a Domino, et "verbum testimonii" agnitionem Divini Humani Ipsius.

[21] Quod "sanguis significet Divinum verum, adhuc constare potest ex sensu opposito ejus, in quo "sanguis" significat violentiam Divino Vero illatam per falsa mali, et per illa destructionem ejus: et quia opposita etiam manifestant quid significatur in sensu genuino, ideo velim aliqua loca adducere in quibus "sanguis" et "sanguines" id significant. Sciendum est quod pleraque in Verbo etiam oppositum sensum habeant, et quod ex illo sensu sciri possit quid significatur in sensu genuino. Sint itaque haec pro illustratione:

In Apocalypsi,

"Secundus Angelus effudit phialam suam in mare, et factum est quasi sanguis mortui; et omne animal vivens in mari mortuum est. Et tertius angelus effudit phialam suam in flumina et in fontes aquarum, et factae sunt sanguis" (16:3, 4);

et alibi,

Duo testes "potestatem habent super aquas, convertendi eas in sanguinem" (Apocalypsis 11:6);

apud Esaiam,

"Aquae Nimrim desolationes erunt, .... et aquae Dimonis plenae sunt sanguine" (15:6, 9);

apud Davidem,

"Misit tenebras et obtenebravit, .... vertit aquas eorum in sanguinem, et occidit piscem eorum" (Psalm. 105:28, 29 ¹⁰ ):

ex his locis ex opposito apparet quid significat "sanguis"; "sanguis" enim in genuino sensu significat Divinum Verum, et apud recipientes verum ex bono; inde in opposito sensu significat violentiam illatam Divino Vero, ac apud illos qui id faciunt falsum ex malo. Hoc oppositum apparet ex eo, quod dicantur "aquae" maris, fluminum et fontium "versae in sanguinem"; per "aquas" enim significantur vera, quare per "sanguinem" ibi falsa, quae destruunt vera: per "animal vivens in mari" et per "piscem" significantur vera scientifica; ita per illa ex sanguine mortua et occisa significantur illa vera etiam destructa. (Quod per aquas" significentur vera, videatur supra, n. 71; et quod per "pisces" vera scientifica quae naturalis hominis, in Arcanis Caelestibus, n. 40, 991.)

[22] Porro in Apocalypsi,

"Aspexi cum aperuisset sigillum sextum, et ecce terrae motus magnus factus est, et sol factus est niger ut saccus, et luna tota facta est [sicut] sanguis" (6:12);

apud Apocalypsi,

"Dabo prodigia in caelis et in terra, sanguinem, et ignem, et columnas fumi; sol vertetur in caliginem, et luna in sanguinem, antequam venit dies Jehovae magnus" (3:3, 4 [B.A. 2:30, 31]):

etiam hic ex opposito cognoscitur quod "sanguis" significet violentiam illatam Divino Vero; per "solem" enim in Verbo significatur Divinum Caeleste, quod est Divinum Bonum, et per "lunam" significatur Divinum Spirituale, quod est Divinum Verum; ideo dicitur quod "luna vertetur in sanguinem."

(Quod "luna" id significet, videatur in opere De Caelo et Inferno 118, 119.)

[23] Apud Esaiam,

"Qui ambulat in justitiis, et loquitur rectitudines, .... obturat aurem suam ne audiat sanguines, et occludit oculos suos ne videant malum" (33:15);

quod "obturare aurem ne audiat sanguines" sit ne audiat falsa ex malo, patet.

Apud Davidem,

"Perdes loquentes mendacium, virum sanguinum et doli abominatur Jehovah" (Psalmuss 5:7 [B.A. 6]);

"vir sanguinum et doli" pro illis qui in falsis ex malo sunt; quare dicitur, "Perdes loquentes mendacia"; "mendacia" in Verbo significant falsa.

Apud Esaiam,

"Fiet relictus in Zione et residuus in Hierosolyma sanctus dicetur Ipsi, omnis scriptus ad vitam in Hierosolyma; cum laverit Dominus excrementum filiarum Zionis, et sanguines Hierosolymae abluerit e medio ejus per spiritum judicii et per spiritum expurgationis" ( ¹¹ 4:3,4.

[24] Apud Ezechielem,

"In die quo nata es, praeterivi praeter te, et vidi te conculcatam in sanguinibus tuis; et dixi tibi, In sanguinibus tuis vive; et dixi tibi, In sanguinibus tuis vive. .... .Lavite...et ablui sanguines a super te et unxi te oleo" (16:5, 6, 9, 22, 36, 38);

agitur etiam hic de Hierosolyma, per quam significatur ecclesia quoad doctrinam veri; primum hic de falsis mali in quibus fuit antequam reformata, et dein de ejus reformatione; falsa mali significantur per quod visa sit "conculcata in sanguinibus"; et reformatio ejus per quod "laverit et abluerit sanguines, et unxerit oleo"; "lavare" significat purificare per vera, "abluere sanguines" significat removere falsa mali, et "ungere oleo" significat donare bono amoris.

[25] In Threnis,

"Ob peccata prophetarum" Hierosolymae, "iniquitates sacerdotum ejus, effundentium in medio ejus sanguinem justorum; errarunt caeci in plateis, polluti sunt sanguine; ea quae non possunt tangunt vestimentis suis" (4:13, 14]);

"terrae motus" significat perversionem ecclesiae per falsificationem veri; et "vestis polluta sanguinibus" significat falsificationem sensus litterae Verbi.

[26] Apud Jeremiam,

"Malitias docuisti vias tuas, etiam in alis [tuis] inventi sunt sanguis animarum innocentium, non in perfossione inveni eos, sed in omnibus illis" (2:33, 34);

simile hic significatur per "sanguinem inventum in alis" quod supra per "quae non possunt tangunt vestimentis suis" ("alae" sunt vestimenta); quod "non in perfossione invenerit eos, sed in omnibus illis", significat quod ipsa vera non ausi fuerint destruere, sed quod vera sensus litterae falsificaverint ("alae" significant illa vera).

[27] Apud Esaiam,

"Manus vestrae sanguinibus plenae sunt" (1:15):

apud eundem,

"Manus vestrae pollutae sunt sanguine, et digiti vestri iniquitate; labia vestra locuta sunt mendacia, et lingua vestra perversitatem meditata est;.... pedes eorum ad malum currunt, et festinant ad effundendum sanguinem innocentem; cogitationes eorum cogitationes iniquitatis" (59:3, 7):

"manus pollutae sanguine et digiti iniquitate", significat quod in omnibus eorum sit falsum et malum falsi; "manus" et "digiti" significant potentiam, et inde omnia apud illos quae possunt: quia haec significantur, ideo etiam dicitur, "Labia vestra locuta sunt mendacia, et lingua vestra perversitatem meditata est"; "mendacia" sunt falsa, et "perversitas" est malum falsi: quod "pedes eorum festinent ad effundendum sanguinem innocentem", significat ad destruendum bonum amoris et charitatis; hoc significatur per "effundere sanguinem innocentem"; bonum innocentiae est ex quo omne bonum et verum caeli et ecclesiae (videatur in opere De Caelo et Inferno 276-283). Ex his constare potest quid in communi sensu per "sanguines" in plurali significatur, quod nempe violentia illata tam veris quam bonis Verbi et ecclesiae.

Quoniam per "effundere sanguinem innocentem" significatur destruere bonum amoris et charitatis, ideo omnibus modis praecautum fuit ne sanguis innocens effunderetur, et si effunderetur

Quod terra expiaretur (Deuteronomius 19:10, 13; 21:1-9);

"terra" enim significat ecclesiam.

[28] Apud Esaiam,

"Jehovah exiens e loco suo ad visitandum iniquitatem.... terrae; tunc revelabit terra sanguines suos, et non celabit amplius occisos suos" (26:21);

per "sanguines" quos terra revelabit significantur omnia falsa et mala quae destruxerunt vera et bona ecclesiae; "terra" est ecclesia ubi illa: per "occisos" significantur qui per illa perierunt.

(Quod "occisi" significent illos qui per falsa et mala perierunt, videatur supra, n. 315.) In Apocalypsi

In Babylonia "sanguis prophetarum et sanctorum inventus est et omnium qui occisi sunt super terra ( ¹² 18:24);

"sanguis prophetarum et sanctorum" pro exstinctis veris et bonis, et "occisi" pro illis qui per falsa et mala perierunt (ut mox supra).

[29] Simile intelligitur per

Sanguinem prophetarum "qui effusus super terram, a sanguine Abelis justi usque ad sanguinem Sachariae filii Barachiae, quem occiderunt inter Templum et Altare" (Matthaeus 23:30, 34, 35; Luca 11:50, 51);

in sensu spirituali per "Abelem" intelliguntur illi qui in bono charitatis sunt, et abstracte a persona ipsum illud bonum; et per "Cainum" illi qui solam fidem faciunt unicum salutis medium, et bonum charitatis nihili, et inde id rejiciunt et occidunt; et per "Sachariam" intelliguntur illi qui in veris doctrinae sunt, et abstracte a persona ipsum verum doctrinae: inde per utriusque "sanguinem" significatur exstinctio omnis boni et veri: per quod "occiderint illum inter Templum et Altare" significatur in Sensu spirituali omnimoda rejectio Domini, nam "Templum" significat Dominum quoad Divinum Verum, et "Altare" Ipsum quoad Divinum Bonum, et [per] "inter illa" significatur utrumque simul. (Quod Abel in sensu repraesentativo sit bonum charitatis, videatur n. 342, ¹³ 3541179, 3325; et quod Cain sit fides sola separata a charitate, n. 340, ¹⁴ 347, 1179, ¹⁵ 3325.

Quod "propheta" significet doctrinam veri, n. 2534, 7269.

Quod "Templum" significet Dominum quoad Divinum Verum, ac "Altare" Ipsum quoad Divinum Bonum, et in sensu respectivo regnum Domini et ecclesiam quoad illa, n. 2777, 3720, 9714, 10642. Quod inter utrumque significet ubi conjugium Divini Veri ac Divini Boni est, n. 10001, 10025.)

[30] In Verbo pluries legitur de condemnatis ad mortem, quod sanguines illorum super illis essent; et per id in spirituali sensu intelligitur quod damnatio esset super illis propter falsa et mala per quae destruxerunt vera et bona ecclesiae; nam per "sanguines" in genere significantur omnia falsa doctrinae, vitae et cultus, per quae mala quae destruunt ecclesiam: haec mala quoad partem recensentur apud Ezechielem (cap. 18:10-13); haec etiam significantur per "sanguines" apud Johannem,

"Quotquot Ipsum receperunt, dedit iis potestatem ut filii Dei essent, credentibus in nomen Ipsius, qui non ex sanguinibus, neque e voluntate carnis, neque e voluntate viri, sed ex Deo nati sunt" (1:12, 13);

per "nomen Domini" intelliguntur omnia vera et bona per quae colendus est; per "sanguines" intelliguntur omnia falsa et mala quae destruunt; per "voluntatem carnis" et per "voluntatem viri" significantur omnia mala amoris et falsa fidei, "caro" enim significat proprium hominis voluntarium ex quo omne malum, et "vir" significat proprium hominis intellectuale ex quo omne falsum, "voluntas" est ubi illa; "a Deo nasci" est regenerari per vera fidei et per vitam secundum illa.

Poznámky pod čarou:

5321. ‘Et vehi fecit eum in curru secundario’: quod significet significativum quod ab illo omnis doctrina boni et veri, constat ex significatione ‘currus’ quod sit doctrina boni et veri, de qua sequitur; inde 'vehi facere eum in curru' est significativum quod ab illo doctrina illa; haec se referunt ad illa quae prius a Pharaone dicta sunt, ‘Tu eris super domo mea, et super ore tuo osculabitur omnis populus meus, tantum solio magnus ero prae te’, vers. 40 Quod ab ipso doctrina boni et veri significetur, est quia per ‘Josephum’ repraesentatur Dominus quoad Divinum spirituale, n. 3971, 4669, ita quoad Divinum Verum ex Divino Humano Domini, n. 4723, 4727, a quo Divino Vero est caeleste spiritualis; quod omne doctrinae boni et veri sit inde, est quia Dominus est ipsa doctrina, nam omne doctrinae ab Ipso procedit, et omne doctrinae de Ipso agit; omne enim doctrinae agit de bono amoris et vero fidei; a Domino sunt illa, ¹ quare Dominus non solum est in illis sed etiam est utrumque; inde constat quod doctrina quae agit de bono et vero, agat de solo Domino, et quod procedat ² ex Divino Humano Ipsius;

[2] ex Ipso Divino nequaquam ³ aliquod doctrinae procedere potest nisi per Divinum Humanum, hoc est, per Verbum, quod in sensu supremo est Divinum Verum a Divino Humano Domini; quod procedit ⁴ ab Ipso Divino immediate, hoc ne quidem angeli in intimo caelo possunt capere; causa est quia id ⁵ est infinitum et sic transcendit omnem captum, etiam angelicum; at quod procedit ex Divino Humano Domini, hoc possunt capere, ⁶ nam agit de Deo ut de Divino Homine, de quo ex Humano aliqua idea formari potest, et idea quae ⁷ formata de Humano, acceptatur qualiscumque sit, modo ex bono innocentiae fluat et in bono charitatis sit; hoc est quod intelligitur per Domini verba apud Johannem, Deum nemo vidit unquam, Unigenitus Filius, Qui in sinu Patris est, ⁸ Ipse exposuit, 1:18:

apud eundem,

Neque vocem Patris audivistis unquam, neque speciem Ipsius vidistis, 5:37:

et apud Matthaeum,

⁹ Non Patrem quisquam cognoscit, nisi Filius, et cui voluerit Filius revelare, 11:27.

[3] Currus in Verbo plurimis in locis memorantur et vix aliquis scit quod per illos ibi significentur doctrinalia boni et veri, ut et scientifica quae sunt doctrinalium; causa est quia non aliquod spirituale intrat ideam sed solum naturale historicum cum nominatur ‘currus’, sicut etiam cum ‘equi qui ante currum’, cum tamen per ‘equos’ significantur in Verbo intellectualia, n. 2760-2762, 3217, et inde per ‘currum’ doctrinalia et eorum scientifica.

[4] Quod ‘currus’ sint Ecclesiae doctrinalia et quoque scientifica, constare mihi potuit ex curribus toties visis in altera vita; est quoque locus ad dextrum circa terram inferiorem ubi apparent currus et equi cum stabulis in ordine positis; ambulant ibi et confabulantur ¹⁰ qui in mundo eruditi fuerunt et pro fine eruditionis habuerunt vitam; talia apparent illis ex angelis in superioribus caelis, ¹¹ quibus cum sermo est de intellectualibus, deque doctrinalibus et scientificis, tunc spiritibus ¹² ibi apparent talia.

[5] Quod talia per currus et equos significentur, ¹³ admodum manifeste patet ex eo quod Elias apparuerit in caelum vectus curru ignis et equis ignis, et quod ¹⁴ ille ut et Elisha appellati sint ‘currus Israelis et equites ejus’, de quibus ita in libro 2 Regum, Ecce currus ignis et equi ignis intervenerunt inter illos, et ascendit Elias in turbine in caelum, et Elisha videns et clamans, Pater mi, pater mi, currus Israelis et equites ejus, 2:11, 12 et de Elisha in eodem libro, Cum Elisha aegrotabat morbo suo quo mortuus est, descendit ad eum Joash, rex Israelis, et flevit ante facies ejus, et dixit, Pater mi, pater mi, currus Israelis et equites ejus, 13:14;

causa quod illi sic appellati sint, est quia per utrumque, tam Eliam quam Elisham, repraesentatus est Dominus quoad Verbum, videatur Praef. ad Gen. 18, et n. 2762, 5247 fin. ; ipsum Verbum principaliter est doctrina boni et veri, nam inde est omne doctrinae; ex eadem ¹⁵ causa etiam erat quod circum Elisham visus sit puero, cujus oculos aperuit Jehovah, Mons plenus equis et curribus ignis, 2 Reg. 6:17 ^{16 17} :

[6] quod ‘currus’ sit doctrinale, et ‘equus’ ¹⁸ intellectuale, constat quoque ex aliis locis in Verbo, ut apud Ezechielem,

Satiabimini super mensa Mea equo et curru, forti et omni viro belli; sic dabo gloriam Meam gentibus, 39:20, [21]; Apoc. 19:18;

ibi agitur de Adventu Domini; quod ibi per ‘equum et currum’ non significetur equus et currus, cuivis patet, his enim ‘super mensa Domini non satiandi erunt’ sed talibus quae per equum et currum significantur, nempe intellectualibus et doctrinalibus boni et veri.

[7] Similia per equos et currus significantur in sequentibus his locis:

apud Davidem,

Currus Dei sunt binae myriades, milleni pacificorum, Dominus in illis, Sinai in sanctuario, Ps. 68:18 [KJV Ps. 68:17]:

apud eundem,

Jehovah operit Se luce quasi veste, extendit caelos sicut cortinam, contignans aquis triclinia Sua, ponit nubes currus Suos, ambulat super alis venti, Ps. 104:2, 3:

apud Esaiam,

Propheticum deserti maris: ... Sic dixit ad me Dominus, Constitue speculatorem qui spectet, nuntiet; vidit ergo currum, par equitum, ¹⁹ currum asini, currum cameli, et auscultavit auscultationem, magna auscultatio; clamavit enim leo super specula, Domine, ego stans jugiter interdiu, et super custodia mea ego constitutus omnibus noctibus; tum vero ecce currus viri, par equitum; ... et dixit, Cecidit, cecidit Babel, xxi [1, ] 6-9:

[8] apud eundem,

Tunc adducent omnes fratres vestros in omnibus gentibus munus Jehovae super equis, et super curru, et super redis cameratis, et super mulis, et super veredariis, ad montem sanctitatis Meae, Hierosolymam, 66:20:

apud eundem,

Ecce Jehovah in igne veniet, et sicut procella currus Ipsius, 66:15:

apud Habakkuk, Num fluviis succensuit Jehovah? num contra fluvios ira Tua? num contra mare excandescentia Tua? quod equitas super equis Tuis, currus Tui salus? 3:8:

apud Zachariam, Sustuli oculos meos et vidi, cum ecce quatuor currus, exeuntes ab inter duos montes, montes autem montes aeris; ad currum primum equi rufi, ad currum secundum equi nigri, ad currum tertium equi albi, et ad currum quartum equi grandinati, 6:1-3:

[9] et apud Jeremiam,

Intrabunt per portas civitatis hujus reges et principes, sedentes super throno Davidis, equitantes in curru et equis, ipsi et principes eorum, vir Jehudae, et habitatores Hierosolymae, et habitabitur civitas haec in saeculum, 17:25, 22:4;

‘civitas quae habitabitur in saeculum’ non est Hierosolyma sed Ecclesia Domini quae per ‘Hierosolymam’ significatur, n. 402, 2117, 3654; 'reges qui per portas civitatis illius intrabunt' non sunt reges sed Ecclesiae vera, n. 1672, 1728, 2015, 2069, 3009, 3670, 4575, 4581, 4966, 5044, 5068; ita ‘principes’ nec sunt principes sed primaria veri, n. 1482, 2089, 5044; ‘sedentes super throno Davidis’ sunt Divina Vera quae procedunt a Domino, n. 5313; ‘equitantes in curru et equis’ sunt inde intellectualia et doctrinalia. Currus etiam in historicis Verbi multoties ²⁰ memorantur, et quia historica Verbi omnia repraesentant, et voces significant, talia quae in regno Domini et in Ecclesia, ibi quoque ‘currus’ similia ²⁰ significant.

[10] ²¹ Quia pleraque in Verbo etiam oppositum sensum habent, ita quoque ‘currus’, et in illo sensu significant doctrinalia mali et falsi, ²² tum scientifica illa confirmantia; ut in his locis:

apud Esaiam,

Vae descendentibus in Aegyptum pro auxilio, et super equo innituntur, et confidunt super curru quod multus, et super equitibus quod validi sint valde, sed non respiciunt ad Sanctum Israelis, 31:1:

apud eundem,

Per manum servorum ²³ tuorum blasphemasti Dominum, et dixisti, Per multitudinem currus mei ego ascendi altitudinem montium, latera Libani, ubi exscindam proceritatem cedrorum ejus, electionem abietum ejus, 37:24;

ibi responsum propheticum ad verba elata Rabshakes ducis regis Asshuris:

apud Jeremiam,

Ecce aquae ascendentes a septentrione, quae fient in flumen inundans, et inundabunt terram et plenitudinem ejus, urbem et habitantes in illa; ... et ejulabit omnis habitator terrae a voce plausus equorum ungularum fortium ejus, a tumultu currus ejus, strepitu rotarum ejus, 47:2, 3:

[11] apud Ezechielem,

Prae abundantia equorum ejus obteget te pulvis eorum, prae voce equitis et rotae, et currus, commovebuntur muri tui, quando venerit in portas tuas, juxta introitus urbis perruptae; per ungulas equorum suorum conculcabit omnes plateas tuas, 26:10, 11:

apud Haggaeum, Evertam thronum regnorum, et perdam robur regnorum gentium, evertam etiam currum, et equitantes eo, et descendent equi et equites eorum, 2:22:

apud Zachariam, Exscindam currum ex Ephraimo, et equum ex Hierosolyma, exscindam arcum belli; contra loquetur pacem gentibus, 9:10 ²⁴ :

apud Jeremiam,

Aegyptus sicut flumen ascendit, et sicut flumina commoventur aquae ejus, dixit enim, Ascendam, obtegam terram, perdam urbem, et habitantes in illa; ascendite equi, insanite currus, 46:8, 9.

[12] Per ‘equos’ et ‘currus’ quibus Aegyptii persecuti filios Israelis, et cum quibus Pharaoh intravit mare Suph, ubi rotae curruum dimovebantur, et per plura de equis et curribus, quae maximam partem descriptionis illius faciunt, Exod. xiv, ²⁵ versibus 6, 7, 9, 17, 23, 25, 26; et 15:4, 19, significantur intellectualia, doctrinalia et scientifica falsi, et inde ratiocinia quae pervertunt et exstinguunt vera Ecclesiae; talium pernicies et mors ibi describitur.

Poznámky pod čarou: