2162. Quod ‘lavate pedes vestros’ significet quod indueret aliquid naturale, ut in statu illo in quo tunc fuit, melius perciperet, constare potest a significatione ‘pedum’ quod sint naturalia, tum similiter ex serie rerum; quod arcana hic lateant, aliquantum constare potest ex eo quod Abrahamus precatus tres viros, ut acciperent parum aquae et lavarent pedes, utque inniterentur sub arbore, cum tamen novit quod Dominus seu Jehovah esset; etiam ex eo quod talia alioquin non memorata fuissent.

[2] Quod ¹ ‘pedes’ significent naturalia, constare potest a repraesentativis in altera vita, et inde repraesentativis apud antiquissimos, ac ita in Verbo; caelestia et spiritualia repraesentantur per ‘caput’, et per quae capitis sunt; per ‘pectus’ et quae pectoris sunt, rationalia et quae rationalium sunt; per ‘pedes’ et quae pedum sunt, naturalia et quae naturalium ² ; inde est quod ‘planta et calcaneum pedis’ significet infima naturalia, de quibus videatur n. 259; et quod ‘calceus’ omnium infima quae sordent, de quo n. 1748.

[3] Similia significantur per illa quae ³ repraesentata sunt in somniis et visionibus apud Prophetas, Ut statua visa Nebuchadnezzari, cujus caput aurum bonum, pectus et brachia argentum, venter et femora aes, crura ferrum, pedes ex parte ferrum et ex parte argilla; Dan. 2:32, 33;

ubi ‘caput’ significat caelestia, quae intima, et ⁴ sunt aurum, ut ostensum n. 113, 1551, 1552; ‘pectus et brachia’, spiritualia seu rationalia, quae sunt argentum, ut ostensum n. 1551: ‘pedes’ autem inferiora quae sunt' naturalia, quorum vera significantur per ‘ferrum’, et bona per ‘argillam seu lutum’, quod ferrum sit verum ⁵ , videatur n. 425, 426, et quod lutum sit bonum ⁶ , n. 1300, utrumque hic naturale'; ita quoque sibi succedunt in regno Domini in caelis, inque Ecclesia quae est regnum Domini in terris, tum in unoquovis qui est ⁷ regnum Domini.

[4] Similiter se habet cum visione, quae Danieli, de qua haec, Sustuli oculos meos et vidi, ecce vir unus indutus linteis, e lumbi illius cincti auro Uphasi, et corpus sicut Tarshish, et facie illius sicut aspectus fulguris, ac oculi illius sicut lampades igni et brachia et pedes illius, sicut splendor aeris levigati, 10:5, 6;

per haec significantur in specie interiora Verbi quoad bona et vera ‘brachia et pedes’ sunt ejus exteriora, quae sunt sensus litterae, quia ibi naturalia, a naturalibus enim desumpta [sunt]: praeterea quid unum quodvis significat, nempe lumbi, corpus, facies ⁸ , oculi, et plura qua' apud hominem, constare potest a repraesentativis in altera vita, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, dicetur ubi de Maximo Homine, qui est caelum Domini, ac de repraesentativis inde in mundo spirituum.

[5] Quod legitur De Mose, Aharone, Nadab, Abihu, et septuaginta senioribus quod viderint Deum Israelis, sub Cujus pedibus erat quasi opus lapidis sapphiri, et quasi substantia caeli quoad puritatem, Exod. 24:9, 10,

significant ⁹ quod viderint modo externa Ecclesiae, repraesentata in naturalibus; tum etiam sensum litteralem Verbi, in quo etiam externa repraesentantur per naturalia, ut dictum; quae sunt ‘pedes’, sub quibus sicut opus lapidis sapphiri, et quasi substantia caeli; quod Dominus fuerit Qui illis visus, sed solum in illis inferioribus seu naturalibus constat, nam dicitur ‘Deus Israelis’, Quem omnia Ecclesiae repraesentabant, et omnia Verbi in sensu interno significabant; nam Dominus sistitur videndus secundum illa quae tunc significantur, sicut apud Johannem, sicut ¹⁰ vir super equo albo, ibi ¹¹ quod significaverit Verbum, claris verbis dicitur, Apoc. 19:11, 13.

[6] Animalia visa Ezechieli qua fuerunt cherubi, sunt descripti ¹² quoad caelestia et spiritualia, per facies et alas, ut et plura, at quoad naturalia ita, Pedes eorum, pes rectus, et planta pedum illorum, quasi planta pedis vituli, et micantes sicut splendor aeris levigati, Ezech. 1:7;

quod pedes dicantur ‘micuisse instar aeris levigati’, hoc est, naturalia, est quia ‘aes’ significat bonum naturale, de quo n. 425, 1551. Similiter quod apparuit Johanni, Ut Filius hominis, ... cujus oculi essent sicut flamma ignis, et pedes similes chalcolibano, Apoc. 1:14, 15; 2:18.

Quod ‘pedes’ significent naturalia, porro patet a sequentibus;

[7] apud Johannem, Vidit ¹³ angelum fortem descendentem e caelo, circumdatum nube, et iris circum caput, et facies illius sicut sol, et pedes illius sicut columnae ignis; habentem in manu sua libellum apertum, et ponentem pedem suum dextrum super mare, sinistrum super terram, Apoc. 10:1, 2;

per quem angelum similiter significatur Verbum: quale est in interno sensu, per ‘iridem circum caput, et per faciem sicut sol’; at sensus externus seu litterae, per ‘pedes’; ‘mare’ sunt naturalia vera, ‘terra’ naturalia bona; inde constat quid significat quod ‘posuerit pedem dextrum super mare, et sinistrum super terram’.

[8] Memoratur passim in Verbo ‘scabellum pedum’, sed ignoratur quid in sensu interno significat; ut apud Esaiam,

Dixit Jehovah, Caeli thronus Meus, et terra scabellum pedum Meorum; ubi illa domus, quam aedificabitis Mihi, et ubi ille locus quietis Meae? 66:1;

‘caeli’ sunt caelestia et spiritualia, ita intima, tam regni Domini in caelis, quam regni Domini in terris ¹⁴ , seu in Ecclesia, tum apud unumquemvis hominem qui est regnum Domini seu Ecclesia; ita ¹⁵ etiam caelestia et spiritualia in se spectata quae sunt amoris et charitatis et inde fidei, ita omnia quae sunt cultus interni, similiter omnia quae sunt sensus interni Verbi, haec sunt ‘caeli’, et vocantur ‘thronus Domini’: ‘terra’ autem sunt inferiora omnia illis correspondentia, ut sunt inferiora rationalia et naturalia, de quibus ex correspondentia etiam caelestia et spiritualia praedicantur, qualia sunt illa quae in caelis inferioribus, tum quae in Ecclesia, quaeque in cultu externo, tum quae in sensu litterali Verbi; verbo omnia quae procedunt ab internis et sistuntur in externis, haec quia naturalia, vocantur ‘terra’, et ‘scabellum pedum Domini’; quid caelum et terra in sensu interno [Verbi, ] videatur etiam n. 82, 1733: ¹⁶ quid novum caelum et nova terra, n. 2117, 2118 fin. '; et quod homo sit exiguum caelum, n. 911, 978, 1900:

[9] similiter apud Jeremiam,

Obnubilat in ira Sua Dominus filiam Zionis, projicere fecit e caelis in terram decorem Israelis, et, non recordatus scabelli pedum Suorum in die irae Suae, Thren. 2:1:

tum etiam ¹⁷ apud Davidem,

Exaltate Jehovam Deum nostrum, et incurvate vos scabello pedum Ipsius, sanctus Ille, Ps. 99:5:

alibi apud eundem,

Intrabimus in habitacula Ipsius, incurvabimus nos scabello pedum Ipsius, Ps. 132:7;

putarunt in Ecclesia repraesentativa, ita Judaei, quod domus Dei et templum esset scabellum pedum nescientes quod per ‘domum Dei et templum’ significatus sit ¹⁸ cultus repraesentativus externus; quid interna Ecclesiae quae significabantur ¹⁹ per ‘caelum’, seu thronum Dei, prorsus ignorabant:

[10] apud eundem,

Dictum Jehovae Domino meo, Sede ad dextram Meam, usque dum posuero inimicos tuos scabellum pedibus tuis, Ps. 110:1; Matth. 22:42 [KJV 44]; Marcus 12:36; Luc. 20:42, 43;

per ‘scabellum pedum’ hic similiter significantur naturalia, tam sensualia quam scientifica, et inde rationalia hominis, quae ‘inimici’ dicuntur quando pervertunt cultum, et hoc ex sensu litterali Verbi; sic ut sit cultus solum in externis, et nullus seu foedus internus, de quo n. 1094, 1175, 1182 ²⁰ ; cum ita perversa sunt et foedata, vocantur ‘inimici’; at quia in se spectata se referunt ad cultum internum, qui cum restituitur, fiunt, ut prius dictum, tam illa quae sunt cultus externi quam quae sunt sensus litterae Verbi, ‘scabellum pedum’:

[11] apud Esaiam,

Gloria Libani ad te veniet; abies, taeda, buxus simul, ad decorandum locum sanctuarii Mei, et locum pedum Meorum honorabilem reddam, 60:13;

ibi agitur de regno Domini et Ecclesia, cujus caelestia spiritualia sunt ‘gloria Libani seu cedri’, caelestia autem naturalia sunt ‘abies, taeda, buxus’, sicut etiam alibi in Verbo; ita quae externa cultus sunt, de quibus dicitur quod ‘locum pedum Meorum honorabilem reddam’, qui non honorabilis fieri potest per abietem, taedam, buxum, sed per illa quae significant;

[12] quod ‘pedes’ illa significent, constat quoque ex repraesentativis in Ecclesia Judaica, ut per quod Lavarent Aharon et filii ejus manus et pedes, antequam intrarent in tabernaculum ²¹ , Exod. 30:19, 20; 40:31, 32;

quae quod repraesentaverint arcana, nullus non videre potest, nam quid lavatio manuum et pedum nisi externum quid, quod nihil facit nisi internum sit mundum et purum? Nec internum per lavationem illam mundari et purificari potest; sed quia omnes ritus istius Ecclesiae significabant interna quae sunt caelestia et spiritualia, ita hic quoque, nempe munditiem ²² externi cultus, qui tunc mundus est quando in externo internus est ²³ ; inde lavacra eorum fuerunt ex aere, ut quoque magnum ²⁴ illud quod ‘mare aeneum’ dictum, cum decem labris minoribus ex aere, circa templum Salomonis, 1 Reg. 7:23, 38;

quia aes repraesentabat bonam externi cultus, quod idem est ac bonum naturale, de qua ‘aeris’ significatione 'videatur n. 425, 1551.

[13] Similiter repraesentativam fuit quod Vir, in quo esset fractura pedis aut fractura manus, ... e semine Aharonis, non accederet ad offerendum ignita Jehovae, Lev. 21:19, 21;

per fractos pedibus et manibus repraesentabantur illi qui in cultu perverso externo sunt;

[14] quod ‘pedes’ significent naturalia, patet etiam alibi passim apud Prophetas, ut prophetica haec apud Mosen,

Benedictus prae filiis Asher, sit acceptus fratrum suorum, et intingens in oleam pedem suum, ferrum et aes calcei tui, Deut. 33:24, 25;

haec nulli intellecta erant nisi sciatur quid in sensu interno significant oleum, pes, ferrum, aes, calceus; quod ‘pes’ sit naturale, ‘calceus’ adhuc inferius naturale, quale est sensuale corporeum, videatur ²⁵ n. 1748; et quod ‘oleum’ sit caeleste, n. 886; ‘ferrum’ verum naturale, n. 425, 426; et ‘aes’ bonum naturale, n. 425, 1551, inde patet quid involvunt:

[15] apud Nahum,

Jehovae in procella et tempestate via, et nubes pulvis pedum Ipsius, Nahum 1:3;

ubi ‘pulvis pedum’ significat naturalia et corporea quae apud hominem, ex quibus nubes. Idem etiam apud Davidem significatur per haec, Jehovah inclinavit caelos, atque descendit, et caligo sub pedibus Ipsius, Ps. 18:10 [KJV Ps. 18:9].

[16] Quando bona et vera fidei per naturale lumen, ut vocant, pervertuntur, in Verbo describitur per pedes, et ungulas ²⁶ bestiae, quibus turbantur aquae, et quibus cibi proculcantur, ut apud Ezechielem,

Prodiisti in flumina, et turbasti quas pedibus tuis, et proculcavit flumina earum; ... perdam omnem bestiam ejus desuper aquis multis, et non conturbabit eas pes hominis amplius, nec ungula bestiae, 32:2, 13;

agitur hic de Aegypto per quam quod significatae sint scientiae, ostensum est n. 1164, 1165, 1462; ita per ‘pedes et ungulas, quibus turbantur flumina et aquae’, scientifica ex sensualibus et ex naturalibus, ex quibus ratiocinantur de arcanis fidei, nec prius quam per illa capiuntur, credunt, quod est nusquam credere, nam quo magis ratiocinantur tales, eo minus credunt; videantur quae n. 128-130, 215, 232, 233, 1072, 1385. Ex his omnibus nunc patet quod per ‘pedes’ in Verbo significentur naturalia; sed quid significatur amplius, ex serie rerum patet.

Poznámky pod čarou:

9937. 'Et portabit Aharon iniquitatem ‘sanctorum’: quod significet inde remotionem falsorum et malorum apud illos qui in bono sunt a Domino, constat ex repraesentatione ‘Aharonis’ quod sit Dominus quoad bonum amoris, de qua n. 9806, et ex repraesentatione ‘sacerdotii quo functus est Aharon’ quod sit omne officium quod Dominus obit ut Salvator, de qua n. ¹ 9809; ex significatione ‘portare iniquitatem’ quod sit remotio falsorum et malorum apud illos qui in bono ² , de qua sequitur, et ex significatione 'sanctorum' quod sint dona, quae ³ offerebant Jehovae seu Domino, ut expiarentur a peccatis, quae erant holocausta, sacrificia, et minhae; quod illa per sancta intelligantur liquet, nam dicitur, Quae sanctificabunt filii Israelis quoad omnia dona sanctorum illorum. Quod ‘portare iniquitatem’ sit removere falsa et mala seu peccata apud illos qui in bono sunt, est quia de Domino id dicitur, Dominus enim ⁴ repraesentabatur per Aharonem, et omne opus salvationis per officium seu sacerdotium ejus; quod de Domino dicatur quod portaverit peccata pro humano genere, non est in Ecclesia, sed usque nescitur quid intelligitur per portare iniquitates et peccata; creditur a quibusdam quod ⁵ sit quod assumpserit in Se peccata generis humani, ac passus sit Se damnari usque ad mortem crucis, et quod sic, quia damnatio pro peccatis in Illum conjecta est, mortales a damnatione liberati sint; tum etiam quod damnatio a Domino ablata fuerit per impletionem legis, quoniam lex unumquemvis qui non impleret illam, damnavisset;

[2] sed per ‘portare ⁶ iniquitatem’ illa non intelliguntur, quoniam facta manent unumquemvis hominem post mortem, et ⁷ tunc secundum quale illorum judicatur vel ad vitam vel ad mortem; quale eorum est ex amore et ex fide, nam amor et fides faciunt vitam facti; ac ideo non auferri possunt per translationem ad alium qui ⁸ portet illa; ⁹ inde patet quod per ‘portare iniquitates’ aliud intelligatur; quid autem intelligitur, constare potest ex ipsa portatione iniquitatum seu peccatorum a Domino; Dominus enim portat illa cum pugnat pro homine contra inferna, homo enim ex se contra illa non pugnare potest, sed hoc facit Dominus solus, ¹⁰ etiam continue pro unoquovis homine, sed cum differentia secundum receptionem Divini Boni ac Divini Veri;

[3] Dominus cum in mundo fuit, pugnavit contra omnia inferna, et illa prorsus subjugavit; inde etiam justitia factus est; ita redemit illos qui Divinum Bonum et Verum ab Ipso recipiunt, a damnatione; nisi hoc a Domino factum ¹¹ fuisset, nullus homo ¹² salvari potuisset, nam inferna jugiter sunt apud hominem, ac dominantur super ¹³ illum, quantum Dominus non removet illa; et tantum removet, quantum homo desistit a malis; qui semel vincit inferna, in aeternum illa vincit, quod ut fieret a Domino, Humanum Suum Divinum fecit; qui itaque solus pugnat pro homine contra inferna, seu quod idem, contra mala et falsa, nam haec sunt ab infernis, ille dicitur portare peccata, nam solus id onus sustinet; quod per ‘portare peccata’ etiam significetur remotio malorum et falsorum ab illis qui in bono sunt, est quia id consequens est, nam quantum removentur inferna ab homine, tantum removentur mala et falsa, nam haec et illa, ut dictum est, ab infernis sunt; mala et falsa sunt peccata et iniquitates; quomodo cum his se habet, videantur quae supra n. 9715 et 9809 ostensa sunt, ubi de merito et justitia Domini, et quoque de subjugatione infernorum ab Ipso agitur.

[4] Quod de Aharone dicatur quod ille portaret iniquitates, erat quia repraesentabat Dominum, ac sacerdotium illius omne opus salvationis Domini, ¹⁴ videatur n. 9806, 9809; ac praecipuum opus salvationis est redimere et liberare hominem ab infernis, et sic removere mala et falsa. Dicitur removere mala et falsa, quia liberatio a peccatis seu remissio eorum non aliud est quam remotio, manent enim apud hominem, sed quantum bonum amoris et verum fidei ¹⁵ implantantur, tantum malum et falsum removentur; se ¹⁶ habet hoc sicut cum caelo et inferno, caelum non exstinguit infernum ¹⁷ seu illos qui ibi, sed removet a se, est enim bonum et verum, quae a Domino, quae faciunt caelum, illa sunt quae removent; similiter se habet cum homine: homo ex se est infernum, at cum regeneratur, fit caelum, et quantum fit caelum, tantum removetur infernum. Communis opinio est quod mala, hoc est, peccata, non ita removeantur, sed quod prorsus ¹⁸ separentur; sed illi non sciunt quod totus homo ex se non sit nisi quam malum, et quod mala quae ejus sunt appareant sicut ¹⁹ exstirpata, quantum tenetur in bono a Domino, nam cum homo tenetur in bono, detinetur ille a malo; verum nemo potest detineri a malo et teneri in bono nisi qui in bono fidei et charitatis est a Domino, hoc est, quantum se patitur a Domino regenerari; nam per regenerationem implantatur caelum apud hominem, et per id removetur infernum quod apud illum, ut supra dictum est.

[5] Ex his iterum constare potest quod ‘portare iniquitates’ cum de Domino, sit continue pugnare pro homine contra inferna, ita continue removere illa, nam est remotio perpetua, non solum cum homo est in mundo sed etiam in altera vita in aeternum; ita removere mala non potest ullus homo, ex se enim homo ne quidem minimum mali removere potest, minus inferna, et adhuc minus in aeternum ²⁰ . ²¹ Sed videantur quae de his prius ostensa sunt, nempe, quod mala apud hominem non prorsus separentur, sed quod removeantur quantum ²² in hoc bono est a Domino, n. 8393, 9014, 9333-9336, 9444-9454; quod Dominus cum in mundo ²³ fuit, per tentationum pugnas vicerit inferna, et sic omnia disposuerit in ordinem, tum quod hoc fecerit ex Divino Amore, ad salvandum genus humanum, et quod sic etiam fecerit Humanum Suum Divinum, videantur loca citata, n. 9528 fin. , et quod Dominus pugnet pro homine in tentationibus, quae sunt pugnae spirituales contra mala quae ab inferno, n. 1692, 6574, 8159, 8172, 8175, 8176, 8273, 8969. Quomodo Dominus ²⁴ portavit iniquitates generis humani, hoc est, ²⁵ pugnavit cum infernis, et ²⁶ subjugavit, cum in mundo fuit, et sic ²⁷ acquisivit Sibi ²⁸ Divinam Potentiam removendi illa apud omnes qui in bono sunt, et sic quod meritum et justitia factus, describitur apud Esai. 59:16-20, tum 63:1-9, quae explicata videantur n. 9715, 9809.

[6] Ex ²⁹ his intellectis sciri potest quid significant omnia illa quae apud eundem prophetam de Domino dicuntur capite liii, in quo a principio ad finem agitur de statu tentationum Ipsius, ita de statu in quo fuit cum pugnavit cum infernis, nam tentationes non aliud sunt quam pugnae cum illis; status ille ibi describitur, Quod morbos nostros Ille tulerit, et ³⁰ dolores nostros portaverit, quod confossus ob praevaricationes nostras, et contusus ob iniquitates nostras; quod Jehovah incurrere fecerit in Ipsum iniquitatem omnium nostrorum; et ³¹ sic quod dederit impios sepulcro; quod voluntas Jehovae per manum Ipsius prosperabitur; quod ex labore animae Suae videbit et saturabitur, perque sapientiam Suam justificabit multos, eo quod iniquitates eorum Ipse portaverit, et ³² sic quod peccatum multorum tulerit; vocatur etiam ibi bracchium Jehovae, per quod significatur Divina Potentia, n. 4932, 7205; quod per ‘portare morbos, dolores, et iniquitates, ac confodi et contundi ³³ ob illos’ significetur status tentationum, patet, nam tunc sunt dolores animi, angustiae, et desperationes, quae ita angunt; inferna inducunt talia, nam in tentationibus aggrediuntur ipsum amorem ejus contra quem pugnant; amor cujusvis est intimum ejus vitae; amor Domini fuit amor salvandi genus humanum, qui amor fuit Esse vitae Ipsius, Divinum enim in Ipso fuit ille amor; id quoque describitur ita apud Esaiam,

ubi agitur de pugnis Domini, his verbis, Dixit, Certe populus Meus illi, ideo factus est illis in Salvatorem; in ³⁴ omni angustia eorum Ipsi angustia; ob amorem, Suum, et clementiam Suam Hic redemit illos, et assumpsit illos, et portavit illos omnibus diebus aeternitatis, 63:8, 9.

[7] Quod Dominus cum in mundo fuit, tales tentationes sustinuerit, paucis describitur apud Evangelistas, sed multis apud Prophetas, ac imprimis in Psalmiis Davidis; dicitur solum apud Evangelistas quod deductus fuerit in desertum, et ³⁵ postea tentatus a diabolo, et quod ibi fuerit quadraginta dies, et cum bestiis, Marcus 1:12, 13; Matth. 4:1; at quod in tentationibus fuerit, hoc est, in pugnis cum infernis, a prima pueritia usque ad finem vitae Suae in mundo, non revelavit; secundum haec apud Esaiam,

Exactionem sustinuit, et afflictus est, non tamen aperuit os Suum, sicut agnus ad mactationem ducitur, et sicut ovis coram tonsoribus suis obmutescit, non aperuit os Suum, 53:7:

ultima Ipsius tentatio fuit in Gethsemane, Matth. 26; Marcus 14, et dein passio crucis; quod per illam plene subjugaverit inferna, docet Ipse apud Johannem,

³⁶ Pater, eripe Me ex hora hac, sed propter hoc veni in horam hanc: Pater, glorifica nomen Tuum; exiit vox e caelo, Et glorificavi et rursus glorificabo; tunc Jesus dixit, Nunc judicium est mundi hujus, nunc princeps mundi hujus ejicietur foras, 12:27, 28, 31;

‘princeps mundi’ est diabolus, ita totum infernum, ‘glorificare’ est Humanum facere Divinum; quod solum tentatio post quadraginta dies in deserto memoretur, est quia ³⁷ dies quadraginta' significant et involvunt tentationes ad plenum, ita plurium annorum, videatur n. 8098, 9437; ‘desertum’ significat infernum, et ‘bestiae’ cum quibus pugnavit ibi, turbam diabolicam.

[8] Remotio peccatorum apud illos qui in bono sunt, seu qui paenitentiam egerunt, repraesentata est in Ecclesia Judaica per hircum Asaselem vocatum, super cujus caput Aharon imponeret manus, et confiteretur iniquitates filiorum Israelis, ac omnes praevaricationes quoad omnia peccata eorum, et dein mitteret in desertum, et quod sic portaret hircus super se omnes iniquitates eorum in terram separationis, Lev. 16:21, 22; per ‘Aharonem’ ibi repraesentatur Dominus, per ‘hircum’ significatur fides, per ‘desertum’ et 'terram separationis' infernum, et per ‘portare iniquitates filiorum Israelis illuc’ removere et conjicere illa in infernum; quod talia repraesentata fuerint, nemo scire potest nisi ex sensu interno; quisque enim videre potest quod iniquitates totius coetus non potuissent exportari in desertum per aliquem hircum, nam quid hircus commune habuit cum iniquitatibus? sed quia omnia repraesentativa illo tempore significaverunt talia quae Domini, caeli, et Ecclesiae sunt, ita quoque haec; sensus itaque internus docet quid involvunt, quod nempe ³⁸ verum fidei sit per ³⁹ quod regeneratur homo, consequenter per ³⁹ quod removentur peccata, et quia fides veri est a Domino, est Ipse Dominus Qui id facit, secundum illa quae in Praefatione Gen. xxii, ut et n. 2046, 3332, 3876, 3877, 4738, ⁴⁰ dicta et ostensa sunt; quod ‘Aharon’ repraesentet Dominum, videatur n. 9806, 9808, quod ‘hircus caprarum’ sit verum fidei, n. 4169 fin. , 4769; quod ‘desertum’ sit infernum, est quia castra, ⁴¹ ubi filii Israelis, significabant caelum, n. 4236; ideo etiam desertum vocatur ‘terra separationis’ seu excisionis; ita ⁴² ‘portare iniquitates in illam terram’ seu ‘in desertum’ est conjicere mala et falsa in infernum unde sunt, et conjiciuntur illuc cum removentur ita ut non appareant, quod fit cum homo detinetur ab illis per id quod teneatur in bono a Domino, secundum illa quae supra dicta sunt;

[9] simile ⁴³ quod per ejectionem peccatorum in desertum, significatur per projectionem ⁴⁴ illorum in profunditates maris, ut apud Micham,

Miserebitur nostri, supprimet iniquitates nostras, et projiciet in profunditates maris omnia peccata illorum, 7:19;

‘profunditas maris’ est quoque infernum.

[10] Ex his nunc patet quod per quod Aharon portaret iniquitates sanctorum, significetur remotio peccatorum ab illis qui in bono a Domino, et quod remotio eorum fiat continue a Domino, et quod id sit ‘portare iniquitates’; prout etiam alibi apud Moschen,

Dixit Jehovah ad Aharonem, Tu et filii tui tecum portabitis iniquitatem sanctuarii; tu etiam et filii tui tecum portabitis iniquitatem sacerdotii vestri: non accedent amplius filii Israelis ad tentorium conventus ad portandum peccatum, moriendo; sed faciet Levita opus tentorii, et illi portabunt iniquitatem eorum, Num. 18:1, [22, ] 23:

similiter per ‘portare’ apud Esaiam,

Attendite ad Me, domus Jacobi, et omnes reliquiae domus Israelis, portati ab utero, usque ad senectutem Ego idem, et usque ad canitiem Ego portabo; Ego ⁴⁵ feci, et Ego portabo, et Ego feram, atque eripiam, 46:3, 4.

[11] Quod ‘portare iniquitatem’ sit expiare, ita removere peccata, apud Moschen,

Moscheh indignatus Eleazari et Ithamari, quod combustus esset hircus sacrificii peccati, dicens, Quare non comedistis illud in loco sanctitatis, cum Jehovah dedit illud vobis ad portandum ⁴⁶ iniquitatem contionis, ad expiandum illos coram Jehovah? Lev. 10:16, 17;

quod ‘expiatio’ sit mundatio a malis, ita remotio a peccatis, videatur n. 9506; et quod Aharoni injunctum sit expiare populum, et condonare illis peccata, Lev. 4:26, 31, 35; 5:6, 10, 13, 16, 18, 26 [KJV 5:6, 10, 13, 16, 18; 6:7], 9:7; 15:15, 30;

quod portare peccata, cum non de sacerdotio, sit damnari, ita mori, Lev. 5:1, 17, 7:18, 17:16, 19:8, 20:17, 19, 20, 22:9, 24:15; Num. 9:13, 18:22 ⁴⁷ ; Ezech. 18:19, 20, 23:49.

Poznámky pod čarou: