3982. En hij zei: Geef mij te kennen uw loon over mij en ik zal het geven; dat dit betekent dat het uit zichzelf zou geven wat het wilde, kan zonder ontvouwing vaststaan. De dingen die tot dusver werden gezegd zijn van dien aard dat zij niet helder voor het verstand verklaard kunnen worden, zowel omdat het gemoed niet in één ogenblik van de historische dingen over Laban en Jakob kan worden afgebogen tot de geestelijke dingen waarover in de innerlijke zin wordt gehandeld, want het historische kleeft steeds aan en vervult de voorstelling, terwijl het toch als het ware teniet moet gaan, opdat de dingen die niet historisch zijn in een samenhang worden begrepen en ook omdat men een helder begrip moet hebben over die goede dingen die door de een en de ander, namelijk door Laban en Jakob worden uitgebeeld en dat het goede dat door Laban wordt uitgebeeld, zodanig is dat het slechts een nuttig goede is, namelijk om de echte ware en goede dingen binnen te leiden en dat het, wanneer het dat nut heeft betracht, daarna wordt achtergelaten; er is reeds eerder daarover gehandeld hoedanig dat goede is. Het is daarmee zo gesteld als met dat onrijpe dat eerst in de vrucht is, waardoor het sap wordt binnengeleid en dat wanneer het van dienst is geweest daarna verwelkt en de vruchten rijpen door andere vezels en tenslotte door vezels van het echte sap; het is bekend dat de mens in de kindsheid en in de knapenjaren tal van dingen leert ter wille van dat nut alleen, dat hij door die dingen, als door middelen, nuttige dingen leert en door deze dingen geleidelijk nog nuttiger dingen, totdat hij tenslotte die dingen leert die van het eeuwige leven zijn; en dat wanneer hij deze leert, de vorige dingen vrijwel in vergetelheid zijn geraakt. Evenzo wordt de mens wanneer hij opnieuw uit de Heer wordt geboren, door tal van aandoeningen van het goede en ware geleid die niet de aandoeningen van het echte goede en ware zijn, maar slechts van nut om die te begrijpen, daarna om daarvan doordrenkt te worden; en wanneer de mens daarvan doordrenkt is, dan worden de vorige dingen aan de vergetelheid prijsgegeven en achtergelaten, omdat zij alleen als middelen van dienst waren geweest. Zo is het ook gesteld met het zijdelings verwante goede dat door Laban wordt aangeduid, ten opzichte van het goede van het ware dat door Jakob wordt aangeduid en ook door de kudde van kleinvee van de een en de ander, die zijn bevat in deze en de volgende dingen, maar zij zijn historisch voorgelegd, opdat het Woord met verlustiging zal worden gelezen, ook door de jeugd en de eenvoudigen, te dien einde, dat wanneer zij in het heilig verkwikkelijke vanuit de historische zin zijn, de engelen bij hen in de heiligheid van de innerlijke zin zijn; en deze, namelijk de innerlijke zin, is evenredig aan het inzicht van de engelen, terwijl de uiterlijke zin evenredig is aan het menselijk inzicht; vandaar de vergezelschapping van de mens met de engelen, wat de mens in het geheel niet weet, maar hij wordt daardoor slechts een soort verkwikking gewaar waarin het heilige is.