Het derde hoofdstuk van Daniël volgt hetzelfde patroon als de eerste twee: Nebukadnessar begint met dreigementen aan het adres van hen die niet buigen voor zijn grillen, en eindigt met het nederig toegeven van de macht van de Heer.

De overeenkomsten tussen het dramatische visioen van het beeld in hoofdstuk twee en het daadwerkelijk bouwen van een beeld in hoofdstuk drie zijn echter niet louter herhaling. Aandacht voor de details in dit hoofdstuk laat zien hoe de zelfzuchtige kant van de menselijke natuur in zijn streven naar overheersing blijft proberen te overheersen, ook al onderwerpen we ons misschien bewust aan de Heer.

Dit derde hoofdstuk opent met een enorm beeld dat door Nebukadnessar is gemaakt. De werkelijke afmetingen zijn belangrijk, niet vanwege hun fysieke impact, maar vanwege de geestelijke concepten die zij bevatten. Ook de onmogelijkheid dat het van goud gemaakt zou zijn, mag de geestelijke uiteenzetting van het vers niet in de weg staan. De letterlijke betekenis van het verhaal is alleen belangrijk als een middel om de geestelijke betekenis naar voren te brengen.

Dit hele beeld was gemaakt van goud. Maar zoals het hoofd van het beeld in het vorige hoofdstuk, is dit niet het goud dat de liefde tot de Heer voorstelt, maar de eigenliefde. Elke goede overeenkomst heeft ook een tegengestelde zin.

Het beeld wordt beschreven als zestig el hoog, en zes el breed. Het steeds terugkerende getal "zes" krijgt betekenis door zijn contrast met het getal dat er onmiddellijk op volgt. "Zeven" is een toestand van volheid en volledigheid - de Heer rustte op de zevende scheppingsdag, reine dieren gingen de ark binnen met zevenen, wij moeten anderen vergeven "tot zeventig maal zeven". Zoals zeven dit gevoel van volledigheid bevat, vertegenwoordigt zes een toestand van onvolledigheid.

"Zes" wordt vaak gebruikt om het proces van wedergeboorte te beschrijven, vooral in de scheppingsreeks, en in de Tien Geboden. In de zes dagen van de schepping zijn mensen verleid en in een staat van conflict, die overwonnen moet worden om de persoon te kunnen regenereren (AC 8494, 8539:2, 8888). Het conflict dat in dit hoofdstuk wordt geïllustreerd is tussen ons gevoel van egoïsme en ons opkomend geweten.

Het getal zestig is de volheid van dit conflict, want zestig is een zes vermenigvuldigd met tien. Als zes de conflicten van verleiding vertegenwoordigt, vertegenwoordigt tien de volledigheid (AC 3107, 4638, 8468, 9416), of de volheid van dat conflict.

Idealiter zouden de staten van goedheid, waarheid en hun wederzijdse uitdrukking gelijk moeten zijn. De vorm die een wedergeboren persoon voorstelt zou een volmaakte kubus zijn, zoals beschreven door "de Heilige Stad die van God uit de hemel neerdaalt" (Apocalyps 21:2).

Maar het beeld van Nebukadnezar week sterk af van dit ideaal: het was hoog en smal - tien maal groter dan het breed was, en er wordt geen diepte beschreven. Het komt over als eendimensionaal, buitenproportioneel, met als meest aansprekende kenmerk het goud waarvan het is gemaakt.

Net als in het tweede hoofdstuk roept Nebukadnessar zijn raadgevers bijeen: voorheen waren dat astrologen en wijzen. In dit hoofdstuk roept hij de gouverneurs van zijn koninkrijk bijeen: de satrapen, bestuurders enzovoort. Wanneer het Woord spreekt over bestuurders, dan spreekt het over onze liefdes, want wij worden geregeerd en bestuurd door liefdes. De lijst hier geeft een hiërarchie van liefdes, van de top, of heersende liefdes, naar beneden tot de mindere affecties die we hebben.

Onze toestand wordt getoond als de heersende liefde Nebukadnessar is: hij heerst over het toneel, zijn woord is wet. Hij bestuurt een enorm rijk en heeft absolute controle over leven en dood. Zo kan Nebukadnessar zijn gouverneurs bijeenroepen en hen bevelen met hetzelfde gemak waarmee hij de wijzen bijeenriep en het onmogelijke van hen eiste.

Op het geluid van muziek moest zijn hele rijk neervallen en het gouden beeld aanbidden dat door de koning was opgericht. Muziek wordt gebruikt als middel om de heersers van het land bijeen te roepen, want als die mannen onze verschillende liefdes en genegenheden vertegenwoordigen, zo spreekt muziek tot onze liefdes.

Als Nebukadnessar ons egoïsme en onze liefde voor controle vertegenwoordigt, dan komen de Chaldeeën in beeld als een bevestiging van dit egoïsme. De essentie van profanatie - kwaad dat zich voordoet als goed - is het misbruiken van goedheid en waarheid voor eigen doeleinden. Elke staat van echt goed of waarheid die zich tegen dit misbruik verzet, zou daarmee in conflict komen.

Zo noemen de Chaldeeën met groot enthousiasme Sadrach, Mesach en Abed-Nego, die de koning niet dienen en zijn gouden beeld niet vereren. Door hun Babylonische namen te gebruiken, weigeren zij de waarheid te erkennen als komende van het Woord. Dit is de kern van profanatie: weten dat iets uit het Woord komt, het zelfs als zodanig erkennen, en het toch ontkennen - net zoals de Chaldeeën geweten moeten hebben dat de drie mannen Joden waren, en dat hun Babylonische namen niet echt de hunne waren. Het is de ultieme ontkenning van hun identiteit, net zoals profanatie de ultieme ontkenning van de Heer is.

Nebukadnezar's leven staat in de eerste plaats in het teken van militaire verovering en de uitbreiding van zijn rijk. Deze verovering gaat gepaard met de heerschappij over religieuze zaken. Het was dus niet vreemd voor hem om aanbidding af te dwingen. Naarmate de liefde voor zichzelf toeneemt, eist zij steeds grotere dingen, totdat zij eist behandeld te worden als de Heer zelf (De Apocalyps Onthuld 717).

"Het kwaad van de liefde tot het eigen ik is niet, zoals men over het algemeen denkt, die uiterlijke opgetogenheid die men hoogmoed noemt, maar het is haat tegen de naaste, en vandaar een brandend verlangen naar wraak, en verrukking in wreedheid. Dit zijn de innerlijke kenmerken van de liefde voor zichzelf. Haar uiterlijke kenmerken zijn verachting van anderen in vergelijking met zichzelf, en een afkeer van hen die in geestelijk goed zijn, en dit soms met duidelijke opgetogenheid of trots, en soms zonder. Want wie de naaste zo haat, heeft innerlijk niemand anders lief dan zichzelf en hen die hij beschouwt als éénmakend met zichzelf; zo heeft hij hen lief in zichzelf, en zichzelf in hen voor het enige doel van zichzelf" (AC 4750:5).

Ieder mens in deze wereld is in staat deze gevoelens de vrije loop te laten, en als wij dat doen, doen wij weldra wat Nebukadnezar deed: eisen dat de mensen de wereld door onze eigen persoonlijke bril zien, en hen onverbiddelijk naar de hel verdoemen als zij dat niet doen.

Zoals we eerder zagen, vertegenwoordigt Daniël het geweten dat zich ontwikkelt tegen onze zelfzuchtige staten in. Het geweten is de activiteit van de waarheid die onze geest leidt en stuurt naar een leven in harmonie met dat van de Heer. Het geweten moet echter bestaan uit individuele waarheden, waarheden die van toepassing zijn op verschillende delen van ons leven. Wij hebben een reeks waarheden voor het huwelijk, de werkethiek, de sociale omgang, enzovoort.

Deze individuele waarheden zijn Daniël's Hebreeuwse metgezellen. Elke keer dat we ze hebben gezien, stonden ze op hun geloof in God, maar elke keer onder leiding van Daniël. Deze keer staan zij alleen, bereid om de keizerlijke toorn te trotseren en de dood in de ogen te kijken voor hun geloof.

De gevolgen waren, natuurlijk, verschrikkelijk. Nebukadnessar werd woedend en eiste dat de jongemannen in een vurige oven zouden worden gegooid, verhit tot zeven maal de normale hitte. De jongemannen waren bereid deze straf te aanvaarden in plaats van hun geloof in de Heer te herroepen.

Nebukadnessar probeerde de drie mannen schrik aan te jagen door de oven heter dan normaal te verhitten, wat goed de handelingen beschrijft van boze geesten in verzoeking die,

"Zodra zij iets van het geweten bespeuren, van welke aard dan ook, vormen zij uit de valsheden en tekortkomingen in de mens voor zichzelf een genegenheid; en hierdoor werpen zij een schaduw over het licht van de waarheid, en verdraaien het; of zij wekken angst op en martelen hem" (AC 1820:4).

De tijd die de jongemannen in de oven doorbrengen, vertegenwoordigt een toestand van verzoeking, die plaatsvindt ter wille van de wedergeboorte (Apocalyps Uitgelegd 439). Het eenvoudigst gedefinieerd is verleiding een strijd tussen twee kanten in ons, waarbij de natuurlijke, of egoïstische kant wordt onderworpen. Tot dan toe wordt egoïsme gezien als gewoon een deel van ons, zoals we zijn (Hemelse Verborgenheden 1820). In verzoeking wordt dit zelfbeeld veranderd, en leren wij onszelf te zien in het licht van de hemel (Apocalyps Uitgelegd 439).

De macht van de boze geesten is zeer illusoir. Zoals Nebukadnezar na weerstand terugviel, zo trekken de geesten zich ook terug als wij weerstand aan hen bieden. De grootste verzoeking die wij ondervinden is te geloven dat de Heer niet in staat is ons te helpen in onze tijden van grote nood. Als wij ons vastklampen aan het geloof dat Hij hulp kan geven en dat ook doet, dan wordt het minder moeilijk om ons innerlijk egoïsme onder ogen te zien. Het beeld dat de mannen moesten aanbidden was immers een onbeweeglijk voorwerp van goud, onevenredig en eendimensionaal. Ons egoïsme is net zo: schijnbaar monolithisch, en toch verstoken van enig werkelijk leven. De aantrekkingskracht ervan vervaagt in het licht van de hemel. Geestelijk verzet is niet zo moeilijk, en de resultaten geven kracht:

"Overwinningen gaan gepaard met het resultaat dat de kwaadaardige geesten daarna niets meer durven doen; want hun leven bestaat erin dat zij kunnen vernietigen, en wanneer zij merken dat een mens van dien aard is dat hij weerstand kan bieden, dan vluchten zij bij de eerste aanzet weg, zoals zij plegen te doen wanneer zij de eerste toegang tot de hemel naderen, want zij worden onmiddellijk door afschuw en verschrikking aangegrepen en deinzen achteruit". Hemelse Verborgenheden 1820.

Nebukadnessar wordt bewust gemaakt van de macht van de Heer en gaat die waarderen, ditmaal met zijn eigen zintuigen. Er is een kracht in zijn berusting nadat hij de vier mannen in de vurige oven heeft gezien, die veel dramatischer is dan zijn ongeloof nadat Daniël de droom had voorspeld in hoofdstuk twee. Deze keer zag hij werkelijk de kracht van de oven, zo sterk dat degenen die de drie mannen erin wierpen gedood werden door de hitte, maar toch zag hij de drie mannen er ongedeerd uit lopen. Dit bewees de kracht van God voor hem meer dan wat dan ook tevoren.

We zien iets van dit proces in de laatste verzen van hoofdstuk drie, waar Nebukadnessar de Heer prijst en een nieuwe nederigheid toont, die hem voorheen onmogelijk was. Als gevolg daarvan begint de genegenheid voor de waarheid te heersen in plaats van de vroegere zelfzuchtige liefdes. Zo zien we Sadrach, Mesach en Abed-Nego bevorderd worden in de provincie Babylon, vermoedelijk in de plaats van de Babylonische satrapen, bestuurders, gouverneurs, raadsheren, schatbewaarders, rechters, magistraten en alle ambtenaren van de provincie die gehoor gaven aan Nebukadnezar's oproep om het gouden beeld te aanbidden.

2788. Dat de woorden ‘Aan de derde dag’ het volledige en het begin van de heiliging betekenen, blijkt uit de betekenis van de derde dag. De dag betekent in het Woord de staat, nrs. 23, 487, 488, 493, 893, evenals het jaar en in het algemeen alle tijden, zoals: uur, dag, week, maand, jaar, eeuw, maar ook morgen, middag, avond, nacht en lente, zomer, herfst en winter; en wanneer het woord ‘de derde’ daaraan wordt toegevoegd, betekenen ze het einde van die staat en tevens het begin van de volgende. Daar hier gehandeld wordt over de heiliging van de Heer, die door verzoekingen plaatsvond, betekent de derde dag het volledige en tevens het begin van de heiliging, zoals ook volgt uit hetgeen voorafgaat. De reden van deze betekenis is deze, dat toen de Heer alle dingen had vervuld, Hij op de derde dag weder op zou staan, want de dingen die door de Heer, toen Hij in de wereld leefde, waren gedaan of ze gedaan zouden worden, waren in de uitbeeldingen van de Ker alsof die reeds hadden plaatsgevonden, zo ook in de innerlijke zin van het Woord; want in God is Worden en Zijn hetzelfde, ja zelfs is voor Hem alle eeuwigheid tegenwoordig. Vandaar was het getal drie van uitbeeldende aard, niet alleen in de Oude Kerk en in de Joodse, maar ook bij verschillende natiën; men zie wat met betrekking over dit getal gezegd werd in de nrs. 720, 901, 1825.

Dat dit de oorsprong was van de betekenis van het getal drie, blijkt bij Hosea:

‘Laat ons wederkeren tot Jehovah, want Hij heeft verwond en Hij zal ons genezen; Hij heeft geslagen en Hij zal ons verbinden; Hij zal ons na twee dagen levend maken; op de derde dag zal Hij ons doen verrijzen, dat wij voor Hem leven mogen’, (Hosea 6:1, 2), waar de derde dag voor de komst van de Heer en Zijn wederopstanding staat. En uit Jona:

‘Dat hij was in de ingewanden van de vis drie dagen en drie nachten’, (Jona 1:17);

waarover de Heer het volgende spreekt bij Mattheüs:

‘Gelijk Jonas drie dagen en drie nachten in de buik van de walvis was, alzo zal de Zoon des mensen drie dagen en drie nachten wezen in het hart van de aarde’, (Mattheüs 12:40). Men moet weten, dat in de innerlijke zin van het Woord, drie dagen en de derde dag hetzelfde betekenen, zoals ook in de volgende plaatsen: drie en een derde; bij Johannes: ’Jezus zei tot de Joden: Breekt deze tempel en ik drie dagen zal Ik dezelve oprichten; Hij sprak van de tempel van Zijn lichaam’, (Johannes 2:19, 21; Mattheüs 26:61; Markus 14:58; 15:29.

Dat de Heer op de derde dag wederopstond, is bekend; daarom onderscheidde de Heer de tijden van Zijn leven in drie gedeelten, bij Lukas:

‘Gaat heen en zegt die vos: Zie, Ik werp demonen uit en verricht genezingen, heden en morgen, maar ten derde dage worde Ik voleindigd’, (Lukas 13:32). Ook de laatste verzoeking, welke die van het kruis was, onderging de Heer op het derde uur van de dag, (Markus 15:25);

‘en na drie uren werd er duisternis over de gehele aarde, of omtrent de zesde ure’, (Lukas 23:44);

‘en na drie uren of op de negende ure, het einde’, (Markus 15:33, 34, 47). ‘Maar op de morgen van de derde dag was Hij wederopgestaan’, (Markus 16:1-4; Lukas 24:7);

men zie ook, (Mattheüs 16:21; 17:22, 23; 20:18, 19; Markus 9:31; 8:31; 10:33, 34; Lukas 18:33; 24:46). Vandaar en bovenal vanwege de wederopstanding van de Heer op de derde dag, was het getal drie uitbeeldend en aanduidend, en dat het zo was kan uit de volgende plaatsen in het Woord blijken:

‘Toen Jehovah neerdaalde op de berg Sinaï, zei Hij tot Mozes, dat Hij het volk heiligen zou heden en morgen, en dat zij hun klederen zouden wassen en bereid zouden zijn tegen de derde dag, want op de derde dag zou Jehovah afkomen’, (Exodus 19:10, 11, 15, 16). ‘Toen zij drie dagreizen van de berg van Jehovah togen, reisde de ark van Jehovah voor hen drie dagreizen, om voor hen een rustplaats uit te speuren’, (Numeri 10:33). Ook ‘dat er een dikke duisternis werd in het ganse land van Egypte, drie dagen, en niet zag de man zijn broeder drie dagen, maar de zonen Israëls hadden licht’, (Exodus 10:22, 23). ‘Dat het vlees van het slachtoffer een gelofte en van een vrijwillig offer gegeten zou worden op de eerste en tweede dag; niets zou overgelaten worden tot de derde dag, maar verbrand worden, want het zou een gruwel zijn’. Evenzo met het vlees van het dankoffer:

‘en zo het op de derde dag gegeten wordt, het zal niet aangenaam zijn, maar de ziel zal haar ongerechtigheid dragen’, (Leviticus 7:16-18; 19:6, 7) ‘Wie een dode aanroert, zal zich de derde dag ontzondigen en op de zevende dag rein zijn; zo niet, die ziel zal uitgeroeid worden uit Israël, en de reine zal water sprengen over de onreine op de derde dag en op de zevende dag’, (Numeri 19:12, 13, 19). ‘Zij die in de slag een ziel gedood hebben en een verslagene aangeroerd, zullen zich op de derde dag en op de zevende dag reinigen’, (Numeri 31:19). Dat de vrucht, toen zij in het land Kanaän kwamen, ‘met de voorhuid behept zou zijn drie jaren, en niet gegeten’, (Leviticus 19:23). Dat zij ‘ten einde van drie jaren zouden voortbrengen alle tienden van hun inkomen in hetzelve jaar, en ze wegleggen in hun poorten, opdat de Leviet, de vreemdeling, de wees en de weduwe eten zouden’, (Deuteronomium 14:28, 29; 26:12). Dat zij ‘drie malen in het jaar Jehovah feest zouden houden; en drie malen in het jaar zou al het mannelijke voor het aangezicht van de Heer Jehovah verschijnen’, (Exodus 23:14, 17; Deuteronomium 16:16). Dat Jozua tot het volk zei, dat zij ‘in drie dagen over de Jordaan zouden gaan en het land erven’, (Jozua 1:11; 3:2). ‘Jehovah riep tot Samuël drie malen en hij antwoordde ten derde male’, (1 Samuël 3:8). ‘Toen Saul David wilde doden, verborg David zich in het veld tot aan de derde avond. Jonathan zei tot David: Ik zal mijn vader onderzoeken op de derde dag. Dat Jonathan drie pijlen ter zijde van de steen zou schieten en dat David toen voor Jonathan op zijn aangezicht ter aarde viel, en zich driemaal boog’, (1 Samuël 20:5, 12, 19, 20, 35, 36, 41) Dat David uit drie dingen één zou kiezen:

‘òf zeven jaren van honger in het land, òf dat hij drie maanden zou vlieden voor de vijanden, òf drie dagen pestilentie in het land’, (2 Samuël 24:12, 13). Dat er was ‘in Davids dagen een honger, drie jaren, jaar achter jaar’, (2 Samuël 21:1). Dat ‘Elia zich driemaal uitmat over de dode knaap en hem levend maakte’, 1 Koningen 17:21). Dat ‘Elia, toen hij Jehovah een altaar bouwde, zei dat zij water zouden gieten op het brandoffer en op het hout, driemaal’, (1 Koningen 18:34). Dat ‘het vuur tweemaal de hoofdmannen over vijftigen verteerde, die tot Elia gezonden waren, maar niet hem, die ten derde male gezonden werd’, (2 Koningen 1:13). Dat het een teken was voor koning Chiskiah ‘dat zij zouden eten dat jaar, wat vanzelf gewassen was, in het tweede jaar, wat daarvan weer uitspruit, maar in het derde jaar zouden zij zaaien, maaien en planten wijngaarden en hun vruchten eten’, (2 Koningen 19:29). Dat ‘Daniël in zijn huis ging en open vensters had in zijn opperzaal, tegen Jeruzalem, alwaar hij driemaal des daags zegende op zijn knieën en bad’, (Daniël 6:11, 14). Dat ‘Daniël drie weken der dagen treurde, het begeerlijke brood niet etende, noch wijn drinkende, noch zich zalvend, totdat de drie weken der dagen vervuld waren’, (Daniël 10:2, 3). Dat ‘Jesaja naakt en barrevoets ging drie jaren, tot een teken en wonder over Egypte en over Kusch’, (Jesaja 20:3). Dat ‘uit de kandelaar drie rieten zouden uitgaan van beide zijden, en drie amandelvormige schaaltjes in elk riet’, (Exodus 25:32, 33). Dat ‘in de Urim en Thumim drie kostbare stenen in elke rij zouden zijn’, (Exodus 28:17-19). Dat ‘in de nieuwe tempel drie kamertjes der poort zouden zijn van deze, en drie van gene zijde, en deze drie van enerlei maat; aan het voorhuis des huizes de breedte van de poort, drie ellen van deze en drie ellen van gene zijde’, (Ezechiël 40:10, 21, 48). Dat er ‘in het Nieuwe Jeruzalem zouden zijn drie poorten noordwaarts, drie oostwaarts, drie zuidwaarts en drie westwaarts’, (Ezechiël 48:31-34; Openbaring 21:13). Evenzo in de volgende plaatsen, dat ‘Petrus driemaal Jezus verloochende’, (Mattheüs 26:34, 69) en volgende verzen. Dat ‘de Heer driemaal tot Petrus zei: Hebt gij Mij lief’, (Johannes 21:17). En eveneens in de gelijkenis ‘dat een mens die een wijngaard plantte, driemaal dienstknechten zond en tenslotte de Zoon’, (Lukas 20:12; Markus 12:2, 4-6). Dat ‘zij die in de wijngaard werkten, gehuurd waren omtrent de derde ure, de zesde ure, de negende ure en de elfde ure’, (Mattheüs 20:1-17). ‘En over de vijgenboom, die omdat hij geen vrucht droeg, drie jaren lang uitgehouwen zou worden’, (Lukas 13:6, 7). Zoals een drievoud en het derde uitbeeldend was, was het ook het derde deel, zoals ‘dat voor een spijsoffer van meelbloem twee tienden gemengd werden met olie, een derde deel van een hin; en de wijn ten drankoffer was een derde deel van een hin’, (Numeri 15:6, 7; Ezechiël 46:14).

Bij Ezechiël:

‘Dat een scheermes zou gaan over zijn hoofd en over zijn baard, en dat hij daarna de haren zou delen en een derde deel met vuur verbranden, een derde deel slaan met een zwaard rondom en een derde deel in de wind strooien’, (Ezechiël 5:1, 2, 12).

Bij Zacharia:

‘Dat in het ganse land twee delen zullen worden uitgeroeid en het derde zal overblijven, maar het derde zal door het vuur gebracht worden en beproefd worden’, (Zacharia 13:8, 9).

Bij Johannes:

‘Toen de eerste engel bazuinde, is er geworden hagel en vuur gemengd met bloed en het viel op de aarde, zodat het derde deel der bomen is verbrand. De tweede engel heeft gebazuind, en er werd als het ware een grote berg, van vuur brandende, in de zee geworpen, en het derde deel der zee is bloed geworden, waardoor het derde deel der schepselen in de zee, zielen hebbende, is gestorven; en het derde deel der schepen is vergaan. De derde engel heeft gebazuind en er is een grote ster brandende als een lamp, gevallen uit de hemel en is gevallen op het derde deel der rivieren; de naam van de ster wordt genoemd Alsem. De vierde engel heeft gebazuind, zodat het derde deel van de zon werd geslagen en het derde deel van de maan en het derde deel van de sterren, opdat het derde deel derzelve zou verduisterd worden, en dat de dag niet zou lichten voor zijn derde deel en de nacht desgelijks’, (Openbaring 8:7-12). ‘De vier engelen zijn ontbonden geworden, om het derde deel der mensen te doden’, (Openbaring 9:15). ‘Door deze drie werd het derde deel der mensen gedood, door het vuur, door de rook en door het sulfer, dat uit de mond van de paarden ging’, (Openbaring 9:18). ‘De draak trok met zijn staart het derde deel der sterren des hemels, en wierp die op de aarde’, (Openbaring 12:4). Maar het derde deel betekent iets en nog niet het volle; daarentegen het derde en de drievoud het volledige, en wel het boze voor de bozen en het goede voor de goeden.