"Oordeelt niet, opdat gij niet geoordeeld wordt." Het kan goed en rechtvaardig voelen om dat vers te gebruiken, toch? En zorg ervoor dat je "gij" zegt, zodat het nog gezaghebbender klinkt. Het kan eventuele veroordelaars in hun sporen stoppen.
Dit vers is misschien wel een van de bekendste zinnen uit de Schrift, en misschien ook wel het meest gebruikt door zowel christenen als niet-christenen.
Mensen schijnen er niet van te houden veroordeeld te worden, of wel? Ze houden er niet van als ze op hun fouten gewezen worden. Het is mogelijk dat ze zich slecht voelen, of dom, of veracht wanneer ze veroordeeld worden.
Ze zeggen dingen als "Welk recht heb jij om over mij te oordelen?"
En dat is een goede vraag: welk recht hebben wij om over een ander te oordelen? Als we een buurman iets verkeerds zien doen, mogen we hem dan veroordelen? Als hij iets vreselijks zegt, mogen we hem dan veroordelen op basis van wat we horen? Misschien moeten we eens goed kijken naar wat de Heer ons zegt over oordelen. Dan zullen we weten of het echt ok is om te oordelen of niet.
In het verhaal over de zalving van David was de Heer het niet eens met Samuël toen hij dacht dat de eerste zoon van Jesse een goede koning zou zijn:
"Kijk niet naar zijn uiterlijk of naar de hoogte van zijn gestalte, want Ik heb hem verworpen. Want de Heer ziet niet zoals de mens ziet: de mens kijkt naar het uiterlijke, maar de Heer kijkt naar het hart" (1 Samuël 16:7)
In het Woord van de Heer is hoogte een symbool voor goedheid. Maar met deze verwijzing naar de hoogte in het verhaal van vandaag zegt Jehovah dat de mens kijkt naar de uiterlijke verschijning. Dus, de hoogte, of goedheid waar WIJ naar kijken, is eenvoudig de goedheid die wij waarnemen met onze ogen en oren. Wij zien wat mensen doen en horen wat zij zeggen, en zo oordelen wij. Zelfs als we de daden en woorden van mensen beoordelen op basis van wat de Heer ons in de Bijbel vertelt, beoordelen we nog steeds alleen de uiterlijke verschijning.
Oordelen naar het uiterlijk zal uiteindelijk resulteren in fouten in het oordeel. De Heer kan echter zien wat wij niet kunnen zien - de bedoelingen van iemands hart. Zelfs als iemand zou zeggen: "Dit zijn de bedoelingen van mijn hart", dan kunnen we het nog niet echt weten.
Wat zijn nog meer dingen die de Heer zegt over niet oordelen?
Laten we eens kijken naar Mattheüs 7:1-3 met de verzen die beginnen met "oordeel niet":
"Oordeelt niet, opdat u niet geoordeeld wordt. Want met welk oordeel gij oordeelt, zult gij geoordeeld worden; en met de maat die gij gebruikt, zal het u worden teruggemeten. En waarom kijkt u naar de splinter in het oog van uw broeder, maar denkt u niet aan de plank in uw eigen oog? Of hoe kunt gij tot uwen broeder zeggen: Laat mij de splinter uit uw oog wegnemen, en ziet, er zit een plank in uw eigen oog?"
Deze woorden van de Heer zijn vrij duidelijk dat wij niet moeten oordelen. En als wij oordelen, dan zullen wij ook op dezelfde manier geoordeeld worden. De woorden doen denken aan het gebed van de Heer dat zegt: "Vergeef ons onze schulden zoals ook wij vergeven aan onze schuldenaren", maar hier zou het meer zijn als "Oordeel ons niet zoals ook wij anderen niet oordelen". Als de verzen verder gaan, leren we de reden waarom we niet moeten oordelen: het is omdat we een plank in ons oog hebben, zodat we niet het scherpe zicht hebben dat nodig is om te oordelen.
Zie je, hout is een symbool voor de goede dingen die we doen. Het oog is een symbool voor ons vermogen om ware ideeën te begrijpen. Dus, een stuk hout in het oog verbeeldt een situatie waarin ons uitwendig goed ons begrip op de een of andere manier belemmert, of, met andere woorden, onze basale dagelijkse goede handelingen worden een reden om geen moeite te doen om meer te begrijpen.
Stel je een willekeurig aantal voorbeelden voor uit het echte leven waarin er één persoon is die grotere daden van vriendelijkheid verricht dan zijn buurman, en die zich daarom gerechtvaardigd voelt om die buurman te veroordelen. Ik zeg "een willekeurig aantal voorbeelden uit het echte leven" omdat de gemiddelde mens - en misschien zelfs de bovengemiddelde mens - dit waarschijnlijk elke dag doet. We doen iets goeds, en we merken dat iemand anders minder goed doet, en dan denken we dat het onze plaats is om te proberen hen te corrigeren ... of te veroordelen.
"Oordeel niet" ... Ons Engels woord judge doet het Grieks hier niet echt recht. In het Engels kan het woord judge gewoon betekenen: onderscheid maken tussen goed en kwaad. Het Griekse woord, echter, heeft meer dan alleen een vleugje veroordeling erin gegooid. Een wat duidelijker begrip van "oordeel niet" zou dan zijn dat we onze naaste niet op een veroordelende manier mogen beoordelen. Denk aan wat Hij tegen de menigte zei: "Hij onder u die zonder zonde is, mag de eerste steen werpen." De steen is in dit geval een waar idee dat bedoeld is om te vernietigen, niet om te helpen. Het punt van de Heer is dat we nooit bevoegd zijn om de waarheid op een veroordelende manier te gebruiken.
Het oordeel is immers voorbehouden aan de Heer, nietwaar? Is Hij niet de enige die kan oordelen? Is de uiteindelijke beslissing over wie naar de hemel of de hel gaat niet aan Hem? Laten we eens kijken wat HIJ erover zegt.
In Lukas -- Iemand uit de menigte zei tegen Jezus: "Meester, zeg tegen mijn broer dat hij de erfenis met mij moet delen." Maar Hij zei tegen hem: "Mens, wie heeft mij tot rechter of scheidsrechter over u gemaakt?" (Lucas 12:13-14)
De Heer lijkt hier te ontkennen dat Hij een Rechter is. Wel, misschien bedoelt Hij alleen in natuurlijke dingen. Laten we nog wat meer lezen. Laten we deze keer uit de Nieuw Christelijke leer lezen.
In de Leer van de Heilige Schrift -- "De Heer alleen, die alwetend is en de harten van allen kent, zal rechtspreken, en is in staat te oordelen...."
Daar staat het. Zwart op wit. De Heer zal rechtspreken. Oh, wacht... het lijkt verder te gaan.
"...en dat zijn twaalf discipelen de kerk betekenen wat betreft alle waarheden en goederen die zij bezit van de Heer door het Woord; uit welke leer de conclusie is dat deze waarheden iedereen zullen oordelen." (de Leer over de Gewijde Schrift 51)
Oh, wacht. Ik begrijp het. Het zegt dat de waarheden iedereen zullen oordelen.
Hmmm... laten we nog wat meer uit de evangeliën lezen:
In Johannes:
"Als iemand mijn woorden hoort en zich er niet aan houdt, veroordeel ik hem niet; want ik ben niet gekomen om de wereld te oordelen, maar om de wereld te redden. Wie mij verwerpt en mijn woorden niet aanneemt, heeft een rechter; het woord dat ik gesproken heb, zal hem op de jongste dag oordelen." (Johannes 12:46-48)
Ja, de Heer zegt het ons in de evangeliën, en we kunnen het ook zien in de leringen van de Nieuwe Kerk. Het lijkt erop dat de "rechter" de waarheid van de Heer is. Hoe werkt dat dan? Hoe oordeelt de Heer niet, maar oordeelt Zijn waarheid?
In het boek Hemel en Hel lezen we -- De Heer werpt niemand in de hel. Wij werpen onszelf erin, niet alleen terwijl we in deze wereld leven, maar ook na de dood, wanneer we onder de geesten komen. (Hemel En Hel 548)
Dus, wat er gebeurt is het volgende: we houden ons hart en onze overtuigingen tegen de waarheid, en als de waarheid ons bevalt, kiezen we voor de hemel. Als de waarheid ons niet bevalt, dan vluchten we ervoor weg naar een hel die we zelf hebben gemaakt. Slechte mensen kunnen het licht van de hemel niet verdragen, omdat het in hun hart schijnt en hen - en iedereen - laat zien wie zij werkelijk zijn. Door weg te blijven van het licht van de waarheid, kunnen zij in een fantasie leven dat zij de grootste zijn.
Het is waar dat we niet moeten oordelen. Maar wat voor oordeel moeten we dan niet vellen?
Uit de woorden van de Heer "oordeelt niet, opdat u niet geoordeeld wordt" leren we dat we niet op een veroordelende manier moeten oordelen. Ten eerste, de Heer stuurt niemand naar de hel, en dat zouden wij ook niet moeten doen.
Als de Heer zegt: "Hoe kun je tegen je broeder zeggen: 'Laat mij de splinter in je oog weghalen', terwijl je zelf de splinter in je eigen oog niet ziet?" leren we dat we niet schijnheilig en zelfingenomen moeten zijn. Wij menen of doen alsof wij bevoegd zijn om anderen op hun fouten te wijzen, alleen omdat wij goede werken doen. Maar de plank in ons oog betekent dat onze goede werken ons alleen maar verblinden.
Toen de Heer tegen Samuel zei: "De Heer ziet niet zoals de mens ziet: de mens kijkt naar het uiterlijk, maar de Heer kijkt naar het hart", leerde Hij ons dat wij geen geestelijk oordeel kunnen vellen over iemands bedoelingen of de verlangens die in zijn hart zijn.
Wat zijn de manieren waarop we niet moeten oordelen? NIET oordelen op een veroordelende manier. NIET zelfingenomen zijn, en zeker NIET hypocriet zijn in je oordelen. En oordeel zeker NIET over iemands bedoelingen of zijn geestelijk karakter.
Om geestelijke vooruitgang te boeken, moeten we eerst ophouden iets verkeerd te doen en dan kunnen we iets goed doen.
"Hou op met kwaad te doen, leer goed te doen" (Jesaja 1:16-17).
Eerst het kwade mijden, dan het goede doen. Er zijn schadelijke manieren om te oordelen, en daar moeten we mee ophouden. Er komt niets nuttigs uit voort, en het is schadelijk voor jezelf en de persoon die je beoordeelt.
En ... er zijn nuttige manieren om te oordelen, ook. Zie hier voor een artikel over hoe juist te oordelen.
(Bewerkt uit een preek van Jeffrey Smith, april, 2021)
