2187. Dat de woorden ‘en zij aten’ de gemeenschap op deze wijze betekenen, kan blijken uit de betekenis van eten, namelijk gemeenschap hebben en verder verbonden worden, hetgeen ook uit het Woord duidelijk blijkt; dat Aharon zijn zonen, de levieten, en verder ook het volk in de heilige plaats de geheiligde dingen van de slachtoffers zouden eten, betekende niets anders dan gemeenschap, verbinding en toe-eigening, zoals gezegd is in vers, (Leviticus 6:16, 17 en eerder in nr. 2177); want het was een hemelse en geestelijke spijs, welke door de geheiligde dingen die zij aten, werd aangeduid, dus de toe-eigening ervan; de geheiligde dingen waren van de slachtoffers datgene wat niet verbrand werd op het altaar en gegeten werd òf door de priesters òf door het volk dat offerde, zoals uit vele plaatsen kan blijken, waar over de slachtoffers wordt gehandeld. De offers die door de priesters werden gegeten, zie: (Exodus 29:32, 33; Leviticus 6:16, 26; 7:6, 15, 16, 18; 8:31; 10:12, 13; Numeri 18:9-11, en die welke door het volk gegeten werden, (Leviticus 19:5, 6; Deuteronomium 12:27; 27:7) en elders; en dat de onreinen daarvan niet eten zouden, (Leviticus 7:19-21; 22:4-7;

deze maaltijden werden in de heilige plaats gehouden, naast het altaar of aan de deur of in de voorhof van de tent; en zij betekenden ook niets anders dan de gemeenschap, de verbinding en de toe-eigening van hemelse goedheden, want daarmee werd de hemelse spijs uitgebeeld; wat hemelse spijs is, zie men in de nrs. 56, 57, 58, 680, 681, 1480, 1695;

en al deze dingen werden brood genoemd, en wat daarmee werd aangeduid, zie men in nr. 2165. Iets dergelijks werd daarmee uitgebeeld, dat Aharon en zijn zonen de toonbroden of de broden der aangezichten in de heilige plaats zouden eten, (Leviticus 24:9);

de voor de Nazireeër gegeven wet, dat hij van alles, wat van de druif komt, waarvan de wijn afstamt, van de kernen af tot het vel toe, in de dagen van zijn nazireeërschap, niet zou eten, (Numeri 6:4) vond hierin zijn oorzaak, dat de Nazireeër de hemelse mens uitbeeldde, en de hemelse mens van dien aard is, dat hij de geestelijke dingen zelfs niet eens wil noemen, zoals men ziet in het eerste deel, nrs. 202, 337, 880 aan het einde en 1647, en daar de wijn en de druif, en verder alles, wat uit de druif komt, het geestelijke betekende, was het daarom aan de Nazireeër verboden daarvan te eten, dat wil zeggen, gemeenschap daarmee te hebben, zich daarmee te verbinden en het zich toe te eigenen. Iets dergelijks wordt onder eten verstaan bij Jesaja:

‘Alle gij dorstigen, gaat tot de wateren, en wie geen zilver heeft, gaat, koopt, en eet; en gaat, koopt, zonder zilver, en zonder prijs, wijn en melk; waarom weegt gijlieden zilver uit voor hetgeen geen brood is, en arbeidt voor hetgeen niet verzadigt; horende hoort naar Mij en eet het goede en uw ziel zal zich in het vet verlustigen’, (Jesaja 55:1, 2);

en verder ook hetgeen staat bij Johannes:

‘Die overwint, Ik zal hem geven te eten van de boom des levens, die in het midden van het paradijs van God is’, (Openbaring 2:7). De boom des levens is het hemelse zelf en in de hoogste zin de Heer zelf, daar van Hem al het hemelse, dat wil zeggen, alle liefde en naastenliefde komt; zo is dus het eten van de boom des levens hetzelfde als de Heer nuttigen; en de Heer nuttigen is begiftigd worden met liefde en naastenliefde, dus met de dingen die tot het hemelse leven behoren; zoals de Heer zelf zegt bij Johannes:

‘Ik ben het levende brood, dat uit de hemel neerdaalt, zo iemand van dit brood eet, die zal in der eeuwigheid leven; die Mij eet, diegene zal leven door Mij’, (Johannes 6:51, 57). ‘Maar zij zeiden: Deze rede is hard; maar Jezus zei: De woorden die Ik tot u spreek, zijn geest en zijn leven’, (Johannes 6:60, 63);

hieruit blijkt wat onder eten wordt verstaan in het Heilig Avondmaal, (Mattheüs 26:26, 27, 28; Markus 14:22, 23; Lukas 22:19, 20) namelijk gemeenschap hebben, verbonden worden en zich toe-eigenen. Hieruit blijkt ook, wat verstaan wordt onder hetgeen de Heer zei:

‘Dat velen zullen komen van oosten en westen en zullen met Abraham, Izaäk en Jakob aanzitten’, (Mattheüs 8:11);

niet dat zij met hen in het rijk van God zullen eten, maar dat zij de hemelse goedheden zullen genieten, welke door Abraham, Izaäk en Jakob worden aangeduid, namelijk de hemelse dingen van de liefde, zowel de binnenste, die Abraham zijn, als de lagere die het midden houden, als die van het redelijke, die Izaäk zijn, en de nog lagere, die de natuurlijke hemelse dingen zijn, zoals die in de eerste hemel zijn, welke onder Jakob worden verstaan. Dit behoort tot de innerlijke zin van deze woorden; dat dit Abraham, Izaäk en Jakob is, zie men in nr. 1893 en overal elders, waar over hen wordt gehandeld; want of men zegt ‘deze hemelse dingen genieten’, dan wel of men zegt ‘de Heer genieten’, die door deze dingen wordt uitgebeeld, is hetzelfde, want van de Heer zijn al deze dingen, en de Heer is alles in alles wat tot deze dingen behoort.

880. Dat de woorden ‘hij wachtte nog zeven dagen af’, het begin van de tweede staat van de wedergeboorte betekenen, kan hieruit blijken, dat daarmede de tijd beschreven wordt, welke verliep tussen de eerste staat, waarvan in het vlak voorafgaande 8ste en 9de vers, en deze tweede staat, waarvan in de verzen 10 en 11 sprake is. Deze tijd nu welke daartussen ligt, wordt ter wille van de historische samenhang, uitgedrukt door de woorden ‘hij wachtte af’. Hoe het met de tweede staat van de wedergeboorte gesteld is, kan enigermate blijken uit hetgeen ten aanzien van de eerste staat is gezegd en aangetoond, welke daarin bestond, dat de waarheden van het geloof nog niet wortel konden schieten, omdat de valsheden nog in de weg stonden. Eerst dan schieten de waarheden van het geloof wortel, wanneer de mens begint te erkennen en te geloven, eerder zijn zij niet ingeworteld. Wat de mens uit het Woord hoort en in het geheugen vasthoudt, is slechts het inzaaien; maar het wortel schieten begint nooit tenzij de mens eerst het goede van de naastenliefde aanneemt en opneemt. Al het ware door het geloof wortelt door het goede van het geloof, dat wil zeggen, door het goede van de naastenliefde. Het gaat hiermee als met zaad, dat in de aarde geworpen wordt, wanneer het nog winter is, of wanneer de aarde koud is; dan ligt het er weliswaar in, maar het schiet geen wortel. Zodra echter de zon de aarde verwarmt, hetgeen met het begin van de lente gebeurt, begint het zaad eerst een wortel in zichzelf te vormen en daarna in de aarde uit te zenden. Evenzo is het met het geestelijk zaad gesteld dat wordt ingeplant; dit wortelt geenszins, vooraleer het goede van de naastenliefde het als het ware verwarmt, dan vormt het eerst een wortel in zichzelf, die het daarna voortbrengt. Er zijn drie dingen bij de mens, welke samenwerken en zich verenigen, namelijk het natuurlijke, het geestelijke en het hemelse. Het natuurlijke van de mens ontvangt nooit enig leven dan door het geestelijke, en het geestelijke nooit enig leven dan door het hemelse, en het hemelse van de Heer alleen, Die het Leven Zelf is. Maar om er nog een vollediger voorstelling van te krijgen: het natuurlijke is de vergaarplaats welke ontvangt, of het vat waarin het geestelijke wordt gegoten; en het geestelijke is de vergaarplaats welke ontvangt, of het vat waarin het hemelse wordt gegoten, en op deze wijze komt het leven door middel van de hemelse dingen van de Heer; van dien aard is de invloed. Het hemelse is al het goede van het geloof; bij de geestelijke mens is het het goede van de naastenliefde; het geestelijke is het ware, wat geenszins tot het ware van het geloof wordt, wanneer daarin niet het goede van het geloof is, of het goede van de naastenliefde, waarin het eigenlijke leven uit de Heer is. Opdat men echter nog duidelijker weet hoe het hiermee gesteld is: het is het natuurlijke van de mens, dat het werk van de naastenliefde doet, en wel óf met de hand óf met de mond, dus door middel van de organen van het lichaam; maar dit alles is in zichzelf dood, en leeft niet dan alleen door het geestelijke dat in het werk is, en het geestelijke leeft niet dan alleen door het hemelse, dat van de Heer komt. Omdat het hiermee zo gesteld is, kan het eenieder duidelijk zijn, dat in elk werk van de naastenliefde het werk zelf niets is dan alleen iets stoffelijks, maar dat het aan het ware van het geloof, hetwelk in het werk is, te danken heeft, dat het bezield is. En voorts, dat het ware van het geloof ook niets is dan alleen iets onbezields, maar dat het aan het goede van het geloof te danken heeft, dat het levend is; en dat het goede van het geloof niet levend is dan door de Heer alleen, Die het Goede Zelf en het Leven Zelf is. Hieruit blijkt, waarom de hemelse engelen niets willen horen over het geloof, nog minder over het werk, (zie nr. 202);

omdat zij zowel het geloof als het werk afleiden van de liefde, en het geloof betrachten uit de liefde, en het werk zelf van het geloof doen uit liefde, zodat voor hen zowel het werk als het geloof verdwijnt, en alleen de liefde en het goede uit haar overblijft, en in hun liefde is de Heer. Deze engelen zijn, omdat zij zo hemelse voorstellingen hebben, onderscheiden van de engelen, die geestelijke engelen worden genoemd, en hun denken en spreken zelf is vandaar veel onbegrijpelijker dan het denken en spreken van de geestelijke engelen.