216. VI. Dat zij die in de waarlijk echtelijke liefde zijn, in hun huwelijk het eeuwige beogen; omgekeerd echter zij die niet in de echtelijke liefde zijn.

Dat zij die in de waarlijk echtelijke liefde zijn, het eeuwige beogen, komt omdat in die liefde de eeuwigheid is; en de eeuwigheid ervan is daarom zodanig omdat die liefde bij de echtgenote en de wijsheid bij de echtgenoot, groeit tot in het eeuwige; en in die groei of voortgang treden de echtelieden dieper en dieper binnen in de zegeningen van de hemel, die de wijsheid van hen en tegelijk de liefde ervan in zich bewaren; en daarom, indien de idee van het eeuwige werd uitgerukt of wegens de een of andere oorzaak weggleed, dan zou het zijn alsof zij uit de hemel werden neergeworpen.

Hoedanig de staat is van de echtelieden in de hemel als aan hun gemoed de idee van het eeuwige ontvalt en in de plaats daarvan de idee van het tijdelijke invalt, werd bij mij duidelijk door deze ondervinding: eens waren twee echtelieden krachtens gegeven toestemming bij mij uit de hemel en toen werd van hen door een bepaalde geraffineerd sprekende duistere geest de idee van het eeuwige ten aanzien van het huwelijk weggenomen, nadat die was weggenomen, begonnen zij te weeklagen en zeiden dat zij niet langer zouden kunnen leven en dat zij zich gekweld voelden op een wijze die zij nooit eerder hadden gevoeld; toen dit doorvat was door de mede-engelen in de hemel, werd de duisterling verwijderd en neergeworpen; nadat dit had plaatsgevonden, kwam bij hen direct de idee van het eeuwige terug, ten gevolge waarvan zij met de vreugde van het hart werden verblijd en elkaar wederzijds allertederst omhelsden.

Behalve deze dingen hoorde ik twee echtelieden die over hun huwelijk nu eens de idee van het eeuwige koesterden en dan weer de idee van het tijdelijke; de oorzaak ervan was deze, dat zij innerlijk ongelijk waren.

Wanneer zij in de idee van het eeuwige waren, waren zij beiden verblijd, maar wanneer zij in de idee van het tijdelijke waren, zeiden zij: ‘Het is niet langer een huwelijk’.

En de echtgenote zei: ‘Ik ben niet langer een echtgenote, maar een bedgenote. ’

En de man zei: ‘Ik ben niet langer een echtgenoot, maar een echtbreker. ’

En daarom ging de man, toen hun innerlijke ongelijkheid aan hen werd geopend, van de vrouw weg en de vrouw van de man; maar daarna werden zij, omdat de een en de ander de idee van het eeuwige ten aanzien van het huwelijk had gehad, vergezelschapt met hun gelijken.

Hieruit kan men duidelijk zien dat zij die in de waarlijk echtelijke liefde zijn, het eeuwige beogen; en dat zij, indien dit uit de binnenste dingen ontglipt aan het denken, zij uit elkaar gaan ten aanzien van de echtelijke liefde, hoezeer het ook niet tegelijk ten aanzien van de vriendschap het geval mag zijn; deze woont immers in de uiterlijke en uitwendige dingen; de echtelijke liefde echter in de innerlijke dingen.

Hetzelfde is het geval in de huwelijken op aarde; de echtelieden daar denken als zij elkaar teder liefhebben, het eeuwige ten aanzien van het verbond en volstrekt niet iets ten aanzien van het einde ervan door de dood en als zij hierover denken, voelen zij smart, totdat zij opnieuw worden opgebeurd door de hoop bij de gedachte aan de voortzetting ervan na het overlijden.

216. (a). VII. Dat de echtelijke liefde zetelt bij de kuise vrouwen-echtgenoten, maar dat hun liefde evenwel afhangt van de mannen-echtgenoten.

De oorzaak hiervan is de volgende dat vrouwen-echtgenoten als liefden geboren zijn en het aan hen is ingeënt één te willen zijn met de mannen-echtgenoten en zij uit deze gedachte van hun wil aanhoudend hun liefde voeden; en daarom zou terugtreden van het streven om zich met de mannen-echtgenoten te verenigen een terugtreden van zichzelf zijn; anders de mannen-echtgenoten, omdat dezen niet als liefden zijn geboren, maar als de opnemenden van die liefde van de vrouwen-echtgenoten, treden daarom, voor zoveel als zij die liefde opnemen, de vrouwen-echtgenoten met hun liefde binnen, maar voor zoveel als zij niet opnemen, staan de vrouwen-echtgenoten met hun liefde buiten en wachten zij af.

Maar dit vindt plaats bij de kuise vrouwen-echtgenoten; en is anders bij de onkuise.

Hieruit staat vast dat de echtelijke liefde zetelt bij de vrouwen-echtgenoten, maar dat hun liefde afhangt van de mannen-echtgenoten.

VRIENDSCHAP IN HET HUWELIJK

Een preek door ds. Peter M. Buss, Sr.

De toestanden van deze liefde zijn onschuld, vrede, rust, innige vriendschap, vol vertrouwen, en een wederzijds verlangen van geest en hart om elkaar alle goed te doen Echtelijke Liefde 180.

Mooie woorden. Maar een lijst van woorden lijkt door onze geest te glippen en we merken niet op wat ze zeggen, en blijven achter met een algemeen gevoel dat de echtelijke liefde veel gelukkige toestanden voortbrengt.

Deze lijst betekent veel meer dan dat. Het begint bij de diepste geest, en het kostbaarste daar is de onschuld, de bereidheid om ons door de Heer te laten leiden. Die afwezigheid van trots en eigenliefde is de geest van alle goeds, en als we ons door de Heer laten leiden, voelen we zijn liefde neerstromen, zachtjes, zachtjes, als vrede. Twee mensen die elkaar liefhebben hebben werkelijk vrede van binnen, en in hun lagere geest hebben ze rust: ze zijn tevreden met wat de Heer hen gegeven heeft.

Onschuld, vrede en rust: dat zijn de diepe vreugden van de huwelijksliefde zoals ze van de Heer instromen. Daaronder is vriendschap en vol vertrouwen, en het zijn genoegens die wij kunnen herkennen en begrijpen. Zij brengen het verlangen voort van hart en geest om de ander alle goeds te doen.

Het onderwerp van vandaag is vriendschap in het huwelijk, welke rol het speelt in het samensmelten van de harten van twee mensen tot één, en hoe het zich verdiept totdat het superieur wordt aan elke andere vriendschap. Vriendschap is liefde op een lager niveau, en soms wordt zij voor de liefde zelf aangezien, maar dat is zij niet. Het is bedoeld om te dienen en gelukkige uitdrukking te geven aan wat in de ziel en de diepste geest leeft. Ware liefde is een wens om binnen te treden in het leven van een ander (Hemelse Verborgenheden 2738). Het is het samengroeien van twee mensen op elk vlak van het leven. Het is de onschuld en de vrede en de rust die boven vriendschap staan. Het is het beeld van de één, geschreven op het hart van de ander, zodat de geliefde aanwezig is in alles wat hij of zij wil of doet. De ware huwelijksliefde is de menselijke vorm zelf, want twee mensen, voor altijd individuen, worden door die liefde tot een engel des hemels gemaakt.

Vriendschap, ideale vriendschap in het huwelijk, is het gewaad en het gelaat van die liefde. Liefde is de persoon zelf. Maar een persoon heeft een gezicht, en kleding (Echtelijke Liefde 214).

Kleding wordt verondersteld een aantrekkelijke bedekking van het lichaam te zijn, maar geen bepaalde jurk of pak is essentieel. Er is een soort vriendschap die als een gewaad is in het huwelijk, en het is ons plezier in gezamenlijke activiteiten. Getrouwde mensen doen dingen samen, ze hebben samen plezier. Ze delen culturele dingen of sport of vakantiereizen of het sociale leven. Deze dingen geven hen dingen om over te praten, om te communiceren, om interesse in elkaar te tonen.

Als ze pas getrouwd zijn, heeft een stel uiteenlopende interesses. Hun smaak voor eten of muziek of boeken kan verschillen. Waarschijnlijk zullen zij nooit al deze dingen delen, tenzij zij proberen overeenstemming af te dwingen, en dat is niet gezond. Maar naarmate zij samenleven, en de liefde tussen hen groeit, ontstaat de neiging kledingstukken te dragen die de ander aantrekken. Zij ontwikkelen die ontspanning die zij kunnen delen, en diegene die zij niet kunnen delen, hebben de neiging om te worden weggegooid, zoals een eens zo aangename jurk die zijn charme heeft verloren. Als een paar door het leven gaat, kiezen ze ook nieuwe ontspanning en activiteiten, en neigen ze ertoe die te vinden die ze kunnen delen.

Zij zullen niet alles delen, en in de dingen die zij niet samen doen, toont hun liefde zich door belangstelling te tonen voor het plezier dat de ander ergens in heeft. Het kledingstuk is het minst belangrijk, en het is jammer dat er ruzies kunnen ontstaan door te proberen overeenstemming af te dwingen op dit laagste niveau van geestelijke vreugde. Een man kan beledigd zijn door het gebrek aan belangstelling van zijn vrouw voor iets dat belangrijk voor hem is. Hij kan haar ongunstig vergelijken met iemand anders die wel van die bepaalde activiteit van hem houdt, waarmee hij impliceert dat zij minder van hem houdt dan zou moeten. Dergelijke gevoelens komen vaak voor, zelfs als er liefde is; maar we moeten erkennen dat dit egoïstische en daarom destructieve liefde is, en geen echte naastenliefde.

Vriendschap is het gewaad van de liefde. Het is ook het gezicht van de liefde. Het gezicht verandert niet, het wordt niet afgeworpen met de veranderende tijden en gebruiken van het leven. Twee mensen die vrienden zijn delen hun gevoelens en gedachten over de dingen in het leven, en dit is het gezicht van de liefde. Liefde zelf is het delen van onze diepste, diepste gedachten, en dat delen wordt vaak zonder woorden gecommuniceerd. Maar daaronder is er het vermogen om te praten over de dingen van deze wereld, en hoe we ons daarover voelen. Wij kunnen meedelen hoe wij ons voelen over het leven, hier en nu, en in de toekomst. Wij kunnen onze angsten, onze zorgen en onze onzekerheden delen met iemand die wij kunnen vertrouwen. Wij kunnen onze vreugden, onze successen en onze hoop delen met iemand die daar altijd in zal meegaan.

Dat vermogen om vrijuit te communiceren is een van de kostbaarste dingen in het leven, en het wordt aangeleerd. Het is er niet in een ogenblik. Dat is iets wat we weten over vriendschap - dat het langzaam groeit, en dat je het moet leren, maar we realiseren ons soms niet dat hetzelfde geldt voor liefde. Mensen denken vaak dat de liefde er helemaal is op de trouwdag, en als ze er tien jaar later niet sterk door ontroerd zijn, zijn ze gedesillusioneerd en voelen ze zich niet gebonden aan de wetten ervan. Maar we weten wel dat vriendschap zich ontwikkelt. Wij weten dat wij om onze partners geven, maar vinden het vaak moeilijk te zeggen hoe wij ons voelen en hoe wij denken. We willen misschien wel spreken, maar de woorden zijn verkeerd, of we lijken het te druk te hebben om er de tijd voor te nemen, of we praten in plaats daarvan over algemeenheden, of we zijn minder dan eerlijk; of misschien willen we in tijden van kou gewoon niet communiceren.

We weten dat we aan vriendschap moeten werken. Naarmate de tijd verstrijkt, leren we hoe we die andere geest gemakkelijker kunnen raken, welke woorden of uitdrukkingen of welk soort stilte de gedachten van ons hart het best overbrengen. We moeten leren - en niemand van ons leert dat gemakkelijk - dat trots een grote hinderpaal is voor echte vriendschap. We moeten leren wanneer we ons niet gekwetst moeten voelen, wanneer we geen betekenissen in dingen moeten lezen; wanneer we om hulp moeten vragen in plaats van met gekrenkte trots achterover te leunen en ons voor te bereiden om beledigd te worden omdat onze partner niet zag wat we nodig hadden. We moeten leren onze verkeerde gevoelens toe te geven en een kans te wagen op zijn of haar vergeving, in plaats van een excuus te vinden. In de loop van de jaren kunnen we dan delen hoe we ons voelen en denken, ons bewust worden van hoe de ander in een situatie zal reageren, het vermogen om naar de andere kant van de kamer te kijken en te weten hoe zij zich voelt. Dit is het gezicht van de liefde. Het is een volledige vriendschap die vaak te zien is in het gezicht van partners die werkelijk geliefd zijn en hen op elkaar doet lijken, hoewel de gelaatstrekken heel verschillend zijn. Swedenborg zag eens een echtpaar in de hemel en bemerkte een eenheid in hun gezichten, en hij zei: Jullie twee zijn één. De man antwoordde: Wij zijn één. Haar leven is in mij en het mijne in haar. Wij zijn twee lichamen maar één ziel (Echtelijke Liefde 75).

Dit is de ideale vriendschap in het huwelijk. Maar vriendschap heeft haar speciale nut lang voordat het ideaal is bereikt, en de Heer heeft ons ook daarover verteld.

De liefde van twee pas getrouwde mensen is niet zuiver. Zij is vol prachtig idealisme, en er is wat onschuld in, een kostbaar zaadje. Maar de liefde zelf, die vlam die het huwelijk inluidt, is meer van het lichaam dan van de geest. Het brandt op na een tijdje, het is te intens (Echtelijke Liefde 162). Als het de zaak van het huwelijk afbrandt, wordt het werkgedeelte duidelijk.

Wanneer dit gebeurt is een echtpaar verre van volmaakt. Zij zijn nog natuurlijk en aards in hun waarden, niet klaar om de heilige liefde te ontvangen die de Heer hen wil geven - ook al is het zaad ervan diep in hun ziel. Hun belangen zijn te zeer gericht op het hier en nu. In deze toestand van het normale menselijke leven op aarde, is het de vriendschap die de kloof overbrugt tussen de eerste liefde, en de ware echtelijke die zal volgen (Echtelijke Liefde 214; 162). Als twee mensen zich vestigen op de zaken van het leven en de eerste opwinding van het huwelijk wegebt, worden zij vaak bijeengehouden door het feit dat zij bereid zijn goede vrienden te zijn. Zij dragen aangename kleding - zij brengen uren door in elkaars gezelschap en werken samen, bouwen en richten een huis in, voeden en kleden kinderen en voeden hen op en worstelen om hun budget in evenwicht te houden. Zij ontspannen zich samen, gaan samen op vakantie.

Zij hebben ook het gezicht van de liefde, want zij praten over deze dingen, en delen de problemen van het leven. Ze slagen samen en delen dat; en ze falen samen en delen dat ook. De meeste tijd zijn ze vrienden. Slechts enkele keren herinneren zij zich en beminnen zij het totale ideaal, of raken zij de hoogten aan wanneer de Heer hun geest opent en hen laat kijken naar de rust en de vrede en de onschuld die komen gaan.

Wat zij meestal hebben is niet de ware, eeuwige liefde van de hemel. Het is een goede, ordelijke, tevreden toestand, en als twee mensen aan hun vriendschap werken, brengt dit hen geleidelijk aan meer en meer in de echtelijke liefde zelf. Want vergeet niet dat huwelijksliefde gewoon liefdadigheid is. Het is de verantwoordelijkheid om vriendelijkheid te tonen aan een bepaald persoon - je vrouw, of je man. Soms denken we dat we vrij zijn om te vechten met en onvriendelijkheid te tonen aan deze persoon, alleen omdat we van hem of haar houden - dat liefde ons vrijmaakt van de banden van gemeenschappelijke vriendelijkheid. De wetten van de naastenliefde zijn bij uitstek de wetten van het huwelijk.

Wanneer twee mensen trachten het pad van de godsdienst te bewandelen en thuis meer dan elders de naastenliefde beoefenen, wordt hun hart voor elkaar geopend en beginnen zij de innerlijke zegeningen van de liefde te kennen. Dan komen ook de eerste liefdesvuren terug in een andere gedaante, verfijnd, gezuiverd en sterker dan voorheen, want nu zijn het de vuren van de ware liefde (Echtelijke Liefde 214).

Vriendschap introduceert een paar in de ware liefde van het huwelijk. Dit is het heilige gebruik ervan. Het is de brug tussen de wittebroodsweken en de hemel zelf, het gelukkige wandelen op aarde terwijl onze ogen zijn opgeheven naar de hemel; en langzaam tijdens het wandelen worden we opgetild naar die hemel. Dan verandert de vriendschap zelf. Zij wordt gezuiverd, zachtmoediger en wijzer gemaakt door de warmte die in de ziel en de geest is. Het vuur van liefde dat in het hart gebrand is, verzacht de uiterlijke vertoning van liefde, en de echtelijke, of inwendige vriendschap is geboren. Dat is het ware gezicht van de liefde. Het is omwille van dit gebruik van vriendschap dat echtgenotes er bijzonder verrukt over zijn en het koesteren met hun echtgenoten (Echtelijke Liefde 155a; 355). Omdat vriendschap zo'n sponsor van ware liefde is, blijft zij ook tot op hoge leeftijd bestaan, en twee mensen die tientallen jaren getrouwd zijn, vinden voldoening in de zorg en communicatie met deze naaste vriend in de laatste jaren van het aardse leven. De ouderdom is een tijd waarin vriendschap bijzonder belangrijk is, en als een partner vroegtijdig naar de andere wereld is gegaan, of als iemand hier op aarde niet getrouwd is geweest, is de warmte van verwanten en vrienden een noodzakelijke vervanging.

Tenslotte verenigen de Schriften vriendschap met volledig vertrouwen. Vertrouwen impliceert twee dingen - de bereidheid om iemand in vertrouwen te nemen, en het vermogen om die ander te vertrouwen. Vertrouwen is iets wat we vaak van een vriend willen eisen, maar het kan niet worden afgedwongen. Wanneer twee mensen trouwen willen zij elkaar vertrouwen, maar in veel dingen kunnen zij dat niet; want zonder kennis van de ander, en zonder ervaring en rijpheid, en vooral zonder berouw, zou het dwaas zijn om onze kostbaarste en tederste gedachten in handen van onze partners te geven. In het begin zouden deze dingen hard worden aangepakt, tegen ons worden gebruikt in ruzies, misschien worden geminacht. Maar na jaren van samenleven verdiept het vertrouwen zich en wordt het niet slechts een wens maar een realiteit. In het begin wordt ons vertrouwen in onze geliefde vaak geschokt, want we zijn allemaal mensen, en we zijn allemaal geneigd om de gevoelens van onze partner tegen hem of haar te gebruiken, - misbruik maken van vertrouwen. Maar oprechte mensen hebben spijt van deze dingen en proberen het goed te maken, en leren de kostbare gevoelens die aan hem of haar zijn toevertrouwd met eerbied te behandelen. Dan ziet de partner die inspanning, en aanvaardt een eerlijke verontschuldiging wanneer die wordt aangeboden, en ziet de groeiende kracht die wij hebben in het weerstaan van de impuls om te kwetsen door middel van wat wij weten van de zwakheid van een ander. Vertrouwen wordt geboren; en langzaam groeit het op.

De echtelijke liefde is een geschenk van de Heer. Wij kunnen het niet scheppen, de Heer geeft het ons wanneer wij het kunnen dragen. We kunnen vriendschap opbouwen. Elke dag kunnen we besluiten om als eerste aan die persoon te denken met wie we getrouwd zijn. We kunnen kiezen om een vriendelijk woord te zeggen of een boos woord. We kunnen hem prijzen en steunen of afkeuren en klagen. Honderd keer per dag hebben wij de keuze om vriendschap te tonen of te onthouden.

Ja, we kunnen veel doen om vriendschap op te bouwen. Het is op dit aardse vlak van geven en delen dat wij ons tot de Heer wenden, en in deze vriendschap doet Hij eeuwige liefde geboren worden. Dat is Zijn schepping, en wij kunnen ons er alleen maar over verwonderen wanneer die ons eindelijk raakt en ook onze vriendschap echtelijk maakt.

Conjugiale liefde is denken en willen als één, samenwonen in alle dingen, tot in het diepste. Conjugiale vriendschap is de vreugde in het spreken van ons hart tot onze partners, vreugde in dat vrije spel tussen twee geesten die geen barrières meer hebben, omdat ze niets meer hebben om zich tegen te beschermen. Zij kunnen zichzelf in de handen van hun partner leggen en weten dat hen geen kwaad zal overkomen. Ook dit vertrouwen is een geschenk uit de hemel, het vertrouwen van twee mensen die beiden weten dat zij trachten trouw te zijn aan de wetten van de liefde van de Koning der liefde. Van zulken is het koninkrijk der hemelen. Amen

Lessen:

1. Mattheüs 19:1-12

2. Echtelijke Liefde 162

3. Echtelijke Liefde 214

Algemene verwijzingen naar vriendschap in het huwelijk

1. Het gebruik ervan, vooral in de eerste jaren van het huwelijk: Echtelijke Liefde 162; 214; 334.

2. Vrouwen bewaren vriendschap en vertrouwen in een huwelijk: Echtelijke Liefde 155a:3; ook de liefde met de innigste vriendschap is bij de echtgenotes zoals de wijsheid en haar verrukking bij de echtgenoten is Echtelijke Liefde 355.

3. Genoemd als een van de lagere geneugten van de echtelijke liefde Echtelijke Liefde 183.

4. Soms kan de vriendschap voortduren wanneer het eeuwige uit de gedachten van de partners is verdwenen. Echtelijke Liefde 216; cf. hoofdstuk over oorzaken van schijnbare liefde, gunst en vriendschap.

5. Zij die in echtelijke liefde zijn, hebben voortdurende innerlijke vriendschap. Spirituele Ervaringen 6110

6. De kuise liefde van het geslacht is spirituele vriendschap Echtelijke Liefde 55. Vgl. hoe de vrouw vriendschap met een andere vrouw matigt Echtelijke Liefde 75.

7. Vriendschap tussen mannen en vrouwen gaat diep in en sluit aan omdat het een vriendschap is van liefde met begrip. Vriendschappen tussen personen van hetzelfde geslacht kunnen niet op dezelfde wijze diep binnendringen. Echtelijke Liefde 55.