4299. Omdat ik God van aangezichten tot aangezichten heb gezien en mijn ziel bevrijd is geweest; dat dit betekent dat Hij de zwaarste verzoekingen doorstond, alsof zij uit het Goddelijke waren, staat vast uit de betekenis van ‘God zien’, namelijk de toenadering tot Hem door de innerlijke dingen, namelijk door de goede en ware dingen, vandaar de tegenwoordigheid, zie nr. 4198 en uit de betekenis van de aangezichten, nrs. 1999, 2434, 3527, 3573, 4066;

en dus het denken en de aandoeningen, want deze beide zijn de innerlijke dingen, omdat zij van de ziel en van het gemoed zijn en zich in het aangezicht openbaren; en uit de betekenis van ‘mijn ziel is bevrijd geweest’ namelijk doorstaan, namelijk de Goddelijke tegenwoordigheid. Dat door al die dingen wordt aangeduid dat Hij de zwaarste verzoekingen doorstond alsof zij uit het Goddelijke waren, kan nergens anders vandaan blijken dan uit de naastgelegen en de verderaf gelegen oorzaken van de verzoekingen; de naastgelegen oorzaken zijn de boze en valse dingen bij de mens, die hem in verzoekingen leiden, dus de boze geesten en genieën die ze ingieten, nr. 4249; toch kan niemand verzocht worden, dat wil zeggen, enige geestelijke verzoeking ondergaan, dan alleen degene die een geweten heeft, want de geestelijke verzoeking is niets anders dan een marteling van het geweten; dus kunnen geen anderen verzocht worden dan zij die in het hemels en geestelijk goede zijn, want dezen hebben een geweten; de overigen hebben het niet en weten zelfs niet eens wat een geweten is; het geweten is de nieuwe wil en het nieuwe verstand uit de Heer; en dus is het de tegenwoordigheid van de Heer bij de mens en deze tegenwoordigheid is des te dichter nabij, hoe meer de mens in de aandoening van het goede of van het ware is; indien de tegenwoordigheid van de Heer dichter nabij is dan de mens naar verhouding in de aandoening van het goede of het ware is, dan komt de mens in verzoeking; de oorzaak hiervan is dat de boze en valse dingen die bij de mens zijn, die getemperd zijn met de goede en ware dingen bij hem, de nadere tegenwoordigheid niet kunnen doorstaan; dit kan vaststaan uit wat in het andere leven bestaat, namelijk dat de boze geesten geenszins enig hemels gezelschap kunnen naderen of zij beginnen angstig en gemarteld te worden; verder dat de boze geesten het niet verdragen dat de engelen hen onderzoeken, want zij worden terstond gemarteld en vallen in onmacht; en eveneens hieruit dat de hel van de hemel is verwijderd, met als oorzaak dat de hel de hemel niet verdraagt, dat wil zeggen, de tegenwoordigheid van de Heer die in de hemel is; vandaar komt het, dat in het Woord van hen gezegd wordt:

‘Dan zullen zij aanvangen te zeggen tot de bergen: Valt op ons en tot de heuvelen; Verbergt ons’, (Lukas 23:30);

en elders:

‘Zij zullen tot de bergen en tot de steenrotsen zeggen: Stort over ons en verbergt ons van het aangezicht van Degene die op de troon zit’, (Openbaring 6:16);

ook verschijnt de nevelachtige en duistere sfeer die uitwasemt van de boze en valse dingen van degenen die in de hel zijn, in de gedaante van een berg of een steenrots, waaronder zij verborgen worden, zie de nrs. 1265, 1267, 1270. Hieruit nu kan men weten dat ‘ik heb God van aangezichten tot aangezichten gezien en mijn ziel is bevrijd geweest’ de zwaarste verzoekingen betekent, alsof die uit het Goddelijke waren. De verzoekingen en de martelingen verschijnen alsof zij uit het Goddelijke waren, omdat ze, zoals gezegd, door de Goddelijke tegenwoordigheid van de Heer ontstaan, toch zijn ze niet vanuit het Goddelijke of uit de Heer, maar uit de boze en valse dingen die bij degene zijn die verzocht of gemarteld wordt; uit de Heer immers gaat niet dan het heilige, goede, ware en barmhartige voort; het is dit heilige, namelijk het goede, het ware en het barmhartige, dat diegenen die in de boze en valse dingen zijn, niet kunnen uithouden, omdat die dingen tegenovergesteld of strijdig zijn; de boze dingen, de valse dingen en de onbarmhartigheid streven aanhoudend daarnaar om die heilige dingen te schenden en voor zoveel als zij ze aanvallen voor zoveel worden zij gemarteld; en wanneer zij aanvallen en vandaar gemarteld worden, dan menen zij dat het het Goddelijke is dat hen martelt; dit is het wat wordt verstaan onder ‘alsof zij uit het Goddelijke waren’. Dat niemand Jehovah van aangezicht tot aangezicht kan zien en leven, was aan de Ouden bekend en van daar ging de erkentenis daarover over op de nakomelingen van Jakob; daarom waren zij zozeer verheugd wanneer zij enig engel hadden gezien en toch leefden; zoals in het Boek Richteren:

‘Gideon zag, dat het een engel van Jehovah was; daarom zei Gideon: Heer Jehovah, daarom omdat ik een engel van Jehovah gezien heb van aangezicht tot aangezicht; en Jehovah zei tot hem: Vrede zij u, vrees niet, omdat gij niet sterven zult’, (Richteren 6:22, 23). In hetzelfde Boek:

‘Manoach zei tot zijn echtgenote: Stervende zullen wij sterven, omdat wij God gezien hebben’, (Richteren 13:22);

en bij Mozes:

‘Jehovah zei tot Mozes:

‘Gij zult Mijn aangezichten niet kunnen zien, omdat de mens Mij niet zal zien en leven’, (Exodus 33:20). Dat van Mozes wordt gezegd dat hij met Jehovah sprak van aangezicht tot aangezicht, (Exodus 33:11) en dat ‘Jehovah hem gekend heeft van aangezicht tot aangezicht’, (Deuteronomium 34:10), is omdat Hij hem verscheen in een menselijke vorm die aangepast was aan zijn opneming en die uiterlijk was, namelijk als een oude man met een baard, die bij hem gezeten was, zoals ik door de engelen hierover ben onderricht; vandaar hadden ook de Joden geen andere voorstelling dan zoals van een zeer oud mens met een lange en sneeuwwitte baard, die meer dan de andere goden wonderen kon doen; niet dat Hij de Allerheiligste was, omdat zij niet wisten wat het heilige was; te minder zouden zij ooit het heilige hebben kunnen zien dat uit Hem voortgaat, omdat zij in een lichamelijke en aardse liefde waren, zonder heilig innerlijke, nrs. 4289, 4293.

4293. Dat in de historisch innerlijke zin door ‘omdat gij als een vorst gekampt hebt met god en met de mensen en hebt overmocht’, wordt aangeduid vanwege de hardnekkigheid die in hun fantasieën en begeerten was, kan vaststaan uit de betekenis van god en uit de betekenis van de mensen, namelijk de ware en de goede dingen, waarover in nr. 4287;

deze zelfde woorden hebben hier een tegenovergestelde zin, omdat ze in deze zin worden gezegd van Jakobs nakomelingen, bij wie, zoals eerder werd getoond, innerlijk geen ware en goede dingen waren, maar valse en boze; de valse dingen zijn fantasieën omdat zij tot de fantasieën behoren en de boze dingen zijn begeerten, omdat zij tot de begeerten behoren. Dat die natie daarop aandrong om uitbeeldend te zijn, dat wil zeggen, om zelf boven alle natiën in het gehele aardrijk de Kerk te zijn, zie nr. 4290;

dat het hun ook werd toegestaan vanwege de hardnekkigheid die in hun fantasieën en begeerten was, wordt hier bedoeld Van welke aard hun fantasieën en begeerten zijn, kan niemand weten dan alleen degene die in het andere leven iets van omgang met hen gehad heeft; en opdat ik het zou weten, werd dit aan mij toegestaan; want ik heb daar enige malen met hen gesproken; meer dan alle anderen hebben zij zichzelf lief en hebben zij de rijkdommen van de wereld lief; en bovendien vrezen zij meer dan alle anderen het verlies van hun eer en ook het verlies van gewin; daarom verachten zij ook heden evenals oudtijds, alle anderen bij zichzelf vergeleken en zoeken zij ook met de felste ijver schatten voor zich te verwerven en bovendien zijn zij vreesachtig. Omdat die natie vanaf de oude tijden zodanig is geweest, konden zij meer dan anderen in een heilig uiterlijke, zonder enig heilig innerlijke, gehouden worden en op deze wijze in de uiterlijke vorm die dingen uitbeelden die van de Kerk zijn; het zijn deze fantasieën en begeerten die een zodanige hardnekkigheid hebben bewerkt; dit komt ook duidelijk uit in tal van dingen die in de historische dingen van het Woord over hen zijn vermeld; zij konden, nadat zij waren gestraft, in zo’n uiterlijke vernedering zijn als geen andere natie, want zij konden hele dagen lang voorover op de grond uitgestrekt liggen en zich in het stof wentelen en zich niet eerder dan op de derde dag oprichten; zij konden ook tal van dagen achtereen weeklagen, in zakken gaan, in verscheurde klederen, met as of stof over het hoofd gestrooid; zij konden verscheidene dagen achtereen aan een stuk vasten en daarbij in bitter geween uitbarsten; maar deze dingen alleen vanuit de lichamelijke en aardse liefde en vanuit de vrees voor het verlies van de voorrang boven allen en van de wereldse schatten; want er was niet enig innerlijke dat hen aandeed, omdat zij in het geheel niet wisten wat het innerlijke was en het zelfs niet eens wilden weten, zoals dat er een leven na de dood is en dat er een eeuwig heil is. Daaruit kan vaststaan dat het, omdat zij zodanig waren, wel niet anders kon dan dat zij beroofd werden van elk innerlijk heilige, want dit stemt geenszins samen met een zodanig uiterlijk heilige, want deze zijn geheel en al met elkaar in strijd; verder dat zij meer dan anderen het uitbeeldende van een Kerk konden voorstellen, namelijk de heilige dingen in de uiterlijke vorm uitbeelden, zonder enig heilig innerlijke; en dat er dus zo door die natie iets van vergemeenschapping met de hemelen mogelijk was, nr. 4288.