701. Quoniam arca vocatur "arca foederis", etiam confirmandum est ex Verbo quod ideo dicta sit "arca foederis", quia in illa fuit Lex; ac per "Legem", per quam in lato sensu intelligitur Verbum, ¹ significatur Dominus quoad Divinum Verum, quod est Verbum, ita Divinum Verum seu Verbum quod a Domino, et in quo est Dominus, quia omne Divinum Verum procedit ab Ipso: hoc cum recipitur ab homine, fit conjunctio cum Domino; et haec conjunctio est, quae significatur per "foedus." Quomodo conjunctio Domini cum homine et hominis cum Domino fit, etiam paucis dicetur. Dominus apud omnes homines continue influit cum luce quae illustrat, et cum affectione sciendi et intelligendi vera ac volendi et faciendi illa: et quia illa lux et illa affectio continue influit a Domino, sequitur, quod quantum homo recipit ex, illa luce, tantum rationalis fiat; et quantum ex illa affectione, tantum sapiens fiat, et ducatur a Domino. Illa affectio cum luce ad se trahit illa vera quae homo ab infantia didicit ex Verbo, ex doctrina e Verbo, et ex praedicatione, ac conjungit sibi; nam omnis affectio vult nutriri a cognitionibus quae cum illa concordant. Ex illa conjunctione formatur affectio seu amor spiritualis hominis, per quem ille conjungitur Domino, hoc est, per quem Dominus conjungit hominem Sibi.

[2] Sed ad recipiendum illam lucem et illam affectionem, datum etiam est homini liberum electionis, quod quia ex Domino est, etiam est donum Domini apud hominem, et nusquam ei aufertur; nam liberum illud est affectionis seu amoris hominis, proinde etiam est vitae ejus. Homo ex libero potest cogitare et velle malum, et quoque cogitare et velle bonum: quantum itaque ex illo libero, quod est amoris et inde vitae ejus, cogitat falsa et vult mala, quae sunt contra vera et bona Verbi, tantum non conjungitur Domino; at quantum cogitat vera et vult bona, quae sunt ex Verbo, tantum conjungitur Domino, et Dominus facit ut sint amoris ejus, et inde vitae ejus. Ex his constare potest quod conjunctio illa sit reciproca, nempe Domini cum homine, et hominis cum Domino: talis conjunctio est, quae intelligitur per "foedus" in Verbo.

[3] Fallitur qui credit quod homo nihil agere possit ad salutem suam, quia lux videndi vera et affectio faciendi illa, tum etiam liberum cogitandi et volendi illa, sunt a Domino, et nihil eorum ab homine; sed quia illa apparent homini sicut sint in illo, et cum cogitantur et voluntur, sicut sint ex illo, propter illam apparentiam debet homo cogitare et velle illa sicut a se, sed usque agnoscere quod sint ex Domino; aliter nihil veri et boni, seu fidei et amoris, potest appropriari homini: qui remittit manus, et exspectat influxum, is nihil recipit; et eo nulla est conjunctio reciproca cum Domino; inde non est in foedere. Quod ita sit, clare potest constare ex eo, quod Dominus in Verbo mille in locis dixerit quod facient bonum, et quod non facient malum; quae nequaquam dixisset, nisi datum esset homini aliquid ex quo facere potest, et quod id quod datum est ei, appareat ei sicut suum, tametsi non est ejus: et quia ita est, ideo Dominus ita loquitur apud Johannem,

"Sto ad januam, et pulso; si quis audiverit vocem meam, et aperuerit januam, ingrediar ad illum, et cenabo cum illo, et ille Mecum" (Apocalypsis 3:20).

[4] Quod "foedus" significet conjunctionem cum Domino per receptionem Divini Veri intellectu et voluntate, seu corde et anima, hoc est, amore et fide, et quod conjunctio illa fiat reciproce, constare potest ex Verbo ubi "foedus" nominatur. Ex Verbo enim patet,

1. Quod Ipse Dominus dicatur "Foedus", quia conjunctio fit ad Ipso cum Ipso per Divinum quod procedit ab Ipso.

2. Quod Divinum procedens, quod est Divinum Verum ita Verbum, sit foedus, quia illud conjungit.

3. Quod praecepta, judicia, statuta, filiis Israelis mandata, fuerint illis foedus, quia per illa fuit tunc conjunctio cum Domino.

4. Quod praeterea quicquid conjungit dictum sit foedus.

[5] Quod Primum attinet, Quod Ipse Dominus dicatur "Foedus", quia conjunctio fit ab Ipso, constat ex his locis:

– Apud Esaiam,

"Jehovah, vocavi Te in justitia, et apprehendam manum tuam et custodiam Te, et dabo Te in foedus populi, et in lucem gentium" (42:6):

haec de Domino, qui "Foedus populi et Lux gentium" vocatur, ex eo, quod "foedus" significet conjunctionem, et "lux" Divinum Verum; per "populos" intelliguntur qui in veris sunt, et per "gentes" qui in bonis (videatur supra, n. 175, 331, 625); "vocare Ipsum in justitia" significat ut justitiam faciat separando malos a bonis, et hos salvando, illos autem condemnando; "apprehendere manum et custodire" significat ex omnipotentia Divina, cui inferna resistere ² nequeunt; quod "Jehovah" facturus sit, significat quod Divinum in Domino.

[6] Apud eundem,

"Dedi Te in foedus populi, ad restituendum terram, et ad hereditandum hereditates devastatas" (Esai. 49:8 ³ ):

haec quoque de Domino; et "dare in foedus populi significat ut cum Ipso et per Ipsum sit conjunctio; "restituere terram" significat ecclesiam; et "hereditare hereditates devastatas" significat restaurare bona et vera ecclesiae, quae deperdita sunt.

[7] Apud Davidem,

"Pepigi foedus Electo meo, et juravi Davidi Servo meo, In aeternum usque firmabo semen tuum, .... in aeternum servabo Ipsi misericordiam meam, et foedus meum stabile [Ipsi] erit" (Psalmuss 89:4, 5, 29 [B.A. 3, 4, 28]):

per "Davidem" hic intelligitur Dominus quoad regium (videatur supra, n. 205), qui "Electus" vocatur ex bono, et "Servus" ex vero: "pangere foedus" et "jurare Ipsi" significat unitionem Ipsius Divini cum Humano Ipsius; "pangere foedus" est uniri, et "jurare" est id confirmare: "in aeternum usque firmabo semen tuum" significat aeternitatem Divini Veri ab Ipso; "in aeternum servabo Ipsi misericordiam" significat aeternitatem Divini Boni ab Ipso; "foedus meum stabile erit" significat unionem Divini et Humani in Ipso: hic sensus illorum verborum fit dum pro "Davide" intelligitur Dominus quoad Divinum Humanum et Ejus regium, de quo ita dicitur in sensu litterae quia in eo agitur de Davide, cum quo foedus aeternum non fuit.

[8] In Libro Secundo Samuelis,

"Dixit Deus Israelis, mihi locuta est Petra Israelis;.... et Ille sicut lux matutae, oritur sol, [matutae] sine nubibus, a splendore post pluviam gramen ⁴ e terra; nonne firma domus mea cum Deo? quia foedus aeternitatis posuit mihi, disponere in omnes et servare (23:3-5):

haec ibi a Davide; et per "Deum Israelis" [et] per "Petram Israelis", intelligitur Dominus quoad Divinum Verum; quid significat quod "Ille sicut lux matutae, oritur sol, matutae sine nubibus, a splendore post pluviam gramen e terra", videatur supra (n. 644 ). Describitur Divinum Verum procedens a Domino, a quo omnis germinatio veri et fructificatio boni: "Nonne firma domus mea cum Deo?" significat ecclesiam conjunctam Domino per Divinum Verum; "domus Davidis" est ecclesia: "quia foedus aeternitatis posuit mihi", significat quod ex unione Humani Ipsius cum Divino sit Ipsi conjunctio cum hominibus ecclesiae: "disponere in omnes et servare" significat ex qua omnia et omnes regit, ac salvat qui recipiunt.

[9] Apud Malachiam,

"Cognoscetis quod miserim ad vos praeceptum hoc, ut sit foedus meum cum Levi;.... foedus meum fuit cum illo vitae et pacis, quae dedi illi cum timore, ut timeret Me;.... lex veritatis fuit in ore Ipsius, et perversitas non inventa est in labiis Ipsius. .... At vos recessistis a via, impingere fecistis multos in lege, corrupistis foedus Levi" (2:4-6, 8):

per "foedus Jehovae cum Levi" in supremo sensu significatur unio Divini cum Humano in Domino, et in sensu respectivo conjunctio Domini cum ecclesia; nam Dominus intelligitur per "Levin" sicut per "Davidem", sed per "Levin" quoad Divinum Bonum quod est sacerdotale Domini, et per "Davidem" quoad Divinum Verum quod est regium Domini: quod Dominus per "Levin" intelligatur, patet ex eo, quod dicatur, "Lex veritatis fuit in ore Ipsius, et perversitas non inventa in labiis Ipsius"; per "legem veritatis" significatur Divinum Verum ex Divino Bono, et per "labia" significatur doctrina veri ac instructio; et postea,

"Labia sacerdotis custodient scientiam, et legem quaerent ex ore Ipsius quia Angelus Jehovae Zebaoth Ille" (vers. 7):

per "foedus vitae et pacis" significatur unio illa et conjunctio illa (de qua mox supra) ex qua Ipse Dominus factus est vita et pax, ex qua homini vita aeterna, et pax ab infestatione a malis et falsis, ita ab inferno: quid significatur per "timorem Ipsius", videatur supra (n. 696); qui vivunt contra Divinum Verum intelliguntur per "Vos recessistis a via, impingere fecistis multos in lege, corrupistis foedus Levi"; per "recedere a via" et "impingere in lege" significatur vivere contra Divinum Verum, et per "corrumpere foedus Levi" significatur conjunctionem cum Domino.

[10] Apud eundem,

"Ecce Ego mitto angelum meum, qui parabit viam ante Me; et subito veniet ad templum suum Dominus et Angelus foederis quem vos desideratis" (3:1):

quod Domini adventus ibi praedicatur, constat; quod Dominus ibi dicatur "Dominus" ex Divino Bono, ac "Angelus foederis" ex Divino Vero, videatur supra (n. 242 [d] 433 [b] 444 [b]), ubi etiam reliqua explicata sunt. Ex his constare potest quod per "foedus", cum de Domino, intelligatur vel Ipse, vel unio Ipsius Divini cum Humano in Ipso; et respective ad illos qui in caelo et in ecclesia sunt, conjunctio cum Ipso per Divinum quod procedit ab Ipso.

[11] Secundo, Quod Divinum procedens, quod est Divinum Verum, ita Verbum, sit foedus, quia illud conjungit, constare potest ex sequentibus locis:

– Apud Mosen,

Moses descendens e Monte Sinai "renuntiavit populo omnia verba Jehovae, et omnia judicia; et respondit omnis populus una voce, et dixerunt, Omnia verba quae locutus est Jehovah faciemus; et scripsit Moses omnia verba Jehovae" in Libro;.... et sumpsit Librum foederis, et legit in auribus populi, et dixerunt, Omne quod locutus est Jehovah faciemus et auscultabimus. Et sumpsit Moses" dimidium sanguinis ex holocaustis, "et sparsit super populum, et dixit, Ecce sanguis foederis, quod pepigit Jehovah vobiscum super omnibus verbis his: et viderunt Deum Israelis, sub cujus pedibus quasi opus lapidis sapphiri" (Exodus 24:3, 4, 7, 8, 10):

quod Divinum Verum, quod apud nos est Verbum, sit foedus, constare potest ex singulis his in sensu interno seu spirituali spectatis; Moses enim, qui dixit illa populo, repraesentavit Legem, hoc est, Verbum, ut constare potest ex aliquibus locis ubi dicitur "Moses et Prophetae", et in aliquibus "Lex et Prophetae", ita "Moses" pro Lege, et Lex in lato sensu significat Verbum, quod est Divinum Verum; tum quoque constare potest ex eo, quod "Mons Sinai" significet caelum, unde Divinum Verum; et ex eo, quod "Liber foederis", qui lectus est coram populo, significet Verbum; et quod "Sanguis", ex quo dimidium sparsum est super populum, etiam significet Divinum Verum, quod est Verbum, et quia id conjungit, vocatur "sanguis foederis": et quoniam omnis conjunctio per Divinum Verum est cum Domino, ideo "Deus Israelis", qui est Dominus, visus est Mosi, Aharoni, et ejus filiis, ac septuaginta senioribus: quod "sub pedibus" visus sit, erat quia cum per Dominum intelligitur Verbum, per "pedes" Ipsius intelligitur Verbum in suis ultimis, hoc est, in sensu litterae ejus, filii enim Israelis non interius viderunt illud; "sicut opus sapphiri" significat pellucidum a veris internis, quae sunt sensus spiritualis Verbi. (Sed haec singillatim ex posita videantur in Arcanis Caelestibus, n. 9371-9412.)

[12] Qualis conjunctio sit quae significatur per "foedus", constare etiam potest ex allatis; quod nempe sit sicut solent foedera esse in mundo, nempe a parte unius et a parte alterius, similiter foedera quae Dominus pangit cum hominibus, erunt a parte Domini et a parte hominum; quod erunt a parte utrinque, est propter conjunctionem. Illa quae a parte Domini erant, memorantur. in capite praecedente,

Quod nempe benedicet pani illorum et aquis illorum, quod amovebit morbos, quod possessuri sint terram Canaanis a mari Suph usque ad fluvium Euphratem (Exod., cap. 23:25-31):

et ibi per "benedicere pani et aquis" in sensu interno spirituali significatur fructificatio boni et multiplicatio veri: "panis" significat omne bonum caeli et ecclesiae, et "aquae" omnia vera illius boni: per "amovere morbos" significatur removere mala et falsa quae ab inferno, nam haec sunt morbi in spirituali sensu: et per "possidere terram a mari Suph ad fluvium Euphratem" significatur ecclesia cum omni ejus extensione, quae a Domino illis qui Ipsi per Divinum Verum conjunguntur. Illa autem quae a parte hominis erunt, memorantur in tribus capitibus quae praecedunt, ac in supra allato loco in summa intelliguntur per "verba Jehovae et judicia", quae Moses, descendens e Monte Sinai, renuntiavit populo, ad quae populus una voce dixit, "Omnia verba quae locutus est Jehovah, faciemus et auscultabimus." Inde erat quod Moses diviserit sanguinem holocausti, ac dimidium ejus, quod erat pro Domino, reliquerit in crateribus, et dimidium ejus sparserit super populum.

[13] Quod per Divinum Verum fiat conjunctio Domini cum hominibus, etiam intelligitur per "sanguinem" apud Evangelistas,

Jesus "accipiens poculum, .... [dedit illis,] dicens, Bibite ex eo omnes hic est sanguis meus, ille novi foederis" (Matthaeus 26:27 [, 28] ; Marc. 14:23-24 ⁵ ; Luca 22:20):

hic sanguis vocatur "sanguis novi foederis", quia "sanguis" significat Divinum Verum procedens a Domino, ac "foedus" conjunctionem.

(Quod "sanguis" significet Divinum Verum procedens a Domino, receptum ab homine, videatur supra, n. 329, 476; et quod "bibere" significet recipere, appropriare sibi, et sic conjungi, etiam supra, n. 617.)

[14] Similiter apud Sachariam,

"Per sanguinem foederis tui, emittam vinctos tuos e fovea, in qua non aqua" (9:11):

haec de Domino, de quo in illo capite manifeste agitur; et per "sanguinem foederis" intelligitur (ut supra) Divinum Verum, per quod cum Domino conjunctio: quinam per "vinctos in fovea, in qua non aqua", intelliguntur, videatur supra (n. 537(b)).

[15] Quoniam Dominus sanguinem suum, per quem intelligitur Divinum Verum procedens ab Ipso, vocabat "sanguinem foederis novi", paucis etiam dicetur quid per "foedus vetus", et quid per "foedus novum" intelligitur. Per "vetus foedus" intelligitur conjunctio per Divinum Verum quale datum fuit filiis Israelis, quod erat externum, et inde repraesentativum Divini Veri interni; non aliud illis Divinum Verum fuit, quia non aliud recipere potuerunt; fuerunt enim homines externi et naturales, et non interni seu spirituales, ut constare potest ex eo, quod illi, qui de adventu Domini aliquid sciverunt, non aliud cogitaverint de Ipso quam quod futurus rex, qui illos eveheret super omnes populos in universo, et sic qui stabiliret regnum in terris apud illos, et non in caelis et inde in terris apud omnes qui credunt in Ipsum: quare "vetus foedus" fuit conjunctio per tale Divinum Verum quale continetur in Libris Mosis, et dictum fuit "praecepta", "judicia" et "statuta"; in quibus tamen intus latuit Divinum Verum quale est in caelo, quod est internum et spirituale. Hoc Divinum Verum apertum est a Domino cum fuit in mundo; et quia per id solum est conjunctio Domini cum hominibus, ideo id intelligitur per "novum foedus", et quoque id intelligitur per "sanguinem Ipsius", qui inde vocatur "Sanguis novi foederis"; simile etiam intelligitur per "vinum."

[16] De novo hoc foedere, quod ineundum erat cum Domino quando in mundum venturus est, in Verbo Veteris Foederis passim agitur:

– Ut apud Jeremiam,

"Ecce dies venientes, ...quibus pangam cum domo Israelis, et cum domo Jehudae, foedus novum; non sicut foedus quod pepigi cum patribus vestris quia illi irritum reddiderunt foedus meum:.... sed hoc foedus, quod pangam cum domo Israelis post dies hos;.... dabo legem meam in medio eorum, et super cor illorum scribam illam, et ero illis in Deum, et erunt Mihi in populum; neque docebunt vir amplius socium suum, aut vir fratrem suum, dicendo, Cognoscite Jehovam; omnes enim cognoscent Me, a minimo eorum usque ad maximum eorum" (31:31-34):

quod Jehovah, hoc est, Dominus, "pacturus sit cum domo Israelis et cum domo Jehudae foedus novum", non intelligitur quod pacturus sit cum filiis Israelis et cum Jehuda, sed cum omnibus qui in veris doctrinae et in bono amoris in Dominum a Domino sunt; quod hi per "filios Israelis" et per "Jehudam" in Verbo intelligantur, videatur supra (n. 433); quod per "dies venientes" intelligatur adventus Domini, patet: quod conjunctio cum Domino tunc futura sit per Divinum Verum internum et spirituale, intelligitur per haec, "Hoc foedus quod pangam cum domo Israelis post dies hos; dabo legem meam in medio eorum, et super cor illorum scribam illam"; per quae significatur quod recepturi Divinum Verum intus in se; nam Divinum Verum spirituale recipitur intus ab homine, aliter quam apud filios Israelis et Judaeos, qui receperunt illud ab extra; nam cum homo Divinum Verum recipit intra se, hoc est, facit illud amoris sui et inde vitae suae, tunc scitur verum ex ipso vero, quoniam Dominus in suum verum apud hominem influit et docet; hoc intelligitur per haec verba, "Non docebunt amplius vir socium suum ac vir fratrem suum, dicendo, Cognoscite Jehovam; omnes enim cognoscent Me a minimo usque ad maximum": ipsa conjunctio per id, quae significatur per "foedus novum", intelligitur per "Ero illis in Deum, et illi erunt Mihi in populum."

[17] Apud eundem,

"Erunt Mihi in populum, et Ego ero illis in Deum, et dabo iis cor unum et viam unam, ad timendum Me omnibus diebus;.... et feriam illis foedus aeternum, quod non aversurus Me sim a post eos, ut benefaciam iis, et timorem meum dabo in cor eorum, ut non recedant ab apud Me" (32:38-40):

haec etiam de Domino, et de novo foedere cum Ipso; conjunctio per id intelligitur per "Ero illis in Deum et erunt Mihi in populum", et ulterius describitur per quod "daturus iis cor unum et viam unam, ad timendum Ipsum omnibus diebus", et quod "non aversurus sit Se a post illos", et quod "timorem daturus in cor eorum, ut non recedant ab apud Ipsum"; per "cor unum" et per "viam unam ad timendum Me", significatur una voluntas boni et unus intellectus veri ad colendum Dominum; quia conjunctio reciproca est, Domini cum illis, et illorum cum Domino, dicitur quod "non aversurus sit Se a post illos, ut benefaciam iis, et quod "non recedent ab apud Me." Inde patet quid per "foedus aeternum", quod initurus est cum illis, significatur, nempe conjunctio per Divinum Verum spirituale, quod receptum facit vitam hominis; unde fit conjunctio aeterna.

[18] Apud Ezechielem,

"Excitabo super illos Pastorem unum qui pascet eos, Servum meum Davidem:.... Ego Jehovah ero illis in Deum, et Servus meus David Princeps in medio eorum;.... tunc excidam iis foedus pacis, cessare faciam feram malam, ut habitent in deserto confidenter, et dormiant in silvis" (34:23-25):

haec etiam de Domino; et per "Davidem" qui pascet eos, et qui Princeps in medio eorum erit, intelligitur Dominus quoad Divinum Verum, qui "Servus" vocatur ab inservire: conjunctio cum Domino per Divinum Verum, intelligitur per "foedus" quod illis excidet; id vocatur "foedus pacis" ex eo, quod homini per conjunctionem cum Domino sit pax ab infestatione mali et falsi ex inferno: ideo etiam dicitur, "Cessare faciam feram malam, ut habitent in deserto confidenter, et dormiant in silvis"; per "feram malam" intelligitur falsum et malum ex inferno, et per "habitare in deserto confidenter, et dormire in silvis", significatur quod tuti erunt ab omni infestatione illorum ubivis.

[19] Apud eundem,

"Servus meus David erit Rex super illos, ut Pastor unus sit omnibus illis;.... et pangam illis foedus pacis, foedus aeternitatis erit cum illis, et dabo illos, et multiplicabo illos; et ponam sanctuarium meum in medio illorum in aeternum, et habitaculum meum apud illos, et ero illis in Deum, et erunt Mihi in populum" (Ezechielem37:24, 26, 27):

etiam hic per "Davidem" intelligitur Dominus, nam quod non David venturus sit, qui erit rex et pastor eorum, patet; sed Dominus "Rex" vocatur ex Divino Vero, hoc enim est regium Domini, ac Divinum Bonum est sacerdotale Ipsius; et Dominus "Pastor" vocatur, quia pascet illos Divino Vero, et per id ducet ad bonum amoris, et sic ad Se; et quia inde conjunctio, dicitur "Pangam illis foedus pacis, foedus aeternitatis"; quid significat "foedus pacis", mox supra dictum est, tum quod conjunctio intelligatur per "Ero illis in Deum, et illi erunt Mihi in populum": per "sanctuarium" quod ponetur in medio eorum, et per "habitaculum" quod erit apud illos, significatur quod caelum et ecclesia, quae "sanctuarium" dicuntur ex bono amoris, et "habitaculum" ex veris illius boni, nam Dominus habitat in veris ex bono.

[20] Apud Hoscheam,

"Feriam illis foedus in die illo cum fera agri, cum avi caelorum, et reptili terrae; et arcum, et gladium et bellum frangam de terra, et cubare faciam eos secure, et desponsabo te Mihi in aeternum (2:18, 19):

haec de instauratione novae ecclesiae a Domino: quod tunc Dominus non facturus sit foedus cum fera agri, cum avi caelorum, et cum reptili terrae, patet; quare per illa significantur talia quae apud hominem sunt; per "feram agri" affectio veri et boni, per "avem caelorum" cogitatio spiritualis, et per "reptile terrae" scientificum naturalis hominis; (quid per reliqua significatur, videatur supra, n. 650 ;) inde patet quod "foedus", quod Dominus pacturus est, sit foedus spirituale, seu foedus per spirituale verum, et non foedus per naturale verum, per quod cum filiis Israelis pactus est; hoc itaque est "foedus vetus", et illud "foedus novum."

[21] Quoniam per "Legem", quae a Domino promulgata est e Monte Sinai, in lato sensu significatur Verbum, ideo etiam tabulae, quibus Lex illa inscripta fuit, vocantur "tabulae foederis", apud Mosen,

"Ascendi in montem ad accipiendum tabulas lapidum, tabulas foederis, quod excidit Jehovah vobiscum;.... a fine quadraginta dierum et quadraginta noctium dedit mihi Jehovah duas tabulas lapidum, tabulas foederis" (Deuteronomius 9:9, 11):

per "tabulas" illas, hoc est, per "Legem" illis inscriptam, intelligitur Divinum Verum, per quod conjunctio cum Domino; ex qua conjunctione vocantur "tabulae foederis": et quia omnis conjunctio, sicut foedus, fit a parte unius et a parte alterius, ita vicissim utrinque, ideo tabulae illae binae fuerunt, et ex lapide; quod ex lapide, erat quia per "lapidem" etiam significatur Divinum Verum in ultimis (videatur in Arcanis Caelestibus, n. 643, 3720, 6426, 8607, 10376). Inde est quod arca, in qua tabulae illae repositae fuerunt, dicta sit "arca foederis", et quod illa apud filios Israelis fuerit sanctissima cultus, de qua videatur articulus praecedens.

[22] Tertio, Quod praecepta, judicia et statuta, filiis Israelis mandata, fuerint illis foedus, quia per illa fuit tunc conjunctio cum Domino, constare potest ex sequentibus locis:

– Apud Mosen,

"Si in statutis meis ambulaveritis, et praecepta mea observaveritis et feceritis ea respiciam ad vos, .... et fructificabo vos et multiplicabo vos, et confirmabo foedus meum vobiscum. .... At si statuta mea reprobaveritis, ut non faciatis omnia praecepta mea dum irritum feceritis foedus meum", contrarium faciam vobis (Leviticus 26:3, 9, 15, seq.):

in capite praecedente exponuntur statuta et praecepta quae observaturi erant et facturi; et in hoc capite bona quibus gavisuri si praecepta et statuta illa custodirent, et postea mala quae super illos ventura sunt si non custodirent: sed bona quibus gavisuri erant fuerunt bona terrestria et mundana, similiter mala, ex causa quia terrestres et naturales homines fuerunt, et non caelestes et spirituales; et inde nec sciverunt aliquid de bonis quae interius afficiunt hominem, nec de malis quae interius affligunt illum; sed usque externa, quae observare tenebantur, erant talia quae intus in se continerent caelestia et spiritualia, per quae ipsa conjunctio est cum Domino; et quia haec percipiebantur in caelo, ideo externa, quae observaturi erant filii Israelis, vocantur "foedus." (Sed qualis conjunctio Domini cum filiis Israelis per illa fuit, videatur in Doctrina Novae Hierosolymae n. 248.)

[23] Similia per "foedus" intelliguntur in sequentibus locis:

– Apud Mosen,

"Dixit Jehovah ad Mosen, Scribe tibi verba haec, quia super ore verborum horum pepigi tecum foedus et cum Israele" (Exodus 34:27):

apud eundem,

"Custodite verba foederis hujus, et facite ea vos stantes hodie hic, .... capita vestra, tribus vestrae, ...moderatores vestri, et omnis vir Israelis ad transeundum in foedus Jehovae..., et in juramentum Ipsius, quod Jehovah Deus.. excidens tecum hodie, ut constituat te hodie..in populum, et Ipse sit tibi in Deum;.... non vobiscum solis excido foedus hoc et juramentum.., sed etiam cum omni.... qui non hic vobiscum hodie" (Deuteronomius 29:8, 9, 11-14 [B.A. 9, 10, 12-15]);

in Libro Secundo Regum,

Rex Joschia "misit, et congregarunt se ad eum omnes seniores Jehudae et Hierosolymae: et ascendit rex Domum Jehovae, et omnis vir Jehudae, et omnes habitatores Hierosolymae cum eo, tum sacerdotes et prophetae, et totus populus a parvo usque ad magnum; et legit in auribus eorum omnia verba Libri foederis inventi in Domo Jehovae; et stetit rex ad columnam, et pepigit foedus coram Jehovah, ad eundum post Jehovam, et ad custodiendum praecepta Ipsius et testimonia Ipsius, et statuta Ipsius, omni corde et omni anima, ad stabiliendum omnia verba foederis hujus scripta super libro hoc: et stetit omnis populus in foedere" (23:1-3):

et praeter alibi (Ut Jeremias 22:8, 9; 33:20-22; 50:5; Ezechiel 16:8; Malachias 2:14; Psalmuss 78:37; Psalmuss 50:5, 16; Psalmuss 103:17, 18; Psalmuss 105:8, 9; Psalmuss 106:45; Psalmuss 111:5, 9; Deuteronomius 17:2:1 Regnum 19:14): in quibus locis nominatur "foedus", et per illud significantur externa, quae filii Israelis observaturi erant.

[24] Quod autem foedus attinet quod Dominus pepigit cum Abrahamo, Isaco, Jacobo, non fuit sicut foedus quod pepigit cum posteris ex Jacobo, sed fuit foedus a parte Domini quod multiplicaretur semen eorum, et daretur ei terra Canaan, et a parte Abrahami, Isaci et Jacobi, ut circumcideretur omnis masculus: quod aliud foedus fuerit cum posteris Jacobi, constat apud Mosen,

"Jehovah Deus..excidit nobiscum foedus in Chorebo; non cum patribus nostris excidit Jehovah foedus hoc, sed cum nobis" (Deuteronomius 5:2, 3).

De hoc foedere ita legitur apud Mosen,

"Jehovah eduxit" Abrahamum "foras, et dixit, Specta versus caelum, et numera stellas;.... et dixit illi, Ita erit semen tuum: et dixit ad illum, Accipe tibi..vitulam triennem, et capram triennem, et arietem triennem, et turturem et pullum;.... ac partitus est illa in medium, et dedit quamvis partem suam obviam alteri, et volucrem non partitus. .... Et sol occidit, et caligo facta est, et ecce furnus fumi et fax ignis transivit inter segmenta. In die illo pepigit Jehovah cum ⁶ Abrahamo foedus, dicendo, Semini tuo dabo terram hanc a fluvio Aegypti usque ad fluvium magnum Euphratem" (Genesis 15:5-18);

et postea,

"Dabo foedus meum inter Me et inter te, et multiplicabo te in valde valde;.... Ego, ecce foedus meum cum te, et eris in patrem multitudinis gentium;.... et fructificabo temet:.... et dabo tibi et semini tuo post te terram peregrinationum tuarum, omnem terram Canaan, in possessionem aeternam.... . Hoc foedus meum, quod custodietis inter Me et inter vos, et inter semen tuum post te; circumcidetur vobis omnis masculus;.... qui non circumciditur carne praeputii, excidetur anima illa ex populis suis; foedus meum irritum fecit:.... et foedus meum erigam cum Isaco, quem pariet tibi Sarah" (Genesis 17:1-21).

Ex his constare potest quale foedus initum est cum Abrahamo, nempe quod "valde multiplicaretur semen ejus", et quod "daretur illi terra Canaan in possessionem." Ipsa praecepta, judicia et statuta, per quae foedus, non memorantur; sed usque significantur per "vitulam, capram et arietem triennes", et per "turturem et pullum columbarum", per illa enim animalia significantur talia quae ecclesiae sunt; et per ipsam "terram Canaanem" significatur ecclesia. Et quia praevidit Dominus quod posteri Abrahami ex Jacobo non custodituri essent foedus, inde apparuit Abrahamo "furnus fumi" et fax ignis transiens inter segmenta"; et per "furnum fumi" significatur densum falsum, et per "facem ignis" dirum malum, in quibus futuri posteri ex Jacobo; quod etiam confirmatur apud Jeremiam (cap. 33 vers. 18-20).

Quod "Abram partitus sit vitulam, capram et arietem, et dederit quamvis partem obviam alteri", erat secundum rituale foederum, quae sunt inter duos. (Sed haec plene explicata videantur in Arcanis Caelestibus, a n. ⁷ 1783 ad 1862.)

[25] Quod foedus factum sit per circumcisionem, erat quia circumcisio repraesentabat purificationem ab amoribus sui et mundi, qui sunt amores corporei et terrestres, ac remotionem eorum; quare etiam circumcisio facta est per gladiolum ex lapide, per quem significatur verum doctrinae, per quod fit omnis purificatio a malis et falsis ac remotio eorum. (Sed singula quae de illo foedere in eo capite scripta sunt, etiam in Arcanis Caelestibus explicata sunt, an. 1987 ad 2095: et de circumcisione, n. 2039 fin. , 2046 fin. , 2632, 2799, 4462, 7044, 8093, ibi.) Ast quia per "Abrahamum", "Isacum" et "Jacobum" in sensu interno intelligitur Dominus, inde per "semen" illorum significantur omnes qui ab ecclesia Domini sunt, quae ecclesia etiam intelligitur per "terram Canaanem", quam semen illorum hereditaturum erat.

[26] Fuit etiam foedus initum cum Noacho,

Quod non perirent amplius homines per aquas diluvii, et quod arcus in nube esset in signum illius foederis (Genesis 6:17, 18; 9:9-17):

quod etiam id foedus involvat conjunctionem Domini per Divinum Verum, constare potest ab explicatione eorum in Arcanis Caelestibus (n. 659-675, et n. 1022-1059); quod "arcus in nube", seu iris, ibi significet regenerationem, quae fit per Divinum Verum, et per vitam secundum illud, et quod inde sit quod ille arcus assumptus sit in signum foederis, videatur etiam ibi (n. AC 1042).

[27] Quarto, Quod praeterea quicquid conjungit, dictum sit foedus; ut Sabbathum, apud Mosen,

"Servabunt filii Israelis Sabbathum.... in generationes suas, foedus saeculi" (Exodus 31:16):

quod Sabbathum dicatur "foedus saeculi", erat quia "Sabbathum" in supremo sensu significavit unionem Divini cum Humano in Domino, ac in sensu respectivo conjunctionem Domini cum caelo et ecclesia, et in universali sensu conjunctionem boni et veri, quae conjunctio vocatur conjugium caeleste: "quies in die Sabbathi" inde significavit statum unionis illius et conjunctionis illius, quia per illum Domino pax et quies, et per illum etiam pax et salus in caelis et in terris. (Quod illa per "Sabbathum", et per "quietem" tunc significentur, videatur in Arcanis Caelestibus, n. 8494, 8495, 8510, 10356, 10360, 10367, 10370, ⁸ 10374, 10668, 10730.)

[28] Quod sal in sacrificiis dicatur "sal foederis", etiam apud Mosen,

"Non cessare facies salem foederis Dei tui super munere tuo, super omni munere tuo offeres salem" (Leviticus 2:13):

quod sal super munere dicatur "sal foederis", erat causa quia per "salem" significatur desiderium veri ad bonum, ex quo conjunctio utriusque (de qua salis significatione videatur in Arcanis Caelestibus, n. 9207).

[29] Quod uxor dicatur "uxor foederis", apud Malachiam,

"Jehovah testificatus est inter te et inter uxorem juventutis tuae, contra quam tu perfide egisti, cum illa socia tua et uxor foederis tui" (2:14):

uxor ibi vocatur "uxor foederis" ex conjunctione cum suo viro; at per "uxorem" ibi significatur ecclesia, et per "uxorem juventutis" Ecclesia Antiqua, contra quam Ecclesia Judaica perfide egisse dicitur; et quia utraque repraesentativa fuit, et in eo similes, et sic forent conjunctae, ideo dicitur, "cum illa socia tua et uxor foederis tui."

[30] Quod "foedus cum lapidibus agri", dicatur apud Hiobum,

"A fera agri non timebis, nam cum lapidibus agri foedus tuum, et fera agri pacifica erit tibi" (5:22, 23):

per "foedus cum lapidibus agri" significatur conjunctio cum veris ecclesiae, nam "lapides" significant vera, "ager" ecclesiam, et "foedus" conjunctionem; per "feram agri" significatur amor falsi, a qua fera "non timebis", et quae "pacifica erit", quando conjunctio per vera est cum ecclesia.

[31] Dicitur etiam "foedus cum feris et avibus", apud Hoscheam,

"Feriam illis foedus in die illo cum fera agri, cum ave caelorum, et cum reptili terrae" (2:18);

et apud Mosen,

"Dixit Deus ad Noachum, .... Ecce Ego erigo foedus meum vobiscum, .... et cum omni anima viva quae cum vobis, ad avem, ad bestiam et ad omnem feram terrae vobiscum, ab omnibus egredientibus area, quoad omnem feram terrae" (Genesis 9:9, 10):

per "foedus cum bestia, fera, avi et cum reptili terrae", significatur conjunctio cum talibus apud hominem quae significantur per illa, per "bestiam" enim significatur affectio boni, per "feram" affectio veri, per "avem" cogitativum, et per "reptile terrae" scientificum, quod ex affectionibus illis vivit.

[32] Dicitur etiam "foedus cum morte", apud Esaiam,

"Dixistis, Excidimus foedus cum morte, et cum inferno fecimus Visionem:.... abolebitur foedus vestrum cum morte, et visio vestra cum inferno non consistet" (28:15, 18):

"excidere foedus cum morte" significat conjunctionem per falsum ex inferno, ex quo homo spiritualiter moritur; "facere visionem cum inferno" Significat divinationem quasi propheticam ex inferno. Ex his nunc in serie allatis constare potest quod per "foedus", ubi agitur de Domino, significetur conjunctio per Divinum Verum. Est quidem conjunctio cum Ipso per bonum amoris; sed quia Dominus influit apud hominem per bonum in vera, unde homini est affectio veri, et homo recipit bonum Domini in veris, ex quibus est illi agnitio, confessio et adoratio Domini, inde bonum amoris per verum conjungit, comparative sicut calor solis tempore veri et aestatis cum fructificationibus terrae.

Фусноте:

617. "Et dixit mihi, Accipe et devora illum." - Quod significet ut legeret, periperet et exploraret Verbum quale est intra et quale est extra, constat ex significatione "Dixit mihi, Accipe libellum", quod sit facultas data percipiendi quale est Verbum, hoc est, qualis est intellectus Verbi nunc in ecclesia (de qua in articulo mox praecedente, n. 616); et ex significatione "devorare" seu comedere, quod sit conjungere et appropriare sibi; et quia Verbum conjungitur homini per lectionem et perceptionem, ideo hic per "devorare" seu cornedere significatur legere et percipere: quod etiam "devorare" hic significet explorare, est quia sequitur quod "libellus amaricaverit ventrem illius", et quod "in ore sentitus sit dulcis sicut mel", per quae exploratum est quale Verbum est quoad intellectum intra et quale est extra; intra significatur per "ventrem" et ejus americationem, et extra per "os" in quo sentitus dulcis sicut mel: ex his constare potest quod per "Dixit mihi, Accipe et devora libellum", significetur ut legeret, perciperet et exploraret Verbum quale est intra et quale est extra.

[2] Pluries in Verbo dicitur "edere" et "bibere"; et qui non aliquid de sensu spirituali novit, non aliter scire potest quam quod per illa significetur edere et bibere naturaliter; cum tamen per illa significatur nutrire se spiritualiter, proinde appropriare sibi bonum et verum; per "edere" appropriare sibi bonum, et per "bibere" appropriare sibi verum. Quisque scire potest qui credit quod Verbum etiam sit spirituale, quod nutritio spiritualis per "edere" et "bibere", sicut per "panem", "cibum", "vinum" et "potum", intelligatur; quae si non intelligerentur, foret Verbum mere naturale, et non simul spirituale, ita solum pro naturali homine et non pro spirituali, et minus pro angelis. Quod per "panem, "cibum", "vinum", et "potum", nutritio mentis in sensu spirituali intelligatur, supra passim ostensum est; et quoque quod Verbum ubivis sit spirituale, tametsi in sensu litterae naturale. Spiritualiter nutriri est instrui et imbui, proinde scire, intelligere et sapere; homo nisi hac nutritione simul cum nutritione corporis fruatur, non est homo sed est bestia; quae causa est quod illi qui omne jucundum ponunt in comessationibus et epulis, ac quotidie indulgent gulae, quoad spiritualia obesi sint, utcunque ratiocinari possunt de rebus mundi et corporis; unde post obitum ferinam potius quam humanam vitam agunt, nam loco intelligentiae et sapientiae est illis insania et stultitia. Haec dicta sunt, ut sciatur quod hic per "devorare" seu comedere "libellum", significetur legere, percipere et explorare Verbum; nam per "libellum", qui in manu angeli descendentis e caelo erat, intelligitur Verbum, ut supra dictum est. Praeterea nemo potest edere aut devorare aliquem libellum, sicut nec Verbum, naturaliter; ex quo etiam manifeste constare potest quod per "comedere" hic significetur spiritualiter nutriri.

[3] Quod per "comedere" et "bibere" in Verbo etiam significetur spiritualiter comedere et bibere, quod est instrui et per instructionem et vitam imbuere et appropriare sibi bonum et verum, proinde intelligentiam et sapientiam, constare potest ex sequentibus locis:

- Apud Jeremiam,

"Invenientur verba tua, ita ut comedam ea, et sit Verbum tuum mihi in gaudium et in laetitiam cordis mei" (15:16):

hic "comedere" manifeste pro spiritualiter comedere, quod est scire, percipere et sibi appropriare; nam dicitur, "ut comedam verba tua, et sit Verbum tuum mihi in gaudium et laetitiam cordis"; "verba" Dei significant praecepta seu Divina Vera. Hoc simile est cum illis quae Dominus dixit tentatori,

Quod homo non e pane solo vivat, "sed ex omni verbo quod exit ex ore Dei" (Matthaeus 4:3, 4; Luca 4:4; Deuteronomius 8:3);

tum,

"Ne Operemini cibum qui perit, sed cibum qui manet in vitam aeternam" (Johannes 6:27);

simile etiam cum Domini verbis ad discipulos,

"Discipuli dicebant, Rabbi, ede; Ipse vero dixit, Cibum habeo quem edam, quem vos nescitis: dicebant discipuli ad se invicem, Num quis attulit Ipsi quod comederet? Dixit illis Jesus, Cibus meus est ut faciam voluntatem Ipsius qui misit Me, et perficiam Ipsius opus" (Johannes 4:31-34):

[4] ex his etiam patet quod "comedere" in sensu spirituali significet recipere voluntate et facere, unde conjunctio; nam Dominus per id quod fecerit Divinam voluntatem conjunxit Divinum quod in Ipso cum Humano suo, ita quod Divinum appropriavit suo Humano. Huc etiam referri potest

Quod Dominus cibaverit quinquiens mille viros praeter mulieres et pueros quinque panibus et duobus piscibus, et postquam comederant et saturati fuerant, sustulerint duodecim cophinos fragmentorum (Matthaeus 14:15-22; Johannes 6:5, 13, 23).

Et quod cibaverit quater mille homines ex septem panibus et paucis piscibus (Matthaeus 15:32, seq.):

hoc miraculum factum est quia Dominus prius illos docuerat, et quia illi doctrinam Ipsius receperunt et sibi appropriaverunt; hoc erat quod spiritualiter comederint; inde naturalis esus sequebatur, nempe e caelo influebat apud illos sicut manna apud filios Israelis, illis nescientibus; nam Domino volente vertitur cibus spiritualis, qui etiam realis cibus est sed modo pro spiritibus et angelis, in naturalem, similiter ut in mannam quovis mane.

[5] Simile significatur per "comedere panem in regno Dei apud Lucam,

"Dispono Vobis regnum, .... ut comedatis et bibatis super mensa mea in regno meo" (22:27, 29, 30):

hic quoque per "comedere" et "bibere" significatur spiritualiter comedere et bibere; quare per "comedere" ibi significatur a Domino recipere, percipere et appropriare sibi bonum caeli; et per "bibere" significatur recipere, percipere et appropriare sibi verum illius boni; iam "comedere" dicitur de bono quia "panis" significat bonum amoris, et "bibere" dicitur de vero quia "aqua" et "villum" significant verum illius boni. Simile significatur alibi apud Lucam,

"Beatus qui comedit panem in regno Dei" (14:15):

inde est, quod Dominus ibi assimilaverit regnum Dei

Magnae cenae, ad quam invitati non venerunt, sed solum qui e plateis introducti sunt (vers. 16-24).

[6] Esus spiritualis, ex quo nutritur anima, etiam significatur per "edere" in sequentibus locis:

- Apud Esaiam,

"si volueritis et auscultaveritis, bonum.. comedetis" (1:19):

per "bonum comedere" hic significatur bonum spirituale; quare dicitur, "Si volueritis et auscultaveritis", hoc est, Si feceritis: bonum spirituale enim datur, conjungitur et appropriatur homini, per velle ejus et inde facere ejus.

Apud Davidem,

"Beatus omnis timens Jehovae, qui ambulat in viis Ipsius; laborem manuum tuarum comedes, beatus tu et bonum tibi" (Psalmuss 128:1, 2):

per "comedere laborem manuum suarum" significatur bonum caeleste quod homo per vitam secundum Divina vera a Domino recipit, et quasi suo labore et studio sibi acquirit; quare dicitur quod is comedet "qui timet Jehovae et ambulat in viis Ipsius"; et postea, "Beatus tu et bonum tibi."

[7] Apud Esaiam,

"Dicite justo quod bonum, quia fructum operum suorum comedent" (3:10):

per "fructum operum comedere" simile significatur quod per "comedere laborem manuum suarum", de quo nunc supra.

Apud Ezechielem,

"Similam, mel et coleum comedisti; unde pulchra facta es valde, et prosperata usque ad regnum" (Ezech. 16:13 ¹ ):

haec de Hierosolyma, per quam significatur ecclesia, hic Ecclesia Antiqua, quae in veris et in bono spirituali et simul naturali fuit; per "similam" significatur verum, per "mel" bonum naturale seu externi hominis, et per "oleum" bonum spirituale seu interni hominis; illorum receptio, perceptio et appropriatio significatur per "comedere similam, mel et oleum"; quod ex illis intelligens facta sit, significatur per "unde pulchra facta es valde admodum" ("pulchritudo" significat intelligentiam); quod inde ex illis facta sit ecclesia, significatur per "Prosperata es usque ad regnum" ("regnum" significat ecclesiam).

[8] Apud Esaiam,

"Ecce virgo concipiet et pariet Filium, et vocabit nomen Ipsius Deus nobiscum: butyrum et mel comedet, ut sciat reprobare malum et eligert bonum; nam antequam scit puer reprobare malum et eligere bonum, deseretur terra quam tu fastidis a coram duobus regibus ejus" (7:14-16):

quod "Filius" quem virgo concipiet et pariet, et cujus nomen vocabitur "Deus nobiscum", sit Dominus quoad Humanum, constat: appropriatio Divini Boni spiritualis et naturaiis quoad Humanum, intelligitur per "butyrum et mel comedet"; Divinum Bonum spirituale per "butyrum", et Divinum Bonum naturale per "mel", et appropriatio per "comedere": et quia tantum scitur reprobare malum et eligere bonum, quantum appropriatur Divinum Bonum spirituale et naturale, ideo dicitur, "ut sciat reprobare malum et eligere bonum": quod ecclesia deserta et vastata fuerit quoad omne bonum et verum per scientifica false applicata et per ratiocinia inde, significatur per quod "tunc deseretur terra quam fastidient a coram duobus regibus ejus"; "terra" significat ecclesiam, desertio et vastatio ejus intelligitur per quod "deseretur et fastidietur", et "duo reges", qui sunt rex Aegypti et rex Assyriae, significant scientifica male applicata et inde ratiocinia; "rex Aegypti" scientifica illa, et "rex Assyriae" ratiocinia inde. Quod illi reges intelligantur, patet a mox sequentibus in versu 17 et 18, ubi Aegyptus et Assyria nominantur; haec quoque sunt quae praecipue ecclesiam vastant. Quod Dominus in mundum venerit quando in ecclesia amplius non verum et bonum esset, ita quando non aliquod ecclesiae superesset, supra aliquoties dictum est.

[9] Apud eundem,

"Fiet... prae multitudine faciendi lac comedet quisque butyrum, nam butyrum et [mel] comedet omnis residuus in. . terra" (7:22):

haec de nova ecclesia a Domino instauranda; et per "butyrum et mel" significatur bonum spirituale et bonum naturale, et per "comedere" illa significatur appropriare sibi (ut supra); per "lac" significatur spirituale a caelesti, ex quo bona illa.

[10] Apud eundem,

"Heu omnis sitiens, ite ad aquas; et cui non argentum, ite, emite et comedite: et ite et emite sine argento et sine pretio vinum et lac: quare appenditis argentum pro eo quod non panis, et laborem vestrum pro eo quod non ad satietatem? Attendite attendendo ² ad Me, et comedite bonum, ut delicietur in pinguedine anima vestra" (55:1, 2):

quod "comedere" hic significet appropriare sibi a Domino, manifeste patet; nam dicitur, "Omnis sitiens, ite ad aquas; et cui non argentum, ite, emite et comedite", per quae significatur quod omnis qui desideret verum, cui non verum prius, comparet et appropriet id sibi a Domino; "sitiens" significat desiderantem, "aqua" verum, "argentum" verum boni, ibi cui non est verum boni; "ire" est ad Dominum, "emere" significat comparare sibi, et "comedere" appropriare sibi: "ite, emite sine argento et sine pretio vinum et lac", significat ut absque propria intelligentia comparetur Divinum Verum spirituale et Divinum Verum naturale; "vinum" significat Divinum Verum spirituale, et "lac" Divinum Verum spirituale naturale: "quare appenditis argentum pro eo quod non panis, et laborem vestrum [pro eo] quod non ad satietatem?" significat quod irritum sit ex proprio comparare sibi bonum amoris, et ex proprio id quod animam nutrit; per "argentum" hic significatur verum ex proprio seu propria intelligentia, similiter per "laborem"; per "panem" bonum amoris, per "satietatem" id quod nutrit animam, hic quod non nutrit: "attendite attendendo ad Me" significat quod illa solum a Domino; "et comedite bonum, ut delicietur in pinguedine anima vestra", significat ut approprient sibi bonum caeleste, ex quo omne jucundum vitae; "deliciari in pinguedine" significat jucundari ex bono, et "anima" significat vitam.

[11] Apud eundem,

"Habitantibus coram Jehovah erit mercatura" Tyri "ad comedendum ad satietatem, et tegenti se antiquo" (23:18):

per "mercaturam Tyri" significantur cognitiones boni et veri omnis generis; "habitare coram Jehovah" significat vivere a Domino, "comedere ad satietatem" significat cognitiones boni recipere, percipere et appropriare sibi quantum satis ad nutritionem animae: "tegere se antiquo" significat cognitiones genuini veri imbuere; "tegere" enim praedicatur de veris, quia "vestes" significant vera induentia bonum, et "antiquum" dicitur de genuino, quoniam genuina vera erant apud antiquos. Simile significatur apud Mosen,

Quod ederent ad satietatem, et quod ederent vetus vetustum (Leviticus 26:5, 10);

apud eundem,

Comedes et satiaberis in terra bona (Deuteronomius 11:15);

Tum quod ederent et non satiarentur (Leviticus 26:26);

[12] apud Esaiam,

"Aedificabunt domus et inhabitabu1t, et plantabunt "ineas et comedent fructum earum; non aedificabunt ut alius inhabitet, non plantabunt ut alius comedat" (65:21, 22):

quisque scit quid in sensu litterae per illa verba significatur; sed quia Verbum in sinu suo est spirituale, etiam per illa intelliguntur spiritualia, nempe talia quae caeli et ecclesiae sunt, nam haec sunt spiritualia: per "aedificare domos et inhabitare" significatur interiora mentis implere bonis caeli et ecclesiae, et per id frui vita caelesti; "domus" significant interiora mentis, et "inhabitare" significat vitam caelestem inde: per "plantare vineas et comedere fructum earum" significatur ditare se veris spiritualibus, et appropriare sibi bona inde; "vineae" sunt vera spiritualia, "fructus" sunt bona inde, et "comedere" est recipere, percipere et appropriare ~ibi; nam omne bonum appropriatur homini per vera, nempe per vitam secundum illa: ex dictis nunc patet quid significatur per "non aedificabunt ut alius inhabitet, non plantabunt ut alius comedat"; "alius" significat falsum et malum destruens verum et bonum, nam cum vera et bona pereunt apud hominem, intrant falsa et mala.

Apud Jeremiam,

"Aedificate domos et inhabitate, et plantate hortos et comedite fructum eorum" (29:5, 28);

haec similiter intelligenda sunt sicut illa quae nunc explicata sunt.

[13] Apud Mosen,

Dabuntur in terra urbes magnae et bonae quas non aedificaverunt, domus plenae omni bono quas non impleverunt, cisternae effossae quas non effodervnt, vineae et oliveta quae non plantaverunt, edent ad satietatem (Deutr. 6 [10,] 11):

haec naturalis homo non aliter intelligit quam secundum sensum litterae; sed si non spiritualis sensus singulis inesset, foret Verbum mere naturale et non spirituale, et sic crederetur quod foret modo opulentia et abundantia mundana quae spondetur illis qui secundum Divina praecepta vivunt; sed quid homini si lucraretur universum mundum, et jacturam animae faceret? videlicet quid homini si domus ei darentur plenae omni bono, similiter cisternae, et si ei vineae et oliveta, et ex illis ederet ad satietatem? Sed hae opes recellsitae sunt opes mundanae per quas intelliguntur opes spirituales, ex quibus homini vita aeterna; per "urbes magnas et bonas" quae dabuntur, significantur doctrinalia ex genuinis bollis et veris; per "domus plenas omni bono" significantur interiora mentis plena am ore et sapientia; per "cisternas effossas" significantur interiora mentis naturalis plena cognitionibus boni et veri; per "vineas et oliveta" significantur omnia ecclesiae, tam vera quam bona ejus; ("vinea" est ecclesia quoad verum, et "olivetum" ecclesia quoad bonum, nam "vinum" significat verum, et "oleum" bonum;) "edere ad satietatem" significat receptionem, perceptionem et appropriationem plenariam.

[14] Apud Esaiam,

Deliciabitur in Jehovah, "et equitare te faciam super excelsa terrae, et cibabo te hereditate Jacobi" (58:14):

per "equitare facere super excelsa terrae" significatur dare intellectum veritatum superiorum seu interiorum de rebus ecclesiae et caeli: et per "cibare hereditate Jacobi" significatur donare omnibus caeli et ecclesiae; per "hereditatem Jacobi" intelligitur terra Canaan, et per illam terram significatur ecclesia, et in superiori sensu caelum.

[15] Quoniam "comedere" significat appropriare sibi, constare potest quid significatur per

Comedere ex arbore vitae quae in medio Paradisi (Apocalypsis 2:7);

quod nempe sit appropriare sibi vitam caelestem: tum quid significatur per "comedere ex arbore scientiae" in Genesi,

"Praecepit Jehovah Deus homini, dicendo, De omni arbore horti comedendo comedes, at de arbore scientiae boni et mali, de hac non comedes, quia quo die comederis de ea, moriendo moriemini" (2:16, 17):

per "arborem scientiae boni et mali" significatur scientia rerum naturalium, per quam non licet intrare in caelestia et spiritualia quae caeli et ecclesiae sunt, proinde a naturali homine in spiritualem; quae via inversa est, et sic non ducit ad sapientiam, sed destruit illam. Per "Adamum et ejus uxorem" intelligitur Ecclesia Antiquissima, quae fuit ecclesia caelestis. Homines illius ecclesiae, quia in amore in Dominum fuerunt, habuerunt Divina Vera sibi inscripta, et inde ex influxu noverunt correspondentia in naturali homine, quae vocantur scientifica; verbo, erat apud illos influxus spiritualis, ita a spirituali mente in naturalem, et sic in illa quae ibi, quae viderunt qualia erant sicut in speculo ex correspondentia.

[16] Spiritualia apud illos prorsus distincta erant a naturalibus; spiritualia residebant in mente eorum spirituali, et naturalia in mente eorum naturali, et inde non aliquid spirituale immerserunt menti naturali, ut solent spirituales naturales homines: quapropter si spiritualia tradidissent memoriae naturali, et eo modo appropriavissent sibi illa, periisset insitum quod apud illos, et cepissent ex naturali homine ratiocinari de spiritualibus, et inde concludere illa, quod nusquam faciunt; id etiam foret ex propria intelligentia velle sapere, et non ex Divina, ut prius, et per id exstinxissent omnem vitam suam caelestem, ac cepissent naturales ideas etiam de spiritualibus. Hoc itaque significatur per quod "non comederent ex arbore scientiae boni et mali", et si comedissent, quod "moriendo morirentur." Similis res cum antiquissimis illis, qui per "Adamum" intelliguntur, fuit, quae cum illis qui in regno caelesti Domini sunt; hi si naturalem hominem et ejus memoriam imbuunt cognitionibus veri et boni spiritualis, et ex illis volunt sapere, fiunt stupidi; cum tamen sunt omnium sapientissimi in caelo. (sed de his videantur plura in opere De Caelo et Inferno 20-28, ubi actum est De Binis Regnis, caelesti et spiritual, in quae Caelum in communi distinctum est.)

[17] Apud Davidem,

"Qui comedit meum panem, sustulit super Me calcaneum suum" (Psalmuss 41:10 [B.A. 9]):

haec dicta sunt de Judaeis, apud quos erant Divina vera, quia habebant Verbum, ut constare potest apud Johannem (13:18), ubi illa verba Judaeis applicata sunt; quare per "comedere panem" Domini significatur appropriatio Divini Veri; ibi communicatio ejus, quia id eis non potuit appropriari: "panis" significat Verbum, ex quo nutritio spiritualis: "tollere calcaneum super Ipsum" significat pervertere sensum litterae Verbi usque ad negationem Domini et ad falsificationem omnis veri: nam Divinum Verum sistitur in imagine sicut Homo; unde caelum in toto complexu vocatur Maximus Homo, et correspondet omnibus hominis, caelum enim formatum est secundum Divinum Verum procedens a Domino; et quia Verbum est Divinum Verum, ideo etiam hoc coram Domino est in imagine sicut Divinus Homo; ideo ultimus ejus sensus, qui est mere sensus litterae, correspondet calcaneo: perversio Verbi seu Divini Veri per applicationem sensus litterae ad falsitates, quales fuerunt traditiones Judaeorum, significatur per "tollere super Dominum calcaneum." Quod universum caelum sit in imagine sicut Homo, et quod inde correspondeat omnibus hominis, et quod caelum tale sit quia creatum et formatum est a Domino per Divinum Verum procedens ab Ipso, quod est Verbum ex quo omnia facta sunt (Johannes 1:1-3), videatur in opere De Caelo et Inferno, (n. 59-102, tum n. 200-212).

[18] Apud Lucam,

"Incipient dicere, Edimus coram Te, et bibimus coram Te, et in plateis nostris docuisti; sed dicet Non novi vos unde estis; discedite... operarii iniquitatis" (13:26, 27):

quod dicturi sint, quando sistentur ad judicium, quod "ederint" et quod "biberint" coram Domino, significat quod legerint Verbum et hauserint cognitiones boni et veri inde, putantes quod ex eo salvarentur; quare sequitur, "In plateis nostris docuisti", per quod significatur quod instructi fuerint in veris ex Verbo, ita a Domino: sed quod legere Verbum, ac instrui ex illo, nihil faciat ad salutem nisi simul vivatur secundum illud, significatur per responsum, quod dicet "Non novi vos unde estis; discedite a Me, operarii iniquitatis"; nihil enim facit ad salutem ditare memoriam ex Verbo, et ex doctrinalibus ecclesiae, nisi illa mandentur vitae.

[19] Apud Matthaeum,

Dixit Rex iis a dextris, "Esurivi et dedistis Mihi quod ederem, sitivi et potastis Me." .... Et illis a sinistris, "Esurivi et non dedistis Mihi quod ederem, sitivi et non potastis Me" (25:35, 42):

per haec quoque spiritualis esuritio et sitis, tum spiritualis esus et potus significatur; spiritualis esuritio et sitis est affectio et desiderium ad bonum et verum, ac spiritualis esus et potus est instructio, receptio et appropriatio. De Domino ibi dicitur quod esuriat et sitiat, quia ex Divino Amore desiderat omnium salutem; et de homine, quod dederint quod ederet, et quod potaverint Ipsum, quod fit quando ex affectione a Domino recipiunt et percipiunt bonum et verum, et illa sibi per vitam appropriant. Similiter dicetur de homine qui ex corde amat hominem instruere, et vult salvationem ejus; est itaque charitas, seu affectio veri spiritualis, quae per illa verba et reliqua etiam describitur.

[20] Ex dictis nunc constare potest quid in spirituali sensu per comedere panem et bibere vinum in Sacra Cena, Matthaeus 26:26; Marcus 14:22, significatur; ubi etiam dicitur quod "panis sit corpus Ipsius", et "vinum, sanguis"; quod per "panem" ibi significetur bonum amoris, et. per "vinum" verum ex illo bono, quod etiam est bonum fidei, et quod simile per "carnem et Sanguinem", tum quod per "manducationem" significetur appropriatio et conjunctio cum Domino, constare potest ex illis quae in Doctrina Novae Hierosolymae (n.210-222) dicta et ostensa sunt. Quod talia significentur per "panem et vinum", perque "corpus et sanguinem", tum per "manducationem", adhuc evidentius constare potest ex Domini verbis apud Johannem,

"Patres ³ vestri comederunt mannam in deserto, et mortui sunt. Hic est panis qui e caelo descendit;.... si quis comederit ex hoc pane, vivet in saeculum; panis vero quem Ego dabo caro mea est, quam Ego dabo pro mundi vita. .... Amen dico vobis, nisi comederitis carnem Filii hominis, et biberitis Ipsius sanguinem, non habebitis vitam in vobis; qui manducat meam carnem, et bibit meum sanguinem, habet vitam aeternam, et resuscitabo eum extremo die: .... qui manducat meam carnem, et bibit meum sanguinem, in Me manet et Ego in illo. .... Hic est panis qui e caelo descendit; .... qui manducat hunc panem, vivet in aeternum (6:49-58):

quod non caro nec sanguis, tum non panis nec vinum, hic intelligatur, sed Divinum procedens a Domino, nullus non, qui facultate interius cogitandi gaudet, videre potest; est enim Divinum procedens, quod est Divinum Bonum et Divinum Verum, quae homini dant vitam aeternam, ac faciunt ut Dominus in homine et homo in Domino maneat, quoniam Dominus in homine est in suo Divino, et non in proprio hominis; hoc enim non est nisi quam malum; et Dominus in homine est, et homo in Domino, quando Divinum procedens per justam receptionem appropriatur homini: ipsa appropriatio significatur per "manducationem"; Divinum Bonum procedens, per "carnem" et per "panem"; et Divinum Verum procedens, per "sanguinem" et per "vinum": similiter quod in sacrificiis, in quibus "caro" et "mincha", quae erat panis, significabant bonum amoris; ac "sanguis" et "vinum", quod erat libamen, significabant verum ex illo bono; utrumque a Domino. Quoniam per "carnem" et "panem" significatur Divillum Bonum procedens, ac per "sanguinem" et "villum" Divinum Verum procedens, ideo per "carnem" et "panem" intelligitur Ipse Dominus quoad Divinum Bonum, ac per "Sanguinem" et "vinum" Ipse Dominus quoad Divinum Verum: quod Ipse Dominus intelligatur per illa, est quia Divinum procedens est Ipse Dominus in caelo et in ecclesia; quare dicit Dominus de Se, "Hic est panis qui e caelo descendit"; tum, "Qui comedit et bibit illa, in Me manet et Ego in illo."

[21] Quoniam "panis" significat Dominum quoad Divinum Bonum, et "comedere" illum significat appropriationem et conjunctionem, ideo

Cum Dominus Se coram discipulis post mortem manifestavit, quando panem fregit et dedit illis, "aperti sunt oculi eorum, et cognoverunt Ipsum" (Luca 24:30, 31):

ex eo etiam patet quod "comedere panem" datum a Domino significet conjunctionem cum Ipso; ex qua illustrati cognoverunt Ipsum; nam "oculi" in Verbo correspondent intellectui, et inde significant illum; et hic est qui illustratur, et inde "oculi aperiuntur": per "frangere panem" in Verbo significatur communicare suum bonum cum altero.

[22] Quod Dominus cum publicanis et peccatoribus comederit,

De quo Judaei murmurabant et scandalizabantur (Marcus 2:15, 16; Luca 5:29, 30; 7:33-35),

est quia gentes, quae intelliguntur per "publicanos et peccatores", receperunt Dominum, hauserunt praecepta Ipsius, et vixerunt secundum illa; per quae Dominus appropriavit illis bona caeli, quod in sensu spirituali significatur per "comedere cum illis."

[23] Quoniam per "comedere" significabatur appropriari, ideo concessum est filiis Israelis comedere ex sanctificatis, seu ex sacrificiis; nam per "sacrificia" significabantur Divina caelestia et spiritualia, et inde per "comessationem" ex illis significabatur appropriatio illorum; et quia appropriatio sanctorum significabatur per comessationem illam, ideo plures leges latae sunt, quinam et ubinam comederent, et ex quibus sacrificiis; sic

Quid Aharon et filii ejus ex sacrificiis acciperent et comederent (Exodus 29:31-33; Leviticus 6:9-1116-18] ; cap. 7:6, 7; 8:31-33; 10:13-15);

Quod illi panes propositionis comederent in loco sancto (Leviticus 24:5 [ -9]);

Quod filia sacerdotis nupta alienigenae non comederet ex sanctificatis; sed filia sacerdotis vidua aut repudiata, cui non proles, reversa ad domum patris comederet (Leviticus 22:12, 13);

Quinam ex populo comederent (Numeri 18:10, 11, 13, 19);

Quod alienus, inquilinus, mercenarius sacerdotis, non comederent ex illis, sed quod emptus argento comederet (Leviticus 22:10-12);

Quod immundus non comederet (Leviticus 7:19-21; 21:16 ad fin. ; cap. 22:2-8);

Quod nihil ederent ex holocaustis, sed quod ex sacrificiis eucharisticis ederent et laetarentur coram Jehovah (Deuteronomius 12:27; 27:7).

In his et in pluribus aliis statutis et legibus de comessatione ex sanctificatis, continentur arcana appropriationis Divini Boni et Divini Veri, et inde conjunctionis cum Domino; sed singula evolvere, non hujus loci est; modo ex allatis sciatur quod "comedere" significet appropriari et conjungi. Quare etiam

Cum filii Israelis conjuncti fuerunt Domino per sanguinem foederis, et postquam Moses legerat Librum Legis coram illis, et mox viderunt Deum Israelis, dicitur quod comederint et biberint (Exodus 24:6-11).

[24] Quod "comedere carnem et bibere sanguinem" significet appropriationem spiritualis boni et veri, constare potest apud Ezechielem,

"Sic dixit Dominus Jehovih, .... Congregate vos a circuitu super sacrificium meum quod Ego sacrifico vobis, sacrificium magnum super montibus Israelis, ut comedatis carnem et bibatis sanguinem, carnem fortium comedetis, et sanguinem principum terrae bibetis;.... et comedetis adipem ad satietatem, et bibetis sanguinem ad ebrietatem, de sacrificio meo quod sacrifico vobis: satiabimini super mensa mea equo et curru, forti et omni viro belli.... : sic dabo gloriam meam inter gentes" (39:17-21):

agitur ibi de convocatione omnium ad regnum Domini, et in specie de instauratione ecclesiae apud gentes; nam dicitur, "Sic dabo gloriam meam inter gentes" per "comedere carnem et bibere sanguinem" intelligitur quod appropriarent sibi Divinum Bonum et Divinum Verum; "caro" significat bonum amoris, et "sanguis" verum illius bolli: per "fortes" seu boves significantur affectiones boni, per "principes terrae" affectiones veri: plenaria fruitio eorum significatur per "comedere adipem ad satietatem, et bibere sanguinem ad ebrietatem"; per "adipem" significantur interiora bona, et per "Sanguinem" interiora vera, quae manifestata sunt a Domino quando in mundu1n venit, et appropriata illis qui Ipsum receperunt:

[25] ante adventum Ipsius in mundum prohibitum fuit edere adipem et bibere sanguinem, ex causa quia filii Israelis solum in externis fuerunt; erant naturales sensuales homines, et prorsus non in internis seu spiritualibus; quare si licuisset eis edere adipem et sanguinem, per quae significabatur appropriare sibi interiora bona et vera, profanavissent illa; ideo per "comedere" illa significabatur profanatio: similia significantur per "satiari super mensa" Domini "equo, curru, forti et omni viro belli": per "equum" significatur intellectus Verbi, per "currum" doctrina ex Verbo, per "fortem et virum belli" bonum et verum pugnans cum malo et falso et destruens illa; per "montes Israelis", super quibus comederent, significatur ecclesia spiritualis, in qua bonum charitatis est eSsentiale. Ex his manifeste patet quod per "comedere" significetur appropriare sibi; ac quod per "carnem", "sanguinem", "fortem", "principes terrae" "equum", "currum", "virum belli", significentur spiritualia quae approprianda; et nequaquam naturalia, nam naturaliter illa edere foret nefarium et diabolicum. Similia significantur per

Comedere carnes regum, chiliarchorum, equorum, et sedentium super illis, liberorum et servorum (Apoc. 19:18 ⁴ ).

[26] Quoniam pleraque in Verbo etiam oppositum sensum habent, ita quoque "comedere" et "bibere"; et in eo sensu significant appropriare sibi malum et falsum, et inde conjungi inferno; ut constare potest ex sequentibus locis:

- Apud Esaiam,

"Vocabit Dominus Jehovih in die illo ad fletum et ad planctum, et ad calvitiem et ad induendum saccum; ecce laetitia et gaudium occidere bovem et mactare pecudem, comedere carnem et bibere vinum; comedendum et bibendum est, cras enim moriemur" (22:12, 13):

vastatio ecclesiae, et lamentatio super ea, describitur per "vocari in die illo ad fletum, planctum, calvitiem et induitionem sacci"; lamentatio quod verum deperditum sit significatur per "fletum", quod bonum per "planctum", quod omnis affectio boni per "calvitiem", quod affectio veri per "saccum": per "occidere bovem et mactare pecudem" significatur exstinguere bonum naturale et bonum spirituale: per "comedere carnem et bibere vinum" significatur appropriare sibi malum et falsum; "caro" hic significat malum, "vinum" falsum mali, ac "comedere et bibere" illa appropriare sibi.

[27] Apud Ezechielem,

Dictum est Prophetae ut comederet cibum pondere et cum sollicitudine, et quod biberet aquam in mensura et cum stupore; et quod comederet placentam hordeorum factam cum stercore: quod sic comedent filii Israelis panem suum immundum inter gentes quo depellentur, et carebunt pane et aqua, et desolabuntur vir et frater ejus, et contabescent propter iniquitatem (4:10-17):

per haec apud Prophetam repraesentabatur adulteratio Divini Veri seu Verbi apud gentem Judaicam: "placenta hordeorum facta cum stercore" significat adulterationem illam, "placenta hordeorum" bonum et verum naturale, quale Verbum est in sensu litterae, "stercus" malum infernale; quare dicitur quod "filii Israelis sic comedent panem suum immundum"; "panis immundus" significat bonum conspurcatum malo, seu adulteratum: quod "carituri pane et aqua inter gentes quo depellentur", significat quod non illis bonum et verum amplius, quia in malis et falsis; "gentes" significant mala et falsa, "depelli" illuc est tradi illis: per "virum et fratrem", qui desolabuntur, significatur fides et charitas; "vir" significat verum fidei, et "frater" bonum charitatis, et "desolari" plenariam exstinctionem utriusque: quoniam illa significantur per "comedere panem et bibere aquam", ideo dicitur quod "contabescent propter iniquitatem"; "contabescere" dicitur de vita spirituali quando perit.

[28] Quia "bestiae" significant affectiones, quaedam affectiones bonas et quaedam affectiones malas, ideo leges latae sunt pro filiis Israelis, apud quos erat ecclesia repraesentativa, quaenam bestiae comederentur, et quaenam non comederentur (Leviticus 11:1 ad fin. ); per quae significabatur quaenam bestiae repraesentabant affectiones bonas quae appropriarentur, et quaenam malas quae non appropriarentur, quoniam affectiones bonae mundum reddunt hominem, at affectiones malae immundum. Omnia quae in eo capite sunt, quoad singulas bestias et aves, et quoad illarum ungulas, pedes et rumen, per quae distinguuntur munda ab immundis, significativa sunt.

[29]); per haec describitur exstinctio boni per falsum, ac veri per malum; exstinctio omnis boni et veri, utcunque inquiruntur, significatur per "Si deciderit ad dextram, esuriet tamen et si comederit ad sinistram, non saturabuntur"; " ⁵ caedere" et "comedere" ad illas est inquirere, "esurire et non saturari" est non inveniri, et si invenitur usque non posse recipi; "vir carnem brachii sui comedent" significat quod falsum consumet bonum ac malum verum in naturali homine; "Menascheh Ephraimum et Ephraimus Menaschen", significat quod voluntas mali consumet intellectum veri, et quod intellectus falsi conSumet voluntatem boni. (Sed haec videantur etiam supra, n.386 [b] et 600 [b] , explicata.)

[30] Consumptio omnis veri et boni etiam significatur

Per quod ederent carnem filiorum et filiarum (Leviticus 26:29);

Tum per quod "patres comedent filios..., et filii comedent patres" (Ezechiel 5:10):

"patres" significant bona ecclesiae, et in opposito sensu mala ejus; "filii" vera ecclesiae, et in opposito sensu falsa ejus; et "filiae" affectiones veri et boni, et in opposito sensu cupiditates falsi et mali: consumptio et exstinctio eorum mutua significatur per "comedere" illos. Exinde patet quod haec aliter quam secundum litteram intelligenda sint.

[31] Apud Matthaeum,

In consummatione saeculi erit sicut ante diluvium, "edentes et bibentes, contrahentes matrimonium et nuptui dantes" (24:38; Luc. 17:26-28 ⁶ ):

per "edere et bibere", perque "contrahere matrimonium et nuptui dare", hic non intelligitur edere et bibere, nec contrahere matrimonium et nuptui dare; sed per "edere" significatur appropriare sibi malum, per "bibere" appropriare sibi falsum, per "contrahere matrimonium et nuptui dare" significatur conjungere falsum malo et malum falso; nam agitur ibi de statu ecclesiae quando instat ultimum judicium, hoc enim significatur per "consummationem saeculi": quod tunc esuri et bibituri sint tam boni quam mali, quia in edere et bibere nihil mali inest, patet; et quoque quod similiter fecerint ante diluvium, et quod ideo non perierint, sed quod malum et falSum Sibi appropriaverint, et quod illa apud se conjunxerint; haec itaque sunt quae ibi per "edere et bibere", perque "contrahere matrimonium et nuptui dare", significantur.

[32] Apud Lucam,

Dives dixit animae suae, "Anima, habes multa bona reposita in annos multos; requiesce, ede, bibe" (12:19);

apud eundem,

"Si dixerit servus corde suo, Moratur Dominus venire, et coeperit verberare servos..., edere, bibere, inebriari.... ." (12:45):

tum per "comessationem" et "ebrietatem", apud eundem,

Jesus dixit, "Cavete vobis, ne graventur corda vestra comessatione et ebrietate" (21:34):

apparet sicut per "edere et bibere", et per "comessationem", bin illis locis intelligatur luxuria et intemperantia, quales sunt illis qui solum genio indulgent; verum is sensus est sensus naturalis litteralis istorum verborum, at sensus spiritualis illorum est appropriare sibi malum et falsum; ut constare potest ex locis supra allatis, ubi "edere" et "bibere" talia significant; et ex eo, quod Verbum in littera sit naturale, ac interius spirituale, hoc pro angelis, et illud pro hominibus.

[33] Praeter haec loca e Verbo etiam perplura alia possunt adduci, testantia et confirmantia quod "comedere" significet recipere, percipere et appropriare sibi talia quibus nutritur anima; "edere" enim spiritualiter non aliud est quam imbuere mentem suo victu, qui est velle scire, intelligere et sapere talia quae vitae aeternae sunt: quod "comedere" illa significet, constare etiam pot est ex significatione "panis" et "cibi", tum ex significatione "famis" et "esuritionis", ut et "vini" et "aquae", de quibus supra in suis locis actum est. Quoniam "comedere" significat percipere quale est, et hoc percipitur per saporem, inde ex correspondentia est quod in linguis humanis "sapor" et "sapere" etiam praedicetur de perceptione rei; unde quoque dicitur "sapientia."

Фусноте: