2654. ‘Illudentem’: quod significet non congruum et favens Divino Rationali, constare potest a significatione ‘illudere’ quod affectionis contra id quod non sibi congruit et favet. In versu praecedente dictum quod ‘crevit natus, et ablactatus’ et quod ‘Abraham fecerit convivium magnum cum ablactavit Jishakum’, per quae significatum quod cum Rationale Domini Divinum fieret, rationale quod prius, separaretur: ideo nunc immediate sequitur de filio Hagaris Aegyptiae, per quem quod illud rationale intelligatur, in explicatione ad cap. xvi Gen. ubi de Ismaele et Hagare agitur, ostensum est; inde quoque patet quod illa quae in sensu interno, continua serie consequantur.

[2] Quod autem rationale primum Domini attinet, hoc quia natum sicut apud alium hominem, nempe per scientias et cognitiones, non potuit quin in veri apparentiis esset, quae non vera sunt in se, ut constare potest ab illis quae n. 1911, 1936, 2196, 2203, 2209, 2519 allata sunt; et quia in veri apparentiis, non potuerunt ei congruere nec favere vera absque apparentiis, qualia sunt Divina, tam quia illa non capit, quam quia ei adversantur:

[3] sed illustrationi sint exempla. Rationale humanum, quod scilicet natum ¹ a mundanis per sensualia et dein ab analogis mundanorum per scientifica et cognitiones, paene irridet hoc seu illudit, si ei diceretur quod non viveret ex se, sed quod ei appareat sicut viveret ex se; et quod plus vivat, hoc est, sapientius et intelligentius, beatius et felicius, qui minus credit quod ² vivat ex se, et quod haec vita sit angelorum, imprimis illorum qui caelestes sunt, ac intimi seu proximi Domino; sciunt enim quod nullus vivat a se, quam solus Jehovah, hoc est, Dominus.

[4] Rationale illud illuderet quoque, si ei diceretur quod nullum ei proprium sit, sed quod fallacia aut apparentia sit quod habeat; et adhuc magis, si ei diceretur quod quo plus in fallacia sit quod proprium ei, eo minus habeat, ac vicissim; pariter quicquid ex proprio cogitat et agit, quod sit malum tametsi ³ esset bonum; et quod non prius sapiat quam cum credit et percipit quod omne malum ab inferno, et omne bonum a Domino; in illa fide, immo perceptione, sunt omnes angeli, qui tamen proprium abundantius quam omnes habent, sed sciunt et percipiunt quod illud a Domino, at quod prorsus appareat sicut eorum.

[5] Adhuc rationale illud illuderet, si diceretur quod in caelo maximi sint qui minimi; quod sapientissimi, qui se minime sapientes esse credunt et percipiunt; quod felicissimi, qui alios maxime felices, se autem minime, esse volunt; quod caelum sit infra omnes velle esse, at infernum supra omnes; consequenter quod in gloria caeli sit prorsus nihil quod est in gloria mundi.

[6] Similiter illuderet rationale illud, si diceretur quod in altera vita nihil spatii et temporis sit, sed quod sint status secundum quos sunt apparentiae; et quod vita eo caelestior sit, quo longius ab illis quae sunt spatii et temporis abest, et quo propius est ad illa quae sunt aeternum, in quo, nempe aeterno, nihil prorsus ab idea temporis, nec ab analogo ejus, inest: ita in innumerabilibus aliis.

[7] Quod talia in rationali mere humano essent, et quod ideo hoc rationale Divina illuderet, vidit Dominus, et quidem ex Divino spirituali, quod significatur per quod ‘vidit Sarah filium Hagaris Aegyptiae’, n. 2651, 2652: quod homo ex interiore possit intueri in illa apud se quae infra sunt, ab experientia notum est illis qui in perceptione sunt, etiam illis qui in conscientia, nam vident eousque, ut ipsas suas cogitationes redarguant; inde possunt regenerati videre quoque eorum rationale quod iis ante regenerationem, sit; sed talis perceptio apud hominem est a Domino; verum Domini fuit ex Se Ipso.

Voetnoten:

2196. ‘Et ea post illum’: quod significet juxta bonum in quo tunc rationale, et separatum ab illo quantum humani ei inerat, constat inde quod dicatur de janua ubi Sarah, quod ‘fuerit post illum’; ‘esse post illum’ significat non conjunctum esse, sed a tergo ejus; quod separatur ab aliquo, hoc repraesentatur per rejectionem quandam quasi in tergum, ut constare potest a repraesentativis ¹ in altera vita, de quibus ab experientia n. 1393, 1875; hoc nunc exprimitur per quod ‘janua ubi Sarah, esset post illum’.

[2] Quod verum rationale mere humanum quod tunc apud Dominum, ab Ipso separatum sit cum se conjunxit cum Divino, ita se habet: verum rationale humanum non capit Divina quia haec supra ejus intellectus sphaeram sunt, verum enim hoc communicat cum scientificis quae in naturali homine, et quantum ex his intuetur illa quae supra se sunt, tantum non agnoscit; est enim verum hoc in apparentiis quas exuere nequit; et apparentiae sunt illa quae nata sunt ex sensualibus, quae inducunt fidem sicut ipsa Divina quoque talia sint, cum tamen sunt omnibus apparentiis exempta, quae cum dicuntur, rationale hoc verum nusquam potest credere quia non potest capere.

[3] Sicut pro exemplis: quod nulla vita homini nisi quae a Domino; rationale ex apparentiis putat tunc non vivere posse sicut a se, cum tamen tunc primum vere vivit cum percipit quod a Domino ² :

[4] rationale ex apparentiis putat bonum quod facit, esse ex semet, cum tamen nihil boni a se sed a Domino:

[5] rationale ex apparentiis putat quod mereatur salutem cum bonum facit, cum tamen homo nihil a se mereri possit, sed omne meritum sit ³ Domini:

[6] homo ex apparentiis putat quod cum detinetur a malo et tenetur in bono a Domino, nihil nisi bonum, et justum, immo sanctum, apud eum, cum tamen in homine nihil nisi malum, injustum, et profanum [est]:

[7] homo ex apparentiis putat, cum facit bonum ex charitate, quod ex voluntario in se faciat, cum tamen non ex voluntario ejus, sed ex intellectuali cui implantata est charitas:

[8] homo ex apparentiis putat non dari posse gloriam absque gloria mundi, cum tamen in gloria caeli ne hilum gloriae mundi sit:

[9] homo ex apparentiis putat quod nemo possit amare proximum plus quam se, sed quod omnis amor incipiat a se, cum tamen in amore caelesti ⁴ nihil amoris sui insit:

[10] homo ex apparentiis putat quod nulla lux dari queat nisi quae ex luce mundi, cum tamen in caelis ne hilum lucis mundi sit, et usque tanta lux ut ⁵ lucem meridianam mundi millies excedat:

[11] homo ex apparentiis putat quod Dominus non lucere possit coram universo caelo sicut sol, cum tamen omnis lux caeli ab Ipso:

[12] homo ex apparentiis non capere potest quod progressiones sint in altera vita, cum tamen apparent sibi progredi prorsus sicut homo in terris, ut in suis habitaculis, atriis, paradisis; minus si dicatur quod haec sint mutationes status quae sic apparent:

[13] homo ex apparentiis nec capere potest quod spiritus et angeli, quia inconspicui coram oculis, non videri queant, nec quod possint loqui cum homine, cum tamen apparent manifestius coram visu interno seu spiritus quam homo homini in terra; et quoque audiuntur loquelae eorum similiter: praeter millia millia talium quae rationale hominis nusquam ex suo lumine nato ex sensualibus, et inde obfuscato, potest ⁶ credere: immo in ipsis naturalibus caecutit rationale, sicut quod capere nequeat quomodo illi qui e diametro oppositi sunt incolae, possint pedibus insistere et ambulare, praeter in perplurimis aliis; quid non ⁷ in spiritualibus et caelestibus, quae longe supra naturalia sunt?

[14] Quia rationale humanum tale est, hic dicitur de tali quod separatum fuerit, cum Dominus unitus Divino in Perceptione Divina fuit, quod significatur per quod ‘Sarah’ quae hic est tale verum rationale, ‘steterit ad januam tentorii, et ea esset’post illum. '

Voetnoten: