10406. Sali u kalup. Da ovo označava [da je to bilo] iz njihove vlastite inteligencije, vidi se iz značenja Sali u kalup, kada se kaže o liku, što označava pripraviti lažnu doktrinu iz svoje vlastite intelgencije, što se čini primenjivanjem smisla slova u Reči u prilog ljubavi prema sebi i svetu. Jer kada ove ljubavi vladaju, čovek nije u prosvetljenju iz neba, nego dobija sve iz svoje vlastite inteligencije, i to potvrđuje smislom slova u Reči, koji on falsifikuje krivim primenama i izopačenm tumačenjem, a posle odobrava (povlađuje) stvari koje su iz samoga njega. U Reči se svuda pominju rezani likovi i livene stvari (likovi, slike, idoli). Oni koji razumeju Reč samo u smislu slova, pretpostavljaju da se ovde misli samo na likove; međutim, ovde se ne misli na idole, nego na lažne doktrine Crkve, koje sam čovek oblikuje vođen ljubavlju prema sebi. Rezanim likom se označava oblikovanje obmana tako da se slažu, i da izgledaju kao istine; livena stvar (idol, lik) označava njihovu povezanost da bi pogodovali spoljašnjim ljubavima kako bi izledale kao dobra; i jedno i drugo označeno je zlatnim teletom, pa se stoga ovde kaže, da ih je Aron salio u kalup, čime se označava oblikovanje obmana tako da bi izgledale kao istine; a pravljenjem od zlata izlivenig teleta tako što je zlato bacio u vatru odakle je izašlo tele (stih 24), čime se označava povezivanje u korist spoljašnjih ljubavi kako bi zla izgledala kao dobra. Takav je slučaj sa svakom doktrinom koju stvara čovek a ne Gospod; a stvara je čovek onda kada mu je cilj vlastita slava, ili vlastita dobit; a stvara je Gospod onda kada joj je cilj dobro bližnjega kao i dobro Gospodovog carstva. Ovakve su stvari označene rezanim likovima i izlivenim stvarima (likovima), kao u sledećim odlomcima, I odbacićete posrebrene likove svoje rezane i zlatno odelo likova livenih (Isaija 30:22. Odelo rezanih likova srebrnih, označava obmane koje izgledaju kao da su istine; odelo od izlivenoga zlata označava izgled zala kao da su dobra; jer odelo i pokrivalo su spoljašnji izgledi, u koje se oblače ili kojima se pokrivaju; srebro označava istinu, stoga se kaže da su rezani likovi od srebra; a zlato označava dobro, vidi br. 1551, 1552, 5658, 6914, 9874, 9881. Ponovo, Umetnik lije lik , i zlatar ga pozlaćuje, i verižice srebrne lije, i traži vešta umetnika da načini rezani lik, koji se ne pomera (Isaija 40:19, 20). U ovome se odlomku opisuje stvaranje obmana tako da se slažu, i da izgledaju kao da su istine; rezani lik je ta obmana; umetnik je onaj koji ga stvara iz svoje vlastite inteligencije; a vešt umetnik koji ga pokriva zlatom označava da on to čini kako bi to izgledalo kao dobro; izlivati verižice (lančiće) od srebra označava slaganje; koji se ne pomera, označava da se zbog toga obmane ne bi mogle oslabiti i razrušiti,

Ponovo, Koji grade rezane likove, svi su ništa (taština), i mile stvari njihove ne pomažu, i one su im svedoci da ne vide i ne razumeju, da bi se posramili. Ko gradi boga i lije lik, nije ni na kakvu korist. Gle, svi će se bogovi njegovi posramiti, metnici više od drugih ljudi. Kovač kleštima radi na živom ugljevlju, i kuje čekićem, i radi snagom svoje ruke, gladuje, te iznemogne, i ne pije vode, te sustane. I drvodelja rasteže traku, beleži crvenilom, teše i zaokružuje, i načini kao lik čovečiji, kao lepa čovjeka, da stoji u kući (Isaija 44:9-13. U ovome odlomku se opisje kako se oblikuju lažne doktrine, kako bi se slagale, i kako bi izgledale da su istine i dobra. Svaka pojedinost pokazuje kako se ovo radi kada je iz čovekove vlastite inteligencije, kad čoveka vodi njegovo uživanje, požuda, i ljubav.

Da je ovakav slučaj, to mogu da vide oni koji znaju da sve stvari u Reči imaju unutrašnji smisao, preko kojega se Reč shvata na duhovan način. Inače, čemu bi služilo opisivanje kako se pravi rezani lik. Da bi izgledao kao istina i dobro, označava se sa praviti ga u formi čovek a u skladu s lepotom čoveka; jer čovek označava u unutrašnjem smislu istinu, dok čovek (homo, ljudsko biće) označava dobro te istine. I kod Jeremije,

Svaki čovek (homo) posta bezuman od znanja, svaki se zlatar osramoti likom rezanijem, jer su laž likovi njegovi, i nema duha u njima Jeremija 10:14; 51:17).

Da rezani lik u ovome odlomku označava ono što je od čovekove vlastite inteligencije; i da izliveni lik označava ono što je u saglasnosti s njegovom ljubavi, sasvim je jasno; jer se kaže, da je svaki čovek postao bezuman od znanja, a svaki zlatar da se osramoti likom razanim, i da je liveni lik laž. Znanje na ovome mestu označava čovekovu vlastitu intelegenciju, dok laž označava obmanu od zla. Pošto u njima nema ničega Božanskog, to se kaže da u njima nema duha. Ponovo, Mač na konje njegove, i na kola njegova, i na svu mešavinu što je ispred njega, i postaće kao žene. Mač i blago njegovo razgrabiće se. Suša na vode njegove, i usahnuće, jer je zemlja idolska Jeremija 50:37, 38).

Da zemlja idolska (zemlja rezanih likova) označava Crkvu gde prevladavaju obmane, i to je sasvim jasno iz svih izraza u odlomku, shvaćenih u duhovnom smislu; bez ovoga smisla, šta bi bio mač protivu konja, protivu kola, protivu blaga, i suša na vodama, nego zvučne reči bez ikakvog značenja? Dok se iz svake pojedinosti, shvaćene u unutrašnjem smislu, vidi da se opisuje razaranje istina Crkve, pa stoga da obmane prevladavaju, koje su zemlja idolska; jer mač označava obmanu u sukobu sa istinama koje ona razara. Konji označavaju Intelektualno, koje je prosvetljeno; kola označavaju doktrinarne stvari; blaga (zaklade), poznavanja istine i dobra; vode usahle označavaju istine koje više nisu istine; a zemlja Crkvu.

Da mač označava istinu koja se bori protivu obmane, a u obrnutom smislu obmanu koja se sukobljava s istinama i razara ih, vidi br. 2799, 6353, 7102, 8294; da konji označavaju Intelektualno koje je prosvetljeno, br. 2760-2762, 3217, 6534; da kola oznčavaju doktrinarne stvari, br. 5321, 8146, 8148, 8215; da blaga označavaju poznavanja istine i dobra, br. 10227.

Da vode označavaju istine, br. 2702, 3058, 3424, 4876, 5668, 8137, 9323, 10238; i da zemlja označava Crkvu, vidi navedene odlomke, br. 9325. Značenje suše na vodama koje su se isušile, i zemlje idolske stoga je očito. A kod Avakuma, Šta pomaže rezan lik što ga izreza umetnik njegov? šta liven lik i učitelj laži, te se umetnik uzda u delo svoje gradeći neme idole? Avakuma 2:18. Iz ovih se reči vidi da se rezanim likovima i livenim likovima ne označavaju rezani i liveni likovi, nego obmana koja je izmišljena, i zlo koje obmana odobrava: jer kaže se umetnik koji reže i učitelj laži.

Slične su stvari označene razanim likovima i livenim likovima u sledećim odlomcima, Pade Vavilon; i sve rezane likovi su bačeni na zemlju (Isaija 21:9). Ponovo, Tada će se vratiti natrag i posramiti koji su uzdaju u lik rezani, koji govore livenim likovima: vi ste naši bogovi (Isaija 42:17. Ponovo, I za to ti odavna objavih, pre nego se zbi kazah ti, da ne bi rekao: idol moj učini to, i lik moj rezani i lik moj liveni zapovedi tako (Isaija 48:5. I kod Osije,

Koliko ih zvaše, koliko oni odlaziše od njih; prinosiše žrtve Valima, kadiše likovima Osija 11:2).

Kod Miheja, I svi rezani likovi Samarijini razbiće se, i svi će se darovi njezini sažeći ognjem, i sve ću idole njezine potrti Mihej 1:7. Pošto su obmane i zla doktrine označene rezanim likovima i livenim likovima, načinjene čovekovom vlastitom inteligencijom vođenom njegovom ljubavi, stoga se oni (idoli) u Reči nazivaju delom ruku čovečijih, delom ruku umetnikovih, i delom ruku livčevih, kao u sledećim odlomcima, I sada jednako greše i grade sebi lijući od srebra svojega po razumu svojemu likove (Osija 13:2). A kod Mojsija,

Proklet da je čovek koji načini lik rezan ili liven, stvar gadnu pred Jehovom, delo ruku umetnikovih (Zak. Ponovljeni 27:15) , I kod Davida,

Idoli su njihovi srebro i zlato, delo ruku čovečijih (Psalam 115:4; 135:15).

Kod Jeremije, I izreći ću im sud svoj za svu zloću njihovu što me ostaviše, i kadiše drugim bogovima, i klanjaše se delu ruku svojih Jeremija 1:16. Ponovo, Seku drvo u šumi, delo ruku umetničkih sekirom; srebrom i zlatom ukrašuju ga, klinovima i čekićima utvrđuju ga da se ne pomera Jeremija 10:3, 4). Delo ruku označava ono što je od čovekovog propriuma, stoga ono što je od vlastitog razuma, i njegove vlastite volje, a te su stvari od propriuma njegovog razuma i njegove volje, koji pripadaju ljubavi prema sebi; ovo je poreklo svih obmana u Crkvi. Pošto su sve obmane od čovekovog propriuma, a delom ruku se označava ono što je od toga, stoga je bilo zabranjeno tesati gvožđem, sekirom, ili livenim oruđem kamenje od kojega se pravio oltar, a stoga i kada se gradio hram; kao što se vidi iz Mojsija, Načini mi oltar od kamena,

sagradi ga od netesanoga kamena, jer ako ga dodirneš alatkom, oskvrnuo si ga Izlazak 20:25. I na drugome mestu, I načini onde oltar Bogu svojemu, oltar od kamenja, ali ga nemoj gvožđem tesati (Zak. Ponovljeni 27:5). I u Prvoj knjizi o Carevima, dom je bio sagrađen sav od kamena, onakvog kakvo je donešeno; a kad zidahu dom, zidahu od kamena, koji dovožahu sasvim prigotovljen, te se ni čekić ni sekira niti kako oruđe gvozdenome ču u domu kad se ziđaše 1. Kraljevima 6:7. Ove su stvari navedene kako bi se znalo šta je bilo označeno Aronovim pravljenjem od zlata zlatne alatke, i pravljenjem zlatnog teleta.

2702. Te ugleda studenac (I ona vidje zdenac s vodom): da ovo onačava Gospodovu Reč, od koje su istine, vidi se iz značenja zdenca, i izvora, koji označavaju Reč, a isto tako i nauk iz Reči, pa stoga i istinu samu, o kojem značenju će uskoro biti govora; kao i iz značenja vode, koja je istina. Da zdenac (bunar) u kome ima vode, i izvor, označava Gospodovu Reč, a isto tako i nauk iz Reči, pa i samu istinu, vidi se iz mnogih odlomaka. Pošto se ovde govori o duhovnoj crkvi, naziva se zdenac (bunar) a ne izvor, isto kao i u sledećim stihovima ovoga poglavlja: - A Avram prekori Abimeleha za studenac, koji uzeše na silu sluge Abimelehove (stih 25); isto tako u Postanju, poglavlje XXVI: Pa sve studence koje bjehu iskopali sluge oca njegova zaroniše Filisteji i zasuše ih zemljom. I stade Isak iskopavati koji bjehu iskopani za vremena Avrama oca njegoa, a koje zaroniše Filistji; i prozva imenima koja im bješe nadio otac njegov. I kopajući sluge Isakoe u onom dolu, nađoše studenac žive vode. Tada se podiž dande, i iskopa drugi studenac, i oko njega ne bi svađe; Isti dan došavši sluge Isakove kazaše mu za studenac, koji iskopaše, i rekoše: nađosmo vodu (15, 18, 19, 22, 32), gde studenci ne označavaju ništa drugo nego stvari nauka, o kojima su se raspravljali, i o drugim (stvarima nauka) o kojim se nisu raspravljali. Inače, njihovo kopanje studenaca, i tako česte raspre oko njih, ne bi bile dovoljno važne da bi ušle u Božansku Reč. Studenac na sličan način označava Reč, ili nauk, kao kod Mojsija: Onda otidoše u Beru: to je studenac za koji bješe rekao Jehova Mojsiju: skupi narod i daću im vode. Tada pjeva Izrael pjesmu ovu: Diži se, studenče; pripjevajte ga: Studenče, koji kopaše knezovi, koji iskopaše glavari narodni s onijem koji postavi zakon, palicama svojim. A iz pustinje otidoše u Matanu (Brojevi 21:16-18). Pošto zdenac označava ove stvari, bila je to proročka pesma u Izraelu, u kojoj se govori o nauku vere, kao što se vidi iz pojedinosti u unutrašnjem smislu. Otuda i ime Ber (studenac), pa otuda i ime Beršeba, i njeno značenje u unutrašnjem smislu, a to je nauk sam. Ali nauk u kojemu nema istina, naziva se jama, ili zdenac u kome nema vode, kao kod Jeremije: Najveći među njima šalju najmanje za vodu; došavši na studence ne nađoše vode, vraćaju se s praznijem sudovima svojim, stide se i srame, i pokrivaju svoju glavu (Jeremija 14:3), gde voda označava istine; jame u kojima ne nalaze vode označavaju nauk u kome nema istine.

Opet: Jer dva zla učini moj narod: ostavivši mene, izvor žive vode, i iskopaše sebi jame (studence), studence isprovaljivane, koji ne mogu da drže vode (Postanje 2:13), gde isprovaljivani sudenci (jame) označavaju stvari nauka koje su bile veštački napravljene (isfabrikovane). Da izvor označava Reč, a isto tako i nauk (doktrinu), pa stoga i istinu, vidi se kod Isaije: Siromahe i uboge, koji traže vodu a nje nema, kojima se jezik osušio od žeđi, njih ću uslišiti ja Jehova, ja Bog Izrailjev ne ću ih ostaviti. Otvoriću rijeke na visovima i izvore usred dolina, pustinju ću obratiti u jezero vodeno, i suhu zemlju u izvore vodene (Isaija 41:17, 18); ovo se odnosi na pustoš istine, što je označeno siromasima i ubogima koji traže vode a nje nema, i kao i njihovim jezicima koji su se osušili od žeđi; a onda utehom, osveženjem, i poukom posle pustošenja (kao u ovim stihovima o Agari), što je označeno Jehovinim otvaranjem reka na visinama, i izvora u sred dolina, pretvarajući pustinju u jezero, i suhu zemlju u izvore vodene; gde sve ove stvari označavaju nauk istine, i osećanje koje od nje potiče.

Kod Mojsija: Da bi nastavao Izrael sam bezbedno,

izvor Jakovljev, u zemlji obilnoj žitom i vinom; i nebo će njegovo kropiti rosom (Zak. Ponovljeni 33:28), gde izvori Jakovljevi označavaju Reč i nauk istine iz nje. Baš zato što Jakovljev izvor označava Reč i nauke iz nje, kada je Gospod došao na Jakovljev izvor, On je razgovarao sa ženom Samarjankom, i poučio je šta je označeno izvorom vode, kao što je to zabeleženo kod Jovana: Tako dođe Isus u grad Samarijski koji se zove Sihar, blizu sela koje dade Jakov Josipu sinu svojemu. A ondje bješe izvor Jakovljev; i Isus umoran od puta sjeđaše na izvoru, a bješe oko šestoga sahata. Dođe žena Samarjanka da zahvati vode; reče joj Isus: daj mi da pijem. Isus joj reče: da ti znaš dar Božiji i koji ti govori: daj mi da pijem, ti bi iskala u njega i dao bi ti vodu živu. Svaki koji pije od ove vode opet će ožednjeti; a koji pije od vode koju ću mu ja dati ne će ožednjeti do vijeka, nego voda što ću mu je ja dati biće u njemu izvor vode koja teče u život vječni Jovan 4:5-7, 10, 13, 14). Jakovljev izvor označava Reč, voda istinu, a Samarija duhovnu crkvu, što je često slučaj u Reči; stoga je Gospod govorio sa ženom Samarjankom, i učio je nauku istine od Sebe, a kada je od Njega ili, što je isto, od Njegove Reči, to je izvor vode žive koja teče u život večni, a sama istina je voda živa. Na sličan način, kod istoga Jevanđeliste: Isus govoraše: ko je žedan, neka dođe k Meni i pije. Koji Me vjerije, kao što pismo reče, iz njegova će tijela poteći rijeke žive vode Jovan 7:37, 38).

Opet: Ja ću žednome dati iz izvora vode žive za badava (Otkr. 21:6); reke žive vode, i izvori vode žive, označavaju istine koje su od Gospoda, ili od Njegove Reči, jer Gospod je Reč; dobro ljubavi i milosrđa, koje je od Gospoda, je život istine; za onoga se kaže da je žedan koji voli i oseća istinu; drugi ne mogu da budu žedni. Ove se istine nazivaju izvori spasenja kod Isaije: S radošću ćete crpsti vodu iz izvora ovoga spasenja. I tada ćete reći: hvalite Jehovu, glasite ime Njegovo, javljajte narodima ime Njegovo (Isaija 12:3, 4).

Da izvor iznačava Reč, ili nauk iz nje, vidi se i kod Joila: I tada će gore kapati slatkijem vinom, i humovi će se topiti od mlijeka, i svijem potocima Judinijem teći će voda, i izaći će izvor iz doma Jehovina, i natopiće dolinu Sitim Joilo 3:18. ; gde voda označava istine, a izvor iz doma Jehovina označava Gospodovu Reč.

Kod Jeremije: Evo, ja ću ih dovesti iz zemlje sjeverne, i sabraću ih u krajeve zemaljske, i slijepa i hroma, i trudnu i porodilju, i vodiću ih pored potoka pravijem putem, na kome se ne će spoticati Jeremija 31:8, 9). Potoci (izvori) koji vod ravijem putem, označavaju nauk istine (istinski nauk); sjeverna zemlja označava neznanje i pustoš istine; plač i jauk označavaju njihovo stanje tuge i očaja; povesti ih izvorima vode označava osveženje i poučavanje u istinama, kao u sadašnjem slučaju u vezi s Agarom i njenim sinom. O istim stvarima čitamo kod Isaije: Radovaće se tome pustinja i zemlja sasušena, veseliće se pustoš i procvjetati kao ruža. Procvjetaće obilno, i popijevajući; slava Livanska i krasota Karmelska i Saronska, ta će mjesta vidjeti slavu Jehovinu. I ukrijepite klonule ruke, i koljena iznemogla utvrdite. Tada će hromac skakati kao jelen, i jezik njegov pjevaće, jer će u pustinji provreti vode i potoci u zemlji sasušenoj, I suho će mjesto postati jezero, i zemlja osušena izvori vodeni (Isaija 35:1-3, 5-7), gde pustinja označava pustoš istine; voda, potoci, jezero, i izvori vodeni, označavaju istine, koje su osveženje i radost onima koji su bili u pustoši, a čija se radost pokazuje mnogim izrazima.

Kod Davida: Jehova izvodi izvore po dolinama, između gora teku vode. Napajaju se zvijeri poljske, i divlji magarci gase žeđu svoju. Napajaš gore s visina svojih Psalam 104:10, 11, 13); izvori označavaju istine; gore ljubav dobra i istine; dati piti označava poučavati; divlje zveri poljske su oni koji žive od ovih (istina), vidi br. 774, 841, 908; divlji magarci su oni koji su samo u racionalnim istinama, vidi br. 1949-1951).

Kod Mojsija: jer Jehova Bog tvoj uvešće te sada u dobru zemlju, u kojoj ima dosta potoka i izvora i jezera, što izviru po dolinama i po brdima (Zak. Ponovljeni 8:7); zemlja označava Gospodovo carstvo i crkvu (vidi br- 662, 1066, 1067, 1262, 1413, 2571), koja se naziva dobrom zbog dobra ljubavi i milosrđa; reke, vode, izvori, i bezdani, označavaju istine.

Opet: Zemlja Hanahska u kojoj su brda i doline, i natapa je dažd nebeski (Zak. Pon. (11:11).

Da vode označavaju istine, kako duhovne tako i racionalne, kao i znanja-reči, vidi se iz ovih odlomaka: - kod Isaije: Jer gle, Jehova Bog nad vojskama uzeće Jerusalimu i Judi potporu i pomoć, svaku potporu u hljebu i svaku potporu u vodi (Isaija 3:1).

Opet: Iznesite vode pred žedne, koji živite u zemlji Temni, sretite s hljebom bjegunca (Isaija 21:14).

Opet: Blago vama koji sijete pored svake vode, i puštate volove i magarce (32:20). Ko hodi po pravdi i govori što je pravo, on će nastavati na visokim mjestima; gradovi na visokim stijenama biće mu utočište, hljeb će mu se davati, vode mu se ne će premicati (Isaija 33:15, 16).

Opet: Ne će ožednjeti kad ih povede preko pustinje; vodu iz stijene točiće im, jer će rascijepiti kamen, i poteći će voda (Isaija 48:21; Izlazak 17:1-8; Brojevi 20:11-13).

Kod Davida: Raskida stijene u pustinji, i poji ih kao iz velike bezdane; izvodi potoke iz kamena, i vodi vodu rijeka (Psalam 78:15, 16), gde stijena označava Gospoda; vode, rijeke, i bezdani označavaju istine od Njega.

Opet: On pretvara rijeke u pustinju, i izvore vodene u suhotu. On pretvara pustinju u jezera, i suhu zemlju u izvore vodene (107:3, 35).

Opet: Glas Jehovin je nad vodama, Jehova je nad mnogim vodama (Psalam 29:3).

Opet: Potoci vesele grad Božiji, sveti stan višnjega Psalam 46:4).

Opet: Riječju Božijom nebesa se stvoriše, i duhom usta njegovijeh sva vojska nebeska. Kao u gomilu sabra vodu morsku, i propasti metnu u spreme Psalam 33:6, 7).

Opet: Nadgledaš zemlju i zalivaš je. Obilno obogaćavaš; potok je Božiji pun vode, spremaš za njih žito, jer si tako uredio (Psalam 65:9).

Opet: Vidješe te vode, Gospode, i ustreptaše, i bezdane se zadrmaše. Od oblaka lijaše voda, oblaci davahu glas, a strijele tvoje lećahu. Po moru bijaše put tvoj, i staze tvoje po velikoj vodi (Psalam 77:16, 17, 19). Svakome je jasno da vode ovde ne znače vode, i da se bezdani ne drmaju, i da Jehova ne hoda po vodi, nego da se ovime označavaju duhovne istine, to jest, duhovne stvari koje pripadaju istini; inače, ovo bi bio skup praznih reči.

Kod Isaije: Oj žedni koji ste god, hodite na vodu, i koji nemate novaca, hodite, kupujte i jedite (Isaija 55:1. : Kod Zaharije: I u taj će dan poteći iz Jerusalima voda živa, pola k isičnom moru, pola k zapadnom moru, i biće je i ljeti i zimi Zaharija 14:8. Osim toga, kada se u Reči radi o crkvi koja treba da bude ustanovljena (posađena), i kad je opisana kao raj, kao vrt, ili kao drveće, bilo je uobičajeno (crkvu) opisivati vodama ili rekama koje je napajaju (vrt ili crkvu), pod čime se misli na duhovne, racionalme i znanja-reči stvari, koje pripadaju istini, kao što je slučaj sa rajskim vrtom koji se opisuje u Postanju 2:8, 9, koji je opisan rekama u istom poglavlju (stihovi 10-14), čime su označene stvari koje pripadaju mudrosti i inteligenciji, vidi br. 107-121. Isti je slučaj u mnogim drugim delovima Reči, kao kod Mojsija: Pružili su se kao potoci, kao vrtovi kraj rijeke, kao mirisava drveta koja je posadio Jehova, kao kedri na vodi. Poteći će voda iz vijedra njegova, i sjeme će njegovo biti među velikim vodama (Brojevi 24:6, 7).

Kod Jezikilja: I uze sjeme iz one zemlje, i metnu ga na njivu, odnese ga gdje ima mnogo vode, i ostavi ga dobro. I posta čokot, i pusti grane i izbi odvode Jezekilj 17:5? 17:6). Loza i vinograd označavaju duhovnu crkvu, vidi gore, br. 1069.

Opet: Dok bijaše miran, mati tvoja bijaše ko vinova loza, posađena kra ode, rodna i granata bješe od mnoge vode Jezekilj 19:10).

Opet: Eto, Asirac bješe kedar na Libanu, lijepijeh grana i debela hlada. Voda ga odgoji, bezdana ga uzvisi; ona rijekama tecijaše oko njegova stabla i puštaše potoke svoje k svijem drvetima poljskim Jezekilj 31:3? 31:4).

Opet: A kad se vratih gle, po brijegu i rijeci mnogo drva otud i odavud. I reče mi: ova voda teče u Galileju prvu, i spušta se u polje, i utječe u more, i kad dođe u more, njegova će voda postati zdrava. I sve životinje što se miču kuda god dođu ove rijeke, biće žive i biće veliko mnoštvo riba, jer kad dođe ova voda onamo, druga će postati zdrava, i sve će biti živo gdje ova rijeka dođe. I bare njegove i glibovi ne će biti zdravi, nego će ostati slani Jezekilj 47:7-9? 47:11); govoreći o Novom Jerusalimu, ili o Gospodovom duhovnom carstvu: vode koje teku prema istočnoj granici, označavaju duhovne stvari koje su od nebeskih stvari, koje su istine nebeskoga porekla, to jest, vera koja potiče od ljubavi i milosrđa, vidi br. 101, 1250; silazeći u dolinu označava stvari nauka (doktrine) koje pripadaju racionalom, vidi br. 2418, 2450; silazeći prema moru, označava znanja-reči; gore označavaju skup znanja-reči, vidi br. 28; životinje koje se miču označavaju uživanja koja su otuda (vidi br. 746, 909, 994), a koje treba da žive od vode u rekama, to jest, od duhovnih stvari koje potiču od nebeskih; mnogo ribe označava znanja-reči koja se mogu primeniti, vidi br. 40, 991; glibovi i bare (močvare) označavaju ono što se ne može primeniti i nečista znanja-reči; pretvoriti se u so, označava biti opustošen, vidi br. 2455).

Kod Jeremije: Blago čovjeku koji se uzda u Jehovu i kome je Jehova uzdanica, jer će biti kao drvo usađeno kraj vode i koje niz potok pušta žile svoje Jeremija 17:7, 8).

Kod Davida: On je kao drvo usađeno kraj potoka, koje rod svoj donosi u svoje vrijeme, i kojemu list ne vene: što god radi, sve mu napreduje (Psalam 1:3).

Kod Jovana: I pokaza mi čistu rijeku vode života, bistru kao kristal, koja izlažaše iz prijetolja Božjeg i jagnjetovog. Nasred ulica njegovijeh i s obje strane rijeke drvo života, koje rađa dvanaest rodova dajući svakog mjeseca svoj rod (Otkr. 22:1, 2). Pošto, dakle, vode označavaju istine u unutrašnjem smislu Reči, stoga je u Jevrejskoj Crkvi, radi reprezentacije pred anđelima koji obrede vide duhovno, bilo zapoveđeno da se sveštenici i Leviti peru vodom kada obavljaju službu, i to u sasudu između šatora i oltara, a posle i u mjedenom moru, i u drugim sasudima okolo hrama, koji su bili umeso izvora. Na sličan način, radi reprezentacje, ustanovljena je voda za greh, ili voda očišćenja, kojom da s oškrope Leviti (Brojevi 8:7); tako isto voda od odvajanja koje je načinjena od pepela crvene junice (Brojevi 19:2-19); i plen oduzet od Medijanaca treba da se opere vodom (Brojevi 31:19-25). Voda koja je izašla iz stene (Izlazak 17:1-8, Brojevi 20:1-13; Zak. Ponovljeni 8:15), pretstavljala je i označavala obilje duhovnih stvari, ili istine vere od Gospoda. Gorke vode koje su ozdravile uz pomoć drveta (Izlazak 15:22-25), pretstavljale su i označavale da se istine, koje su neprijatne, mogu učiniti prijatnim i prihvatljivim ako se spoje s dobrima i osećanjem za dobra; da drvo označava dobro koje pripada osećanju ili volji, vidi br. 643. Iz onoga što je rečeno, može se sada znati šta je označeno vodom u Reči, pa i što označava voda krštenja, o kojoj je Gospod govorio kod Jovana: Ako se čovek ne rodi od vode i od Duha, ne će ući u carstvo Božje (Jovan 3:5), naime, da voda označava duhovno vere, i da Duh označava nebesko od toga. Pa tako krštenje da je znak (simbol) čovekovog preporoda po Gospodu pomoću istina i dobara vere; ne da se čovek nanovo rađa kroz krštenje, nego da da se nanovo rađa ako živi žiotom koji je označen krštenjem, u koji život treba da uđu Hrišćani, oni koji imaju istine vere, jer imaju Reč.