4167. ‘Pone huc coram fratribus meis et fratribus tuis, et dijudicent inter ambos nos’: quod significet quod ex justo et aequo sit judicium, constat ex significatione ‘fratrum’ quod sint bona, de qua n. 2360, 3803, 3815, 4121; quod ‘fratres mei et fratres tui’ sint justum et aequum, sequitur; quod ‘dijudicent inter ambos nos’ sit judicium, patet. Quod ‘fratres mei et fratres tui’ sint justum et aequum, inde est quia agitur hic de naturali; in naturali enim id proprie vocatur justum et aequum quod in spirituali dicitur bonum et verum: sunt apud hominem bina plana, super quibus fundantur caelestia et spiritualia quae a Domino; unum planum est interius, alterum est exterius; ipsa plana non aliud sunt quam conscientia; absque planis, hoc est, absque conscientia, nusquam aliquid ¹ caeleste et spirituale quae a Domino, figi potest, sed transfluit, sicut aqua per cribrum; quapropter illi qui absque tali plano sunt seu absque conscientia, non sciunt quid conscientia, immo nec credunt quod sit aliquod spirituale ac caeleste:

[2] planum interius seu conscientia interior est ubi bonum et verum in genuino sensu, nam bonum et verum influens a Domino agit illam: planum autem exterius est conscientia exterior, et est ubi ² justum et aequum in proprio sensu, nam justum et aequum morale et civile quod etiam influit, agit illam: est etiam ³ planum extimum quod quoque ⁴ apparet sicut conscientia sed non est conscientia, nempe agere justum et aequum propter se et mundum, hoc est, propter sui honorem seu famam, et propter mundi opes et possessiones, tum propter timorem legis; haec tria plana sunt quae regunt hominem, hoc est ⁵ , per quae Dominus regit hominem; per planum interius seu per conscientiam boni et veri spiritualis, regit Dominus illos qui regenerati sunt; per planum exterius seu per conscientiam justi et aequi, hoc est, per conscientiam bona et veri moralis et civilis, regit Dominus illos qui nondum regenerati sunt sed qui regenerari possunt, et quoque regenerantur, si non [in]

vita corporis, usque in altera vita; sed per planum extimum, quod apparet instar conscientiae et tamen non est conscientia, regit Dominus omnes reliquos, etiam malos; hi absque hoc regimine ruerent in omnia nefaria et vesana, et quoque cum absque vinculis illius plani sunt, etiam ruunt; quique non regi se patiuntur per illa ⁶ ,

aut vesani sunt, aut puniuntur secundum leges.

[3] Haec tria plana unum agunt apud regeneratos, nam influit unum in alterum, ac interius disponit exterius: primum planum seu conscientia boni et veri spiritualis est in rationali hominis; alterum vero planum seu conscientia boni et veri moralis et civilis, hoc est, justi et aequi, est in naturali hominis. Ex his nunc patet quid justum et aequum quae significantur per ‘fratres’, nempe justum per ‘fratres meos’ et aequum per ‘fratres tuos’; justum enim et aequum dicitur, qui agitur de naturali homine, nam de eo proprie illa praedicantur.

Notas de rodapé: