750. "Et non dilexerunt animam suam usque ad mortem." - Quod significet fideles qui propter illa vera tentationes passi sunt, et vitam mundi prae vita caeli nihili fecerunt, constat ex significatione "non diligere animam", quod sit nihili facere vitam mundi prae vita caeli, de qua sequitur; et ex significatione "usque ad mortem", quod sit tentationes pati; nam qui in tentationum pugnis sunt, illi nihili faciunt vitam mundi prae vita caeli, consequenter nihili faciunt mortem corporis sui prae vita animae suae, ut constare potest ex martyriis: causa est, quia sciunt quod vita in mundo, quae est aliquot annorum, nihil sit respective ad vitam in caelo, quae est vita aeterna; immo ne quidem ratio datur inter tempora vitae hominum in mundo; et inter vitam in caelo in aeternum duraturam; cogitet qui potest num sit aliqua ratio inter centum millia annorum ac aeternum, et comperiet quod non sit. Talia cum multis aliis influunt e caelo apud illos qui tentationes spirituales patiuntur; quare "animam suam", hoc est, vitam in mundo, "non diligunt usque ad mortem."

[2] Quid per "animam" intelligitur, parum in orbe notum est, ex causa quia eruditi de sede animae in corpore plura hypothetice tradiderunt, tum etiam de ejus essentia, et quoque de ejus influxu et operatione in corpus; et ex ideis inde captis de ejus immortalitate: inde fluxit quod credatur quod anima sit aliquod cogitativum, in sua essentia aethereum, et quod separata a corpore sit absque motoriis et sensoriis, qualia in mundo, antequam iterum conjungitur corpori, quod tempore ultimi judicii futurum dicunt. Quia inde idea incongrua de anima hominis in erudito orbe capta est, interest ex Verbo illustrare quid per "animam" intelligitur. In genere per "animam" intelligitur homo, et in specie vita hominis; et quia in unoquovis homine sunt tres gradus vitae, ita quoque totidem animae gradus sunt. At quia omnis vita hominis residet in binis facultatibus ejus, quae vocantur voluntas et intellectus, quare aliquoties in Verbo dicuntur "vitae" in plurali; et quia per "animam" intelligitur vita, sequitur quod sit anima voluntatis et anima intellectus, et quod anima voluntatis sit affectio quae est amoris, et quod anima intellectus sit cogitatio inde. Proprie autem per "animam" in Verbo intelligitur vita intellectus hominis, quae est cogitatio, et per "cor" vita voluntatis quae est affectio. Et quia respiratio pulmonum correspondet vitae intellectus quae est cogitatio, et pulsus cordis correspondet vitae voluntatis quae est affectio, idea per "animam" in sensu naturali ultimo intelligitur vita respirationis; exinde venit quod de morituris dicatur quod animam suam aut spiritum suum emittant, tum quod non amplius animent, aut quod non ex ore sentiatur aliquis spiritus. Quod talia per "animam" in Verbo intelligantur, constare potest ex locis ibi, ubi nominatur.

[3] (1) Quod "anima" in genere significet hominem constat ex his sequentibus:

- Apud Mosen,

"Sumpsit Abramus.... omnem.... animam, quam nacti sunt in Charane, et abiverunt in terram Canaanem" (Gen. 12:5 ¹ );

"Rex Sodomae dixit ad Abramum, Da mihi animas, substantiam sume tibi" (Genesis 14:21);

"Omnes animae filiorum et filiarum" ex Lea, "triginta et tres" (Genesis 46:15);

"Filii Josephi.... animae duae; omnis anima domus Jacobi, quae venit in Aegyptum, septuaginta" (Genesis 46:27);

"Omnis anima quae comedit cadaver aut discerptum, immunda illa ad vesperam" (Leviticus 17:15);

"De urbibus populorum.... non vivificabis ullam animam" (Deuteronomius 20:16);

"Si furatus sit animam de fratribus suis, ...et quaestum fecerit" (Deutr. 24:7 ² ).

Anima comedens adipem et sanguinem, exscindetur (Leviticus 7:27);

"Anima" quae non circumcidetur, "exscindetur e populis suis" ( ³ Genesis 17:14);

et alibi: in quibus locis "anima" dicitur pro homine.

[4] (2) Quod "anima" in specie significet vitam corporis, constat ex his:

- Apud Lucam,

Dives cogitabat apud se, "Dicam animae meae, Anima, habes multa bona reposita in annos multos; feriare, ede, bibe, et bono esto animo: sed dixit ei Deus, Insipiens, hac nocte animam tuam requirent a te" (12:19, 20);

apud Mosen,

"Cum exiret anima" Rachelis, .. "vocavit nomen ejus Benoni" (Gen. ⁴ );

"Mortui sunt omnes viri qui quaesiverunt animam tuam" (Exodus 4:19); [et alibi, ]

"Per manum quaerentium animam" tuam (Jeremias 19:7, 9; fff234:21);

"Qui desciverit ad Chaldaeos... vivet, et fiet illi anima in spolium" (Jeremias 21:9);

"Dabo animam tuam in praedam" (Jeremias 45:5);

"Num erit hoc jejunium quod eligam, dies quo affliget homo animam suam?" (Esaias 58:5);

Dixit Reuben ad fratres de Josepho, "Ne percutiamus illum anima" (Genesis 37:21);

"Anima pro anima, oculus pro oculo, dens pro dente" (Deuteronomius 19:21);

"Non ⁵ accipies molam aut molarem in pignus, nam animam ille recipit in pignus" (Deuteronomius 24:6);

"Dixit Schimson, Moriatur anima mea cum Philisthaeis" (Judicum 16:30);

Dixit Isabel ad Eliam quod cras ponet animam ejus sicut animam unius de illis; "et abivit" Elias "pro anima ⁶ sua" (1 Regnum 19:2, 3);

Petrus dixit, "Animam meam ponam pro Te; respondit.. Jesus, Animamne tuam pro Me pones? Amen dico, non canet gallus usque dum Me ter abnegaveris" (Johannes 13:37, 38):

in his locis dicitur anima pro vita corporis. Similiter Dominus dixit de sui corporis vita, apud Evangelistas,

"Sicut Filius hominis non venit ut Ipsi ministretur, sed ut ministret, et det animam suam redemptionem pro multis" (Matthaeus 20:28; Marcus 10:45): [sic alibi, ]

"Ecce Ego amo Te; ideo dabo hominem loco Tui, et populos pro anima tua" (Esaias 43:4);

Jesus dixit, "Majorem hac dilectionem nemo habet, ut quis animam suam ponat pro amicis suis" (Johannes 15:13);

Jesus dixit, "Ego sum Pastor bonus; Pastor bonus animam suam ponit pro ovibus. .... Ego pono animam meam, et rursus accipiam illam: nemo tollit illam a Me, sed Ego pono a Me Ipso; potestatem Ego habeo ponendi illam, et potestatem habeo rursus recipiendi illam" (Johannes 10:11, 12, 15, 17, 18).

[5] (3) Quod "anima" significet vitam spiritus hominis, quae vocatur vita spiritualis ejus, constat ex his:

- Apud Evangelistas,

Jesus dixit, "Ne timete ab illis qui occidere corpus possunt, animam.. occidere non possunt: timete.. potius Ipsum qui potest et corpus et animam perdere in gehenna" (Matthaeus 10:28; Luca 12:4, 5);

"Quisquis vult invenire animam suam, perdet illam; et quisquis perdiderit animam suam propter" Jesum, "inveniet illam" (Matthaeus 10:39; Luca 17:33);

"Qui amat animam suam perdet illam; sed qui odit animam suam in hoc mundo, in vitam aeternum servabit illam" (Johannes 12:25);

"Jesus dixit.., Quisquis vult post" Ipsum "venire, abneget semet, tollat crucem suam, et sequatur" Ipsum: "qui.. voluerit animam suam servare, perdet illam; qui vero perdiderit animam suam" Ipsius "causa, inveniet illam. Quid.. prodest homini, si totum mundum lucratus fuerit, animae autem jacturam fecerit? aut ⁷ quod dabit homo pretium sufficiens redemptionis animae suae" (Matthaeus 16:24, 25 [, 26] ; Marcus 8:35-37; Luca 9:24, 25);

Jesus dixit, Non veni "ad perdendum animas.., sed ad servandum" (Luca 9:56);

"Maria.. dixit" ad Elizabeth, "Magnificat anima mea Dominum" (Luca 1:46);

Simeon dixit ad Mariam de Infante Jesu. "Tuam.. quoque animam penetrabit romphaea, ut revelentur ex multis cordibus cogitationes" (Luca 2:35);

Jesus dixit de ultimis temporibus, "In patientia.. possidete animas vestras" (Luc. 21:19 ⁸ ): [et alibi, ]

" ⁹ Erunt fundamenta contusa, omnes facientes mercedem cum stagnis animae" (Esaias 19:9, 10):

"Cum periculo animarum nostrarum adducimus panem nostrum propter gladium deserti" (Threni 5:9);

" ¹⁰ foderunt.. foveam animae meae" (Jeremias 18:20);

"Fiet.. anima eorum sicut hortus irriguus" (Jerem 31:12);

"Irrigabo animam lassam, et omnem animam, quae dolet, implebo" (Jeremias 31:25);

"Vae consuentibus pulvillos subter omnes axillas manuum mearum, et facientibus pepla super caput omnis staturae, ad venandum animas; animas venamini populo meo, ut animas vobis vivificetis: profanasti.. Me apud populum meum... ad occidendum animas quae non mori debent, et ad vivificandum animas quae non vivere debent" (Ezechiel 13:18, 19);

"Ecce omnes animae meae sunt; sicut anima patris ita anima filii, meae sunt; anima quae peccaverit, illa morietur" (Ezechiel 18:4, 20);

"Abibo... prae amaritudine animae meae" (Esaias 38:15);

"Circumdederunt me aquae usque ad animam" (Jonas 2:6 [B.A. :5]);

"Venerunt aquae usque ad animam, submersus sum in luto profunditatis" (Psalmuss 69:2 [, 31, 2]);

" ¹¹ Afflixerunt compede pedem meum, in terram venit anima mea" (Psalmuss 105:18);

"Educ e carcere animam meam" (Psalmuss 142:8 [B.A. Psalmuss 142bbccc7]);

"Liberasti.. animam meam a morte" (Psalmuss 56:14 [B.A. Psalmuss 56bbccc13]);

"Ad eripiendum a morte animam eorum, et ad vivificandum eos in fame" (Psalmuss 33:19);

"Ne tradas me in animam hostium meorum" (Psalmuss 27:12; Psalmuss 41:32]);

"Afflixi fame animam meam ne dicant in corde suo, Eia animae" ejus (Psalmuss 35:13, 25);

"Non relinques animam meam in inferno, nec dabis sanctum tuum ut videat corruptionem" (Psalmuss 16:10);

"Vir timens Jehovam, docebit eum viam quam eliget; anima ejus in bono pernoctabit" (Psalmuss 25:12, 13);

"Mundus manibus et purus corde, qui non effert ad vanitatem animam suam" (Psalmuss 24:4);

"Animas egenorum servabit, a dolo et violentia redimet animam eorum" (Psalmuss 72:13, 14);

"Benedic, anima mea, Jehovae" (Psalmuss 103:1, 22);

"Omnis anima laudet Jah" (Psalmuss 150:6);

"Petent cibum animae suae" (Psalmuss 78:18);

"Jehovah... inspiravit in nares" hominis "spiraculum vitarum, et factus est homo in animam viventem" (Genesis 2:7):

in his locis dicitur "anima" pro vita spiritus hominis, quae vita spiritualis ejus vocatur.

[6] (4) Quoniam binae vitae facultates homini sunt, nempe facultas intelligendi et facultas volendi, et utraque facultas facit vitam spiritualem hominis, constare potest ex quibusdam locis supra allatis, tum ex sequentibus, quod "anima" significet illam facultatem quae vocatur vita intellectus hominis:

- Ut apud Mosen,

"Amabis Jehovam Deum tuum ex toto corde tuo, ex tota anima tua, et ex omnibus viribus tuis" (Deuteronomius 6:5; 10:12; 11:13; 36:16)

et apud Evangelistas,

"Jesus.. dixit.., Amabis Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et ex tota anima tua, et ex tota mente tua" (Matth. 22 ¹² ; Marc. 12 ¹³ 30-33; Luca 10:27):

per "amare Jehovam Deum toto corde et tota anima" intelligitur omni voluntate et omni intellectu, tum omni amore et omni fide; "cor" enim significat amorem et voluntatem, et "anima" significat fidem et intellectum; quod "cor" duo illa significet, nempe amorem et voluntatem, est quia amor hominis est voluntatis ejus; quod "anima" etiam significet duo, nempe fidem et intellectum, est quia fides est intellectus; quod "cor" et "anima" illa significent, est quia cor hominis correspondet bono amoris quod est voluntatis ejus, et anima pulmonum correspondet vero fidei quod est intellectus hominis: " [ex] omnibus viribus" et " [ex] tota mente" significat super omnia.

[7] Apud Ezechielem,

"Argentum eorum et aurum eorum non poterit eripere eos in die irae Jehovae, animam eorum non saturabunt, et viscera eorum non implebunt" (7:19):

hic quoque "anima" pro intellectu veri, quae "non saturari" dicitur, quando non verum in ecclesia; et "viscera" pro voluntate boni, quae "non impleri" dicuntur, quando non bonum in ecclesia: quoniam "argentum" ex correspondentia significat verum, et in opposito sensu falsum, ac "aurum" significat bonum, et in opposito sensu malum, ideo dicitur, "Argentum eorum et aurum eorum non poterit eripere eos in die irae Jehovae"; "argentum et aurum" est non verum et non bonum, et quoque falsum et malum; "dies irae" est dies judicii.

[8] Apud Esaiam,

"Erit Lux Israelis in ignem, et Sanctus ejus in flammam, quae accendet et comedet.... gloriam silvae ejus et Carmelum.., ab anima.. usque ad carnem consumet" (10:17, 18):

per "Lucem Israelis" et per "Sanctum ejus", qui erunt in ignem et flammam, intelligitur Dominus quoad ultimum judicium; per "ignem et flammam" significatur exitium illorum qui in falsis mali sunt: per "gloriam silvae et Carmelum", quae "ignis et flamma comedet et consumet", significatur ecclesiae verum ac bonum veri, quae, quia versa sunt in falsa et mala falsi, destruentur: "ab anima usque ad carnem" significat usque ab intellectu ejus et ad voluntatem ejus; "anima" est intellectus veri, et "caro" est voluntas boni.

[9] Apud eundem,

"Stultus stultitiam loquitur, .... ad evacuandum animam esurientis, et potum sitientis deficere faciet" (32:6):

hic etiam per "animam" significatur homo quoad intellectum boni et veri, per "animam esurientis", intellectus boni, et per "animam sitientis potum" intellectus veri; quod homo qui in falsis mali est, deprivare conetur illo hominem qui in vero ex bono est, significatur per quod "stultus stultitiam loquatur ad evacuandum et ad deficere faciendum animam."

[10] Apud eundem,

"Erit sicut cum somniat famelicus, quasi esset comedens, sed quando evigilat, jejuna est anima ejus; et quando somniat sitiens, quasi esset bibens, sed quando evigilat, ecce lassus, et anima ejus appetens; sic erit multitudo omnium gentium militantium contra montem Zionis" (29:8):

haec dicta sunt de illis qui in falsis ex malo sunt, et putant usque illa esse vera ex bono; falsa mali pugnantia contra bona ecclesiae, ¹⁴ significantur per "multitudinem omnium gentium militantium contra montem Zionis"; "multitudo" praedicatur de veris, "gentes" significant mala, et "mons Zionis" significat ecclesiam quoad bonum amoris: mala quae creduntur esse bona, cum tamen sunt mala falsi, significantur per "Erit sicut somnians famelicus, quasi esset comedens, sed quando evigilat, jejuna est anima ejus"; per "somniantem famelicum quasi comedentem" significatur opinio et fides erronea de bono, "somniare" significat opinionem et fidem erroneam, "famelicus et quasi comedens" significat quasi desiderium ad bonum quo nutriendus, "quando evigilat" ¹⁵ significat quando detegitur quid bonum, "jejuna anima" significat non intellectum boni: similia dicuntur de vero, quae significantur per "quando somniat sitiens, quasi esset bibens; sed quando evigilat, ecce lassus, et anima ejus appetens"; per "sitientem et quasi bibentem dum somniat" significatur opinio et fides sicut veri; "sed quando evigilat, ecce lassus, et anima ejus appetens", significat quod usque non verum sit sed falsum; per "animam" ibi significatur fides falsi ex non intellecto vero, nam malum et falsum, sicut bonum et verum, sunt fidei et intellectus, quando sunt solius cogitationis; nam homo potest cogitare, sicut intelligere et inde credere malum esse bonum, sicut falsum esse verum; tales sunt omnes illi qui in falsis doctrinae sunt, et solum fidem habent magistris et libris, nec cogitant num falsa ac mala sint, credentes esse vera et bona, quia confirmari possunt, non scientes quod falsum et malum aeque confirmari possint sicut verum et bonum.

[11] Apud eundem,

"Si exprompseris famelico animam tuam, et animam afflictam saturaveris, ..exorietur in tenebris lux tua, et caligo tua sicut meridies" ( ¹⁶ 58:10):

"expromere famelico animam, et animam afflictam saturare, significat docere illum quid bonum et quid verum qui desiderat; per "famelicum" significatur desiderans bonum, et per "afflictum" desiderans verum, et per "expromere animam" significatur docere illa, ita ex intellectu, doctrina, ac fide; quod illis qui in ignorantia sunt, sed usque in desiderio, dabitur intellectus veri et boni, significatur per "Exorietur in tenebris lux tua, et caligo tua sicut meridies"; "tenebrae" et "caligo" sunt ignorantia veri et boni, "lux" et "meridies" sunt intellectus eorum.

[12] In Threnis,

"Omnis populus gementes, quaerentes panem, dederunt desiderabilia sua pro cibo, ad recreandum animam. .... Procul est a me consolans, recreans animam meam, facti sunt filii mei devastati, eo quod invaluerit hostis. .... Sacerdotes mei et seniores mei in urbe exspirarunt, quia quaesiverunt cibum sibi, quo recrearent animam suam" (1:11, 16, 19):

haec dicta sunt de ecclesia, in qua non verum et bonum doctrinae amplius, unde homines ejus desiderantes illa deficiunt: defectus boni et veri in doctrina, ac desiderium ad illa ad vitam fidei et intellectus nutriendam, significatur per "Omnis populus gementes, quaerentes panem dederunt desiderabilia pro cibo, ad recreandum animam"; defectus significatur per "gementes", desiderium ad bonum per "quaerentes panem", desiderium ad verum per "dare desiderabilia sua pro cibo", nutritio fidei et intellectus per "ad recreandum animam": quod non sit aliqua nutritio fidei et intellectus, quia non amplius sunt vera propter mala vitae, significatur per "Procul est a me consolans, recreans animam meam, facti sunt filii mei devastati, eo quod invaluerit hostis"; "filii devastati" significant vera non amplius, "hostis" qui invaluit significat malum ab inferno, ita malum vitae: quod non aliqui docentes bonum et verum sint amplius, significatur per quod "sacerdotes et seniores mei in urbe exspirarunt; "sacerdotes" significant docentes bonum, "seniores" docentes verum, "urbs" significat doctrinam, et "exspirare" quod non sint amplius: quod nec illis aliqua nutritio spiritualis, significatur per "quia quaesiverunt cibum sibi, quo recrearent animam suam."

[13] In Threnis,

"Matribus suis dicunt, Ubi frumentum et vinum? cum deficiunt sicut confossus in platea urbis, cum effunditur anima eorum super sinum matrum eorum" (2:12):

per haec similia significantur quae supra, nempe quod talis desolatio ecclesiae ex defectu boni et veri in doctrina sit, ut vita spiritualis ibi deficiat et pereat: per "matres" significantur vera ecclesiae; quod illis dicant, "Ubi frumentum et vinum?" significat, Ubi nunc bonum doctrinae ac verum ejus? Quod "super sinum matrum effundatur anima illorum", significat quod deficiat et pereat vita spiritualis propter desolationem ex defectu veritatum: quia per "animam" intelligitur vita fidei et intellectus boni et veri, quae est vita spiritualis hominis, dicitur quod "deficiant sicut confossus in platea urbis"; per "confossum" significatur qui perit per falsa, et per "plateam urbis" significatur verum doctrinae.

7]):

agitur ibi de tentationibus, et per quod "deficeret super eum anima ejus", significatur quod deficeret verum fide et intellectu.

Apud Davidem,

"Contabuit prae indignitate oculus meus, [anima mea,] et venter meus" (Psalmuss 31:10 [B.A. 9]);

apud eundem,

"Incurvata.. est ad pulverem anima ¹⁷ mea, adhaesit terrae venter noster" (Psalmuss 44:26 [B.A. 25]):

status tentationum per haec quoque describitur: per "oculum" significatur intellectus, per "animam" fides et intellectus veri, per "ventrem" fides et intellectus boni; quod hoc per "ventrem" significetur, est quia venter recipit cibum, et per "cibum" et "panem" significatur bonum nutriens, hic intellectum et fidem: defectus eorum in tentatione, significatur per "contabescere prae indignitate", perque "incurvari ad pulverem", et "adhaerere terrae."

[15] Apud Mosen,

"Dixerunt, Nunc.. anima nostra arida est, non quicquam nisi quam ad mannam oculi nostri" (Numeri 11:6):

quoniam per "mannam" significatur nutritio spiritualis, etiam fides et intellectus seu intelligentia hominis est quae spiritualiter nutriuntur, et quia filiis Israelis non erat nutritio naturalis, quam tamen desiderabant, ideo dixerunt, "Anima nostra arida est, non quicquam nisi ad mannam oculi nostri"; per "animam aridam" significatur vita fidei et intellectus deficiens quando non simul nutritio naturalis; per "non quicquam nisi quod ad mannam oculi nostri" significatur quod solum sit nutritio spiritualis; et quia hanc fastidiverunt, data est illis caro "coturnicum" seu "selav", per quarum carnem significatur nutritio naturalis.

[16] In Libro Primo Samuelis,

Dixit Channah ad Eli, "Effudi animam meam coram Jehovah" (1:15);

per "effundere animam coram Jehovah" significatur expromere cogitationes animi et cordis sui.

Apud Evangelistas,

"Non solliciti sitis animae vestrae, quid esuri sitis, et quid bibituri, neque corpori, quid induturi; nonne anima plus est alimento, et corpus indumento?" (Matthaeus 6:25; Luca 12:22, 23):

haec tametsi de vita corporis dicta sunt, usque significant talia quae sunt vitae spiritus; nam omnia sensus litterae Verbi, qui naturalis est, continent in se sensum internum qui est spiritualis: in hoc sensu per "edere", "bibere", et per "alimentum" significatur nutritio spiritualis, quae est nutritio fidei et cum illa nutritio intellectus, unde intelligentia in spiritualibus; inde dicitur, "Ne solliciti sitis animae vestrae, quid esuri sitis et quid bibituri; nonne anima plus quam alimento?" "Edere" est intellectualiter ita spiritualiter percipere bonum, "bibere" est intellectualiter ita spiritualiter percipere verum, ac "alimentum" est bonum et verum ex quibus nutritio: per "induere corpus" et per "indumentum" significatur verum investiens bonum amoris et voluntatis; per "indumentum" significatur id verum, et per "corpus" significatur bonum amoris quod est bonum voluntatis.

[17] Apud Davidem,

"Anima mea in medio leonum cubo, inflammantur filii hominis" (Psalmuss 57:5 [B.A. 4]):

per "animam" etiam hic significatur vita spiritualis quae est vita fidei, ita quoque vita intellectus; nam intellectus formatur ex veris, et consistit ex illis, sicut etiam fides: quia haec per "animam" significantur, et agitur ibi de vastatione veri, ideo dicitur, "In medio leonum cubo"; per "leones" significantur falsa destruentia vera ecclesiae: etiam dicitur, "Inflammantur filii hominis"; per "filios hominis" significantur vera doctrinae et ecclesiae, quae cum ab amore corporeo occupantur, et sic pereunt, dicuntur "inflammari." Apud Mosen,

Abrahamus "locutus est cum" filiis Cheti, .. "Si est cum anima vestra, ut sepeliam mortuum meum" (Genesis 23:8):

"anima" significat ibi cogitationem ex vero. (Sed illa in Arcanis Caelestibus, n. 2930, explicata sunt.)

[18] Apud Jeremiam,

"Abhorrebunt te amatores, animam tuam quaerent" (4:30):

per "amatores" intelliguntur qui in amore mali sunt; per "animam quaerere" significatur velle destruere fidem et intellectum veri per falsa mali.

Apud Ezechielem,

"Javan et Thubal, ...cum anima hominis et vasis aeris, dederunt negotiationem" (27:13):

haec de Tyro, per quam significatur ecclesia quoad cognitiones veri et boni; per "negotiationem" significatur comparatio et communicatio illarum; per "Javanem et Thubalem" significantur cultus externus repraesentativus, ac ¹⁸ per "animam hominis" significatur scientia veri in naturali homine, et per "vasa aeris" scientia boni in naturali homine. Scientia veri naturalis etiam significatur per "animas hominum", Apocalypsis 18:13; per "animas hominum" proprie intelliguntur mancipia seu servi, per quos etiam in sensu spirituali significantur vera scientifica naturalis hominis inservientia spirituali.

[19] (5) Quoniam vita fidei et quoque vita intellectus hominis est ex Divino Vero, quare etiam Divinum Verum per "animam" significatur, ut constare potest a sequentibus locis:

- Apud Jeremiam,

"Plantabo eos in terra hac, in veritate, in toto corde meo, et in tota anima mea" (32:41):

quia duo sunt quae procedunt a Domino, Divinum Bonum ac Divinum Verum, et haec recepta ab angelis caeli et ab hominibus ecclesiae faciunt vitam caelestem apud illos, inde constare potest quid significatur per "plantare eos in toto corde et in tota anima", nempe quod sit in Divino suo Bono et in Divino suo Vero; nam "cor" significat Divinum Bonum Divini Amoris, et "anima" Divinum Verum.

[20] Apud eundem,

"Juravit Jehovah.. per animam suam" (51:14; Amos 6:8):

Jehovah dicitur "jurare per animam suam" quando confirmat per Divinum suum Verum, "jurare" enim significat confirmare, et "anima Jehovae" Divinum Verum.

Apud Davidem,

"Jehovah justum probat, impium et amantem violentiam odit anima Ipsius" (Psalmuss 11:5):

per "animam Jehovae" hic quoque significatur Divinum Verum, nam per "violentum" in Verbo significatur qui violentiam infert Divino Vero; quod quia fit per falsum mali, ideo hoc significatur per "impium et amantem violentiam."

[21] Apud Esaiam,

"Electus meus, in quo beneplacitum habet anima mea; dedi spiritum meum super Illum" (42:1):

haec de Domino, qui intelligitur per "Electum Jehovae"; et quia per "spiritum Jehovae", qui super Illum datus est, significatur Divinum procedens, ideo per "animam Jehovae", quae beneplacitum habet in Ipso, significatur Divinum Verum; in hoc enim Divino fuit Dominus quoad Humanum suum in mundo.

Apud Jeremiam,

"Dixit Jehovah..., Si staret Moses et Samuel coram Me, non anima mea erga populum hunc" (15:1):

per "Mosen" et "Samuelem" in sensu repraesentativo significatur Verbum; et quia Verbum est Divinum Verum, et per "populum" ibi intelliguntur filii Israelis, apud quos non aliquod Divinum Verum nisi falsificatum et adulteratum erat, dicitur, "Non anima mea erga populum hunc."

[22] Apud eundem,

"Annon sumet ultionem anima mea?" (5:9, 29):

etiam hic per "animam Jehovae" intelligitur Divinum Verum; ex hoc quando Dominus judicium facit, dicitur quod "ultionem sumet anima Ipsius"; simile significatur per "Filium hominis" qui "judicium facturus est"; "Filius hominis" est quoque Dominus quoad Divinum Verum.

Apud eundem,

"Castigationem admitte, Hierosolyma, ne luxetur anima mea a te, ac redigam te in vastitatem" (6:8):

per "Hierosolymam" significatur ecclesia quoad doctrinam; per "castigationem admittere" significatur recipere disciplinam; per "ne luxetur anima mea a te" significatur ne recedat Divinum Verum ab illis; et per "redigere in vastitatem" significatur ne ecclesia desoletur quoad omne verum.

[23] Apud Esaiam,

Jehovah.... dans animam populo super terra, et spiritum ambulantibus in ea" (42:5):

per "animam", quam Jehovah dat populo super terra, significatur Divinum Verum a Domino illis qui ab ecclesia Ipsius erunt; per "spiritum" quem Jehovah dabit ambulantibus in terra, significatur vita secundum Divinum Verum; "ambulare" significat vivere.

[24] (6) Quoniam per "animam", ubi de Domino, significatur Divinum Verum, inde per "animam" etiam significatur vita spiritualis ex vero:

- Apud Mosen,

"Anima omnis carnis sanguis illa" (Leviticus 17:14):

quia ultima vita hominis, quae est vita corporis ejus, consistit in sanguine, ideo dicitur quod "anima omnis carnis", hoc est, vita ejus, "sit sanguis ejus": at quia in singulis Verbi est sensus spiritualis, et in eo sensu per "sanguinem" significatur verum doctrinae ex Verbo, ideo illud quoque per "animam carnis" significatur.

Quod "Sanguis" significet verum doctrinae ex Verbo, quod est Divinum Verum, videatur supra (n. 328 [a-c] , 329, 476). Quoniam "sanguis" illud significabat, ideo interdictum fuit filiis Israelis edere sanguinem, et ideo sanguis holocaustorum et sacrificiorum spargebatur circum altare, ac per sanguinem fiebant sanctificationes et quoque inaugurationes, tum etiam per sanguinem iniebatur foedus Dei Israelis, hoc est, Domini, cum populo: et quoque a Domino initum est foedus novum cum hodierna ecclesia; quare sanguis Domini vocatus est "sanguis foederis", hoc est, conjunctionis cum Domino, et hoc quia Divinum Verum procedens a Domino conjungit: ex his nunc patet cur sanguis dicitur "anima."

[25] Propter hanc "sanguinis" significationem est quod ab antiquissimo tempore vetitum fuerit edere sanguinem:

Ut constare potest apud Mosen,

"Omne repens quod vivum est, vobis esto in cibum attamen carnem cum anima ejus, sanguine ejus, non comedetis" (Gen. 9 [3,] 4):

hic quoque dicitur quod "sanguis sit anima carnis", quem comedere vetitum fuit, quia per "esum sanguinis" significabatur profanatio veri.

Apud eundem,

"Quisquis.... comederit ullum sanguinem, dabo facies meas contra animam comedentem sanguinem, ut exscindam eam e medio populi ejus: nam anima carnis in sanguine illa: ideo dedi.. eum super altare, ad expiandum animas vestras, eo quod sanguis ipse pro anima expiet" (Leviticus 17:10, 11):

quia "anima", sicut "sanguis", significat verum ex Verbo, quod eat Divinum Verum procedens a Domino, et quia omnis cultus Domini fit per Divinum Verum, ideo dicitur, "Quia anima carnis in sanguine est, ideo dedi eum super altare"; "dare sanguinem super altare" significat cultum ex Divino Vero: et quoniam omnis liberatio a malis et falsis, quae est expiatio, fit per Divinum Verum et per vitam secundum illud, ideo dicitur, "ad expiandum animas vestras, ex eo quod sanguis ipse pro anima expiet."

[26] Apud eundem,

"Maxime sanguinem ex animabus vestris quaeram, de manu omnis ferae quaeram illum, imprimis de manu hominis, de manu viri fratris ejus quaeram animam hominis" (Genesis 9:5):

quod hic per "sanguinem" et quoque per "animam" intelligatur vita spiritualis hominis, quae est vita secundum Divinum Verum, constare potest ex eo, quod qui illam vitam exstinguit, pereat morte aeterna; illam enim non alius exstinguit quam qui in malo et falso infernali est. (Sed haec videantur in Arcanis Caelestibus explicata.)

[27] (7) Quod per "animam viventem" significetur vita in communi, constare potest ex locis ubi bestiae, aves, reptilia et pisces vocantur "animae viventes:"

- Ut in sequentibus,

"Dixit Deus, Prorepere facient aquae reptile, animam viventem. .... Creavit Deus cetos magnos, et omnem animam viventem, reptantem, quam prorepere fecerunt aquae" (Genesis 1:20, 21);

"Dixit Deus, Producat terra animam viventem secundum speciem suam, bestiam... et feram" (Genesis 1:24);

"Adduxit" Jehovah "ad hominem omnem bestiam agri, et omnem avem caelorum, ad videndum, quid vocaret id; et quicquid vocabat id homo, animam viventem, id nomen ejus" (Genesis 2:19);

"Omnis anima vivens, quae natat, quocunque venerint fluvii, vivet; unde fit piscis multus" (Ezechiel 47:9);

"Omnis anima vivens mortua est in mari" (Apocalypsis 16:3):

per omnia "animalia" in sensu spirituali significantur illa quae naturalis hominis et ejus vitae sunt; et quia per vitam naturalis hominis, quae est vita in ultimis, significatur vita in omni complexu, inde est quod dicantur "animae viventes."

[28] Ex his nunc constare potest quid in Verbo significatur per "animam", quod nempe vita hominis, tam naturalis quam spiritualis ejus, ita tam corporis quam spiritus ejus. Inde videri potest quam perversa idea, primum ab eruditis, et inde a vulgo, de anima hominis capta sit; nempe, quod sit aliquod ens individuum residens in aliquo loco corporis, sive in cerebro, sive in corde, sive alibi; et quod per mortem solutum ab homine, absque corpore sit, et absque sensoriis et motoriis, qualia sunt corpori, et quod haec accessura illi die ultimi judicii; tum quod sit interea quoddam volitans in aethere, aut permanens in quodam ubi, exspectans accessorium suum, quod est corpus. Haec nunc est idea mundi de anima hominis; cum tamen per "animam" in Verbo nihil tale intelligitur, sed intelligitur vita hominis, quae nusquam datur separata a corpore, sed in corpore; nam corpus est forma externa illius vitae quae vocatur anima, efficiens ejus arbitria et nutus in utroque mundo, tam naturali in quo homines vivunt, quam spirituali in quo spiritus et angeli: et quia Divinum procedens a Domino facit vitam omnium, ideo illud per "animam" in caelesti sensu significatur. Quia Divinum procedens, ubicunque venit, format imaginem Domini, ita format angelos et spiritus, ut sint formae humanae secundum receptionem, inde nunc sequitur quod per animam viventem post mortem intelligendus sit ejus spiritus, qui homo est tam anima quam corpore, anima qua dominetur super corpus, et corpore quo anima sua arbitria in mundo, in quo est, efficiat.

Notas de rodapé:

329. Quoniam dicitur "Redemisti Deo nos in sanguine tuo", et hoc intra ecclesiam intelligitur prorsus secundum sensum litterae et non secundum aliquem sensum spiritualem, velim etiam ostendere quod per "sanguinem" non intelligatur sanguis seu Passio crucis Domini, sed Divinum Verum procedens a Domino, ac receptio ejus ab homine; ita quod per "Redemisti nos in sanguine tuo" sit quod vindicaverit et liberaverit ab inferno illos qui agnoscunt Ipsum et recipiunt Divinum Verum ab Ipso (ut supra, n. 328, dictum est). Ad illustrationem hujus rei velim adducere sequentia: -Quoniam in Ecclesia Israelitica omnia quae mandata sunt repraesentativa caelestium et spiritualium erant, et ne hilum quod non erat, ideo etiam mandatum est, cum primum instituebatur Cena Paschalis,

Quod sumerent de sanguine, et darent super duos postes et super superliminare, super domibus in quibus comederent pecudem Paschalem. "et erit sanguis vobis in signum super domibus, ubi vos; quumque videro sanguinem, praeteribo praeter vos, nec erit in vobis plaga a perditore, quum percussero terram Aegypti." Et porro, "Sumetis fasciculum hyssopi, et intingetis in sanguinem qui in pelvi, et attingere facietis super superliminare et duos postes de sanguine qui in pelvi: vos autem non exibitis quisquam extra ostium domus suae usque mane; et transibit Jehovah ad percutiendum Aegyptum, cumque viderit sanguinem super superliminari et super duobus postibus, praeteribit Jehovah praeter ostium, et non permittet percussori venire ad domos vestras ad percutiendum" (Exodus 12:7, 13, 22, 23):

qui non scit quod aliquis sensus spiritualis in Verbo sit, credit quod per "sanguinem" hic intelligatur sanguis Domini super cruce; sed hoc prorsus non intelligitur in caelo; verum ibi angeli per Cenam Paschalem hic simile intelligunt quod per Sanctam Cenam institutam a Domino, in qua loco pecudis Paschalis sunt Panis et Vinum: et tunc dixit Dominus quod Panis esset Caro Ipsius, et Vinum esset Sanguis Ipsius; et quisque scit, aut scire potest, quod panis et vinum sint quae nutriunt corpus, panis ut cibus et vinum ut potus; et quod in Verbo, quod in suo sinu est spirituale, etiam illa spiritualiter intelligenda sint, ita "panis" pro omni cibo spirituali, et "vinum" pro omni potu spirituali.

[2] Cibus spiritualis est omne bonum quod communicatur et datur homini a Domino, ac potus spiritualis est omne verum quod communicatur et datur homini a Domino. Haec duo, nempe bonum et verum, seu amor et fides, faciunt hominem spiritualem; seu amor et fides dicitur, quia omne bonum est amoris et omne verum est fidei. Inde constare potest quod per "panem" intelligatur Divinum Bonum Divini Amoris Domini, et quoad hominem, id receptum ab illo; et quod per "vinum" intelligatur Divinum Verum procedens ex Divino Bono Divini Amoris Domini, et quoad hominem, id receptum ab illo. Quia Dominus dicit quod Caro Ipsius sit Panis, et Sanguis Ipsius sit Vinum, constare potest quod per "Carnem Domini" intelligatur Divinum Bonum Divini Amoris Ipsius, et per "comedere" illam intelligatur recipere id, appropriare sibi, et sic conjungi Domino; et quod per "Sanguinem Domini" intelligatur Divinum Verum procedens ex Divino Bono Divini Amoris Ipsius, et per "bibere" illum intelligatur recipere id, appropriare sibi, et sic conjungi Domino.

[3] Etiam nutritio spiritualis est ex bono et vero quae procedunt a Domino, sicut est nutritio omnis corporis ex cibo et potu: inde etiam est correspondentia illorum, quae talis est, ut ubi in Verbo nominatur aliquid cibi et quod inservit pro cibo, intelligatur bonum; et ubi nominatur aliquid potus et quod inservit pro potu, intelligatur verum. Ex his constare potest quod per "sanguinem", quem filii Israelis ex pecude Paschali jussi sunt dare super duos postes et super superliminare domuum illorum, intelligatur Divinum Verum procedens a Domino; hoc etiam receptum fide et vita tutatur hominem contra mala quae exsurgunt ex inferno; nam Dominus in Divino Suo Vero est apud hominem, est enim Ipsius Domini apud illum, immo Ipse apud illum. Quis non, qui ex sana ratione cogitat, videre potest, quod Dominus non sit in sanguine suo apud aliquem, sed in Divino suo, quod est Bonum amoris et Bonum fidei, quod recipitur ab homine? (Quid autem singula ibi significant, nempe quid "duo postes" et "superliminare", quid "perditor" et "percussor" et quid "Aegyptus", et quid plura in illo capite, videatur in Arcanis Caelestibus, ubi illa explicata sunt.)

[4] Ex his nunc absque ulteriore explicatione constat quid significatur per Domini verba cum instituit Sanctam Cenam:

"Edentibus illis Jesus accepit panem, et benedixit, fregit et dedit discipulis, et dixit, Accipite, comedite, hoc est Corpus meum: et accepit poculum, et gratiis actis dedit eis, dicens, Bibite ex eo omnes, hoc enim est Sanguis meus Novi Foederis qui pro multis effunditur.... . Dico vobis quod non bibiturus sim a nunc ex hoc genimine vitis usque ad diem illum quando hoc bibero vobiscum [novum] in regno".... "Dei" (Matthaeus 26:26-29; Marcus 14:22-25; Luca 22:15-20):

quia per "vinum" intelligitur Divinum Verum nutriens spiritualem vitam, ideo Dominus illis dicit, "Dico vobis quod non bibiturus sim a nunc ex hoc genimine vitis usque ad diem illum quando hoc bibero vobiscum novum in regno Dei"; inde patet quod spirituale sit quod intelligitur, dicit enim quod "Ipse bibiturus sit cum illis", et quod "in regno Dei" seu in caelo; et quod etiam "esurus" cum illis de pecude Paschali ibi (Luca 22:16).

[5] Ex illis quae supra dicta sunt, etiam constat quid significatur per haec Domini verba,

"Panis quem Ego dabo Caro mea est. .... .Amen, amen dico Vobis, Nisi comederitis Carnem Filii hominis, et biberitis Ipsius Sanguinem, non habebitis vitam in Vobis: qui comedit meam Carnem, et bibit meum Sanguinem, habet vitam aeternam, et Ego resuscitabo illum extremo die; nam Caro mea est vere cibus, et Sanguis meus est vere potus: qui comedit meam Carnem et bibit meum Sanguinem, in Me manet et Ego in illo. .... .Hic Panis est qui e caelo descendit" (Johannes 6:50-58);

quod "Caro" Domini sit Divinum Bonum et "Sanguis" Divinum Verum, utrumque ab Ipso, constare potest ex eo, quod illa sint quae nutriunt animam; inde dicitur, "Caro mea est vere cibus et Sanguis meus est vere potus"; et quia homo per Divinum Bonum et Verum conjungitur Domino, ideo etiam dicitur, "Qui comedit Carnem meam et bibit Sanguinem meum, habebit vitam aeternam", et quoque, "in Me manet et Ego in illo." Quod Dominus ita locutus sit, nempe quod dixerit "Carnem" suam et "Sanguinem" suum, et non Divinum Bonum suum ac Divinum Verum suum, est ut sensus litterae Verbi esset ex talibus quae correspondent spiritualibus in quibus sunt angeli; inde conjunctio hominum ecclesiae per Verbum cum illis, quae alioqui non foret (videatur Doctrina Novae Hierosolymae, n. 252, 258-262; et in opere De Caelo et Inferno 303-310).

[6] Quoniam "sanguis" significat Divinum Verum procedens a Domino, et per receptionem ejus ab homine fit conjunctio cum Domino, ideo sanguis vocatur "Sanguis foederis", "foedus" enim significat conjunctionem. Sanguis vocatur "Sanguis foederis" a Domino cum instituit Sanctam Cenam; dixit enim,

"Bibite ex eo omnes, hoc enim est Sanguis meus Novi Foederis" seu "Testamenti " (Matth. 26 [27,] 28; Marcus 14:24; Luc. 22:20 ¹ ).

Vocatur etiam "Sanguis foederis" apud Mosen, ubi haec:

"Venit Moses" ex Monte sinai, "et renuntiavit populo omnia verba Jehovae, et omnia judicia:.... et scripsit Moses omnia verba Jehovae, et surrexit mane in matutino, et aedificavit altare sub monte, .... et misit pueros filiorum Israelis, et obtulerunt holocausta et sacrificaverunt sacrificia pacifica Jehovae juvencos; et accepit Moses dimidium sanguinis et posuit in crateribus, et dimidium sanguinis sparsit super altare, et accepit Librum Foederis, et legit in auribus populi; et dixerunt, Omnia quae locutus Jehovah faciemus et audiemus; et accepit [Moses] sanguinem et sparsit super populum, et dixit, Ecce Sanguis Foederis quod pepigit Jehovah cum vobis super omnia verba haec. .... .Et viderunt Deum Israelis, et sub pedibus Ipsius sicut opus lapidis sapphiri, et sicut substantia caeli ² quoad munditiem" (Exodus 24:3-11);

quod "sanguis" hic significet Divinum Verum procedens a Domino, ac receptum ab homine, et inde conjunctionem, patet, nam dimidium ejus spargebatur super altare, et dimidium super populum; per "altare" enim significabatur omnis cultus qui ex bono amoris, et per "populum" illi qui faciunt cultum ac recipiunt bonum amoris per vera; omnis enim receptio Divini boni fit per vera facta vitae, et conjunctio inde est per bonum in illis veris. Quod per bonum in illis veris seu per vera facta vitae sit conjunctio, et quod sanguis fuerit repraesentativum ejus, constat evidenter ex verbis ibi; factum enim hoc est quando Moses descendit e monte Sinai, unde promulgata fuit Lex, et quoque statuta et judicia quae observaturi, ac dicitur quod "Moses scripserit omnia verba illa Jehovae", et "legerit in auribus populi", qui dixerunt, "Omnia quae dixit Jehovah faciemus et audiemus"; quae bis dixerunt (videatur ibi versu 3 et 7);

[7] verba seu vera per facere fiunt vitae: et quia scripsit Moses verba illa, vocavit illa "Librum Foederis", per quod significatur quod per illa sit conjunctio. Per Legem a Jehovah promulgatam e Monte Sinai, et per statuta et judicia quae etiam tunc mandata fuerunt, significatur omne Divinum Verum, seu Divinum Verum in toto complexu; inde est quod haec vocentur "Liber Foederis", et Arca in qua ille Liber erat, "Arca Foederis"; "foedus" significat conjunctionem. Quia Divinum Verum, per quod conjunctio, procedit a Domino, ideo etiam Dominus illis visus est sub pedibus sicut opus lapidis sapphiri; quod visus sic "sub pedibus" significat quod Divinum Verum tale sit in ultimis; Divinum Verum in ultimis est Divinum Verum in sensu litterae Verbi: "opus lapidis sapphiri" significat translucentiam ejus a Divino Vero in sensu interno seu spirituali; "Deus Israelis" est Dominus.

(Quod "lapis sapphiri" significet translucentiam a veris internis, videatur n. 9407; et quod "Deus Israelis" sit Dominus quoad Divinum Humanum, videatur supra, n. 328 [f] .) Inde nunc patet quod per Divinum Verum factum sit foedus seu conjunctio, et quod sanguis sparsus super altare et dimidium ejus super populum fuerit repraesentativum ejus, quoniam "sanguis" significat Divinum Verum procedens a Domino, et receptum ab homine, ut supra dictum est.

(Quod "foedus" significet conjunctionem, videatur n. 665, 666, 1023, 1038, 1864, 1996, 2003, 2021, 6804, 8767, 8778, 9396, 10632. Quod Lex in stricto sensu significet decem praecepta Decalogi, et in lato sensu totum Verbum, ita omne Divinum Verum, n. 2606, 3382, 6752, ³ 7463, 9417:

quod inde Mons Sinai" significet caelum ubi Dominus ex quo Divinum Verum, seu ex quo Lex in sensu stricto et in sensu lato, n. 8399, 8753, 8793, 8805, 9420: et quod altare fuerit principale repraesentativum Domini et cultus ipsius ex bono amoris, n. 921, 2777, 2811, 4489, 4541, 8935, 8940, 9388, 9389, 9714, 9963, 9964, 10123, 10151, 10242, 10245, 10642.)

[8] Quoniam "sanguis" significat Divinum Verum procedens a Domino ac receptum ab homine, unde conjunctio, ideo omnia quae repraesentativa essent Divinorum procedentium a Domino, quae vocantur caelestia et spiritualia, inaugurabantur per oleum et per sanguinem, et tunc dicta sunt sancta; quod inaugurarentur per oleum et per sanguinem ut repraesentarent, erat causa, quia per "oleum" significabatur Divinum Bonum Divini Amoris, et per "sanguinem" Divinum Verum inde procedens, verum enim procedit ex bono. Quod per oleum inaugurationes et sanctificationes factae fuerint, videbitur in sequentibus in suo articulo; hic solum memoranda sunt quae per sanguinem:-

Ut cum ⁴ sanctificarentur Aharon et filii ejus, quod spargeretur sanguis super cornua altaris, et circumcirca altare; et super Aharonem et filios ejus, superque vestes eorum (Exodus 29:12, 16, 20, 21; Leviticus 8:24);

Quod spargeretur sanguis septem vicibus ante velum quod super arca, et super cornua altaris suffitus (Leviticus 4:6, 7, 17, 18);

Quod antequam intraret Aharon intra velum ad propitiatorium, sacrificaret et suffiret, et sanguinem digito spargeret ad propitiatorium septies versus orientem (Leviticus 16:12-15);

Quod sanguis holocausti et sacrificii spargeretur super altare, circum altare, et ad fundamentum altaris (Leviticus 1:5, 11, 15; 3:2, 8, 13; 4:25, 30, 34; 5:9; 8:15, 24; 17:6: Num. 18 ⁵ 17: Deuteronomius 12:27);

Quod sanguis spargeretur super cornua altaris, et sic altare expiaretur (Exodus 30:10; Leviticus 16:18, 19).

Quod sanguis ex holocaustis et sacrificiis super altare, circum altare aut ad fundamentum ejus, sparsus et effusus fuerit, erat quia altare cum holocaustis et sacrificiis super eo repraesentavit et inde significavit omnem cultum ex bono amoris et inde veris; et quia vera procedunt ex bono, ideo sanguis circum altare sparsus et effusus est, circum enim significat procedens.

[9] (Sed illa melius constare possunt ex iis quae de Holocaustis et Sacrificiis in Arcanis Caelestibus ostensa sunt, ut ex sequentibus:Quod holocausta et sacrificia significaverint omnia cultus ex bono amoris et inde veris, n. 923, 6905, 8680, 8936, 10042. Quod ideo holocausta et sacrificia dicta fuerint "panis", n. 2165; ex causa quia panis significat omne quod nutrit spiritualem vitam, n. 2165, 3478, 4976, 5147, 5915, 6118, 8410, 8418, 9323, 10686. Quod holocausta et sacrificia significaverint Divina caelestia et spiritualia, quae sunt interna ecclesiae, ex quibus omnia cultus, n. 2180, 2805, 2807, 2830, 3519: cum variatione secundum varia cultus, n. 2805, 6905, 8936:

quod ideo plura genera holocaustorum et sacrificiorum fuerint, et in illis varii processus, et quoque variae bestiae ex quibus, n. 2830, ⁶ 9391, 9990. Quod varia quae in specie significaverunt, sciri possint ex singulis processus evolutis per sensum internum, n. 10042. Quod in ritualibus et processualibus sacrificiorum contineantur arcana caeli, n. 10057; quod in genere contineantur arcana glorificationis Humani Domini, et in sensu respectivo arcana regenerationis hominis ac purificationis ejus a malis et falsis, n. 9990, 10022, 10042, 10053, 10057. Quid significabatur per "minchas", quae erant panes et placentae, quae etiam sacrificabantur, n. 10079. Quid per "libamen" quod erat vinum, n. 4581, 10137.)

[10] Ex his intellectis sciri potest, quod per "sanguinem sacrificii" etiam alibi in Verbo significetur Divinum Verum:

Ut apud Ezechielem,

"Dic avi omnis alae et bestiae agri, Congregamini et venite, congregate vos a circuitu super sacrificium meum quod sacrifico vobis, sacrificium magnum super montibus Israelis, ut comedatis carnem et bibatis sanguinem; carnem fortium comedetis, et sanguinem principum terrae bibetis, .... et comedetis pinguedinem ad saturitatem, et bibetis sanguinem usque ad ebrietatem, de sacrificio meo quod sacrifico vobis: et satiabimini super mensa mea equo, curru, .... omni viro belli:.... sic dabo gloriam meam inter gentes" (39:17-21);

agitur ibi de restauratione ecclesiae; et per "Israelem" et "Jacobum" intelliguntur omnes qui ab ecclesia, de quibus ideo haec dicuntur: per "sacrificium magnum super montibus Israelis", significantur omnia cultus eorum; per "carnem" et per "adipem" significatur bonum amoris, et per "sanguinem" verum ex illo bono, ex quibus cultus; abundantia utriusque describitur per quod "comederent carnem et pinguedinem ad saturitatem", et quod "biberent sanguinem usque ad ebrietatem", et hoc "ex sacrificio": quare etiam dicitur, quod "satiarentur super mensa mea equo, curru, et omni viro belli", per "equum" enim significatur intellectus veri, per "currum" doctrina, et per "virum belli" verum pugnans contra falsum et destruens illud. Quis non videre potest quod per "sanguinem" hic non intelligatur sanguis? ut quod "sanguinem principum terrae biberent", et quod "sanguinem biberent usque ad ebrietatem ex sacrificio." "Principes terrae" significant principalia vera ecclesiae; inde eorum "sanguis" significat nutritionem spiritualem ex illis veris. Quia talia significantur, ideo in eo capite etiam ultimo dicitur de Israele, per quem significatur ecclesia,

"Tunc non abscondam amplius facies meas ab iis, quia effundam spiritum meum supra Israelem" ([Ezech. 39] vers. 29).

Quod dicatur "Dic avi omnis alae et bestiae agri", est quia per "avem omnis alae" significatur spirituale verum in omni complexu, et per "bestiam agri" affectio boni. (Quod per "aves" in Verbo significentur spiritualia, videatur n. 745, 776, 866, 988, ⁷ 991, 3219, 5149, 7441: similiter per "alas", n. 8764, 9514; quod per "bestias" significentur affectiones, et per "bestias agri" affectiones boni, n. 2180, 3218, 3519, 5198, 9090, 9280, 10609; et quod inde at aves et bestiae in sacrificiis adhibitae fuerint, n. 1823, 3519, 7523, 9280.)

[11] Ad confirmationem quod "bestia agri" et "avis" talia significent, velim hic modo unum locum ex Verbo adducere,

"Feriam illis foedus in die illo cum bestia agri, et cum ave caelorum, et reptili terrae; et arcum et gladium et bellum frangam de terra, .... et desponsabo te Mihi in aeternum, et desponsabo te Mihi in justitia et in judicio, et in misericordia et in miserationibus, et desponsabo te Mihi in veritate" (Hoschea 2:18, 19, 20);

per "ferire foedus cum bestia agri et cum ave caelorum" significatur cum affectionibus boni et cum veris spiritualibus; cum his enim conjungitur Dominus homini, est enim Dominus in iis apud illum; quare dicitur "cum illis foedus" ("foedus" est conjunctio).

Quod "bestiae" significent affectiones boni, et "aves" spiritualia, in sequentibus in suis articulis plene ostendetur.

[12] Quoniam "adeps" in sacrificiis significabat Divinum Bonum et "sanguis" Divinum Verum, utrumque a Domino, ac utrumque receptum ab homine faciebat conjunctionem, ideo prohibitum fuit posteris Jacobi, seu Judaeis et Israelitis, comedere ullum adipem et ullum sanguinem (Videatur Leviticus 3:17; 7:23-27; 17:11-14; Deuteronomius 12:17, 23-25; 15:23): causa erat, quia gens illa non in aliquo bono amoris, nec in aliquo vero boni fuit, sed in falsis mali; et "adipem et sanguinem comedere" apud illos significaret commixtionem veri ex bono cum falso ex malo, quod est profanatio; inde quoque constare potest quod per "sanguinem" significetur Divinum Verum.

(Quod "adeps" seu "pinguedo" in Verbo significet bonum amoris, videatur n. 353, 5943, 6409, 10033; et quod Judaei et Israelitae solum in externis et non in internis fuerint, et inde non in veris et bonis spiritualibus, sed in falsis mali, et quod omnia cultus eorum fuerint externa separata ab internis, et quod usque per externa repraesentare potuerint interna cultus, videatur in Doctrina Novae Hierosolymae, n. 248.)

[13] Quoniam "sanguis" in sacrificiis significabat Divinum Verum, ideo etiam

Vetitum illis fuit sacrificare super fermentato sanguinem sacrificii (Exodus 23:18; 34:25);

per "fermentum" enim significatur falsum, et per "fermentatum" verum falsificatum (videatur n. 2342, 7906, 8051, 9992).

[14] Causa quod "Caro Domini" significet Divinum Bonum Divini Amoris, et quod "Sanguis Ipsius" significet Divinum Verum procedens ex illo Bono, est quia duo sunt quae procedunt ex Divino Humano Domini, nempe Divinum Bonum et Divinum Verum; hoc inde est Sanguis Ipsius et illud est Caro Ipsius. Id quod procedit est Divinum Caeleste et Divinum Spirituale, quae faciunt caelos in communi et in particulari. (Sed ⁸ hoc melius constare potest ex illis, quae in opere De Caelo et Inferno in sequentibus articulis ostensa sunt: nempe, Quod Divinum Domini faciat Caelum, n. 7-12: quod Divinum Domini in Caelo sit Amor in Ipsum et Charitas erga Proximum, n. 13-19: quod inde totum Caelum in toto et in parte referat unum Hominem, n. 59-77: quod hoc sit ex Divino Humano Domini, n. 78-87: et porro ex illis quae De Sole in Caelo, et De Luce et Calore inde; et Quod Calor sit Divinum Bonum, et Lux Divinum Verum, utrumque procedens a Domino, n. 116-140.) Ex illis omnibus aliquatenus comprehendi potest unde est quod Divinum procedens intelligatur per "carnem et sanguinem", nempe Divinum Bonum per "carnem", et Divinum Verum per "sanguinem."

[15] Sunt etiam duo apud hominem quae faciunt ejus vitam spiritualem, nempe bonum amoris et verum fidei. Voluntas est receptaculum boni amoris apud eum, et intellectus est receptaculum veri fidei apud eum. Omnia quae mentis sunt, hoc est, quae voluntatis et intellectus, correspondentiam habent cum omnibus quae corporis; quapropter moventur haec ad nutum illius. Correspondentia voluntatis est in genere cum carne, et correspondentia intellectus est cum sanguine. Inde est quod proprium voluntarium hominis in Verbo intelligatur per "carnem", et proprium intellectuale per "sanguinem": ut apud Matthaeum,

Jesus dixit Simoni, "Beatus, quia caro et sanguis non revelavit tibi" (16:17).

Haec allata sunt ut sciatur quod in Verbo voluntaria et intellectualia, ita spiritualia, intelligantur per "carnem" et "sanguinem" ubi de homine, et quod Divina ubi de Domino. Sed haec sint pro illis quorum mens potest elevari supra naturales ideas et videre causas.

[16] Hoc etiam est quod significatur per "sanguinem et aquam" quae exivit ex pectore Domini, de quo ita apud Johannem,

"Quidam ex militibus.... latus Ipsius fodit, et statim exivit sanguis et aqua: et qui vidit testatur, et firmum est testimonium ejus; ille scit se vera dicere ut et vos credatis" (19:34, 35):

haec facta sunt ut significarent conjunctionem Domini cum humano genere per Divinum Verum procedens ex Divino Bono Amoris Ipsius; "pectus" significat Divinum Amorem; "sanguis et aqua" significant Divinum Verum procedens, "sanguis" Divinum Verum quod pro spirituali homine, et "aqua" Divinum Verum quod pro naturali: omnia enim quae de Passione Domini in Verbo memorantur, etiam significant (videatur supra, n. 83, 195 [c]); et quia illa significant Amorem Ipsius, et salvationem hominis per Divinum Verum procedens ab Ipso, ideo etiam Evangelista dicit, "Qui vidit testatur, et firmum est testimonium ejus; ille scit se vera dicere ut et vos credatis."

[17] Ad illa quae nunc adducta sunt, velim adjicere sequentia e Verbo:

Apud Sachariam,

"Exulta valde, filia Zionis; clange, filia Hierosolymae; ecce Rex tuus venit, .... et loquetur pacem gentibus; et dominari Ipsius a mari usque ad mare, et a flumine usque ad fines terrae: etiam te, per sanguinem foederis tui emittam vinctos tuos e fovea in qua non aqua" (9:9-11):

haec de Domino, et de instauratione ecclesiae apud gentes ab Ipso; per "sanguinem foederis" hic intelligitur Divinum Verum per quod conjunctio Domini cum illis qui ab ecclesia Ipsius erunt (ut supra) ; quare etiam dicitur, "Emittam vinctos tuos e fovea in qua non aqua", et per illos significantur gentes quae in falsis ex ignorantia sunt; "fovea in qua non aqua" significat ubi non verum, et "emittere illos" inde significat liberare ex illis; quod per "aquam" significetur verum ecclesiae, videatur supra (n. 71); et quod per "vinctos in fovea" significentur qui in falsis ex ignorantia, et tamen in desiderio sciendi vera, in Arcanis Caelestibus (n. 4728, 4744, 5038, 6854, 7950).

[18] Apud Davidem,

Deus "animas egenorum servabit, a dolo et violentia redimet animam eorum, et pretiosus erit sanguis illorum in oculis Ipsius; et vivet, et dabit illi de auro Schebae, et orabit pro illo jugiter, omni die benedicet illi, ...in capite montium agitabitur fructus ejus" (Psalmuss 72:13-16):

agitur hic de "egenis", per quos significantur qui desiderant vera ex affectione spirituali; de his dicitur quod "a dolo et violentia redimet animam eorum", per quod significatur liberatio a malis et falsis quae destruunt bona amoris et vera fidei: receptio Divini Veri ab illis, quod accepta et grata, significatur per quod "pretiosus erit sanguis illorum in oculis Ipsius"; "ibi est Divinum Verum receptum: reformatio eorum describitur per quod "vivet et dabit illi de auro Schebae, et orabit pro illo jugiter, omni die benedicet illi"; "aurum Schebae" est bonum charitatis; "orare pro illis jugiter" significat quod continue detinebuntur a falsis et tenebuntur in veris, et "benedicet illi" significat quod continue erunt in bono charitatis et fidei: quare etiam dicitur, "in capite montium agitabitur fructus ejus"; "caput montium" significat caelum unde a Domino illis bonum amoris, quod est "fructus."

[19] Apud Mosen,

"Non recedet sceptrum de Jehudah, nec legislator ab inter pedes ejus, usque dum venit Schiloh;.... qui ligabit ad vitem asininum pullum suum, et ad vitem nobilem filium asinae suae, dum laverit in vino indumentum suum, et in sanguine uvarum velamen suum" (Genesis 49:10, 11):

agitur in eo prophetico de Domino, de quo dicitur, "Ligabit ad vitem asininum pullum suum, et ad vitem nobilem filium asinae suae", et quod "lavabit in vino indumentum suum, et in sanguine uvarum velamen suum", et per "vitem" significatur ecclesia, ac per "vinum" et "sanguinem uvarum" significatur Divinum Verum. (Quid per reliqua, videatur in explicatione super illa verba in Arcanis Caelestibus.)

Simile per "sanguinem uvae" intelligitur in Deuteronomio (32:14),

ubi agitur de Ecclesia Antiqua reformata per Divinum Verum.

[20] Ex his quae in hoc articulo et in praecedente ostensa sunt, constare potest illis qui agnoscunt spiritualem sensum Verbi quod per "Redemisti Deo nos in sanguine tuo" intelligatur conjunctio cum Divino per agnitionem Domini et per receptionem Divini Veri ab Ipso: et quod simile per "sanguinem" intelligatur in Libro hoc prophetico in capite 12, ubi dicitur,

Quod Michael et angeli ejus vicerint draconem per sanguinem Agni et per verbum testimonii ⁹ illorum (vers. 11);

"sanguis Agni" et "verbum testimonii" dicitur, quia "sanguis Agni" significat receptionem Divini Veri a Domino, et "verbum testimonii" agnitionem Divini Humani Ipsius.

[21] Quod "sanguis significet Divinum verum, adhuc constare potest ex sensu opposito ejus, in quo "sanguis" significat violentiam Divino Vero illatam per falsa mali, et per illa destructionem ejus: et quia opposita etiam manifestant quid significatur in sensu genuino, ideo velim aliqua loca adducere in quibus "sanguis" et "sanguines" id significant. Sciendum est quod pleraque in Verbo etiam oppositum sensum habeant, et quod ex illo sensu sciri possit quid significatur in sensu genuino. Sint itaque haec pro illustratione:

In Apocalypsi,

"Secundus Angelus effudit phialam suam in mare, et factum est quasi sanguis mortui; et omne animal vivens in mari mortuum est. Et tertius angelus effudit phialam suam in flumina et in fontes aquarum, et factae sunt sanguis" (16:3, 4);

et alibi,

Duo testes "potestatem habent super aquas, convertendi eas in sanguinem" (Apocalypsis 11:6);

apud Esaiam,

"Aquae Nimrim desolationes erunt, .... et aquae Dimonis plenae sunt sanguine" (15:6, 9);

apud Davidem,

"Misit tenebras et obtenebravit, .... vertit aquas eorum in sanguinem, et occidit piscem eorum" (Psalm. 105:28, 29 ¹⁰ ):

ex his locis ex opposito apparet quid significat "sanguis"; "sanguis" enim in genuino sensu significat Divinum Verum, et apud recipientes verum ex bono; inde in opposito sensu significat violentiam illatam Divino Vero, ac apud illos qui id faciunt falsum ex malo. Hoc oppositum apparet ex eo, quod dicantur "aquae" maris, fluminum et fontium "versae in sanguinem"; per "aquas" enim significantur vera, quare per "sanguinem" ibi falsa, quae destruunt vera: per "animal vivens in mari" et per "piscem" significantur vera scientifica; ita per illa ex sanguine mortua et occisa significantur illa vera etiam destructa. (Quod per aquas" significentur vera, videatur supra, n. 71; et quod per "pisces" vera scientifica quae naturalis hominis, in Arcanis Caelestibus, n. 40, 991.)

[22] Porro in Apocalypsi,

"Aspexi cum aperuisset sigillum sextum, et ecce terrae motus magnus factus est, et sol factus est niger ut saccus, et luna tota facta est [sicut] sanguis" (6:12);

apud Apocalypsi,

"Dabo prodigia in caelis et in terra, sanguinem, et ignem, et columnas fumi; sol vertetur in caliginem, et luna in sanguinem, antequam venit dies Jehovae magnus" (3:3, 4 [B.A. 2:30, 31]):

etiam hic ex opposito cognoscitur quod "sanguis" significet violentiam illatam Divino Vero; per "solem" enim in Verbo significatur Divinum Caeleste, quod est Divinum Bonum, et per "lunam" significatur Divinum Spirituale, quod est Divinum Verum; ideo dicitur quod "luna vertetur in sanguinem."

(Quod "luna" id significet, videatur in opere De Caelo et Inferno 118, 119.)

[23] Apud Esaiam,

"Qui ambulat in justitiis, et loquitur rectitudines, .... obturat aurem suam ne audiat sanguines, et occludit oculos suos ne videant malum" (33:15);

quod "obturare aurem ne audiat sanguines" sit ne audiat falsa ex malo, patet.

Apud Davidem,

"Perdes loquentes mendacium, virum sanguinum et doli abominatur Jehovah" (Psalmuss 5:7 [B.A. 6]);

"vir sanguinum et doli" pro illis qui in falsis ex malo sunt; quare dicitur, "Perdes loquentes mendacia"; "mendacia" in Verbo significant falsa.

Apud Esaiam,

"Fiet relictus in Zione et residuus in Hierosolyma sanctus dicetur Ipsi, omnis scriptus ad vitam in Hierosolyma; cum laverit Dominus excrementum filiarum Zionis, et sanguines Hierosolymae abluerit e medio ejus per spiritum judicii et per spiritum expurgationis" ( ¹¹ 4:3,4.

[24] Apud Ezechielem,

"In die quo nata es, praeterivi praeter te, et vidi te conculcatam in sanguinibus tuis; et dixi tibi, In sanguinibus tuis vive; et dixi tibi, In sanguinibus tuis vive. .... .Lavite...et ablui sanguines a super te et unxi te oleo" (16:5, 6, 9, 22, 36, 38);

agitur etiam hic de Hierosolyma, per quam significatur ecclesia quoad doctrinam veri; primum hic de falsis mali in quibus fuit antequam reformata, et dein de ejus reformatione; falsa mali significantur per quod visa sit "conculcata in sanguinibus"; et reformatio ejus per quod "laverit et abluerit sanguines, et unxerit oleo"; "lavare" significat purificare per vera, "abluere sanguines" significat removere falsa mali, et "ungere oleo" significat donare bono amoris.

[25] In Threnis,

"Ob peccata prophetarum" Hierosolymae, "iniquitates sacerdotum ejus, effundentium in medio ejus sanguinem justorum; errarunt caeci in plateis, polluti sunt sanguine; ea quae non possunt tangunt vestimentis suis" (4:13, 14]);

"terrae motus" significat perversionem ecclesiae per falsificationem veri; et "vestis polluta sanguinibus" significat falsificationem sensus litterae Verbi.

[26] Apud Jeremiam,

"Malitias docuisti vias tuas, etiam in alis [tuis] inventi sunt sanguis animarum innocentium, non in perfossione inveni eos, sed in omnibus illis" (2:33, 34);

simile hic significatur per "sanguinem inventum in alis" quod supra per "quae non possunt tangunt vestimentis suis" ("alae" sunt vestimenta); quod "non in perfossione invenerit eos, sed in omnibus illis", significat quod ipsa vera non ausi fuerint destruere, sed quod vera sensus litterae falsificaverint ("alae" significant illa vera).

[27] Apud Esaiam,

"Manus vestrae sanguinibus plenae sunt" (1:15):

apud eundem,

"Manus vestrae pollutae sunt sanguine, et digiti vestri iniquitate; labia vestra locuta sunt mendacia, et lingua vestra perversitatem meditata est;.... pedes eorum ad malum currunt, et festinant ad effundendum sanguinem innocentem; cogitationes eorum cogitationes iniquitatis" (59:3, 7):

"manus pollutae sanguine et digiti iniquitate", significat quod in omnibus eorum sit falsum et malum falsi; "manus" et "digiti" significant potentiam, et inde omnia apud illos quae possunt: quia haec significantur, ideo etiam dicitur, "Labia vestra locuta sunt mendacia, et lingua vestra perversitatem meditata est"; "mendacia" sunt falsa, et "perversitas" est malum falsi: quod "pedes eorum festinent ad effundendum sanguinem innocentem", significat ad destruendum bonum amoris et charitatis; hoc significatur per "effundere sanguinem innocentem"; bonum innocentiae est ex quo omne bonum et verum caeli et ecclesiae (videatur in opere De Caelo et Inferno 276-283). Ex his constare potest quid in communi sensu per "sanguines" in plurali significatur, quod nempe violentia illata tam veris quam bonis Verbi et ecclesiae.

Quoniam per "effundere sanguinem innocentem" significatur destruere bonum amoris et charitatis, ideo omnibus modis praecautum fuit ne sanguis innocens effunderetur, et si effunderetur

Quod terra expiaretur (Deuteronomius 19:10, 13; 21:1-9);

"terra" enim significat ecclesiam.

[28] Apud Esaiam,

"Jehovah exiens e loco suo ad visitandum iniquitatem.... terrae; tunc revelabit terra sanguines suos, et non celabit amplius occisos suos" (26:21);

per "sanguines" quos terra revelabit significantur omnia falsa et mala quae destruxerunt vera et bona ecclesiae; "terra" est ecclesia ubi illa: per "occisos" significantur qui per illa perierunt.

(Quod "occisi" significent illos qui per falsa et mala perierunt, videatur supra, n. 315.) In Apocalypsi

In Babylonia "sanguis prophetarum et sanctorum inventus est et omnium qui occisi sunt super terra ( ¹² 18:24);

"sanguis prophetarum et sanctorum" pro exstinctis veris et bonis, et "occisi" pro illis qui per falsa et mala perierunt (ut mox supra).

[29] Simile intelligitur per

Sanguinem prophetarum "qui effusus super terram, a sanguine Abelis justi usque ad sanguinem Sachariae filii Barachiae, quem occiderunt inter Templum et Altare" (Matthaeus 23:30, 34, 35; Luca 11:50, 51);

in sensu spirituali per "Abelem" intelliguntur illi qui in bono charitatis sunt, et abstracte a persona ipsum illud bonum; et per "Cainum" illi qui solam fidem faciunt unicum salutis medium, et bonum charitatis nihili, et inde id rejiciunt et occidunt; et per "Sachariam" intelliguntur illi qui in veris doctrinae sunt, et abstracte a persona ipsum verum doctrinae: inde per utriusque "sanguinem" significatur exstinctio omnis boni et veri: per quod "occiderint illum inter Templum et Altare" significatur in Sensu spirituali omnimoda rejectio Domini, nam "Templum" significat Dominum quoad Divinum Verum, et "Altare" Ipsum quoad Divinum Bonum, et [per] "inter illa" significatur utrumque simul. (Quod Abel in sensu repraesentativo sit bonum charitatis, videatur n. 342, ¹³ 3541179, 3325; et quod Cain sit fides sola separata a charitate, n. 340, ¹⁴ 347, 1179, ¹⁵ 3325.

Quod "propheta" significet doctrinam veri, n. 2534, 7269.

Quod "Templum" significet Dominum quoad Divinum Verum, ac "Altare" Ipsum quoad Divinum Bonum, et in sensu respectivo regnum Domini et ecclesiam quoad illa, n. 2777, 3720, 9714, 10642. Quod inter utrumque significet ubi conjugium Divini Veri ac Divini Boni est, n. 10001, 10025.)

[30] In Verbo pluries legitur de condemnatis ad mortem, quod sanguines illorum super illis essent; et per id in spirituali sensu intelligitur quod damnatio esset super illis propter falsa et mala per quae destruxerunt vera et bona ecclesiae; nam per "sanguines" in genere significantur omnia falsa doctrinae, vitae et cultus, per quae mala quae destruunt ecclesiam: haec mala quoad partem recensentur apud Ezechielem (cap. 18:10-13); haec etiam significantur per "sanguines" apud Johannem,

"Quotquot Ipsum receperunt, dedit iis potestatem ut filii Dei essent, credentibus in nomen Ipsius, qui non ex sanguinibus, neque e voluntate carnis, neque e voluntate viri, sed ex Deo nati sunt" (1:12, 13);

per "nomen Domini" intelliguntur omnia vera et bona per quae colendus est; per "sanguines" intelliguntur omnia falsa et mala quae destruunt; per "voluntatem carnis" et per "voluntatem viri" significantur omnia mala amoris et falsa fidei, "caro" enim significat proprium hominis voluntarium ex quo omne malum, et "vir" significat proprium hominis intellectuale ex quo omne falsum, "voluntas" est ubi illa; "a Deo nasci" est regenerari per vera fidei et per vitam secundum illa.

Notas de rodapé: