7. HET GODDELIJKE IS NIET IN DE RUIMTE.

Dat het Goddelijke of God niet in de ruimte is, hoewel alomtegenwoordig, en bij ieder willekeurig mens in de wereld en bij iedere willekeurige engel in de hemel en bij iedere geest onder de hemel, kan met een louter natuurlijk idee niet begrepen worden, maar met de geestelijke idee kan dit wel. Dat dit met de natuurlijke idee niet kan worden begrepen, is omdat daarin de ruimte is; want zij is gevormd vanuit zulke dingen die in de wereld zijn, waarin in alle en de afzonderlijke dingen, met de ogen gezien, ruimte is. Elk grote en kleine daar is van de ruimte; elke lengte, breedte en hoogte daar is ruimte; in één woord, elke maat, figuur en vorm is van de ruimte. Daarom is gezegd dat het met de louter natuurlijke idee niet kan worden begrepen dat het Goddelijke niet in de ruimte is, wanneer gezegd wordt dat het waar dan ook is. Niettemin kan de mens dit met het natuurlijke denken begrijpen, mits hij daarin iets van het geestelijk licht toelaat; en daarom zal eerst iets worden gezegd over de geestelijke idee en daarna over het geestelijk denken. De geestelijke idee ontleent niet iets vanuit de ruimte maar zij ontleent alles vanuit haar staat. Staat wordt gezegd van de liefde, van het leven, van de wijsheid, van de aandoeningen en van de vreugden daaruit; in het algemeen van het goede en van het ware. Een waarlijk geestelijk idee over die dingen heeft niets gemeen met ruimte; zij is hoger en beziet de ideeën van de ruimte onder zich zoals de hemel de aarde beziet. Maar omdat engelen en geesten met de ogen zien net als de mensen in de wereld, en voorwerpen niet gezien kunnen worden tenzij in ruimte, verschijnen daarom in de geestelijke wereld, waar geesten en engelen zijn, ruimten eender aan ruimten op aarde, maar toch zijn het niet ruimten, maar schijnbaarheden. Want zij zijn niet vast en constant zoals op aarde, ze kunnen namelijk verlengd en samengetrokken worden, ze kunnen veranderd en gevarieerd worden; en omdat ze zo niet met een maat kunnen worden bepaald, kunnen ze daar niet met enige natuurlijke idee, maar alleen met een geestelijk idee begrepen worden; en deze is ten aanzien van afstanden van ruimte niet een andere dan zoals over afstanden van het goede of van het ware, want verwantschappen en gelijkenissen zijn volgens de staten ervan.

30. (iii) SINCE THE MAKING OF THE WORLD GOD IS NON-SPATIALLY IN SPACE AND NON-TEMPORALLY IN TIME.

The idea that God and the Divine which proceeds directly from Him is not in space, although He is omnipresent, present with every person in the world, every angel in heaven and every spirit beneath heaven, cannot be grasped by purely natural thinking, but can be to some extent by spiritual thinking. Purely natural thinking cannot grasp it because space is contained in it, since it is formed by the objects in the world around us; and in each and every object visible to the eyes there is space. It is space which makes anything big or small as well as long, broad and high. In short, every measurement, shape and form there depends upon space. Still one can to some extent grasp this idea by natural thinking, so long as one admits some spiritual light into it. But first I must say something about the idea of spiritual thinking. This is in no way dependent upon space, but gains its whole quality from state. State is what can be attributed to love, life, wisdom, affections, joys, and in general to good and truth. Any really spiritual concept of these has nothing in common with space, it is on a higher plane and looks down on spatial ideas as beneath itself, just as heaven looks down on earth.

[2] The fact that God is non-spatially present in space and non-temporally in time explains why God is ever the same from eternity to eternity, and so the same since the creation of the world as before it; and why before the creation of the world space and time did not exist in God or in His presence, but they did after this event. Therefore because He is the same, His presence in space is non-spatial and in time is non-temporal. Hence it follows that Nature is separate from Him, yet He is omnipresent in it. It is much the same as life being present in every substance and all the matter that make up a person, yet it is not mixed up with them. It might be compared with light in the eye, sound in the ear, taste in the tongue, or the ether in land and sea, which holds together and permits the rotation of the globe with the land and seas on its surface, and so on. If these agents were removed, the things constructed of substance and matter would at once collapse and fall apart. Indeed, the human mind, if God were not present in it at every place and every time, would burst like a bubble; and each of the two brains, which serve as the originating sources of action, would turn to foam, so that everything distinctive of humanity would become dust and a smell dispersed in the atmosphere.

[3] It is because God is non-temporally in all time that in His Word the present tense is used in speaking of the past and the future, as in Isaiah:

A child is born for us, a Son is given, whose name is Hero, the Prince of peace, Isaiah 9:6.

In the Psalms of David:

I will bring news of a decree, said Jehovah to me, you are my son, today have I begotten you, Psalms 2:7.

This refers to the Lord who was to come; and therefore the same author says:

A thousand years in your eyes are as yesterday, Psalms 90:4.

Those who can see and are alive to it can grasp from numerous other passages in the Word that God is everywhere present throughout the world, yet nothing that belongs to the world, that is, nothing spatial or temporal, is present in Him; as from this passage in Jeremiah:

Am I a God near at hand, and not a God at a distance? Can a man lurk in a hiding-place so that I cannot see him? Do I not fill heaven and earth? Jeremiah 23:23-24.